Γράφει η Μάρω Παναγή
Φωτογραφίες: Χαρά Γερασιμοπούλου
Με σκηνοθέτη τον Κώστα Φιλίππογλου και με τέσσερις πολύ ταλαντούχους ηθοποιούς (Γιώργο Αρμένη, Αλέκο Συσσοβίτη, Αντώνη Καρυστινό και Γιάννη Στεφόπουλο) το αλληγορικό έργο του Χάρολντ Πίντερ «Νεκρή Ζώνη» (No man’s land) ανεβαίνει στο θέατρο «Θησείον, ένα θέατρο για τις τέχνες».
Η αλληγορική αυτή μεταφυσική κωμωδία γράφτηκε το 1974 από τον βρετανό συγγραφέα. Έχει ανέβει ελάχιστες φορές στα ελληνικά θέατρα, καθώς η θεατρική απόδοση ενός τόσο συμβολικού έργου κρίνεται δύσκολο εγχείρημα.
Ας αναλύσουμε τον χωροχρόνο σε δύο επίπεδα. Φαινομενικά σε έναν γνώριμο γήινο κόσμο κάπου στο βόρειο Λονδίνο ζει ο πετυχημένος αλκοολικός ποιητής και συγγραφέας ο Χιρστ, μαζί με τον οικονόμο – γραμματέα του Φόστερ και τον υπηρέτη – σωματοφύλακά του Μπριγκς. Ένα βράδυ προσκαλεί στο σπίτι του έναν αποτυχημένο ποιητή τον Σπούνερ, που μόλις γνώρισε σε μία παμπ, για να συνεχίσουν να πίνουν και να μιλήσουν. Σε μια άλλη πιο μεταφυσική και τραγική διάσταση μπορούμε να φανταστούμε τους τέσσερις ήρωες σε διαφορετικούς ρόλους: ο Θεός, οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ και ο Εωσφόρος.
Όλο το έργο διαδραματίζεται ουσιαστικά στο σπίτι του ποιητή Χιρστ εν μία μόνο νυκτί. Σε αυτό το διάστημα ο Χιρστ και ο Σπούνερ συζητούν, μαλώνουν, θυμούνται και λησμονούν, εκδηλώνονται. Θα μπορούσαμε, βέβαια, να βλέπουμε και τον Θεό με τον Εωσφόρο να λογομαχούν και να συνδιαλέγονται. Τα όρια των δύο πραγματικοτήτων (ή μήπως φαντασιώσεων) είναι ρευστά και διόλου διακριτά. Και αυτό διότι βρισκόμαστε στη Νεκρή Ζώνη. Στο ενδιάμεσο αλήθειας και ψέματος, ζωής και θανάτου, όπου «τίποτα δεν κινείται, τίποτα δεν αλλάζει, τίποτα δε γερνάει. Όλα παραμένουν για πάντα παγωμένα και σιωπηλά…». Αυτή είναι και η μοίρα, η μοιραία προφητεία των ηρώων. Θα βρίσκονται εις το διηνεκές εγκλωβισμένοι στη Νεκρή Ζώνη, ανάμεσα στους τέσσερις τοίχους, συζητώντας τα ίδια και τα ίδια θέματα.
Σε πρόσφατη συνέντευξη του ο Αλέκος Συσσοβίτης είχε δηλώσει: «Για τον καθένα μας η Νεκρή Ζώνη δεν είναι άλλος τόπος από το μεγάλο ερωτηματικό: «μπορούμε να αλλάξουμε τον εαυτό μας;» αν και βλέπω ότι όσες προσπάθειες και να κάνουμε σε γενικές γραμμές εκτός εξαιρέσεων ή κάποιων μικρών διαφορών, μένουμε αυτοί που είμαστε. (…)Οπότε η Νεκρή Ζώνη, είναι η ουδέτερη ζώνη, είναι ο τόπος όπου η φαντασία μας, η επιθυμία μας οραματίζεται κάτι διαφορετικό αλλά η πραγματικότητα μας γειώνει να αποδεχτούμε αυτό που είμαστε».
Από σκηνοθετική σκοπιά η παράσταση παρουσίαζε μεγάλο ενδιαφέρον. Χοροπηδηχτά, γυάλινα μπουκάλια, τηγάνια, πολύχρωμα γραφικά που φώτιζαν ενίοτε τους τοίχους, μακιγιάζ που θύμιζαν κλόουν, συμμετρίες και μπλεξίματα σωμάτων… Αυτά και πολλά άλλα περίεργα σκηνοθετικά ευρήματα του Κώστα Φιλίππογλου έντυσαν δυναμικά, αλληγορικά και κωμικά το έργο του Πίντερ. Επίσης, ο σκηνοθέτης επέλεξε να αποδώσει την έννοια της αιωνιότητας και της διαστολής του χρόνου παίζοντας πετυχημένα σε λευκούς τόνους. Οι τολμηρές και πρωτότυπες ενδυματολογικές επιλογές ενέτειναν το κωμικό στοιχείο που οι τέσσερις ηθοποιοί εξέφραζαν αβίαστα μέσα από τις ατάκες τους.
Μπορεί σκηνικά η παράσταση να θύμιζε ένα αλλόκοτο υπερρεαλιστικό εικαστικό έργο τέχνης, αλλά οι ερμηνείες των ηθοποιών δεν ξέφευγαν από τα όρια της πραγματικότητας γεγονός που γείωνε τον θεατή και κρατούσε το δύσκολο αυτό έργο μέσα σε κατανοητά πλαίσια. Ασταμάτητη ενεργητικότητα, καθαρός λόγος που μεταπηδούσε από το γέλιο στη σοβαρή δήλωση. Η επιλογή των ηθοποιών ήταν νομίζω η πιο κατάλληλη.
Έχοντας την προηγούμενη μέρα παρακολουθήσει το έργο του Σάμουελ Μπέκετ «Περιμένοντας τον Γκοντό» στο Skrow theater οι συνδέσεις που μου δημιουργήθηκαν ήταν έντονες. Τις τέσσερις γυναίκες στο έργο του Μπέκετ διαδέχτηκαν οι τέσσερις άντρες του Πίντερ και μέσα από μία εντελώς διαφορετική προσέγγιση ουσιαστικά οι δύο συγγραφείς μίλησαν για το ίδιο πράγμα. Άγγιξαν τη σφαίρα του ασυνείδητου, έπαιξαν με τα όρια του εγκλωβισμού, την αέναη επανάληψη, το ανθρώπινο πεπρωμένο.
Στον θεατή που δεν έχει μεγάλη επαφή με το αλληγορικό θέατρο του Πίντερ η παράσταση ίσως φανεί λίγο περίπλοκη. Οπωσδήποτε, όμως, έχει να του μιλήσει πράγματα στη γλώσσα που ο ίδιος καταλαβαίνει και να εξάγει τη δική του ξεχωριστή ερμηνεία. Άλλωστε αυτή είναι η μαγεία με το θέατρο, να ανακαλύπτεις πως άγνωστοι μέχρι τώρα δρόμοι μπορούν να σε οδηγήσουν όλο και πιο βαθιά μέσα σου.
* Δείτε το δελτίο τύπου με όλες τις πληροφορίες για τη παράσταση
———————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…