Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
Φωτογράφηση: Μάριος Γκούβας
Η λέξη «φυγή», βρέθηκε ουκ ολίγες φορές στα χείλη όλων μας τα τελευταία πέντε χρόνια. Τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε κι εξακολουθούνε να μας ταλανίζουν ακόμη και σήμερα -και ποιος ξέρει για πόσο ακόμα…- , μας κάνανε να νιώθουμε τάσεις φυγής. Άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο. Κάποιοι (δυστυχώς αρκετοί), το κάνανε πράξη κι έφυγαν από την Ελλάδα, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.
Άκρως αντιπροσωπευτικός λοιπόν ο τίτλος της νέας δισκογραφικής δουλειάς του Γιώργου Καγιαλίκου, σχεδόν τρία χρόνια μετά την κυκλοφορία της πρώτης. Η «Φυγή», περιλαμβάνει εννέα τραγούδια του ταλαντούχου συνθέτη σε στίχους δικούς του, του Δημήτρη Αναγνωστόπουλου και της Χριστίνας Κουκέλη. Εκτός αυτών, υπάρχει και η μελοποίηση ενός ποιήματος του Νικηφόρου Βρεττάκου και η απόδοση στα ελληνικά της «Ναυσικάς» του Γκιακούμου Τιέρ από τον Δημήτρη Αναγνωστόπουλο.
Τις μουσικές δημιουργίες του, αναλάβανε να ντύσουνε φωνητικά ο Δώρος Δημοσθένους, η μεσόφωνος Λίλιαν Τσατσαρώνη, ο Θεσσαλονικιός ερμηνευτής Γιάννης Λεκόπουλος και ο ίδιος ο συνθέτης (σ’ ένα τραγούδι). Πάνω απ’ όλους όμως, υπάρχει η Μαρία Φαραντούρη, η οποία προσδίδει το κύρος, τη μεγάλη προσωπικότητα και βεβαίως τη μοναδική κι ανεπανάληπτη φωνή της σε δύο τραγούδια.
Όλοι οι συντελεστές λοιπόν, βρέθηκαν το βράδυ της περασμένης Τρίτης στην αίθουσα του ωδείου «Φίλιππος Νάκας» στο κέντρο της Αθήνας, με σκοπό να μας προσφέρουνε μια «Φυγή» από το ευτελές, πρόχειρο και τυποποιημένο τραγούδι που κυριαρχεί στις μέρες μας. Ο κόσμος ανταποκρίθηκε στο κάλεσμά τους, αποδεικνύοντας ότι υπάρχει μια μεγάλη μερίδα κοινού που θέλει κάτι άλλο, κάτι νέο, κάτι πέρα από τη «δημοκρατία των playlists», η οποία έχει κατακλύσει τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα.
Αρχικώς, μίλησαν για το δίσκο ο σκηνοθέτης-δισκοκριτικός Αντώνης Μποσκοΐτης και ο συνθέτης Στάθης Γκότσης, οι οποίοι επισήμαναν αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία που τον αφορούν, ο καθένας από τη δική του σκοπιά. Τη σκυτάλη πήρε ο Γιώργος Καγιαλίκος, ο οποίος αναφέρθηκε στο «ιστορικό» της δημιουργίας αυτού του άλμπουμ, μιλώντας με μια πρωτοφανή για τις μέρες μας σεμνότητα και διακριτικότητα στο λόγο του. Τον άκουγες και θαρρούσες από τον τρόπο ομιλίας του ότι …ντρεπόταν (με την καλή έννοια βεβαίως…) να πει κάποια πράγματα για το έργο του. Περισσότερο μιλούσε για τους συνεργάτες του, παρά για τον ίδιο, μη παραλείποντας επανειλημμένως να τους ευχαριστήσει.
Προτίμησε λοιπόν να «μιλήσουνε» τα τραγούδια του κι έτσι, ο Γιάννης Λεκόπουλος ανέλαβε ν’ ανοίξει την «αυλαία» της βραδιάς, ερμηνεύοντας τα δύο κομμάτια με τα οποία συμμετέχει στο δίσκο: Τη «Νυχτερινή σκοπιά» και τη «Φυγή», που έχει δώσει και τον τίτλο σε τούτη τη δουλειά.
Ένας ερμηνευτής με «βαθιά» και «γεμάτη» φωνή, που με την ερμηνεία του ξέρει να δίνει τη δέουσα σημασία σε κάθε λέξη του τραγουδιού. Δεν είναι τυχαίο που αργότερα, μετά το τέλος της παρουσίασης, η Μαρία Φαραντούρη του υπέγραψε το θρυλικό «Μαουτχάουζεν», γράφοντας στην αφιέρωσή της τη φράση «Με θαυμασμό»…
Ακολούθησε η μεσόφωνος Λίλιαν Τσατσαρώνη, με τα τραγούδια «Ένα δέντρο μια πέτρα αγαπούσε» και «Στη σιωπή», παρουσιάζοντας ένα μεγάλο μέρος των αστείρευτων φωνητικών δυνατοτήτων της. Ομολογώ ότι την άκουσα για πρώτη φορά στο CD, αλλά «ζωντανά» ήταν ακόμη πιο καλή και μ’ έκανε να σκεφθώ ότι όσο υπάρχουνε φωνές σαν τη δική της, το ελληνικό τραγούδι δεν πρόκειται να χαθεί.
Ο Δώρος Δημοσθένους, ένας ερμηνευτής που εδώ και αρκετά χρόνια έχει δώσει το δικό του ξεχωριστό στίγμα στα μουσικά πράγματα της χώρας μας, τραγούδησε την «Πανδώρα» και την «Ολονυχτία», σε μιαν από τις σπάνιες απόπειρές του να ερμηνεύσει καινούργια τραγούδια. Το λόγο, τον εξήγησε ο ίδιος, λέγοντας ότι δε συνηθίζει να το κάνει γιατί πιστεύει πως ό,τι σπουδαίο υπάρχει στην ελληνική μουσική, έχει ήδη γραφτεί. Ωστόσο, συμπλήρωσε ότι οι δημιουργίες του Γιώργου Καγιαλίκου τον κάνανε ν’ αλλάξει γνώμη…
Ξεχωριστή στιγμή, ήταν εκείνη που ο ίδιος ο συνθέτης κάθισε μπροστά στο μικρόφωνο για να ερμηνεύσει το κομμάτι με το οποίο συμμετέχει φωνητικά στο δίσκο. Πρόκειται για το «Αυτή η μουσική», εμπνευσμένο από μια σκηνή που περιγράφει ο Ηλίας Βενέζης στο πασίγνωστο και συγκλονιστικό διήγημά του «Το νούμερο 31328».
Και κάπου εκεί, ήλθε η μεγάλη στιγμή της βραδιάς. Η Μαρία Φαραντούρη, ανέβηκε στη σκηνή μέσα σε κατακλυσμό χειροκροτημάτων, ώστε να ερμηνεύσει τα τραγούδια με τα οποία δίνει το παρών στη «Φυγή». Αφού είπε δυο λόγια για τη συμμετοχή της, η μαγική, λυρική κι ανέγγιχτη από το χρόνο φωνή της, πλημμύρισε την αίθουσα της εκδήλωσης.
Ακούγοντάς την, σκεφτόμουνα τι έχει ζήσει αυτή η γυναίκα-ιέρεια της μουσικής στα 50 χρόνια που βρίσκεται στο χώρο, σε πόσα μεγάλα θέατρα του πλανήτη έχει τραγουδήσει και πόσες σημαντικές προσωπικότητες της παγκόσμιας τέχνης έχει συναναστραφεί.
Κι όμως, χωρίς ίχνος «βεντετισμού» και δίχως να επαναπαύεται στο σπουδαίο και σημαντικό παρελθόν της, είναι πάντοτε ανοιχτή σε καινούργιες προτάσεις και συνεργασίες με νέους δημιουργούς. Αυτό σημαίνει αληθινός καλλιτέχνης, ταγμένος αποκλειστικά και μόνο στην τέχνη του…
Η ερμηνεία της κυρίως στη «Λήθη των μαρμάρων», ήταν αληθινά συγκλονιστική και γέμισε συγκίνηση όλους τους παρευρισκομένους. Η φωνή της είναι καλύτερη από ποτέ, γεμάτη ωριμότητα και άψογη τεχνική, αποστάγματα της εμπειρίας μισού αιώνα στο πεντάγραμμο. Δικαίως το κοινό ξέσπασε σε θερμά και διαρκή χειροκροτήματα μετά το τέλος των τραγουδιών που ερμήνευσε…
Η όμορφη βραδιά, έκλεισε με όλους τους ερμηνευτές και τον συνθέτη να τραγουδούν το «Αυτή η μουσική», χειροκροτούμενοι θερμά από τον κόσμο…
Ως γενικό σχόλιο για το δίσκο, θα πούμε ότι δεν είναι «εύκολος», ούτε «εύπεπτος». Αν συνέβαινε το αντίθετο, δε θα είχε λόγο ύπαρξης. Η «Φυγή» κυκλοφόρησε ως μια νέα μουσική πρόταση, κόντρα στα άκρως περίεργα κι ευτελή ρεύματα της εποχής.
Περιλαμβάνει εννιά τραγούδια, τα οποία θα χαρακτηρίζαμε ως τον ορισμό του έντεχνου. Χωρίς εντυπωσιακές ενορχηστρώσεις, χωρίς «φορτωμένη» ορχήστρα, χωρίς «φκιασίδια» και «στολίδια», χωρίς μουσικές υπερβολές. Απλώς, είναι μια τίμια, καθαρή και ειλικρινής δουλειά, η οποία απευθύνεται σε όσους ακόμη ξέρουνε ν’ ακούνε μουσική.
Κοντολογίς, θα λέγαμε ότι η «Φυγή» υπάρχει για να οδηγήσει όσους το επιθυμούν σε μια πραγματική φυγή από όλη αυτή την ηχορρύπανση που έχουν επιβάλλει τα ραδιοτηλεοπτικά ΜΜΕ. Και θα είναι πραγματικό ευτύχημα αν το καταφέρει, γιατί ειλικρινά το αξίζει. Τι έχει να πει όμως η «δημοκρατία των playlists» που αναφέραμε στην αρχή; Άραγε, θα δώσει λίγο χώρο στο καλό ελληνικό τραγούδι;
Η απλότητα της Φαραντούρη και η προσδοκία του Καγιαλίκου
Η φωνή της Μαρίας Φαραντούρη δεν ήταν από εκείνες που συντρόφευσαν τα παιδικά χρόνια μου, αφού οι γονείς μου δεν είχανε δίσκους της στο σπίτι και γενικότερα -για να το πω λαϊκά-, δεν ήτανε του γούστου τους. Την «ανακάλυψα» στην προεφηβική ηλικία μου, μαγεύτηκα κι άρχισα σιγά-σιγά ν’ αγοράζω τις δουλειές της, καταφέρνοντας ως σήμερα να έχω συγκεντρώσει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αυτών.
Μετά το τέλος της παρουσίασης, ομολογώ ότι είχα αρκετό τρακ όταν την πλησίασα και της συστήθηκα. Η συμπεριφορά της, μου το έδιωξε στο δευτερόλεπτο. Απλή, προσηνής, καταδεκτική, χαμογελαστή, επικοινωνιακή και με διάθεση να μιλήσει επί παντός του επιστητού, αναφέρθηκε τόσο στη «Φυγή», όσο και γενικότερα για τη μουσική του σήμερα:
«Πάντα μου άρεσε η επαφή με τα νέα παιδιά και προσπαθώ όσο μπορώ να βρίσκομαι κοντά σ’ αυτά. Ζω με τους νέους, μαθαίνω από κείνους και παίρνω καινούργιες δυνάμεις για να συνεχίσω. Δημιουργοί όπως ο Γιώργος Καγιαλίκος, δίνουνε την καλύτερη απάντηση σε όσους υποστηρίζουν ότι σήμερα δεν υπάρχει ελληνικό τραγούδι. Μπορεί η δισκογραφία ουσιαστικά να έχει καταρρεύσει, αλλά πάντα θα βρίσκονται άνθρωποι με ταλέντο και αγάπη για τη μουσική.
Νομίζω όμως, ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η έλλειψη χώρων. Πρέπει όλοι όσοι αγαπάνε το τραγούδι να το βοηθήσουνε ν’ ακούγεται εκεί που του αρμόζει. Χρειάζεται η δημιουργία πολυχώρων σε όλη την Ελλάδα, ώστε η μουσική να μπορέσει και πάλι ν’ «αναπνεύσει». Κι επιβάλλεται να συμβάλλουν όλοι προς αυτή την κατεύθυνση, όχι μόνον οι τραγουδιστές ή η δημιουργοί».
Για το τέλος, η Μαρία Φαραντούρη μας έδωσε μια…σχεδόν είδηση. Και λέμε «σχεδόν», γιατί μας είπε μεν ότι λίαν συντόμως ετοιμάζεται κάτι πολύ σπουδαίο με τη συνεργασία πολλών σημαντικών ανθρώπων της μουσικής, ωστόσο παρά τις πιέσεις μας να δώσει έστω και το παραμικρό στοιχείο, επαναλάμβανε χαμογελαστή: «Κάντε υπομονή λίγο καιρό και θα το μάθετε»…
Σε μια γωνιά, ο Γιώργος Καγιαλίκος δε σταματούσε να δέχεται συγχαρητήρια κι ευχές να είναι «καλοτάξιδη» η νέα του δουλειά. Ήτανε φανερά ευχαριστημένος και συγκινημένος από την ανταπόκριση του κόσμου και δεν αρνήθηκε να μας πει δυο λόγια για τη «Φυγή»: «Αυτό το CD δεν έγινε για να βγάλουμε χρήματα. Ίσα-ίσα, που βάλαμε κι από την τσέπη μας. Όλοι ξέρουμε ότι η κατάσταση στη δισκογραφία είναι απελπιστική, αλλά ευτυχώς που βρέθηκε ο «Μετρονόμος» (Σ.Σ. από την εν λόγω εκδοτική εταιρεία κυκλοφόρησε τούτη η δουλειά) να «στεγάσει» αυτά τα τραγούδια. Όλα γίνανε μόνον από αγάπη για τη μουσική και με την ευκαιρία, θα ήθελα να ευχαριστήσω πολύ όσους συνέβαλαν, ώστε να υπάρξει ένα -θέλω να πιστεύω- ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Εύχομαι ο κόσμος ν’ αγαπήσει τα τραγούδια και μακάρι να υπάρξει η ανάλογη προβολή κι από τα μέσα ενημέρωσης κι επικοινωνίας».
Περισσότερες φωτογραφίες του MusicCorner από την παρουσίαση
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…