Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Τσακαλάκη
Φωτογραφίες : Χαρά Γερασιμοπούλου
Η Ρίτα Αντωνοπούλου συγκαταλέγεται αδιαμφισβήτητα στις σπουδαιότερες σύγχρονες ερμηνεύτριες, εφάμιλλη και επάξια συνεχίστρια των «καλλιτεχνικών μουσών» του θρυλικού Θάνου Μικρούτσικου και της μουσικής τους παρακαταθήκης, την οποία διαρκώς εμπλουτίζει με σεβασμό αλλά και μία πνοή ανανέωσης, διαγράφοντας, παράλληλα, τη δική της πορεία. Η στιβαρή και δωρική ερμηνεία της, η αυθεντικότητα, η επιβλητική παρουσία και η σαγηνευτική χροιά της συνηγορούν στο ότι η Ρίτα Αντωνοπούλου ήρθε ως θιασώτρια της μεγάλης παράδοσης του έντεχνου τραγουδιού, με το «θεόπνευστο έργο» όχι μόνο να κρατήσει άσβεστη τη φλόγα της αλλά και να την αναζωπυρώσει! Εύθραυστη και δυναμική, γαλήνια και εκρηκτική, οξυδερκής και απόλυτα συνειδητοποιημένη, αιθέρια και σαγηνευτική, χειμαρρώδης και ειλικρινής, προσωπικότητα πολυσχιδής, με το δείκτη της πυξίδας της στραμμένο σ’ ένα ελπιδοφόρο «αύριο», «χορεύει πάνω στο φτερό του καρχαρία», όντας ευγνώμων πάντα για όλα όσα έχει «κατακτήσει» μέχρι σήμερα. Η Ρίτα Αντωνοπούλου αποτελεί σίγουρα την επιτομή μίας απαράμιλλης, γνήσιας καλλιτεχνικής προσωπικότητας για την οποία το ταλέντο και η τύχη «συνωμότησαν» δικαίως! Απολαύστε τη σε μία συνέντευξη εφ’ όλης της όλης για όλους και για όλα!
Ας πιάσουμε το νήμα από την αρχή! Πότε ήταν η πρώτη φορά που νιώσατε τη φλόγα του καλλιτεχνικού δαίμονα να σας καίει και ποια η αντίδραση του οικογενειακού σας περιβάλλοντος όταν αντιλήφθηκε αυτή σας την έφεση;
Νομίζω ότι δε μπορώ να θυμηθώ την πρώτη φορά γιατί η αγάπη μου για τη μουσική και το τραγούδι ήταν πραγματικά κάτι έμφυτο, ήταν και είναι ένα κομμάτι του εαυτού μου! Οπότε θεωρώ πως και το οικογενειακού μου περιβάλλον το αντιμετώπιζε σαν ένα μέρος του παιδιού! «Τι να κάνουμε; Έτσι μας βγήκε!» (γέλια) Όταν αργότερα μεγαλώνοντας άρχιζαν να ακούνε από τριγύρω – δεδομένου του ότι οι γονείς μου δεν έχουν καμία σχέση με τη μουσική και έτσι δεν ήταν απαραίτητο ότι έπρεπε να αντιληφθούν και κάτι παραπάνω – ότι το παιδί τους έχει ταλέντο κι ένα ιδιαίτερο χάρισμα, δεν ήτανε πολύ θερμοί ως προς το να κάνω κάτι περεταίρω πάνω σ’ αυτό! Οπότε υπήρχε η προοπτική του να σπουδάσω κανονικά, να πάρω το πτυχίο μου και να μπω σε μία δουλειά όπως θέλουν όλοι οι Έλληνες γονείς μέχρι σήμερα. Όμως, τελικά, εγώ είδα πως όταν κάτι είναι να γίνει, σε κυνηγάει κατά κάποιον τρόπο και τα πράγματα έρχονται μόνα τους μετά!
Επομένως, υπήρχε η έμφυτη καλλιτεχνική προδιάθεση! Τώρα, δεδομένου του ότι ένα παιδί είναι εξαιρετικά δεκτικό στο να απορροφά και να υιοθετεί πρότυπα και συνήθειες, ποιο ήταν το ερέθισμα που σας είλκυσε και σας μύησε στο συγκεκριμένο χώρο;
Δεν υπήρχε κάποιο πρότυπο. Τίποτα! Θυμάμαι μόνο ότι ήταν μία ενδόμυχη βαθιά μου ανάγκη. Επειδή, ως παιδί δε μιλούσα ούτε εκφραζόμουν πάρα πολύ – κάτι που μου συμβαίνει και ως ενήλικα πια – το τραγούδι για μένα ήταν μάλλον μία ψυχολογική διέξοδος και ήταν απαραίτητο για εμένα να εξωτερικεύσω τα όσα ένιωθα μέσα από τη μουσική. Οπότε και δε χρειαζόμουν και κάποιο ιδιαίτερο πρότυπο. Ερέθισμα ήταν για εμένα ό,τι κι αν συνέβαινε μέσα στη μέρα μου, δηλαδή είτε ήμουν στεναχωρημένη, είτε χαρούμενη, είτε και θυμωμένη ο τρόπος που το εξέφραζα ήταν να κλείνομαι στο δωμάτιο των γονιών μου, να κλειδώνω την πόρτα και να τραγουδάω. Είχα κιόλας χτυπήματα στους τοίχους από τους γείτονες συνέχεια. Βέβαια, όχι επειδή τους ενοχλούσα αλλά ήταν σημάδι ότι με ακούνε! (γέλια)
Έχετε δηλώσει, ωστόσο, ότι η υπερηφάνεια αλλά και η αξιοπρέπειά σας δε σας επέτρεπαν να λέτε ότι τραγουδάτε λόγω κάποιας συστολής προφανώς! Τι ήταν αυτό που έκανε τις όποιες αναστολές σας να καμφθούν και να ασχοληθείτε με το τραγούδι επαγγελματικά πια;
Οι όποιες αναστολές μου άρχισαν να φεύγουν από το 2006 και μετά, δηλαδή από τη γνωριμία μου με το Θάνο Μικρούτσικο, όπου αυτό για μένα ήταν ένα όνειρο το οποίο τότε πήρε σάρκα και οστά. Μάλιστα, δε θα ξεχάσω ποτέ ότι αυτός ο άνθρωπος στάθηκε πλάι μου και όταν του είπα ότι εγώ δεν είχα plan B και ότι εάν δε συνεργαζόμασταν θα ξαναγυρνούσα αναγκαστικά στην πρωινή μου δουλειά και η ενασχόληση μου με το τραγούδι θα γινόταν ως χόμπι πια. Τότε μου είπε χαρακτηριστικά «Αυτό δε θα το ξαναπείς! Είσαι γεννημένη τραγουδίστρια!». Αυτό ήχησε στα αυτιά μου σαν μετάλλιο, το οποίο κερδήθηκε και έπρεπε να συνεχίσω να το κερδίζω και στους επόμενους αγώνες! Οπότε νομίζω ότι εκεί έγινε μέσα μου το μεγάλο κλικ!
Αποτέλεσε, λοιπόν, το 2006 κομβικό έτος και σταθμό για την καριέρα σας καθώς με το Θάνο Μικρούτσικο έχει οικοδομηθεί μεταξύ σας μία καλλιτεχνική σχέση άφθαρτη χρονικά! Πιστεύετε ότι αυτός ο «δεσμός» είναι, άραγε, καρμικός και πώς βιώνετε γενικά αυτή την κοινή σας πορεία επί τόσα χρόνια;
Για να πω την αλήθεια μου, επειδή πάρα πολλά πράγματα έχουν έρθει στη ζωή μου μ’ έναν τρόπο «μαγικό», έχω πιστέψει στο κάρμα! Εξάλλου, ήθελα, πραγματικά, τόσο πολύ να συνεργαστούμε, πίστευα τόσο πολύ ότι ταιριάζω στη μουσική του ανθρώπου αυτού, που θεωρούσα ότι αν με άκουγε δε μπορεί κι αυτός θα το καταλάβαινε, θα το ένιωθε κι εκείνος! Όταν τελικά έγινε, νομίζω ότι ούτε εγώ είχα καταλάβει πόσο πολύ το ήθελα! Όταν έφυγα μετά την οντισιόν που μου είχε πει «Ναι, κορίτσι μου, θα συνεργαστούμε» έβαλα τα κλάματα στο δρόμο και δεν ήξερα ποιον να πρωτοπάρω τηλέφωνο. Ήταν ακριβώς εκείνη η στιγμή που το συνειδητοποίησα και είπα μέσα μου «Ρε συ, έγινε! Να το ορίστε! Ήρθε!» Οπότε πιστεύω πως υπάρχει κάτι πολύ ισχυρό που μας δένει με το Θάνο Μικρούτσικο μουσικά, καλλιτεχνικά και επί σκηνής. Μέσα από την ψυχή μου, λοιπόν, εύχομαι να είναι καλά όχι μόνο γιατί μας έχει δώσει και μου έχει δώσει πολλά αλλά και για να μπορεί να δώσει ακόμη περισσότερα!
…Το γεγονός ότι ζω από αυτή τη δουλειά εγώ και η μικρή μου και είμαστε μια χαρά κι ακόμη, δόξα τω Θεώ, είναι εντάξει τα πράγματα και τα καταφέρνω με δυσκολίες, βέβαια, αλλά κάνοντας αυτό που με γεμίζει χωρίς εκπτώσεις, για μένα είναι το σημαντικότερο απ’ όλα!
Καθ’ όλη την πορεία σας έχετε συμπράξει με πάρα πολύ μεγάλα και καταξιωμένα ονόματα του ελληνικού μουσικού γίγνεσθαι! Υπάρχει, ωστόσο, κάποιο καλλιτεχνικό «απωθημένο» που θα θέλατε στο μέλλον να προσθέσετε στις «κατακτήσεις» σας;
Ο Αλκίνοος! Τον αγαπώ και τον εκτιμώ βαθιά γιατί έχει μία πολύ αληθινή πορεία, είναι ο πιο αληθινός σε αυτό που έχει ξεκινήσει να κάνει από την αρχή μέχρι και σήμερα, ακολουθώντας το πιστά με πολύ όμορφο και ταπεινό τρόπο. Θα ήθελα, λοιπόν, πολύ να συνεργαστώ μαζί του, αν και δεν το έχουμε συζητήσει ποτέ! Πρέπει να είναι, μάλιστα, η δέκατη συνέντευξη που το λέω. Το λέω από δω, το λέω από κει, το λέω παραπέρα μήπως και κάτι φτάσει στα αυτιά του! (γέλια) Θα το ήθελα πάρα πολύ! Μακάρι!
Νομίζω πως θα ταιριάζατε απόλυτα! Τώρα θα σας πάω σε μία άλλη όχθη της πραγματικότητας. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να κάνει κανείς δημόσιες σχέσεις και να δημιουργήσει γερά θεμέλια ανθρώπινης επικοινωνίας σ’ ένα χώρο που έχουν απλώσει τα δίχτυα τους τα ανταγωνιστικά ένστικτα, η αντιζηλία και η αθέμιτη επιδίωξη της επικράτησης;
Κοίταξε… Αυτό ή το έχεις ή δεν το έχεις! Αν αποπειραθείς να προσπαθήσεις να το αποκτήσεις θα κλωτσήσει από μόνο του. Εγώ, λοιπόν, το κομμάτι των δημοσίων σχέσεων δεν το έχω και η αλήθεια είναι ότι δε με απασχόλησε πολύ και ποτέ, δε μου αρέσει όλο αυτό! Έχω επιλέξει να το δω από άλλο πρίσμα όλο αυτό που συμβαίνει! Οπότε από τη μεριά μου θεωρώ πως είναι δύσκολο, γιατί είναι έξω από μένα και δε μπορώ ούτε και θέλω να το προσπαθήσω! Θα ήθελα να ήτανε πιο απλά τα πράγματα αλλά δεν γίνεται! Εντάξει, δεν πειράζει γιατί έτσι κι αλλιώς από τότε που ξεκίνησα να κάνω αυτό που κάνω, δεν το έκανα ποτέ ούτε για να πετύχω κάτι συγκεκριμένο ούτε είχα κάποια βλέψη να καταφέρω να γίνω γνωστή. Το γεγονός ότι ζω από αυτή τη δουλειά εγώ και η μικρή μου και είμαστε μια χαρά κι ακόμη, δόξα τω Θεώ, είναι εντάξει τα πράγματα και τα καταφέρνω με δυσκολίες, βέβαια, αλλά κάνοντας αυτό που με γεμίζει χωρίς εκπτώσεις, για μένα είναι το σημαντικότερο απ’ όλα! Θεωρώ, μάλιστα, ότι αυτό θα σου πω και στο μέλλον! Ναι θα ήθελα ιδανικά να ηρεμήσω κάποια στιγμή και να μην έχω την αγωνία του «μετά» για να υπάρχει πάντα κάτι – γιατί αυτό με καίει – αλλά αυτό τον τρόπο ζωής έχω επιλέξει, οπότε…
Έχοντας περάσει τα χρόνια πια, για μένα είναι πρόκληση να παίρνεις κάτι πολύ γνωστό και αγαπημένο, να το φέρνεις στα δικά σου μέτρα και να το ξανασερβίρεις διαφορετικά στον κόσμο! Απλώς τώρα η διαφορά είναι ότι το κάνω με λιγότερο άγχος και βάρος, δηλαδή πλέον το απολαμβάνω πολύ περισσότερο!
Για όλα αυτά ίσως, λοιπόν, σας έχουν δώσει τον τίτλο «Μις Φυσιολογική»! Σ’ έναν κόσμο που μάλλον αυτό θεωρείται από πολλούς ελάττωμα δυστυχώς εσείς πώς «συνομιλείτε» μαζί τους, πώς αλληλεπιδράτε, υπάρχει κάποιος κώδικας;
(γέλια) Βέβαια, για καλό μου το λένε! Αυτό συγκεκριμένα μου το είχε πει ο Μίλτος ο Πασχαλίδης. Νομίζω πως με αντιπροσωπεύει γιατί δεν μπορώ να κάνω κι αλλιώς! Αυτό είμαι! Οπότε όλο το υπόλοιπο μπορώ απλά να το παρατηρώ. Προσπαθώ να συνυπάρχω απλά και να μη δημιουργούνται προβλήματα! Εξάλλου, όταν είσαι εμποτισμένος με κάποια χαρακτηριστικά κι έχουν περάσει κάποια χρόνια και κάποιες καταστάσεις από πάνω σου μέσα και έξω από τη δουλειά, μετά αυτό δεν αλλάζει. Παραμένεις έτσι και προχωράς.
Έχοντας στις αποσκευές σας αυτή τη φιλοσοφία, έχετε δημιουργήσει ένα πλούσιο και αξιοζήλευτο βιογραφικό έως τώρα ερμηνεύοντας και επανεκτελώντας διαχρονικές δημιουργίες ανθρώπων που αποτελούν – δίχως ίχνος υπερβολής – κεφάλαια πολιτισμού για την Ελλάδα! Ώσπου να καταξιωθείτε, όμως, μέσα από αυτό, πώς αντιμετωπίζατε τότε και πώς τώρα, όντας πιο ώριμη καλλιτεχνικά, όλον αυτό τον ογκόλιθο τέχνης που πρέπει σε κάθε εμφάνισή σας να σηκώνετε;
Στην αρχή, όταν ξεκινήσαμε με το Θάνο Μικρούτσικο που μου είχε προτείνει να κάνουμε εκείνη τη δουλειά με τις επανεκτελέσεις – με την καμεράτα κιόλας – είχα φοβηθεί διότι έλεγα: «Τώρα θα με πάρουνε με τις πέτρες που πάω να ξανατραγουδήσω Αλεξίου, Νταλάρα, Κούτρα και Δημητριάδη και θα πούνε πού πας κοπελιά.» Η αλήθεια είναι πως τότε αφέθηκα στην έμπνευση του δημιουργού, ο οποίος πίστεψε ότι πάμε να κάνουμε κάτι που πρέπει να γίνει! Το γεγονός ότι ήταν παιγμένα και από την καμεράτα, που τους έδινε μία άλλη όψη, βοήθησε πολύ. Οφείλω, λοιπόν, να παραδεχτώ ότι είχε δίκιο, γιατί εγώ κερδισμένη μόνο βγήκα από όλο αυτό, όχι από θέμα σύγκρισης με τους ανθρώπους – προς Θεού! –, αλλά επειδή ξαφνικά και σε μικρή ηλικία μου χρεώθηκε ένα ρεπερτόριο που μπορώ νόμιμα να κουβαλώ στις αποσκευές μου έκτοτε και να με ακολουθεί πλέον για πάντα! Έχοντας περάσει τα χρόνια πια, για μένα είναι πρόκληση να παίρνεις κάτι πολύ γνωστό και αγαπημένο, να το φέρνεις στα δικά σου μέτρα και να το ξανασερβίρεις διαφορετικά στον κόσμο! Απλώς τώρα η διαφορά είναι ότι το κάνω με λιγότερο άγχος και βάρος, δηλαδή πλέον το απολαμβάνω πολύ περισσότερο!
“…αν δεν ακούσεις την εποχή σου είσαι παρωχημένος αλλά από την άλλη αν μπεις στη διαδικασία να ακούσεις μόνο την εποχή σου και το εφήμερο, γίνεσαι πολύ ανάλαφρος…”
Ωστόσο, είναι αρκετά εύκολο κάποιος να υποκύψει στις σειρήνες της συνήθους αγοραίας νόρμας, του λεγόμενου «σουξέ». Εσείς, όμως, εμμένετε με σθένος στην ποιότητα υπηρετώντας το καλό ελληνικό τραγούδι στην ποιητική του διάσταση μάλιστα! Υπήρξε έστω και μία στιγμή που να νιώσατε προδομένη από αυτή σας την επιλογή;
Ξεκάθαρα όχι! Κάποια πράγματα είναι που δε μπορούν να γίνουν διαφορετικά γιατί αλλιώς θα ένιωθα πολύ ξένη μέσα σε οτιδήποτε άλλο! Αυτό που επέλεξα να κάνω ήτανε σίγουρα μονόδρομος! Δεν υπήρχε μέσα μου κάποιο δίλημμα. Στράφηκα προς τα εκεί που ένιωθα καλά. Ας πούμε, δε μπορώ να νιώσω αυτό που αισθάνομαι όταν λέω το «Μικρόκοσμο» τραγουδώντας κάτι πάρα πολύ ανάλαφρο και χαρούμενο. Ωραίο, βέβαια, θα ήταν και αυτό για μία στιγμή αλλά δεν ανήκω εκεί! Θα το περάσω ενδεχομένως κι αυτό για να κάνω μία πλάκα ή για όποιον λόγο αλλά αλλού είμαι και πάλλομαι ουσιαστικά! Το έχω βρει!
Εκεί κουμπώνει το «είναι» σας…
Ακριβώς αυτό! Εκεί ανατριχιάζω, εκεί νιώθω να συγκινούμαι και να δονούμαι ψυχικά!
Ο καλλιτέχνης, τελικά, πρέπει να «συνομιλεί» με το χρόνο, με την εποχή του ή και με τα δύο ταυτόχρονα;
Φυσικά και με τα δύο, διότι αν δεν ακούσεις την εποχή σου είσαι παρωχημένος αλλά από την άλλη αν μπεις στη διαδικασία να ακούσεις μόνο την εποχή σου και το εφήμερο, γίνεσαι πολύ ανάλαφρος. Αν το κριτήριο, έτσι, ήταν μόνο τι θα παιχτεί παραδείγματος χάρη στο ραδιόφωνο και τι πουλάει γενικά, δεν θα συνέβαιναν πολύ ωραία πράγματα. Άρα χρειάζεται ένα συνδυασμός αντίληψης για το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή γύρω μου, παίρνοντας μαθήματα απ’ ό,τι διαχρονικό υπάρχει ήδη και όντας, παράλληλα, οξυδερκής! Αυτή τη λογική οφείλει να την ασπαστεί ο ερμηνευτής, τραγουδώντας έτσι που να μπορείς να τον ακούς και μετά από χρόνια, ενώ ακόμη μεγαλύτερης βαρύτητας είναι η δουλειά του στιχουργού και του συνθέτη, που γενούν το κάθε τραγούδι επιφορτισμένοι με το έργο να του δώσουν πνοή διαχρονική!
…και μόνο η φράση που λέει ο Χικμέτ μιλώντας για έναν άνθρωπο που τον μποδίζουν να βαδίσει, έναν άνθρωπο που τον αλυσοδένουνε, αυτή η αίσθηση της στέρησης της ελευθερίας σε οποιοδήποτε επίπεδο είναι κάτι που με πνίγει και με συγκλονίζει βαθιά!
Υπάρχει κάποιο τραγούδι από όσα έχετε ερμηνεύσει που σας συγκλόνισε και σας στιγμάτισε μέχρι σήμερα; Κι αν ναι πώς και με τι έχει συνδεθεί αυτό μέσα σας;
Θα αναφερθώ πάλι στο «Μικρόκοσμο» γιατί είναι το τραγούδι που όταν το τραγούδησα πρώτη φορά, μέσα στο ενάμιση λεπτό που διήρκεσε – καθώς είναι ένα μικρό σε διάρκεια τραγούδι –, ένιωσα αισθήματα που δεν είχα βιώσει ξανά! Η συγκίνηση και η ένταση που μου δημιουργήθηκαν ήταν τόσο πρωτόγνωρες που δεν ήξερα πραγματικά τι να κάνω μόλις τελείωσε το τραγούδι! Ήθελα να φύγω από τη σκηνή, να πετάξω, να αρχίσω να φωνάζω, να κλάψω! Αυτό το τραγούδι είναι και ο κεντρικός άξονας της παράστασης που θα παρουσιάσουμε με το Θοδωρή Οικονόμου προσεχώς στη Σφίγγα! Μάλιστα, και μόνο η φράση που λέει ο Χικμέτ μιλώντας για έναν άνθρωπο που τον μποδίζουν να βαδίσει, έναν άνθρωπο που τον αλυσοδένουνε, αυτή η αίσθηση της στέρησης της ελευθερίας σε οποιοδήποτε επίπεδο είναι κάτι που με πνίγει και με συγκλονίζει βαθιά!
Ωστόσο, εκτός από το τραγούδι έχετε εδώ και αρκετά χρόνια, παράλληλα, απλώσει το πεδίο της καλλιτεχνικής σας δράσης και στα θεατρικά δρώμενα. Πολύ πρόσφατα, μάλιστα, συμμετείχατε στην σπουδαία παράσταση «Ταξίδι στο Σταυρό του Νότου». Πώς βιώσατε αυτή την καλλιτεχνική περιπλάνηση;
Η αλήθεια είναι ότι φέτος ήμουν αρκετά πάνω σε θεατρικό σανίδι και με το «Εννέα και πέντε» με το Βασίλη Παπακωνσταντίνου και με το «Ταξίδι στο Σταυρό του Νότου». Για εμένα είναι ευχής έργον όταν συνδυάζονται το τραγούδι και η υποκριτική! Επειδή, αγαπώ πάρα πολύ το θέατρο και επειδή δε μου δόθηκε η ευκαιρία ή μάλλον δεν το κυνήγησα να ασχοληθώ ουσιαστικά με αυτό, όταν μου δίνεται η δυνατότητα να είμαι πάνω σε θεατρικό σανίδι, να υπάρχει μία υποψία υποκριτικής ανάγκης γι’ αυτό που πάμε να κάνουμε και συνδυάζεται με το τραγούδι, εγώ τότε νιώθω στο σπίτι μου. Δώσ’ μου κι άλλο δηλαδή! (γέλια) Μ’ αρέσει πάρα πολύ!
Το να ακολουθείς πιστά αυτό που σε «καίει», αυτό που νιώθεις μέσα σου να πάλλεται και να σε οδηγεί στο να δημιουργείς κάτι καινούργιο μακριά από ευκολίες και μανιέρες είναι ό,τι πιο σημαντικό!
Στοιχεία θεατρικότητας, μάλιστα, έχετε υιοθετήσει και στις ερμηνείες σας, ενσαρκώνοντας πηγαία τον ήρωα του κάθε τραγουδιού που ερμηνεύετε. Πόσο συναφείς είναι, λοιπόν, αυτές οι δύο τέχνες;
Αυτές οι τέχνες είναι αλληλένδετες γιατί η λέξη ερμηνεία για μένα εμπεριέχει σίγουρα και το υποκριτικό στοιχείο! Είναι ένας συνδυασμός, τον οποίο όντως επιδιώκω και πια τον εντάσσω κατά κάποιον τρόπο και στις προσωπικές μου παραστάσεις. Έχω ανάγκη, δηλαδή, και το λόγο, έχω ανάγκη να υπάρχει ένα εσωτερικό νήμα που να συνδέει τη μουσική μου παράσταση, να μην είναι, δηλαδή, απλά μία συναυλία που έχω βάλει στη σειρά ορισμένα τραγούδια. Γι’ αυτό και πολύ άμεσα θα ξανανέβω στο θεατρικό σανίδι περίπου το Γενάρη.
Θέλει σίγουρα μεγάλη θέληση και πολύπλευρη αναζήτηση για να παραμείνει ένας καλλιτέχνης «ζωντανός»! Εσείς ποιο πιστεύετε ότι είναι το «ελιξίριο» που τον ανατροφοδοτεί και αναζωπυρώνει τη δημιουργικότητά του;
Το να ακολουθείς πιστά αυτό που σε «καίει», αυτό που νιώθεις μέσα σου να πάλλεται και να σε οδηγεί στο να δημιουργείς κάτι καινούργιο μακριά από ευκολίες και μανιέρες είναι ό,τι πιο σημαντικό! Βέβαια, και η ευκολία μέσα στο πρόγραμμα είναι, καθώς σε κάποια περίοδο μπορεί να είναι ανέφικτο αυτό που θέλεις. Για το προχώρημα, όμως, χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη επαφή με το «μέσα» σου! Επίσης, αυτό που σίγουρα τροφοδοτεί είναι και η αλληλεπίδραση με τον κόσμο από τον οποίο παίρνεις έναν παλμό για το τι αγαπούν σ’ εσένα, τι ζητάνε από σένα, τι περιμένουν από εσένα! Ο κόσμος αντιλαμβάνεται την αλήθεια μας και αυτό είναι και το μεγάλο κέρδος που έχω εγώ μέσα στα χρόνια!
Παρόλα αυτά, κάποιες φορές η αποδοχή και η αγάπη του κόσμου μεταβάλλει την ψυχοσύνθεση ενός καλλιτέχνη. Πόση δύναμη θέλει για να χαλιναγωγήσει κάποιος την ανθρώπινη αδυναμία της έπαρσης που εύλογα, βέβαια, δημιουργείται και να κρατήσει τα πόδια του στη γη;
Δεν ξέρω πώς να σου απαντήσω σ’ αυτό! Μπορώ, όμως, να σου πω ότι εγώ γυρίζω σπίτι μου, στο παιδί μου και το παιδί πρέπει να διαβάσει, να πάει σχολείο, να πάει στο μπαλέτο, να κοιμηθεί το βράδυ νωρίς, να ξυπνήσουμε στις έξι και μισή, να φάει, να κάνει μπάνιο, μία κανονική ζωή που πρέπει να έχει ένα παιδάκι! Δεν έχω χρόνο για έπαρση! (γέλια) Δεν έχω χρόνο ούτε για πρεμιέρες, ούτε για PR, ούτε για τίποτα απ’ όλα αυτά! Ωστόσο, δεν το λέω για κακό! Ενδεχομένως, δηλαδή, αν δεν είχα μπει κι εγώ σ’ αυτή τη διαδικασία του να κάνω και να μεγαλώσω ένα παιδί, μπορεί κι εγώ να κυνηγούσα και να ήθελα να κάνω κάτι τέτοιο με το δικό μου τρόπο, βέβαια, πάντα! Όμως, αυτή τη στιγμή δεν έχω χρόνο για κάτι τέτοιο!
Για το προχώρημα, όμως, χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη επαφή με το «μέσα» σου!
Όλα αυτά τα χρόνια που δραστηριοποιείστε στο χώρο του θεάματος αντιμετωπίσατε ποτέ κάποια απογοήτευση και αν ναι πώς επέδρασε αυτή επάνω σας;
Ναι φυσικά! Απογοητεύεσαι, βέβαια, κυρίως από ανθρώπους που μπορεί κάπως να τους είχες μέσα σου και, τελικά, να διαπιστώνεις ότι δεν έχει να κάνει το έργο τους με την προσωπικότητά τους απαραιτήτως! Μετά αποφασίζεις να κρατήσεις το έργο και να αφήσεις την προσωπικότητα, να μην την κάνεις πολύ παρέα! (γέλια) Όταν, μάλιστα, βρίσκεσαι σε συνεργασία εκεί δυσκολεύουν ακόμη περισσότερα τα πράγματα αλλά απ’ την άλλη υπάρχει και η θετική όψη που λέει ότι μπορεί να μην μπορούμε να τα βρούμε εμείς οι δύο αλλά θα δουλέψουμε μαζί μία σεζόν και μετά δε χρειάζεται να ξαναδουλέψουμε. Δεν είμαι, δηλαδή, σε ένα γραφείο που θα πρέπει να σε τρώω στη μάπα από το πρωί μέχρι το απόγευμα κάθε μέρα για το υπόλοιπο της ζωής μου! Έτσι, είναι δύσκολο να ταιριάξεις και στη σκηνή με έναν τέτοιο άνθρωπο με τον οποίο υπάρχουν προσωπικές προστριβές, καθώς όταν ανεβαίνεις επάνω πρέπει να είναι η ψυχή και η αλήθεια σου που βγαίνουν μπροστά. Δεν είναι ωραίο, λοιπόν, να μην υπάρχει σύμπνοια κι αγάπη. Η έλλειψη αυτών των αρετών είναι το απογοητευτικό!
Μάλιστα, ζούμε σε μία εποχή που δυστυχώς η απογοήτευση μαστίζει την κοινωνία μας και μάλλον όχι άδικα! Άραγε, αρκεί η τέχνη για να λυτρώσει τον κοινό άνθρωπο από τα καθημερινά του προβλήματα και να του ανοίξει ένα διαφορετικό μονοπάτι θέασης του κόσμου;
Η τέχνη σίγουρα δεν είναι πανάκεια, ούτε θα μας φέρει επανάσταση, ούτε μπορεί να μας λύσει τα προβλήματά που κουβαλάμε, ούτε να μας βγάλει από την όποια κρίση! Η τέχνη απλώς ήταν, είναι και θα είναι πάντα συνοδοιπόρος του ανθρώπου σε κάποια κρίσιμη συγκυρία. Μπορεί να σε εμψυχώσει, να σε ξυπνήσει, να σε ταρακουνήσει, να σε κάνει να νιώσεις μια μικρή εξέγερση μέσα σου, η οποία, όμως, εξαρτάται από εσένα πόσο θα κρατήσει και που θα την διοχετεύσεις μετά όταν θα φύγεις από εκεί που έλαβες το ερέθισμα είτε αυτό είναι κινηματογράφος, είτε μία θεατρική παράσταση, είτε ένα live. Μπορεί, δηλαδή, να σου δώσει μία χείρα βοηθείας και μία διέξοδο, αλλά οπωσδήποτε δε θα σου λύσει τα θέματά σου!
Τώρα φανταστείτε ότι βρίσκεστε εγκλωβισμένη μέσα σε έναν θάλαμο που ονομάζεται «καθημερινότητα», στον οποία υπάρχουν περιφερειακά πόρτες πίσω από τις οποίες κρύβεται και ένας διαφορετικός κόσμος προς τον οποίο έχετε την ευκαιρία να αποδράσετε. Εσείς θα παραμένατε σε αυτόν το θάλαμο ή θα τολμούσατε να ανοίξετε κάποια από αυτές τις πόρτες. Και αν ναι, ποιος θα ήταν ο ιδανικός κόσμος που θα θέλατε να υπάρχει πίσω από τη δική σας επιλογή;
Ναι ενδεχομένως κάποια πόρτα θα άνοιγα γιατί πάντοτε ελπίζω σε κάτι καλύτερο! Αν θα μπορούσα, λοιπόν, να διαλέξω τον ιδανικό μου κόσμο θα ήταν αυτός που θα ευχόταν και μία κοπέλα στα καλλιστεία! Ειρήνη και αγάπη για όλο τον κόσμο και τα παιδάκια να μην πεινάνε! (γέλια) Κάτι τέτοιο! Και, επίσης, να υπάρχει ομόνοια, ο καθένας να κάνει αυτό που θέλει χωρίς να ενοχλεί τον άλλο, να υπάρχει σύμπνοια και όλα αυτά τα πολύ ιδεατά. Αν μπορούσα να προσθέσω κάτι στον κόσμο μου που θα εξαπλωνόταν και στον υπόλοιπο θα ήθελα να είναι κυρίως η δικαιοσύνη και η αξιοκρατία, που τόσο έχουμε ανάγκη!
Η Τέχνη μπορεί, δηλαδή, να σου δώσει μία χείρα βοηθείας και μία διέξοδο, αλλά οπωσδήποτε δε θα σου λύσει τα θέματά σου!
Δυστυχώς, όμως, ζούμε στην εποχή της απομυθοποίησης και της έκπτωσης των ηθικών – και όχι μόνο – αξιών. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να δημιουργήσει κάποιος υγιή πρότυπα μέσα στην τόση ανουσιότητα που μας πυρπολεί από παντού εν μέσω κρίσης;
Είναι πραγματικά δύσκολο διότι πρέπει να έχεις έντονη επιθυμία και να ψάξεις με θέρμη για υγιή πρότυπα διότι είναι από την άλλη μεριά όσων σου σερβίρονται! Οπότε για να δημιουργήσουν πρότυπα οι πιο νέοι άνθρωποι χρειάζονται βοήθεια από το περιβάλλον τους που παίζει τεράστιο ρόλο αλλά πρέπει να υπάρχει η προσωπική θέληση του καθενός για να ψάξει, για να ψάξουμε τι θα μας πάει μπροστά και με τι μπορεί να ταυτιστούμε που θα μας κάνει καλό! Αλλιώς όλα τα υπόλοιπα πρότυπα, που μας προσφέρονται σήμερα δίχως να τα ψάξουμε εμείς, είναι ως επί το πλείστον μασημένη τροφή και δυστυχώς είναι και από τις τροφές με τα πολλά έψιλον!
Ζούμε σε μία κοινωνία που αδιαμφισβήτητα βιώνει την ηγεμονία των media, που επιβάλλουν ένα ομοιόμορφο και ευτελές καλλιτεχνικό μοτίβο. Υπάρχει, λοιπόν, η εντύπωση ότι έχει εδραιωθεί ένα σύστημα που φαίνεται ίσως και απροσπέλαστο για τους νέους φιλόδοξους, ποιοτικούς δημιουργούς. Είναι όντως έτσι τα πράγματα ή υπάρχει κάπου έστω μία Κερκόπορτα, για να εισέλθουν κι αυτοί στο χώρο χωρίς, όμως, αυτός να τους καταπιεί;
Εγώ αυτή την μυστική πορτούλα ακόμη δεν την έχω βρει και αν όντως υπάρχει είναι πάρα πολύ καλά κρυμμένη! Υπάρχει σαφώς κάποιο σύστημα και δεν αναφέρομαι μόνο στο εμπορικό. Υπάρχει σύστημα και στη δική μας τη δουλειά και δεν αντιμετωπίζεται καθόλου εύκολα! Δεν έχω να προτείνω, λοιπόν, κάτι σε ένα παιδί που θα έρθει να μου πει ας πούμε ότι γράφει τραγούδια ή ότι έχει αυτή τη φωνή. Τι να κάνουμε; Ποιος θα πληρώσει και τι; Που θα γίνει η δισκογραφική δουλειά; Και μετά αφού γίνει που θα πουληθεί, σε ποιο δισκοπωλείο; Και μετά ποιο ραδιόφωνο θα την προωθήσει; Και μετά τι; Που θα κάνει live; Ποιος θα το πληρώσει; Ουσιαστικά προσπαθούμε να κάνουμε κι εμείς οι ίδιοι πράγματα τροφοδοτώντας οι ίδιοι τον εαυτό μας και επενδύοντας οι ίδιοι. Από όποιο κέρδος έχουμε πρέπει να επενδύουμε ξανά στο εαυτό μας μήπως και αυτό αποδώσει! Δεν υπάρχει από πίσω ένα στήριγμα! Δεν υπάρχει ένα σύστημα που να βοηθάει στο να δημιουργήσεις και να προχωρήσεις αυτή τη στιγμή σ’ αυτή τη δουλειά! Το ακριβώς αντίθετο! Σου κόβει τα γόνατα! Κι αυτό δεν είναι απλά λυπηρό! Αν δε βρεθεί, μάλιστα, άμεσα μία λύση, αν αυτό δεν αλλάξει με έναν τρόπο σύντομα, αναγκαστικά θα μένουν στην αφάνεια άνθρωποι που δεν θα έπρεπε και έτσι δε θα μάθουμε ποτέ ούτε ένα σπουδαίο καινούργιο στιχουργό, ούτε έναν σπουδαίο καινούργιο συνθέτη, ούτε μια σπουδαία καινούργια φωνή! Δε θα γίνονται νέα πράγματα και θα εξακολουθούμε να ακούμε τα ίδια και τα ίδια, μένοντας στάσιμοι και στο επίπεδο του πολιτισμού πια!
…πλήττω αφόρητα διαβάζοντας δελτία τύπου! Δεν θέλω να πω ούτε τι ακριβώς είναι αυτό που θα κάνω, ούτε τι τραγούδια θα πω, ούτε ποιων συνθετών, ούτε θέλω να περιγράψω το πρόγραμμά μου.
Τώρα, βέβαια, καλώς ή κακώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν εισβάλει δραστικά στην καθημερινότητά μας, κινώντας τα νήματα της ζωής μας σήμερα. Εσάς ποια είναι η σχέση σας με αυτά; Είστε επιφυλακτική απέναντί τους ή αφήνεστε στη μαγεία της επικοινωνίας που προσφέρουν;
Αυτή η επικοινωνία με τον κόσμο μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι κάτι ωραίο ή και όχι ορισμένες φορές, γιατί δεν έχεις να κάνεις πάντα με κόσμο που είναι καλά στα μυαλά του! Και πάλι, όμως, δε μπορώ να αρνηθώ ότι το facebook είναι ένα πάρα πολύ μεγάλο εργαλείο προβολής αυτού που κάνω και το χρησιμοποιώ, χωρίς να έχω μπει, ωστόσο, στη διαδικασία να κάνω οτιδήποτε άλλο, όπως instagram και τα λοιπά, γιατί δε μπορώ να αφιερώσω άλλο χρόνο πέρα από αυτόν που αφιερώνω στην προσωπική μου σελίδα! Μπορώ να το χρησιμοποιήσω μόνο σαν εργαλείο δουλειάς και αυτό είναι το μόνο που με αφορά. Τώρα από την άλλη αν αρχίσω να απαντάω σε όλα τα ερωτήματα του τύπου «Τι κάνεις;» χαθήκαμε! Και το youtube είναι ένα πάρα πολύ πολύτιμο εργαλείο! Με έχουν ανακαλύψει μέσω youtube και, έτσι, έχω πάει δύο φορές για δουλειά στο εξωτερικό, στο Ισραήλ και στην Ολλανδία.
Θα δανειστώ τώρα μία πρόσφατη ανάρτησή σας στο facebook: «Τη μαγεία δεν την πιάνεις με την ερμηνεία της μαγείας, πόσο μάλλον με την περιγραφή της ερμηνείας της μαγείας. Ή κελαηδάς ή σωπαίνεις. Δε λες: αυτό που κάνω είναι κελαηδητό!» Τι σημαίνουν για εσάς αυτά τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη;
Κατ’ αρχάς πλέον πλήττω αφόρητα διαβάζοντας δελτία τύπου! Δεν θέλω να πω ούτε τι ακριβώς είναι αυτό που θα κάνω, ούτε τι τραγούδια θα πω, ούτε ποιων συνθετών, ούτε θέλω να περιγράψω το πρόγραμμά μου. Αυτό που έχω κάνει είναι «εγώ» παρέα με έναν άνθρωπο που εκτιμώ βαθιά και είναι ένας σπουδαίος πιανίστας και συνθέτης, εξαιρετικός σε αυτό που κάνει. Φυσικά αναφέρομαι στο Θοδωρή Οικονόμου με τον οποίο θα εμφανιστούμε μαζί στη «Σφίγγα» για τέσσερις παραστάσεις, 21 και 28 Οκτωβρίου καθώς και 4 και 11 Νοεμβρίου. Είμαστε, λοιπόν, δύο άνθρωποι που πάνω στη σκηνή ξέρω ότι θα δώσουμε το εκατό τοις εκατό της ψυχής μας! Δεν έχει σημασία τι τραγούδια θα πούμε γιατί αυτά που θα πούμε είναι ήδη γνωστά. Θα εμπλουτίσουμε, βέβαια, το πρόγραμμά μας και με καινούργια. Δεν έχει σημασία, όμως, να περιγράψω αυτή την παράσταση με λόγια κι ούτε θέλω να το κάνω, γιατί νιώθω πολύ άσχημα να πρέπει να πω κοινότυπα πράγματα. Αν σε έχει προσελκύσει αυτό που κάνω μέχρι σήμερα, αν σε προσελκύει η αφίσα που έφτιαξα, αν σε προσελκύει κάτι, θέλω να έρθεις να το ανακαλύψεις!
Επειδή η συγκεκριμένη δημοσίευση έγινε με αφορμή την πολυαναμενόμενη καλλιτεχνική σας συνεύρεση με το Θοδωρή Οικονόμου, θα ήθελα να μου πείτε πώς προέκυψε η ιδέα της συνεργασίας σας;
Προέκυψε μία ωραία μέρα μέσα στο καμαρίνι, λίγο πριν βγω να τραγουδήσω τον «Willie» στην παράσταση «Ταξίδι στο Σταυρό του Νότου» το καλοκαίρι. Σκεφτόμουν τι θα κάνω αφού ήξερα ότι δε μπορώ να έχω μαζί μου τους βασικούς μου συνεργάτες που πορευόμασταν μαζί τόσο καιρό, γιατί ήμασταν όλοι κάπως μπλοκαρισμένοι με τις ημερομηνίες. Ξαφνικά μου ήρθε ο Θοδωρής στο μυαλό! Ήξερα, βέβαια, ότι είχε αποσυρθεί από τα live τα τελευταία χρόνια, όμως για εμένα ήταν η ιδανική λύση και αποφάσισα να τον πάρω τηλέφωνο, να του το προτείνω κι ό,τι γινόταν! Είπα μέσα μου «ξεκίνα με αυτό που πραγματικά θέλεις να συμβεί και μετά βλέπουμε!». Τελικά, συνέβη και, μάλιστα, ακύρωσε και πράγματα δικά του για να συνυπάρξουμε. Γι’ αυτό το εκτιμώ ακόμη περισσότερο και τον ευχαριστώ και δημόσια!
Στην αφίσα που προαναγγέλλει την καλλιτεχνική σας συνάντηση με το Θοδωρή Οικονόμου παρουσιάζεστε να έλκετε ένα λεηλατημένο από τον καιρό και τις κακουχίες δέντρο! Τι σημαίνει για εσάς αυτή η εικόνα και πώς προέκυψε;
Σημαίνει πάρα πολλά! Καταρχάς διότι αυτή η εικόνα έχει πάρα πολύ μεγάλη συναισθηματική αξία για μένα γιατί έγινε για πολύ συγκεκριμένο λόγο. Όμως, αυτό που αναδεικνύει είναι η δύναμη ψυχής του ανθρώπου, που αντιστέκεται, προχωρά, ελπίζει, συνεχίζει, δεν το βάζει με τίποτα κάτω και νικά! Και επειδή αυτή η εικόνα από την πρώτη στιγμή που δημιουργήθηκε για εμένα ήταν εξαιρετικά σημαντική, από εκεί αποφάσισα ότι αυτή θα είναι και ο κεντρικός πυρήνας αυτού που θα κάνω, αυτή θα με οδηγήσει στο τι θα είναι αυτή η παράσταση που θα παρουσιάσουμε! Κι όλη αυτή η ιδέα της στιγμής που απαθανατίσαμε προέκυψε στη Σκιάθο κάτι ξημερώματα φέτος το καλοκαίρι.
Υπάρχει κάποιο άλλο νέο ανακοινώσιμο καλλιτεχνικό σας βήμα που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;
Αυτή η παράσταση που έχουμε ετοιμάσει για τη Σφίγγα θα κάνει μία μικρή περιοδεία μέχρι και το Γενάρη σε κάποιες επαρχιακές πόλεις. Μετά, όμως, θα επιστρέψω γιατί θα κάνουμε μία καινούργια μουσική παράσταση με το Θέμη Μουμουλίδη στη σκηνοθεσία. Ακόμη, βέβαια, δεν έχουμε αποφασίσει τον τίτλο. Θα είναι σίγουρα μουσικοθεατρικό, θα είναι σίγουρα σε κάποιο θέατρο κεντρικό και θα πλησιάζει ενδεχομένως την ιδέα του μουσικού cabaret που είχαμε κάνει το 2011. Περιμένω, λοιπόν, εναγωνίως να δω τι θα προκύψει και σ’ αυτό για να ξεκινήσουμε μάλλον από Γενάρη κατευθείαν!
Κλείνοντας τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες του Music Corner;
Να μη το βάζουμε κάτω! Εύχομαι να δω μάτια από κοντά! Μου αρέσει να συνομιλώ με τους ανθρώπους μέσω της μουσικής γιατί έχουμε να πούμε πολύ περισσότερα έτσι!
Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για όλα όσα μοιραστήκατε μαζί μας!
Κι εγώ σας ευχαριστώ!
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…