Δεδομένο πρώτο: Ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες που έβγαλε ποτέ αυτός ο τόπος. Δεδομένο δεύτερο: Μία από τις δέκα - κατά την προσωπική μου άποψη - σπουδαιότερες γυναικείες φωνές των τελευταίων 35 ετών. Συνδυασμός αυτών των δύο: Ένας δίσκος αριστούργημα!

Κάπως έτσι θα μπορούσε να γίνει μια «κωδικοποιημένη» αναφορά στους «Ορίζοντες» του Γιάννη Μαρκόπουλου με ερμηνεύτρια τη σύζυγό του, Βασιλική Λαβίνα. Το έχω γράψει κι άλλες φορές ότι η συγκεκριμένη τραγουδίστρια είναι από τις αγαπημένες μου και η φωνή της με «πειράζει» ακόμη κι όταν τραγουδά μέτρια ή αδιάφορα κομμάτια, όπως στις δύο πρώτες προσωπικές δισκογραφικές της δουλειές («Πες μου» το 1977 και «Δυο σταγόνες ευτυχίας» το 1979).

Ωστόσο, την άνοιξη του 1981 έρχεται η «τρίτη και φαρμακερή». Ο τίτλος του άλμπουμ ταιριάζει απολύτως στο όλο κλίμα, καθώς πραγματικά με τις ερμηνείες της άνοιξε νέους ορίζοντες στο ελληνικό τραγούδι, ασχέτως αν δεν έγινε ποτέ το «μεγάλο» όνομα παρά το γεγονός ότι το άξιζε. Αυτό βεβαίως δεν έχει καμία σημασία, καθώς εκείνοι που ξέρουν ν' ακούν καλή μουσική τη γνωρίζουν και την εκτιμούν...
Οι «Ορίζοντες» έχουν ως βασική τους θεματολογία «διάφορες εντυπώσεις μέσα απ' την πόλη», όπως σημειώνει στο εσώφυλλο του δίσκου ο συνθέτης ο οποίος επίσης εκφράζει την αγάπη του «για την αγωνιστικότητα της γυναίκας» μέσα στην κοινωνία.

Περιλαμβάνονται εξαιρετικά στην πλειοψηφία τους κομμάτια, με πιο γνωστό το «Τραγουδώ-τραγουδώ» και τη «Νέα Ιωνία». Υπάρχει και η μελοποίηση ενός χορικού του Αριστοφάνη από τις «Εκκλησιάζουσες» σε μετάφραση του Μίνωα Βολανάκη, το «Ώρα-ώρα». Γενικότερα, πρόκειται για ένα πολύ καλό άλμπουμ που αξίζει τον κόπο ν' ανακαλύψετε όσοι δεν το έχετε ήδη στη δισκοθήκη σας.

Παραγωγός ήταν ο Γιώργος Πετσίλας και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο 2 της Columbia από τις 4 Οκτωβρίου 1980 έως τις 31 Μαρτίου 1981 με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και βοηθό τον Γιώργο Τζάννες. Η ενορχήστρωση είναι του ίδιου του συνθέτη και δε διαφέρει σε πολλά από τις προηγούμενες δουλειές του, καθώς βασίζεται στα πνευστά, στο σαντούρι, στην κρητική λύρα, στο βιολί και στα έγχορδα.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Πού είσαι (Αγγ. Ελευθερίου)
2. Τραγουδώ - τραγουδώ (Γ. Σκούρτη)
3. Διόδια (Τζ. Μαστοράκη)
4. Να 'τανε λέει καλοκαίρι (Μιχ. Φακίνου)
5. Πάμε να φύγουμε απ’ την πόλη (Αγγ. Ελευθερίου)
6. Ώρα - ώρα (Αριστοφάνη-Μ. Βολανάκη)
7. Νέα Ιωνία (Χρ. Στίππα)
8. Τι ζωή τι κοινωνία (Γ. Σκούρτη)
9. Καινούργιο και παλιό (Αγγ. Ελευθερίου)
10. Είμαι δέντρο, είμαι χώμα (Γ. Σκούρτη)
11. Διαμαρτυρία (Μιχ. Σταυρακάκη)
12. Θέλουμε αδερφέ πολλά (Π. Θεοδωρίδη)

Είναι ο δίσκος που ουσιαστικά διαφοροποιεί ερμηνευτικά την Ελένη Βιτάλη και ξεκολλά από πάνω της τη στάμπα της καθαρά λαϊκής τραγουδίστριας που είχε μέχρι τότε. Δεν ήταν βεβαίως η πρώτη της συνεργασία με τον Σταμάτη Σπανουδάκη, καθώς είχε προηγηθεί το 1984 το μοναδικό «Ξαφνικός έρωτας» μέσα από την ομώνυμη ταινία, αλλά και οι «Επτά παρακλήσεις» που είχαν δείξει ένα άλλο πρόσωπό της.

Πρόκειται πάντως για την πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του συνθέτη για τη φωνή της Βιτάλη, η οποία έχει συνδεθεί άρρηκτα μαζί του όπως κι εκείνη της Ελευθερίας Αρβανιτάκη στις πρώτες της δισκογραφικές απόπειρες.

Ο δίσκος κυκλοφόρησε το χειμώνα του 1988 και περιλαμβάνει κομμάτια που έχουν τη σφραγίδα του Σπανουδάκη σε σύνθεση και στίχο (εξαίρεση ένα τραγούδι που υπογράφει στιχουργικά ο Αντώνης Ανδρικάκης) και την ερμηνεία μιας από τις μεγαλύτερες τραγουδίστριες που έβγαλε ποτέ η πατρίδα μας.

Η μεγάλη επιτυχία τότε ήταν το πασίγνωστο «Πάμε γι' άλλες πολιτείες» που άντεξε στο χρόνο, ενώ ακούστηκαν αρκετά και τα «Είμαι όλα και κανένα» και «Αυτά παθαίνει μάτια μου». Άλλες καλές στιγμές του άλμπουμ είναι το ομότιτλο τραγούδι (με το κλαρίνο του Βασίλη Σαλέα να δεσπόζει) και το «Χαιρετώ», χωρίς τα υπόλοιπα να υστερούν σε κάτι. Στο οπισθόφυλλο υπάρχουν σημειώματα του συνθέτη και της ερμηνεύτριας.

Η παραγωγή ήταν του Σταμάτη Σπανουδάκη και την επιμέλειά της είχε ο Γιώργος Μακράκης, ενώ η ηχογράφηση έγινε στο STAM STUDIO με ηχολήπτη τον συνθέτη ο οποίος έπαιξε και όλα τα όργανα.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Χαιρετώ
2. Σε παράλογη ταινία θεατής (Αντ. Ανδρικάκη)
3. Πάμε γι' άλλες πολιτείες
4. Στο Πήλιο
5. Είμαι όλα και κανένα
6. Και μπήκαμε στα χρόνια
7. Αυτά παθαίνει μάτια μου
8. Δυο πόρτες έχει η ζωή
9. Φωτιά
10. Συνάντηση

Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για τον μακράν καλύτερο δίσκο της δεκαετίας του '90, κατά τη διάρκεια της οποίας το ελληνικό τραγούδι φανέρωσε τα πρώτα ισχυρά σημάδια παρακμής που κορυφώθηκε με την είσοδο του 21ου αιώνα. Παρόλα αυτά, ετούτη η καταπληκτική δουλειά άντεξε στα «σκουπίδια» με τα οποία μας βομβαρδίζουν νυχθημερόν τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί και είμαι πεπεισμένος ότι θα μείνει για πάντα στο πάνθεον των μεγάλων έργων στη μουσική ιστορία της χώρας μας. Άλλωστε, τα 123.000 αντίτυπα που πούλησε μιλάνε από μόνα τους...!

Ο Θάνος Μικρούτσικος συναντά για πρώτη φορά δισκογραφικά τον Δημήτρη Μητροπάνο το φθινόπωρο του 1996 και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Συνήθως, οι συνθέσεις των δημιουργών προσαρμόζονται στη φωνή των ερμηνευτών. Εδώ δεν ισχύει τίποτε τέτοιο, καθώς αυτά τα δύο στοιχεία αλληλοσυμπληρώνονται και δημιουργούν ένα αρμονικότατο σύνολο.

Την εποχή εκείνη το CD είχε κυριαρχήσει απολύτως στη δισκογραφική αγορά, όμως ακόμη οι νέες δουλειές τυπώνονταν και σε βινύλιο. Έτσι έγινε και με τη συγκεκριμένη, η οποία μάλιστα κυκλοφόρησε σε διπλό δίσκο (από τις τελευταίες που βγήκαν και με την «παραδοσιακή» μορφή) . Ο πρώτος περιλαμβάνει δέκα τραγούδια και ο δεύτερος τα υπόλοιπα τέσσερα, σαν ένα είδος maxi single.

Δεν έχω να κάνω το παραμικρό σχόλιο για κάποιο από τα 14, για τον απλούστατο λόγο ότι δε μπορώ να ξεχωρίσω το ένα από το άλλο. Ακούστηκαν τουλάχιστον τα μισά, με πρώτα τα πασίγνωστα «Λούνα παρκ», «Ρόζα» (ένα από τα καλύτερα ζεϊμπέκικα που γράφτηκαν ποτέ), «Πάντα γελαστοί», «Σαν πλανόδιο τσίρκο» και «Πατησίων και παραμυθιού γωνία». Πέρα από αυτά, πραγματικά τρελαίνομαι για τις «Ατάκες». Φοβερή «ροκιά» με έναν ανεπανάληπτο Μητροπάνο να τα δίνει όλα.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι «Ο τυμβωρύχος» είχε περάσει για πρώτη φορά στη δισκογραφία με τη φωνή της Δήμητρας Γαλάνη στο άλμπουμ «Για πιάνο και φωνή» που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 1990 κι επρόκειτο για ζωντανή ηχογράφηση από ένα ρεσιτάλ της ίδιας και του Μικρούτσικου στις Βρυξέλλες τον Φεβρουάριο του 1989.

Όσο για το «Λούνα παρκ», το βασικό στιχουργικό του θέμα είχε ερμηνεύσει ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου το καλοκαίρι του 1991 μέσα από το δίσκο του «Χρόνια πολλά» σε μουσική του Χριστόφορου Κορκίδη με τίτλο «Όλα για πάρτη σου».

Επιστρέφοντας στο άλμπουμ που εξετάζουμε, περιλαμβάνει ένα ξεχωριστό πολυσέλιδο ένθετο με πολλές φωτογραφίες από το στούντιο, σημειώματα όλων των συντελεστών και όλους τους στίχους των τραγουδιών, καθώς και τα ονόματα των μουσικών που συμμετέχουν στο καθένα από αυτά. Δεύτερες φωνές κάνουν ο Πασχάλης Τερζής, η Ελένη Πέτα και ο Φάνης Μεζίνης, ενώ η χαρακτηριστική φωνή του Μικρούτσικου ακούγεται στο «Δημώδες».

Η παραγωγή ήταν του Ηλία Μπενέτου με τη βοήθεια του Μπάμπη Βασιλειάδη και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο 111 με ηχολήπτη τον Τάκη Αργυρίου. Η επιμέλεια της ενορχήστρωσης ανήκει στον συνθέτη με τη συνεργασία των Νίκου Κούρου, Αντώνη Μιτζέλου και Γιάννη Παπαζαχαριάκη.

Τα τραγούδια του δίσκου
Πρώτος δίσκος
1. Λούνα παρκ (Α. Αλκαίου)
2. Ρόζα (Α. Αλκαίου)
3. Ατάκες (Α. Αλκαίου)
4. Ο τυμβωρύχος (Κ. Λαχά)
5. Σαν πλανόδιο τσίρκο (Α. Αλκαίου)
6. Πατησίων και παραμυθιού γωνία (Α. Αλκαίου)
7. Μα παλιά φωτογραφία (Α. Αλκαίου)
8. Κόσμε μου 'γινες πληγή (Λ. Νικολακοπούλου)
9. Δημώδες (Κ. Λαχά)
10. Για μια Ντολόρες (Α. Αλκαίου)

Δεύτερος δίσκος
1. Πάντα γελαστοί (Α. Αλκαίου)
2. Θα κόψω το κεφάλι σου (Γ. Κακουλίδη)
3. Ο άγγελος (Κ. Λαχά)
4. Τα πλοία των ερώτων (Α. Αλκαίου)