Από τους ωραιότερους δίσκους του αξέχαστου μουσουργού, πάνω σε στίχους του στενού συνεργάτη και φίλου του με ερμηνευτές τον Μανώλη Μητσιά και τη Δήμητρα Γαλάνη. Κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1971 και ήταν ο τελευταίος που ηχογραφήθηκε εν απουσία του συνθέτη, ο οποίος ακόμη βρισκόταν στην Αμερική. Έτσι, ανέθεσε την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση ορχήστρας στον Γιάννη Σπανό, όπως είχε κάνει κι ένα χρόνο νωρίτερα με τον Δήμο Μούτση στην «Επιστροφή»!

Το ύφος των τραγουδιών είναι κατά βάση λαϊκό, με τους ρυθμούς του χασάπικου και του ζεϊμπέκικου να κυριαρχούν. Υπάρχουν όμως και «χατζιδακικές» μπαλάντες, που ακούστηκαν όσο και τα υπόλοιπα κομμάτια του άλμπουμ σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία. Ουσιαστικά, θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια συνέχεια της «Επιστροφής», μια και τα τραγούδια των δύο δίσκων δε διαφέρουν σχεδόν καθόλου στο στυλ.

Ο Μητσιάς τραγουδά για πρώτη φορά «ολοκληρωμένο» Χατζιδάκι (είχε προηγηθεί ο «Μύθος» που κυκλοφόρησε σε δισκάκι 45 στροφών το 1970) και οι δυο τους θα συνεχίσουν τη συνεργασία τους στη δισκογραφία και στα επόμενα χρόνια, αν και όχι τόσο συχνά όσο ενδεχομένως θα ήθελαν και οι δυο. Όσο για τη Γαλάνη, ήδη είχε πάρει μέρος στην «Επιστροφή», τραγούδησε το «Μύθο» μαζί με τον Μητσιά και σόλο το «Κάθε τρελό παιδί» και ερμήνευσε κομμάτια του συνθέτη αρκετές φορές τόσο στο βινύλιο, όσο και σε ζωντανές της εμφανίσεις, πολλές από τις οποίες ήταν υπό την επιμέλεια του ίδιου (λ.χ. στο «Σείριο» το 1987).

Μου είναι πραγματικά δύσκολο να ξεχωρίσω κάποια από τα τραγούδια του δίσκου, καθώς όλα είναι μοναδικά και υπέροχα. Σε πρώτη φάση, ξεχώρισαν κι ακούστηκαν πολύ τα πασίγνωστα «Κυκλαδίτικο» («Στη Μύκονο, στη Σέριφο»), «Αγάπη μέσα στην καρδιά», «Η μικρή Ραλλού», «Χασάπικο σαράντα» («Ήλιε μου, ήλιε μου, βασιλιά μου») και «Απόψε φθινοπώριασε», ενώ αρκετά αργότερα «βγήκαν» και τα «Άσπρο περιστέρι» και «Το παραμύθι».

Να σημειωθεί ότι η μελωδία της «Πρωτομηνιάς» είχε ακουστεί για πρώτη φορά το 1965 με τον τίτλο «Πάει ο καιρός» πάλι με στίχους Γκάτσου κι ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, ωστόσο η δικτατορία το απαγόρευσε το 1967 για ευνόητους λόγους...

Ο πίνακας του εξωφύλλου είναι έργο του Αλέκου Φασιανού από τη συλλογή του Πάνου Γ. Δράκου.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Κυκλαδίτικο (Μ. Μητσιάς)
2. Το παραμύθι (Μ. Μητσιάς - Δ. Γαλάνη)
3. Αγάπη μέσα στην καρδιά (Δ. Γαλάνη)
4. Μπόρα είναι θα περάσει (Μ. Μητσιάς)
5. Άσπρο περιστέρι (Δ. Γαλάνη)
6. Η μικρή Ραλλού (Μ. Μητσιάς)
7. Χασάπικο σαράντα (Δ. Γαλάνη)
8. Απόψε φθινοπώριασε (Μ. Μητσιάς)
9. Στου ουρανού την άκρη (Μ. Μητσιάς)
10. Στου ήλιου το αλώνι (Δ. Γαλάνη)
11. Πρωτομηνιά (Μ. Μητσιάς)
12. Αγαπώ μια καρδερίνα (Μ. Μητσιάς)

Ο δεύτερος μεγάλος δίσκος που κάνουν μαζί οι δύο δημιουργοί, μετά «Το Σαββατόβραδο» του 1970. Κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 1973 με ερμηνευτές τον Σταμάτη Κόκοτα και τη Δήμητρα Γαλάνη και περιλαμβάνει τραγούδια κατά βάση «ελαφρολαϊκά», τα περισσότερα εκ των οποίων έγιναν γνωστά και ακούστηκαν εκείνη την εποχή, αλλά και αργότερα.

Σπανός και Παπαδόπουλος έχουν ήδη υπογράψει ορισμένες από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στην ιστορία της ελληνικής μουσικής («Πες πως μ' αντάμωσες», «Μια Κυριακή», «Ξύπνησε η πόλη», «Δεν το μπορείς» κ.α.) και στη συγκεκριμένη περίοδο η συνεργασία τους ήταν πολύ στενή, δημιουργώντας τραγούδια που ακόμη και σήμερα πρωταγωνιστούν στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα και στα κέντρα διασκέδασης.

Έτσι λοιπόν, δημιούργησαν τις «Μέρες αγάπης» μέσα από τις οποίες ξεπήδησε μια από τις μεγαλύτερες και διαχρονικές επιτυχίες της Γαλάνη, το πασίγνωστο «Βροχή και σήμερα». Ωστόσο, το τραγούδι είχε ακουστεί με στίχους του Κώστα Ασημακόπουλου τρία χρόνια νωρίτερα (1970) από την ίδια ερμηνεύτρια στην ταινία «Όμορφες μέρες», με τον τίτλο «Μη μου μιλάς γι' αγάπη». Εξάλλου, η Γαλάνη στο ίδιο φιλμ είχε τραγουδήσει - πάλι σε στίχους Ασημακόπουλου - το «Θάλασσά μου δίχως άκρη», τη μελωδία του οποίου βρίσκουμε σ' αυτό το δίσκο ερμηνευμένη από τον Κόκοτα και τον τίτλο «Μη λυπάσαι».

Έχω στην προσωπική μου δισκοθήκη δύο εκδόσεις του άλμπουμ από την ίδια εποχή που κυκλοφόρησε. Η διαφορά τους έγκειται στο ότι στη μία υπάρχουν τα τραγούδια «Νάνι-νάνι» και «Ένα πουλί στην ποταμιά», τα οποία στην άλλη έχουν αντικατασταθεί από τα «Οκτώ μικρά παιδιά» και «Ένα παλικάρι», τα οποία το 1975 συμπεριλήφθηκαν στον προσωπικό δίσκο της Δήμητρας Γαλάνη «Λεπτομέρειες». Επίσης, η σειρά των κομματιών είναι διαφορετικά ταξινομημένη στις δύο εκδόσεις, ενώ διαφέρει και το χρώμα του εξωφύλλου (λαδί στη μία, σκούρο πράσινο στην άλλη)...

Εκτός από το «Βροχή και σήμερα», ακούστηκαν αρκετά και τα «Εϊβαλά» (με έμμεσους υπαινιγμούς για το δικτατορικό καθεστώς), «Μια βραδιά του Μαγιού», «Σ' ευχαριστώ» και «Ήσουνα παιδί», ενώ εξαιρετικά είναι και όλα τα υπόλοιπα, με «προσωπικές αδυναμίες» τα «Νταγιάντα» και «Νάνι-νάνι».

Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι το «Επεισόδιο» επανεκτέλεσε το 1976 η Αλέκα Κανελλίδου στο δίσκο της «Η Αλέκα Κανελλίδου τραγουδά Γιάννη Σπανό»...

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Εϊβαλά (Δ. Γαλάνη)
2. Νάνι-νάνι (Δ. Γαλάνη)
3. Τι να την κάνω τη ζωή (Στ. Κόκοτας)
4. Θα βρω μιαν άλλη (Στ. Κόκοτας)
5. Επεισόδιο (Δ. Γαλάνη)
6. Νταγιάντα (Δ. Γαλάνη)
7. Σ' ευχαριστώ (Στ. Κόκοτας)
8. Μια βραδιά του Μαγιού (Στ. Κόκοτας)
9. Ένα πουλί στην ποταμιά (Δ. Γαλάνη)
10. Βροχή και σήμερα (Δ. Γαλάνη)
11. Μη λυπάσαι (Στ. Κόκοτας)
12. Ήσουνα παιδί (Στ. Κόκοτας)

Ο τίτλος του δίσκου αντικατοπτρίζει πλήρως το περιεχόμενό του, καθώς στην πρώτη πλευρά του περιλαμβάνονται σε δεύτερη εκτέλεση τραγούδια που είχε ερμηνεύσει λίγα χρόνια νωρίτερα ο αξέχαστος Νίκος Ξυλούρης και στη δεύτερη τέσσερις καινούργιες δημιουργίες του Σταύρου Ξαρχάκου και δύο που είχαν γραφτεί για τις ανάγκες του κινηματογράφου και της τηλεόρασης.

Συγκεκριμένα, το άλμπουμ που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 1974 περιέχει τρία από τα τραγούδια του δίσκου «Διόνυσε καλοκαίρι μας» (1972), τα δύο εκ των οποίων σε νέα εκτέλεση: Πρόκειται για τα «Γυρνάν αμίλητα παιδιά» και «Πώς να σωπάσω», ερμηνευμένα συγκλονιστικά από τον μεγάλο Ανωγειανό λυράρη, ενώ το «Ράβε ξήλωνε» («Αυτό τον κόσμο τον καλό») περιλαμβάνεται όπως ηχογραφήθηκε το 1972. Επίσης, υπάρχει το «Πάνω στ' αργυρό σκαμνί» των Χριστόδουλου Χάλαρη και Γιάννη Κακουλίδη που είχε πρωτοπεί ο Ξυλούρης στα τέλη του 1973 στο άλμπουμ «Τροπικός της Παρθένου» και μια διασκευή του «Ερωτόκριτου».

Η δεύτερη πλευρά σε μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου περιλαμβάνει το «Παραμύθι» που γράφτηκε για την κινηματογραφική μεταφορά της «Λυσιστράτης» κι ερμήνευσε στο φιλμ η Τζένη Καρέζη και το πασίγνωστο κι αγαπημένο «Ήτανε μια φορά», το οποίο ακουγόταν στους τίτλους της τηλεοπτικής σειράς «Οι έμποροι των εθνών» σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Αυτή ξεκίνησε να προβάλλεται τον Οκτώβριο του 1973, ωστόσο συνάντησε μεγάλα προβλήματα από τη λογοκρισία του - πνέοντος τα λοίσθια - δικτατορικού καθεστώτος, το οποίο απαγόρευσε ν' ακούγεται η φωνή του Ξυλούρη.

Εκτός από το «Ήτανε μια φορά», πολύ γνωστά και διαχρονικά έγιναν κι έμειναν τα υπέροχα «Μπάρμπα Γιάννη Μακρυγιάννη», «Γεια σου χαρά σου Βενετιά» και το «Παλικάρι στα Σφακιά» («Έβαλε ο Θεός σημάδι»), ένα συγκλονιστικό και «προφητικό» τραγούδι με μια μοναδική ερμηνεία από τον Κρητικό λυράρη.

Στο εσώφυλλο του δίσκου υπάρχει ένα μίνι φωτογραφικό άλμπουμ με φωτογραφίες από τα παιδικά και νεανικά χρόνια του Νίκου Ξυλούρη στην Κρήτη, ενώ στο οπισθόφυλλο ένα σημείωμα του Σταύρου Ξαρχάκου γραμμένο στις 2 Απριλίου 1974. Εξάλλου, το τραγούδι «Η κόρη του πασά» είναι αφιερωμένο στον Γρηγόρη Κασιδόκωστα.

Παραγωγός ήταν ο Δημήτρης Μηλιόπουλος και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της Columbia με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και βοηθό τον Γιώργο Τζάννες.

Τα τραγούδια του δίσκου
1. Ερωτόκριτος (Διασκευή Στ. Ξαρχάκου)
2. Γυρνάν αμίλητα παιδιά (Κ. Κινδύνη)
3. Πάνω στ' αργυρό σκαμνί (Χρ. Χάλαρη-Γ. Κακουλίδη)
4. Πώς να σωπάσω (Κ. Κινδύνη)
5. Ράβε ξήλωνε (Β. Ανδρεόπουλου)
6. Μπάρμπα Γιάννη Μακρυγιάννη (Ν. Γκάτσου)
7. Γεια σου χαρά σου Βενετιά (Ν. Γκάτσου)
8. Ήτανε μια φορά (Κ. Φέρρη)
9. Η κόρη του πασά (Ν. Γκάτσου)
10. Παλικάρι στα Σφακιά (Ν. Γκάτσου)
11. Το παραμύθι (Γ. Ζερβουλάκου)