24/1/2013
Γράφει η Μαρία Αβραμίδου
Φωτογράφηση: Χαρά Γερασιμοπούλου
www.musiccorner.gr
Κυριακή, 20 Ιανουαρίου και, με ανυπομονησία, φθάνουμε νωρίς στο «Παλλάς», προκειμένου να παρακολουθήσουμε τη δεύτερη συναυλία-αφιέρωμα στα λαϊκά τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου, με τίτλο «Πάντα Γελαστοί και Γελασμένοι».
Λίγο πριν από την έναρξη της παράστασης, ο συνθέτης και οι τρεις ερμηνευτές Μανώλης Μητσιάς, Γιάννης Κότσιρας και Δημήτρης Μπάσης, μίλησαν κατ’ αποκλειστικότητα στο MusicCorner.gr. Να τι μας είπαν:
ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ
Music Corner: Γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή για να παρουσιάσετε τα λαϊκά σας τραγούδια, τα οποία είναι και πολύ σπουδαία και πολύ αγαπητά, και με ποιο σκεπτικό έγινε η επιλογή τους;
Θάνος Μικρούτσικος: Η συγκυρία είναι τυχαία. Είναι ένα παλιό όνειρο. Δεν είμαι λαϊκός συνθέτης, όταν όμως μελοποιώ ένα κείμενο πηγαίνω στον δρόμο που απαιτεί το κείμενο. Κι αυτό συνέβαινε από την αρχή της σταδιοδρομίας μου. Μάλιστα διαπιστώνω ότι, παρότι ήμουν συνθέτης μη λαϊκός, μερικά κομμάτια είχαν αρχίσει να δημιουργούνται είτε ως ζεϊμπέκικα είτε ως τραγούδια λαϊκού αισθήματος –να το πω καλύτερα έτσι. Μου φαινόταν φυσιολογικό, αλλά η έκπληξή μου ήταν μεγάλη το 1982, πριν από 31 χρόνια, όταν βγήκε το «Ερωτικό», η «Πιρόγα», και έκανε αυτήν την εντύπωση πανελλαδικά. Θα έλεγα κάτι παραπάνω από επιτυχία, γιατί ρίζωσε 30 χρόνια και το κείμενό του, βέβαια, ήταν ένα ιδιαίτερο κείμενο απ’ τον Αλκαίο. Εκεί απόρησα! Λέω, «Πώς εγώ που δεν είμαι λαϊκός συνθέτης, κάνω αυτό!». Μετά όταν δίπλωσε και … «τρίπλωσε» το κακό, με τη «Ρόζα», το «Πάντα Γελαστοί», σκέφτηκα -αφού είδα ότι ήταν καμιά εξηνταριά τα τραγούδια- να τα μαζέψω σε ένα τετραπλό CD τότε, ώστε κάποιο κομμάτι του κοινού να μην τα βλέπει σκόρπια, να τα δει όλα μαζί. Ακόμα τότε ίσχυε η δισκογραφία, αλλά δεν το ‘κανα γιατί είχα πάρα πολλή δουλειά. Εκεί στο 2004-2005, το ξανασκέφτηκα. Η δισκογραφία πια είχε αποχαιρετίσει τον μάταιο τούτο κόσμο και αποφάσισα αυτό να το κάνω σε επίπεδο κάποιων παραστάσεων. Μάλιστα πέρυσι το συζητούσα και με τον αείμνηστο Δημήτρη Μητροπάνο. Από πέρυσι συζητήθηκε με το «Παλλάς», μου έγινε αυτή η πρόταση, και είμαστε πια εδώ. Τώρα, η επιλογή των τραγουδιών έγινε και με βάση τους θαυμάσιους τραγουδιστές που επέλεξα –Μανώλης Μητσιάς, Γιάννης Κότσιρας, Δημήτρης Μπάσης. Από τα 60 τραγούδια θα ακουστούν σχεδόν τα μισά απόψε. Το κριτήριο δεν είναι ποια είναι τα σημαντικότερα -διότι εγώ δεν μπορώ να ξεχωρίσω τα τραγούδια μου, πλην κάποιων, όπως είναι η «Ρόζα», η «Πιρόγα»-, αλλά το πώς μπορεί να αναπαρασταθούν ηχητικά και πώς συμπληρώνεται το υλικό τους.
Music Corner: Για σας, ποιο είναι το στοιχείο που χαρακτηρίζει το λαϊκό τραγούδι;
Θάνος Μικρούτσικος: Για να ‘μαστε ειλικρινείς, είτε μιλάμε για ροκ μουσική είτε για πολιτικό τραγούδι είτε για λαϊκό τραγούδι είτε για οτιδήποτε άλλο μας έρθει στο μυαλό, είναι λίγο φλου τα πράγματα. Χρειάζεται κάποια στιγμή, να υπάρξουν κάποιοι μουσικολόγοι, να δουλέψουν σοβαρά για να τοποθετήσουν για πρώτη φορά τους όρους τους κατάλληλους. Τί σημαίνει λαϊκό τραγούδι; Δεν ξέρω! Είναι ένα τραγούδι που διαχέεται σε πάρα πολύ κόσμο. Τί σημαίνει ροκ; Δυο ηλεκτρικές κιθάρες; Όχι! Αυτό ήταν το ροκ σε μια συγκεκριμένη φόρμα, μια συγκεκριμένη εποχή στην Αγγλία. Πιστεύω ότι και το λαϊκό και το ροκ είναι κάτι γενικότερο, αλλά χρησιμοποιώ τους όρους για να συνεννοούμαστε. Έτσι λοιπόν, αυτά που επέλεξα είναι κάποια τραγούδια μου που είτε είναι ζεϊμπέκικα -που είναι βέβαια ένας κλασικός λαϊκός χορός-, είτε πηγαίνουν προς τα εκεί. Γι’ αυτό τα ονομάζω και τραγούδια λαϊκού αισθήματος, σε σχέση με τη φόρμα πάντα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΤΣΙΡΑΣ
Music Corner: Επειδή είχατε πρεμιέρα χθες και ζήσατε και την ανταπόκριση του κόσμου, θα ήθελα να μου μιλήσετε για τα συναισθήματα που σας δημιουργεί η συμμετοχή σας σε αυτήν την παράσταση.
Γιάννης Κότσιρας: Είναι μια συγκλονιστική εμπειρία! Αναφερόμαστε σε πρόσωπα που έχουν αλλάξει την ιστορία του λαϊκού τραγουδιού και έχουν, νομίζω, διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο και γενικότερα στην αναδιαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής μουσικής. Αναφέρομαι και στον Θάνο Μικρούτσικο, αλλά κυρίως στον Άλκη Αλκαίο, τον Μάνο Ελευθερίου, τον Κώστα Τριπολίτη και στους τραγουδιστές, όπως ο Μητροπάνος, ο Μητσιάς και η Αλεξίου, γιατί δικά τους τραγούδια λέμε. Είναι πολύ μεγάλη εμπειρία. Είναι πολύ βαριά τα τραγούδια αυτά για τις δικές μας πλάτες και ίσως και ο Μικρούτσικος αυτό θέλει, να μας βάλει να αναμετρηθούμε με τη δική του ιστορία. Δεν θα τολμήσω να πω κάτι άλλο, απλά ελπίζω αυτά που νιώσαμε χθες να τα ένιωσε και ο κόσμος.
Music Corner: Τα πολύ μεγάλα τραγούδια νομίζω ότι μιλούν απευθείας στο συναίσθημα…
Γιάννης Κότσιρας: Δεν είναι μόνο αυτό. Τα τραγούδια που μιλάνε με σοβαρό λόγο και είναι συγκυριακά, όπως η «Ρόζα», το «Ερωτικό» ή το «Για μια Ντολόρες» που λέω εγώ, εκφράζουν μια ολόκληρη κοινωνία και εκφράζουν και γεγονότα μιας ζωής. Το παράδοξο είναι πώς αυτά τα τραγούδια που γράφτηκαν το ’80, το ’90, έρχονται σήμερα στο 2013 και βρίσκουν τον καινούριο τους εαυτό και τις καινούργιες τους συγκυρίες σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη, δίνοντας δύναμη στον κόσμο να βρει τον εαυτό του, να βρει την ενέργεια να πολεμάει για τα προβλήματα. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε, ελπίζω να τα καταφέρουμε. Θα το δείξει το μέλλον!
Music Corner: Θέλετε να μας πείτε και δυο λόγια για τα επόμενά σας σχέδια;
Γιάννης Κότσιρας: Θα εμφανιστώ στο “PassPort” στον Πειραιά για δύο εβδομάδες και άλλες δύο εβδομάδες ταυτοχρόνως στη Θεσσαλονίκη, στο “Black Is”. Επίσης, στο τέλος του μήνα, 27 του Γενάρη, κυκλοφορεί ο νέος μου δίσκος, με τίτλο «Μουσικό Κουτί».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΣΗΣ
Music Corner: Ως κατεξοχήν λαϊκός τραγουδιστής, θα ήθελα να μου πείτε δυο λόγια για την εμπειρία σας να ερμηνεύετε τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου.
Δημήτρης Μπάσης: Πρώτα απ’ όλα, θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Θάνο Μικρούτσικο γιατί αυτή ήταν μια στιγμή που την περίμενα αρκετά χρόνια. Έχω εκφράσει τον θαυμασμό μου πάρα πολλές φορές για τη μουσική του, τραγουδάω τα τραγούδια του, μου αρέσει ο τρόπος που γράφει και προσεγγίζει το λαϊκό τραγούδι. Οπότε είναι μια ιδιαίτερη στιγμή προσωπικά για μένα, να μοιράζομαι τη σκηνή του «Παλλάς» μαζί του και μαζί με τους δύο εξαιρετικούς τραγουδιστές και φίλους, τον Μανώλη Μητσιά και τον Γιάννη Κότσιρα. Για μένα, και νομίζω και για τον κόσμο, είναι μια στιγμή σημαντική.
Music Corner: Ποιο τραγούδι από αυτά που ερμηνεύετε σας εκφράζει πάρα πολύ σήμερα;
Δημήτρης Μπάσης: Τυχαίνει να τραγουδάω το τραγούδι που δίνει τον τίτλο της παράστασης, το «Πάντα Γελαστοί». Ειδικά αυτός ο στίχος, «Πάντα γελαστοί και γελασμένοι», είναι φράση-κλειδί για τις μέρες μας. Όντως επίκαιρη και διαχρονική…
ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΗΤΣΙΑΣ
Music Corner: Είχατε πει ότι η «Πιρόγα» ήταν ένα από τα δύο τραγούδια που σας έκαναν να αλλάξετε εταιρεία προκειμένου να το πείτε. Άρα είναι πολύ σημαντικό για εσάς;
Μανώλης Μητσιάς: Αυτό είναι σίγουρο! Για την «Πιρόγα» έφυγα από την “Columbia”, την νυν EMI, και πήγα στην τότε “Sony”, γιατί εκεί είχαν συμβόλαιο οι δημιουργοί. Σε ανταλλαγή έκανα δίσκο με ρεμπέτικα στην “Columbia” για να πω την «Πιρόγα». Τόσο είχα πιστέψει στο κομμάτι αυτό, μόλις το άκουσα! Μετά από 35 χρόνια είναι κορυφή, ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια που έχουν γραφτεί στον τόπο μας. Και είμαι πολύ χαρούμενος, υπερήφανος κι ευχαριστώ τον Θάνο γιατί με προτίμησε.
Music Corner: Ως λαϊκός τραγουδιστής που έχει ερμηνεύσει πραγματικά απίστευτα κομμάτια στην ιστορία του ελληνικής μουσικής, πώς βλέπετε σήμερα το λαϊκό τραγούδι;
Μανώλης Μητσιάς: Υπάρχουν άνθρωποι που γράφουν ωραία τραγούδια. Δεν γίνεται να γράφουν τα τραγούδια της εποχής εκείνης –ήταν άλλη εκείνη η εποχή, άλλη η σημερινή. Υπάρχουν σπουδαίοι δημιουργοί: ο Κραουνάκης, ο Μαχαιρίτσας, οι αδελφοί Κατσιμίχα, ο Τσακνής, ο Μάλαμας, ο Πορτοκάλογλου, είναι πολλοί…
Music Corner: Υπάρχει κάποιο τραγούδι που, κάνοντας τις πρόβες γι’ αυτή τη συναυλία, το είδατε με διαφορετική ματιά;
Μανώλης Μητσιάς: Σίγουρα! Όλα τα τραγούδια μετά από ένα άλφα χρονικό διάστημα τα βλέπω διαφορετικά, γιατί οι πρόβες που κάνεις, η καθημερινότητα, ο χρόνος, βοηθούν να ωριμάσουν πιο πολύ μέσα σου και τα εκφράζεις διαφορετικά.
Επιστρέφοντας στην αίθουσα, το «Παλλάς» είναι πια κατάμεστο. Λίγα λεπτά μετά τις 21:00, τα φώτα χαμηλώνουν και στη σκηνή φωτίζονται ένας ένας οι πέντε δεξιοτέχνες μουσικοί που συμμετέχουν στην παράσταση. Ο Θάνος Μικρούτσικος, όρθιος στη μέση της σκηνής ερμηνεύει με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο, όχι δική του δημιουργία, αλλά ένα τραγούδι που εξακολουθεί να γράφει ιστορία: Την «Αχάριστη» του Βασίλη Τσιτσάνη. Εξηγεί την επιλογή του λέγοντας ότι όλοι οι συνθέτες έχουν τις ρίζες τους στον Τσιτσάνη, χωρίς τον οποίο δεν θα υπήρχε το ελληνικό τραγούδι. Επισημαίνει ότι δεν θεωρεί τον εαυτό του λαϊκό συνθέτη και θυμάται τα λόγια του Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος του είχε πει ότι γράφει καλά λαϊκά τραγούδια γιατί είναι «αουτσάιντερ». Έπειτα παρουσιάζει, έχοντας έναν καλό λόγο για τον καθένα, τους εξαιρετικούς σολίστες μουσικούς της βραδιάς και αποκαλύπτει ότι την αφιερώνει στον πρόσφατα και πρόωρα χαμένο, Άλκη Αλκαίο.
Θυμάται μάλιστα ότι, όταν ετοίμαζαν έναν δίσκο με τον Μανώλη Μητσιά, κάθε μέρα μετά την ηχογράφηση μιλούσε με τον Αλκαίο, βάζοντάς του να ακούσει στο τηλέφωνο τη δουλειά που είχαν κάνει. «Ρε συ, Θάνο!», είπε μια μέρα, «Αν δεν υπήρχε αυτός ο τύπος, θα έπρεπε να τον εφεύρουμε!». Ο σπουδαίος μας στιχουργός αναφερόταν βεβαίως στον Μανώλη Μητσιά, ο οποίος άνοιξε τη βραδιά με την «Αργώ» και μας εντυπωσίασε με την ερμηνευτική απλότητα, την καθαρότητα, και το ήθος το οποίο αποπνέει, τόσο εντός, όσο και εκτός σκηνής.
Ο Θάνος Μικρούτσικος επαίνεσε τον Γιάννη Κότσιρα για την εκπληκτική σκηνική του παρουσία και τη «Φωνή που φτάνει το 100» κι εκείνος επιβεβαίωσε τα λόγια του, καθηλώνοντάς μας με την ερμηνεία του στον «Τυμβωρύχο». Ακολούθησαν τα «Για Μια Ντολόρες» και «Σταυρός του Νότου», κάνοντάς με να σκεφτώ πόσο υψηλή ποίηση έχει μελοποιήσει τελικά ο Θάνος Μικρούτσικος. Και δεν αναφέρομαι μόνο στον Νίκο Καββαδία, αλλά και στους σπουδαίους Άλκη Αλκαίο, Λίνα Νικολακοπούλου, Κώστα Λαχά, Οδυσσέα Ιωάννου, Κώστα Τριπολίτη και Μάνο Ελευθερίου, τραγούδια των οποίων ακούσαμε κατά κύριο λόγο.
Μιλώντας για τον τρίτο ερμηνευτή της βραδιάς, τον Δημήτρη Μπάση, ο συνθέτης χαρακτήρισε τη φωνή του «ρωμαλέα» και επεσήμανε ότι το μέλλον του ανήκει. Ο Μπάσης ερμήνευσε το «Μοιράζουν τη Ζωή σε Μεροκάματα», την «Αρμίδα», αλλά και το «Παράξενο Φως», στο οποίο ο Μικρούτσικος σηκώθηκε για πρώτη φορά απ’ το πιάνο του για να διευθύνει εκπληκτικά την ορχήστρα. Στο σημείο αυτό, ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής, η εξαιρετική δουλειά που έκανε μαζί με τους μουσικούς του στην ενορχήστρωση, η οποία έδωσε νέα πνοή στα τραγούδια. Η μουσική του, άλλωστε, έχει ως μεγαλύτερο ατού το γεγονός ότι προσφέρει μια ερμηνεία, και όχι απλά μουσική επένδυση, στους σπουδαίους στίχους των τραγουδιών.
Το πρώτο μέρος της παράστασης έκλεισε με τον Κότσιρα να τραγουδά το «Ψάξε στ’ Όνειρό μας» και τον Μητσιά να μας ταξιδεύει «Πατησίων και Παραμυθιού Γωνία». Ο Δημήτρης Μπάσης άνοιξε εξίσου εντυπωσιακά το δεύτερο μέρος, δίνοντας εξαιρετικές ερμηνείες στα «Μπορεί», «Κόσμε, μου ‘γινες Πληγή» και «Ατομική μου Ενέργεια». Ο Μανώλης Μητσιάς κάνει εντελώς δικά του τα «Λούνα Παρκ» και «Μια Παλιά Φωτογραφία», ενώ ο Γιάννης Κότσιρας μας θυμίζει το «Όσο Κρατάει ένας Καφές» και μας ανεβάζει στην «Πίστα από Φώσφορο».
Από της πιο ιδιαίτερες στιγμές της βραδιάς, ήταν η ερμηνεία του Μπάση στο «Πάντα Γελαστοί», με όλη την αίθουσα να τραγουδά υπό τη μουσική καθοδήγηση του Μικρούτσικου και θεατές να χορεύουν ζεϊμπέκικο στους ακριανούς διαδρόμους του «Παλλάς». Το χειροκρότημα για τον Μανώλη Μητσιά και τον Άλκη Αλκαίο ήταν ασταμάτητο όσο ο πρώτος ερμήνευε το «Ερωτικό», ενώ οι τρεις ερμηνευτές και ο συνθέτης είπαν μαζί τη «Ρόζα», κλείνοντας με δυναμισμό το επίσημο κομμάτι του προγράμματος. Η συναυλία όμως δεν είχε τελειώσει: Ο Θάνος Μικρούτσικος αναφέρθηκε στην αναπάντεχη απουσία του Δημήτρη Μητροπάνου και ζήτησε να ακουστεί το τελευταίο τραγούδι που του έγραψε. Μουσικοί, ερμηνευτές και ο συνθέτης μένουν όρθιοι στη σκηνή και ο κόσμος χειροκροτεί, καθώς από τα ηχεία ξεχύνεται η αλήθεια της φωνής του Μητροπάνου στο συγκλονιστικό «Θες Έναν Κόσμο πιο Μεγάλο». Η συγκίνηση όλων είναι εμφανής κι εκείνη την ώρα σκέφτομαι ότι αυτό που χαρακτηρίζει πάνω απ’ όλα το λαϊκό τραγούδι, δεν είναι ο στίχος, η μουσική, ο συνδυασμός τους ή η αποδοχή από τον κόσμο. Είναι απλά η ψυχή!
Στην παράσταση «Πάντα Γελαστοί και Γελασμένοι» έπαιξαν οι εξαιρετικοί μουσικοί:
Θύμιος Παπαδόπουλος: πνευστά
Γιάννης Παπαζαχαριάκης: κιθάρα
Γιάννης Σινάνης: μπουζούκι
Άκης Γαβαλάς: τύμπανα
Γιάννης Γριπαίος: μπάσο
Περισσότερες αποκλειστικές φωτογραφίες του MusicCorner από τη παράσταση
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…