Γράφει ο Παύλος Ζέρβας
Στα 80 του χρόνια έφυγε από τη ζωή, σήμερα, ο σπουδαίος Μιχάλης Γκανάς…
Ο θάνατος του Μιχάλη Γκανά αποτελεί μια μεγάλη απώλεια για την ελληνική λογοτεχνία. Ο Γκανάς, ποιητής και στιχουργός με βαθύ συναισθηματικό αποτύπωμα, κατάφερε να συνδυάσει την απλότητα του λόγου με τη φιλοσοφική και υπαρξιακή αναζήτηση, αφήνοντας ένα πλούσιο έργο που έχει αγγίξει το ελληνικό κοινό και όχι μόνο.
Σύντομη Βιογραφία
Ο Μιχάλης Γκανάς γεννήθηκε το 1944 στον Τσαμαντά Θεσπρωτίας και βίωσε δύσκολα παιδικά χρόνια, καθώς οι εμπειρίες της μεταπολεμικής Ελλάδας τον σημάδεψαν και διαμόρφωσαν τη θεματολογία του έργου του. Σπούδασε νομικά, αλλά τελικά τον κέρδισε ο κόσμος της ποίησης και της λογοτεχνίας.
Το Έργο του
Η ποίηση του Γκανά είναι συνήθως χαρακτηριστική για τον λιτό αλλά πυκνό λόγο της, που αντικατοπτρίζει τις παραδοσιακές αξίες, τους πόνους και τις χαρές της ελληνικής ψυχής. Τα ποιήματά του έχουν μια οικουμενική απλότητα, εμπνέονται από την παράδοση, τη φύση και την καθημερινή ζωή, ενώ αγγίζουν βαθιά υπαρξιακά θέματα. Μερικές από τις πιο γνωστές ποιητικές συλλογές του είναι:
“Ποιήματα” – Το πρώτο του έργο, που καθιέρωσε το ύφος και τη γλώσσα του στη σύγχρονη ελληνική ποίηση.
“Ακάθιστος Δείπνος” – Ποιητική συλλογή με ποιήματα που αναφέρονται στη θεματολογία του δείπνου, με έντονα συμβολικά στοιχεία.
“Ο ύπνος του καπνιστή” – Μια συλλογή που απηχεί τη μοναξιά, τις αναζητήσεις και τις αντιφάσεις της ζωής.
“Άσμα ασμάτων” – Παραπέμπει στο βιβλικό «Άσμα Ασμάτων» του Σολομώντα, που είναι γνωστό για την έντονη, ποιητική του έκφραση γύρω από τον έρωτα και την αφοσίωση.
“Γυναικών” – Ένα πεζογράφημα αφιερωμένο στην πολυπλοκότητα και την ομορφιά του γυναικείου κόσμου.
“Μητριά πατρίδα” – Πεζογράφημα που εξερευνά την έννοια της πατρίδας και της αποξένωσης, εκφράζοντας με συγκινητικό τρόπο την αίσθηση του ανήκειν και ταυτόχρονα την πικρία της απόστασης και της απώλειας.
“Γυάλινα Γιάννενα” – Αναφέρεται στη γενέτειρά του, τα Ιωάννινα, και χρησιμοποιεί την πόλη και το τοπίο της ως έναν τόπο μνήμης, νοσταλγίας και στοχασμού.
“Μαύρα λιθάρια” – Ένα βιβλίο που επανεξετάζει τη φύση της απώλειας και την αναγκαιότητα της μνήμης.
Το 1994 τιμήθηκε με το Β’ Κρατικό Βραβείο ποίησης για το έργο του Παραλογή και το 2011 βραβεύτηκε για το σύνολο του ποιητικού του έργου από την Ακαδημία Αθηνών.
Συνεργασίες και Τραγούδια
Ο Γκανάς δεν περιορίστηκε μόνο στην ποίηση. Έγραψε στίχους για πολλά τραγούδια, συνεργαζόμενος με σπουδαίους Έλληνες συνθέτες, όπως τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Δημήτρη Παπαδημητρίου, τον Νίκο Ξυδάκη, τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, τον Ara Dinkjian και άλλους. Τα τραγούδια του έχουν μια ιδιαίτερη ευαισθησία και έναν βαθύ λυρισμό, και κάποια από αυτά έγιναν μεγάλες επιτυχίες, όπως:
“Κοίτα με στα μάτια”
“Αγάπη διχασμένη”
“Χρώμα δεν αλλάζουμε τα μάτια”
“Για των ματιών σου το χρώμα”
“Γοβάκι γυάλινο”
“Εγώ κρασί δεν έπινα”
“Λευκό μου γιασεμί”
“Χάθηκες”
“Μη μου μιλάς”
“Μικρός Τιτανικός”
“Να χα δυο ζωές”
“Να δεις τι σου χω για μετά”
“Να ξημέρωνε μια μέρα”
“Όνειρο”
“Πάμε ξανά στα θαύματα”
“Στο ποτέ στο πουθενά”
Κληρονομιά και Επιρροή
Ο Μιχάλης Γκανάς άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του στην ελληνική λογοτεχνία και στη μουσική. Το έργο του καταφέρνει να εκφράσει τους καημούς, τις χαρές και τις αγωνίες των ανθρώπων με έναν μοναδικό τρόπο που αντέχει στο χρόνο. Η ποίησή του και οι στίχοι του θα συνεχίσουν να μιλούν στις ψυχές των ανθρώπων για πολλά χρόνια ακόμα…
Ο θάνατός του αφήνει ένα μεγάλο κενό, αλλά η κληρονομιά του παραμένει ζωντανή μέσα από τα έργα του…