Ο δεύτερος κατά σειρά από τους τέσσερις πιο γνωστούς και - κατά τη γνώμη μου - ιδιαίτερα σημαντικούς δίσκους του Δήμου Μούτση στη δεκαετία του '70, καθώς είχε προηγηθεί ο «Άγιος Φεβρουάριος» (1971) κι ακολούθησαν οι «Στροφές» (1973) και η «Τετραλογία» (1975). Πιστεύω ότι αυτή η «τετράδα» είναι ότι καλύτερο έγραψε ο συνθέτης στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, χωρίς ν' αφήνω απέξω τις «Μαρτυρίες» (1974) και «Το δρομολόγιο» (1979) που ωστόσο δεν ακούστηκαν τόσο όσο οι παραπάνω.

Ο «Συνοικισμός Α» πρωτοπαρουσιάστηκε σε συναυλία στη μπουάτ "Zoom" στην Πλάκα τον Ιούλιο του 1972 με ερμηνευτές τον Αντώνη Καλογιάννη και την Πετρή Σαλπέα, η οποία συμμετείχε με τις εξαιρετικές ερμηνείες της στον «Άγιο Φεβρουάριο» ένα χρόνο νωρίτερα. Ωστόσο, ο δίσκος ηχογραφήθηκε με την αξέχαστη Βίκυ Μοσχολιού και τον Καλογιάννη και γνώρισε μεγάλη επιτυχία, αφού οι πωλήσεις του ξεπέρασαν το «χρυσό» όριο των 50.000 αντιτύπων! Μάλιστα, οι δύο τραγουδιστές με αφορμή αυτή τη δουλειά βρέθηκαν μαζί τη χειμερινή σεζόν 1972-73 στο "Zoom" με την καλλιτεχνική επιμέλεια του Μούτση και τους Αντώνη Βαρδή και Ελένη Ροδά να συμπληρώνουν το σχήμα!

Η Μοσχολιού είχε συνεργαστεί και παλαιότερα με τον συνθέτη με λαμπρά αποτελέσματα («Σ' έβλεπα στα μάτια», «Φαρμάκι τα γεράματα», «Μη κάνεις πείσματα» κ.α.), ενώ ο Καλογιάννης ήταν σχετικά άγνωστος τότε στο ευρύ κοινό, μιας κι έλειπε αρκετά χρόνια στο εξωτερικό όπου έδινε συναυλίες με τον Μίκη Θεοδωράκη στη διάρκεια της δικτατορίας και παράλληλα ερμήνευσε στη δισκογραφία κάποια έργα του σε πρώτη εκτέλεση («Νύχτα θανάτου», «Τα λαϊκά» κ.α.), τα οποία όμως κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση.

Ο «Συνοικισμός» περιέχει 11 εξαιρετικά τραγούδια κι ένα ορχηστρικό μοτίβο. Από αυτόν «ξεπήδησαν» μεγάλες και διαχρονικές επιτυχίες, όπως τα «Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε», «Έτσι ειν' η ζωή», «Στο παράθυρο αγναντεύοντας», «Ο Στέφανος», «Τράβα την κουρτίνα σου» και φυσικά «Η κορδέλα», από τα ωραιότερα κομμάτια που ερμήνευσε ποτέ η Μοσχολιού. Εξάλλου, υπάρχει και το υπέροχο «Σαν λυγαριά σε φύτεψα» που παραπέμπει στις πρώτες συνθέσεις του Μούτση στα μέσα της δεκαετίας του '60 που τις διέκρινε μία «μπελκάντο» μορφή.

Στο δίσκο συναντάμε κι ένα τραγούδι σε δεύτερη εκτέλεση. Πρόκειται για το «Κάποια νύχτα» που είχε πρωτοτραγουδήσει το 1969 ο Μανόλης Μητσιάς σε δισκάκι 45 στροφών, στην άλλη πλευρά του οποίου υπήρχε το πολύ γνωστό «Μη ρωτάς».

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε (Γ. Λογοθέτη)- Β. Μοσχολιού
2. Σαν λυγαριά σε φύτεψα (Β. Τσιμπούλη)- Β. Μοσχολιού
3. Στο παράθυρό σου αγναντεύοντας (Γ. Μιχαηλίδη)- Α. Καλογιάννης
4. Έτσι ειν' η ζωή (Γ. Λογοθέτη)- Β. Μοσχολιού
5. Τράβα την κουρτίνα σου (Γ. Μιχαηλίδη)- Α. Καλογιάννης
6. Η κορδέλα (Γ. Λογοθέτη)- Β. Μοσχολιού
7. Ο Στέφανος (Γ. Μιχαηλίδη)- Α. Καλογιάννης
8. Μη γράφεις άλλα γράμματα (Μ. Ελευθερίου)- Β. Μοσχολιού
9. Σαν τι τραγούδι να σας πω (Β. Τσιμπούλη)- Α. Καλογιάννης
10. Ρε πατριωτάκι (Γ. Λογοθέτη)- Β. Μοσχολιού
11. Κάποια νύχτα (Ν. Γκάτσου)- Α. Καλογιάννης
12. Χορός της λεβεντιάς (Ορχηστρικό)

Δίσκος με τραγούδια που τα περισσότερα γράφτηκαν για τις ανάγκες μιας «ενότητας» της θεατρικής επιθεώρησης «Κάθε τρύπα και πετρέλαιο» με τη Ζωή Λάσκαρη και τον Βασίλη Τσιβιλίκα που ανέβηκε στο θέατρο «Μετροπόλιταν» τον Ιούνιο του 1974. Κατά τη διάρκειά της, ο Γιώργος Χατζηνάσιος σ' ένα «ένθετο» παρουσίαζε τις «Επτά μουσικές εικόνες σε άσπρο μαύρο» με ερμηνευτές τη Δήμητρα Γαλάνη, την Άννα Βίσση και άλλους, ενώ την ίδια περίοδο κυκλοφόρησε και η συγκεκριμένη δισκογραφική δουλειά. Είναι η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του συνθέτη στην - τότε - MINOS, αφού τα τρία προηγούμενα άλμπουμ του είχαν εκδοθεί με την ετικέτα της - τότε - Columbia με μεγάλη επιτυχία («4.5.3», «Έχει ο Θεός» και «Διαδρομή»). Παράλληλα, είχαν γίνει πολύ γνωστά ορισμένα «σκόρπια» κομμάτια του από 45άρια που τραγούδησαν η Μαρινέλλα, ο Τόλης Βοσκόπουλος κ.α.

Το κύριο ερμηνευτικό βάρος του δίσκου σηκώνει ο Γιάννης Πάριος, ο μοναδικός από τους υπόλοιπους τραγουδιστές που συμμετέχουν ο οποίος είχε συνεργαστεί στο παρελθόν με τον Χατζηνάσιο («Τι θέλεις να κάνω», «Επιτέλους», «Τα παραπονάκια σου» κ.ά.) κι έμελλε να το κάνει και 17 χρόνια αργότερα με την «Επίθεση αγάπης». Στον ίδιο ανήκει και το πιο γνωστό τραγούδι του άλμπουμ, το πανέμορφο «Όλα μας τα πλούτη» που εξακολουθεί να υπάρχει και σήμερα στα προγράμματα που κατά καιρούς παρουσιάζει ο συνθέτης, ενώ ακούστηκε αρκετά και το ομαδικό «Κι όμως κι όμως».

Από εκεί και πέρα, συναντάμε την πρώτη «σόλο» ηχογράφηση της Άννας Βίσση που ερμηνεύει εξαιρετικά «Το παλικάρι», την πρώτη και τελευταία συνεργασία της Χαρούλας Αλεξίου με τον Χατζηνάσιο στο επίσης γνωστό «Τι ταλαιπωρία», καθώς και τις πρώτες δισκογραφικές απόπειρες του Δημήτρη Κοντολάζου, ο οποίος λίγους μήνες νωρίτερα είχε πάρει το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με τον περίφημο «Μπαρμπαλιά». Επίσης, συμμετέχει ο Κώστας Σμοκοβίτης που είχε γίνει γνωστός τραγουδώντας Μάνο Λοΐζο στο δίσκο «Καλημέρα ήλιε» με το ομώνυμο τραγούδι και το εξαιρετικό «Δώδεκα παιδιά» στις αρχές του 1974. Άλλη μια πολύ ωραία στιγμή του δίσκου είναι η «Αριζόνα» ερμηνευμένη από χορωδία.

Η παραγωγή είναι του Αχιλλέα Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και βοηθό τον Μίμη Καννή. Στο οπισθόφυλλο υπάρχουν μικρά φωτογραφικά πορτραίτα των συντελεστών (αγνώριστοι οι περισσότεροι για τους νεότερους!), ενώ ανοίγοντας το εσώφυλλο βλέπουμε μια σκακιέρα με τα μαύρα και άσπρα πιόνια στη θέση τους για το ξεκίνημα μιας παρτίδας...

Και για το τέλος, ένα σύντομο περιστατικό. Την άνοιξη του 1994, ο Γιάννης Πάριος τραγουδούσε σε νυχτερινό κέντρο της Θεσσαλονίκης και μετά το τέλος του προγράμματος είχα πάει στο καμαρίνι του για αυτόγραφο. Την ώρα που υπέγραφε, μουρμούρισα την πρώτη φράση από «Το παράπονό μου». Σήκωσε τα μάτια, με κοίταξε γεμάτος απορία και με ρώτησε: «Πού το θυμήθηκες τώρα αυτό;». Του εξήγησα βεβαίως ότι στη δισκοθήκη μου βρίσκονται όλα τα τραγούδια του τουλάχιστον στις 33 στροφές και τα γνωρίζω λέξη προς λέξη! Έκτοτε ανακάλυψα και κάμποσα 45άρια με ανέκδοτα κομμάτια του, αν και φοβάμαι ότι ίσως μου λείπουν ακόμη κάποια...!

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Όλα μας τα πλούτη (Γ. Πάριος και χορωδία)
2. Ο Κοσμάς κι ο κόσμος (Κ. Σμοκοβίτης και χορωδία)
3. Το παράπονό μου (Γ. Πάριος και χορωδία)
4. Τι ταλαιπωρία (Χ. Αλεξίου)
5. Καλωσόρισα κι αντίο (Δ. Κοντολάζος)
6. Αριζόνα (Χορωδία)
7. Ο βασιλιάς (Γ. Πάριος)
8. Δε σε θέλω κυρά (Κ. Σμοκοβίτης)
9. Άσπρο-μαύρο (Γ. Πάριος)
10. Το παλικάρι (Α. Βίσση και χορωδία)
11. Εγώ πεθαίνω Θοδωρή (Δ. Κοντολάζος)
12. Κι όμως κι όμως (Όλοι οι τραγουδιστές)

Η πρώτη δισκογραφική εργασία ενός συνθέτη που έδωσε το δικό του ξεχωριστό στίγμα στην ελληνική μουσική, δημιουργώντας πολύ σημαντικά και διαχρονικά έργα. Ο «Κύκλος Σεφέρη» εντάσσεται μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της μελοποιημένης ποίησης που κυριάρχησε στα πρώτα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση και κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1976 με ερμηνευτές τον Νίκο Ξυλούρη και την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, η οποία ένα χρόνο μετά την παρθενική της παρουσία στη δισκογραφία με την «Τετραλογία» του Δήμου Μούτση επιλέγεται και πάλι για μια δουλειά βασισμένη σε μεταφορά ποιημάτων στο βινύλιο.

Η πρώτη παρουσίαση του έργου επρόκειτο να γίνει στο θέατρο «Ρεξ», ωστόσο κάτι τέτοιο απαγορεύτηκε κι έτσι η εκδήλωση έλαβε χώρα σε αμφιθέατρο του Πολυτεχνείου με την ευκαιρία του εορτασμού της επετείου της 17ης Νοεμβρίου, παρουσία χιλιάδων φοιτητών και απλού κόσμου με τους ίδιους τραγουδιστές. Ο Ανδριόπουλος δούλεψε πάνω στην ποίηση του Σεφέρη για περίπου δύο χρόνια κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και το αποτέλεσμα είναι πραγματικά εξαιρετικό.

Ο δίσκος πήγε αρκετά καλά κι ακούστηκαν αρκετά τραγούδια, όπως η «Σαντορίνη», το «Όνειρο» και η «Συκομουριά». Εξάλλου, συναντάμε άλλη μία μουσική εκδοχή του «Κι αν ο αγέρας φυσά» η οποία όμως κατά τη γνώμη μου δεν είναι ανώτερη από εκείνη που είχε παρουσιάσει ο Μούτσης στην «Τετραλογία» το 1975.

Ο «Κύκλος Σεφέρη» είναι πολύ σπάνιος τα τελευταία χρόνια και δύσκολα τον βρίσκει κάποιος σε οποιονδήποτε φορέα ήχου. Είναι κρίμα που έχει αποσυρθεί, γιατί θεωρώ ότι θα έπρεπε να εξακολουθεί να αποτελεί μια πρώτης τάξεως μουσική πρόταση τόσο για το παλαιότερο, όσο και για το νεώτερο κοινό που έχει εθιστεί στα «σκουπίδια» των ραδιοφώνων και της τηλεόρασης.

Η παραγωγή του δίσκου ανήκει στον Τοξότη και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο.