Γράφει η Μάρω Παναγή
«Ξα μου!», που λένε στην Κρήτη.
Εξοικειωμένη με την κρητική διάλεκτο λόγω της καταγωγής μου, έμαθα να λέω «ξα μου» από μικρό παιδί μιμούμενη τη μαμά μου. Όταν της δίναμε οδηγίες για το μαγερειό της φώναζε «ξα μου εμένα!» κι η ιστορία τελείωνε εκεί.
«Ξα μου» από το «εξά μου» που σημαίνει «εξουσία μου». Ερμηνεία: Κάνω αυτό που πιστεύω, παίρνω την ευθύνη, δικό μου θέμα τι θα κάνω, άστο πάνω μου.
Για τον Τζόνι (Γιώργος Χωραφάς) η χρόνια προϋπηρεσία του στο μάνατζμεντ και η διευθυντική του θέση σε πεντάστερο ξενοδοχείο δεν μπόρεσε τελικά να του εξασφαλίσει την «εξά του». Με χρέη από τον διαδικτυακό τζόγο, μια κόρη στο Παρίσι, δυο παιδιά στο σχολείο και με μια απόλυση στο χέρι βρίσκεται αντιμέτωπος με τον, άγνωστο μέχρι τότε γι’ αυτόν, κόσμο της ανεργίας. Για καλή του τύχη, όμως, βρίσκεται στην πεντάμορφη και παρθένα Κρήτη, στα περίχωρα του νομού Ηρακλείου όπου η πανίδα και η χλωρίδα είναι οι κατακτητές του τόπου. Με την παρότρυνση της γυναίκας του και την επιμονή των συντοπιτών του αρχίζει να ξεπερνά το ψυχολογικό του αδιέξοδο βρίσκοντας παρηγοριά στη γη. Μαθαίνει να τρυγά, να ψαρεύει, να αρμέγει, να βλέπει πως η φύση ήταν πάντα εκεί, έτοιμη να δώσει καρπούς και να πάρει αγάπη.
Η ταινία «Ξα μου» αποτελεί έναν ύμνο στην κρητική ύπαρξη. Όποιος έχει σχέση με την Κρήτη, θα τη νοσταλγήσει, θα την εκτιμήσει, ενώ όποιος δεν τη γνωρίζει, θα θελήσει να το κάνει. Η μοναδικότητα των ανθρώπων εκεί και της φύσης εκφράζονται στην ταινία χωρίς φανφάρες, όπως ακριβώς είναι. Εκεί όλα γίνονται με τον δικό τους τρόπο, τον κρητικό. Οι συνήθειες, το τραγούδι, η πρόποση, το τρύγημα των σταφυλιών, το αγνάντεμα… Η ελιά και η αίγα δένουν άψογα με το ηχοτοπίο που δημιουργούν οι μελωδίες καταξιωμένων καλλιτεχνών όπως ο Λουδοβίκος των Ανωγείων και ο Γιώργης Μανωλάκης, ο οποίος μάλιστα παίζει και στην ταινία.
Το σκηνοθετικό και σεναριακό ντεμπούτο της Κλειώς Φανουράκη σε ταινία μεγάλου μήκους είναι πολλά υποσχόμενο. Η απλότητα της σκηνοθετικής της ματιάς, παρά την αμήχανη και βαριά αρχή της ταινίας, συνταίριαξε με το κρητικό ταμπεραμέντο. Όντας και η ίδια από την Κρήτη, γνώριζε ακριβώς την επιτυχημένη συνταγή μιας τέτοιας ταινίας: επαγγελματίες ηθοποιοί και απλοί, γνήσιου Κρητικοί. Πράγματι, η σύμπραξη των δύο είναι απολαυστική! Ντόπιοι αγρότες, αμπελουργοί, κτηνοτρόφοι, τυροκόμοι, ψαράδες με αυθεντικό κρητικό μπρίο εκτέλεσαν τέλεια τον ρόλο που οι ίδιοι ξέρουν να κάνουν καλά –τον εαυτό τους. Έδωσαν αληθινή πνοή στο έργο και αέρα κρητικό στους υπόλοιπους επαγγελματίες ηθοποιούς. Ξεκαρδιστικοί, εμπνευσμένοι διάλογοι και ξεχωριστές ερμηνείες. Ο Γιώργος Χωραφάς, παρ’ όλο που πατούσε σε γνωστά σεναριακά εδάφη, παρέμεινε αυθεντικός και εκφραστικός σε έναν ρόλο που σίγουρα απαιτεί μια εσωτερική επικοινωνία με τον θεατή.
Το «Ξα μου» δεν είναι μια ταινία για την ελληνική κρίση, αλλά για όλες τις κρίσεις που μας αναγκάζουν να κοιτάξουμε γύρω με άλλη ματιά, γυμνή. Είναι μια αισιόδοξη ιστορία μυθοπλασίας με στοιχεία ηθογραφίας σε ένα σενάριο ρεαλιστικό και ανανεωτικό. Στην Ελλάδα του 2017 είναι ελπιδοφόρο να βγαίνουν τέτοιες ταινίες. Να μας θυμίζουν τις ξεχασμένες αιώνιες πατρίδες μας, να μας κάνουν να θέλουμε να γυρίσουμε πίσω, στο χώμα και τον ήλιο, εκεί απ’ όπου ξεκινάει να ρέει η ζωή…
*Η ταινία προβάλλεται στους κινηματογράφους από την Πέμπτη, 15 Ιουνίου.
—————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…