Γράφει η Μαρία Αβραμίδου
Τί είναι αυτό που κάνει τις δημιουργίες του Μάρκου Βαμβακάρη, ενός μοναδικού τραγουδοποιού, ο οποίος γεννήθηκε στη Σύρο στις αρχές του περασμένου αιώνα, να αποδεικνύονται τόσο σύγχρονες; Εν ολίγοις, ποιο είναι το μυστικό της διαχρονικότητάς του έργου του; Η απάντηση αποκαλύπτεται στην αριστουργηματική παράσταση «Βαμβακάρης κατά Ξαρχάκο» (κάθε Σάββατο και Κυριακή στο Gazarte).
Μετά το εξίσου αριστοτεχνικό «Ζαμπέτας κατά Ξαρχάκο», ο σπουδαίος μας συνθέτης καταπιάνεται με την τραγουδοποιία του δικαίως αποκαλούμενου «Πατριάρχη του Ρεμπέτικου». Όπως επεσήμανε μάλιστα ο ίδιος ο Σταύρος Ξαρχάκος κατά τη διάρκεια της παράστασης, «το ρεμπέτικο είναι, με δύο λόγια, το αστικό δημοτικό τραγούδι. Και το να είσαι ρεμπέτης, είναι στάση ζωής». Ως μετεξέλιξη του δημοτικού τραγουδιού, τα ρεμπέτικα ακολουθούν την ίδια άμεση και απλή μορφή στους στίχους τους –χωρίς περιττές λέξεις ή αχρείαστους βερμπαλισμούς– και μιλούν με ζηλευτή σαφήνεια και μια περίτεχνη απλότητα για προβλήματα και αισθήματα καθημερινά, για καημούς και βάσανα, για τον άνθρωπο και τους έρωτές του. Η επανάληψη ορισμένων στίχων, διευκόλυνε τη γρήγορη διάδοσή τους αλλά, κυρίως, καθιστά διαχρονικά ικανό τον ακροατή –ακόμη και αν δεν ξέρει το τραγούδι– να μπορεί να το πει αμέσως, να το μοιραστεί. Αυτή η ικανότητα του ρεμπέτικου να ενώνει τους ανθρώπους σε μια παρέα –ακριβώς όπως συμβαίνει και με το δημοτικό τραγούδι– αποτελεί ίσως το πιο πολύτιμο δώρο του στην παγκόσμια μουσική παράδοση.
Η παγκόσμια και η εγχώρια μουσική παράδοση ξεπήδησαν, λοιπόν, μέσα από τις νότες του Βαμβακάρη, χάρη στη μεγαλοφυία του Σταύρου Ξαρχάκου και το απίστευτο ταλέντο των καταπληκτικών μουσικών του («Ο.Υ.Κ.» τους αποκάλεσε δικαίως ο ίδιος ο συνθέτης, όταν μας παρουσίασε τη σπουδαία αυτή ορχήστρα). Και, αν στο αφιέρωμα για τον Γιώργο Ζαμπέτα ακούσαμε συνειρμικές οικουμενικές μουσικές επιρροές, σε ετούτη την παράσταση οι δημιουργίες του Βαμβακάρη γέννησαν ακούσματα ελεγειακά, ροκ, ραπ, δημοτικά, οπερετικά, συμφωνικά, βυζαντινά και λυρικά –άλλοτε δυναμικά σαν το ξαφνικό χτύπημα στις χορδές του μπουζουκιού κι άλλοτε απαλά σαν τη «θαλασσινή» μελωδία μιας επτανησιακής καντάδας.
Η αφηγηματική δομή της παράστασης επωφελείται τα μέγιστα από την παρουσία του Μιχάλη Μυτακίδη, ο οποίος στην έναρξη τραγουδά με το δικό του μοναδικό ύφος τη βιογραφία του Μάρκου, ενώ οι καίριες παρεμβάσεις του αναδεικνύουν «κρυμμένα» νοήματα των τραγουδιών. Ξεχωριστής συμβολικής, συναισθηματικής και ουσιαστικής σημασίας είναι η παρουσία του Στέλιου Βαμβακάρη, γιου του Μάρκου. Στο δεύτερο μέρος της παράστασης, όπου ακούμε τα τραγούδια ρυθμισμένα στα «ντουζένια» και τα «καραντουζένια» (χαρακτηριστικά κουρδίσματα των μπουζουκιών σε απίστευτα γρήγορους και «σκούρους» ρυθμούς), είναι σαν να έχουμε μπροστά μας το πάλκο μιας άλλης εποχής. Άφησα για το τέλος τη σπουδαία Δήμητρα Γαλάνη. Με το μοναδικό χρώμα της φωνής της, την εκφραστική της ακρίβεια –μουσικά και συναισθηματικά– και τις από ψυχής ερμηνείες της, ανέδειξε και χαρακτήρισε κάθε δημιουργία του Βαμβακάρη –πάντοτε υπό τη λεπτομερειακή καθοδήγηση του Σταύρου Ξαρχάκου.
Ίσως να έγραψα πολλά αλλά, πιστέψτε με, δεν υπάρχουν λόγια ικανά να χωρέσουν και να περιγράψουν την ασύλληπτη μουσική πανδαισία που θα βιώσετε με όλες σας τις αισθήσεις, παρακολουθώντας τη συγκεκριμένη παράσταση. Όλοι όσοι αγαπούν πραγματικά τη μουσική, πέρα από όρια και «ταμπέλες», αξίζει να ζήσουν αυτό το εξωστρεφές αλλά και μυσταγωγικό Μοίρασμα. Από μένα, ένα τεράστιο ευχαριστώ σε όλους τους συντελεστές για ακόμη ένα πολύτιμο δώρο ψυχής, που θα κρατήσω στην καρδιά και στο μυαλό μου για πάντα…
Στην παράσταση «Ζαμπέτας κατά Ξαρχάκο» παίζουν οι δεξιοτέχνες μουσικοί:
Νεοκλής Nεοφυτίδης – Πιάνο
Βασίλης Δρογκάρης – Ακορντεόν
Αλέξανδρος Καψοκαβάδης – Κιθάρα, Νυκτά έγχορδα
Γιώργος Λιμάκης – Κιθάρα
Ηρακλής Ζάκκας – 1ο Μπουζούκι, μπαγλαμάς, τζουράς
Δημήτρης Ρέππας – Μπουζούκι, μπαγλαμάς, τζουράς
Μιχάλης Δήμας – Μπουζούκι, μπαγλαμάς
Αντώνης Τζίκας – Κοντραμπάσο
—————–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…