«Αχ, ποτέ, ποτέ να μην ξανάρθει η θλίψη!» (“Ah mai, ah, non ritorni il lutto!”)
– Andrea Calbo
«Οι Δαναΐδες» αποκτούν τη δική τους φωνή και μας εξηγούν «Τι κάνει ο Κάλβος στην Επίδαυρο». Για πρώτη φορά το ποιητικό κείμενο του Ανδρέα Κάλβου θα απελευθερωθεί και θα εμπνεύσει ελεύθερα, στο μικρό θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, δίπλα στο αρχαίο τείχος της πόλεως, μερικά μέτρα από την θάλασσα, στις 2 και 3 Αυγούστου.
Λάζαρος Γεωργακόπουλος
«Αν ο Κάλβος εκφράζεται μέσα από την οδύσσεια του Δαναού, τότε το μόνο που ζητά στην Επίδαυρο είναι ένα καταφύγιο γαλήνης, έναν τόπο όπου κανείς δεν θα μπορεί να απλώσει κανέναν μανδύα πάνω στο μνήμα του, τον ήλιο να του κρύψει».
Λένα Παπαληγούρα
«Είναι σαν από πάντα εκεί, σε αναμονή και από μια γωνιά, κρυμμένος, μας ψιθυρίζει…:
Ίσως (αν δεν με τρέφη
ματαία ελπίς) ευρίσκεται
μετά τον θάνατόν μου
γλυκυτέρα ζωή
και με προσμένει.
Ωδή ενάτη – ΕΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ»
Άρης Μπαλής
«Ο Κάλβος στην Επίδαυρο επανασυστήνει τον εαυτό του».
Αρτεμις Μπόγρη
«Ο Κάλβος μας αποκαλύπτεται στην Επίδαυρο! Ο τραγικός ποιητής που κάνει μουσική με τον λόγο του!»
Μόνικα
«Τραγουδάει!»
Δημήτρης Αρβανιτάκης
«Μας θυμίζει ότι η ελευθερία έχει τη μορφή και τα όρια του ανθρώπου –πέρα από τον χρόνο, πέρα από το φύλο, πέρα από τη γλώσσα».
Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
«…αγωνίζεται, με τις απελπισμένες χειρονομίες τυφλού, να παραμερίσει ένα αψηλό παραπέτασμα που τον σκεπάζει»
(Ο Γιώργος Σεφέρης για τον Ανδρέα Κάλβο)
Νατάσα Τριανταφύλλη
«Έχει πρεμιέρα! Μια νίκη που τόσο θα φθονούν ο Φώσκολο και ο Αλφιέρι!»
Σχεδόν για δύο αιώνες «Οι Δαναΐδες» περιμένουν πίσω από το πέπλο τους τη στιγμή που θα καταφέρουν να ακουστεί ο λόγος τους και η φωνή τους πάνω στη σκηνή. Στο μικρό θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, δίπλα στο αρχαίο τείχος της πόλεως, μερικά μέτρα από την θάλασσα, για πρώτη φορά το ποιητικό κείμενο του Ανδρέα Κάλβου αναζητάει να απελευθερωθεί το ίδιο και να εμπνεύσει ελευθερία. Ο ποιητής των «Ωδών», έχοντας ο ίδιος αρετήν και τόλμην, γράφει και εκδίδει την τραγωδία αυτή το 1813, αναζητώντας μια άλλου τύπου ελευθερία, πιο προσωπική και εμείς θα έχουμε για πρώτη φορά την ευκαιρία να “μπούμε” στον κόσμο των «Δαναΐδων» στις 2 και 3 Αυγούστου.
Η σκηνοθέτις Νατάσα Τριανταφύλλη, γνωστή για τους απροσδόκητους συνδυασμούς συνεργατών, χώρων και μουσικής («Αντιγόνη», «Αδερφοί Καραμαζόφ», «Περιμένοντας τον Godot», «Ιούλιος Καίσαρ»), σκηνοθετεί για πρώτη φορά στην Επίδαυρο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
Στην τέταρτη συνεργασία της με την μουσικό Monika, η οποία θα μελοποιήσει τα γραμμένα στα ιταλικά χορικά, η Νατάσα Τριανταφύλλη φέρνει για πρώτη φορά στο θέατρο την τραγωδία «Οι Δαναΐδες» του Ανδρέα Κάλβου σε ερμηνείες των Λάζαρου Γεωργακόπουλου και Λένας Παπαληγούρα, που ανήκουν στον σταθερό πυρήνα συνεργατών της, αλλά και του Άρη Μπαλή. Η μεσόφωνος Άρτεμις Μπόγρη στο τραγούδι συμπληρώνει την ομάδα των συντελεστών επί σκηνής.
Ο γνωστός μύθος των Δαναΐδων, συναντάει στο ποιητικό σύμπαν του Κάλβου, τις μεγάλες εικόνες και την ορμητική μελαγχολία του, περνάει μέσα από τα ρεύματα του νεοκλασικισμού και του ρομαντισμού της εποχής του, και καταφέρνει να εκφράσει το όραμα του σημερινού ανθρώπου για ανεξαρτησία αλλά και κοινωνική συνοχή.
Η ιταλόφωνη τραγωδία, η μόνη που ολοκλήρωσε και εξέδωσε ο ίδιος ο Ανδρέας Κάλβος, ποιητής της ελευθερίας, δύο αιώνες πριν, παρουσιάζεται φέτος, 150 χρόνια από τον θάνατό του, για πρώτη φορά στο θέατρο, σε σκηνοθεσία της Νατάσας Τριανταφύλλη, με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους. Με το έργο του ποιητή –ελληνόφωνο και ιταλόφωνο– να παραμένει σε πολλούς άγνωστο, «Οι Δαναΐδες» θεωρούνται μια κρυφή σπουδαία τραγωδία.
Λίγα λόγια για το έργο
Η ιστορία εκτυλίσσεται στο Άργος. Οι πενήντα γιοι του Αίγυπτου, αδελφού του βασιλιά του Άργους, Δαναού, ζητούν σε γάμο τις πενήντα κόρες του Δαναού, Δαναΐδες. Ο βασιλιάς φοβάται ότι ένας από τους γαμπρούς του θα τον εκθρονίσει, έχοντας λάβει μάλιστα σχετικό χρησμό από το μαντείο. Σε μια προσπάθεια να αποφύγει το μοιραίο, ο Δαναός δίνει εντολή στις κόρες του να δολοφονήσουν τους συζύγους τους τη νύχτα του γάμου. Η μόνη που παραβαίνει την εντολή του αλλά και αρνείται τον χρησμό είναι η Υπερμνήστρα, η οποία είναι ερωτευμένη με τον άντρα της, τον Λυγκέα, όπως και εκείνος, μαζί της.
Σκηνοθετικό σημείωμα
H δραματοποίηση του μύθου των Δαναΐδων από τον Ανδρέα Κάλβο, μας χάρισε μια τραγωδία που επικεντρώνεται στον τραγικό πυρήνα τριών προσώπων –της Υπερμνήστρας, του αγαπημένου της Λυγκέα και του βασιλιά-πατέρα Δαναού– και στον, λυρικού ύφους, στοχασμό από τον χορό.
Το καλβικό κείμενο, γραμμένο στα ιταλικά, παρέμενε σιωπηλό εδώ και σχεδόν δύο αιώνες, περιμένοντας υπομονετικά τον χρόνο να αναδείξει την ποιητική του και να τη ζωντανέψει στη σκηνή. Με κεντρικά θέματα την ανειρήνευτη σύγκρουση ανάμεσα σε συγγενικά πρόσωπα, τον εμποδιζόμενο γάμο και την αναμέτρηση της ηθικής φιλοσοφίας με την αστείρευτη θέληση για εξουσία, το έργο ανεβαίνει φέτος για πρώτη φορά στο θέατρο με αφετηρία τη Μικρή Επίδαυρο. Η θρησκεία μιας αληθινής γυναικείας καρδιάς, της Υπερμνήστρας, ενεργοποιεί τον φόβο απώλειας της εξουσίας του βασιλιά-πατέρα Δαναού, και τον ηρωϊκό έρωτα του νεαρού Λυγκέα. Τα πρόσωπα ωθούνται δαιμονικά προς πράξεις που υπόσχονται απελευθέρωση έξω από «τα τείχη που εντός τους μεγαλώσαμε» (“quelle mura fra cui crescemmo”), όμως ανεπαισθήτως, συναντιούνται με τα πιο καλά κρυμμένα σκοτεινά τους ένστικτα και με τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ο χορός, συμπονετικός και ευχητικός, κρατά τον τόνο και την ατμόσφαιρα του μελοδράματος ενώ ατενίζει γενναία «την αχτίδα που στέλνει από τα σύννεφα η ειρήνη γελαστή» (“or che Pace dai nembi manda ridente un raggio”), αναφωνώντας «Ποτέ να μην ξανάρθει η θλίψη!» (“Deh, non ritorni il lutto!”) Στην ορχήστρα της Μικρής Επιδαύρου, τρεις ηθοποιοί και μια μεσόφωνος αναμετρώνται με το καλβικό σύμπαν, όπου συγκατοικούν, σε μια ευαίσθητη ισορροπία, η δραματουργία και η ποίηση. Ζητούν να σπάσουν τα δεσμά της εγκλωβισμένης αυτής τραγωδίας, των μυθικών προσώπων, και γιατί όχι, ακόμα και της ίδιας τους της ύπαρξης.
Συντελεστές
Μετάφραση: Δημήτρης Αρβανιτάκης- Έφη Καλλιφατίδη
Σκηνοθεσία: Νατάσα Τριανταφύλλη
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Μουσική: ΜΟΝΙΚΑ
Δραματουργία: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Κακάρογλου
Φωτογραφίες: Λάμπρος Ρουμελιωτάκης
Video – teasers: Δημήτρης Μακρής
Social Media: Σμαράγδα Φουρίκη
Οργάνωση παραγωγής: Μανόλης Σάρδης – Pro4
Με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους
2 & 3 Αυγούστου 2019
Ώρα έναρξης: 21.30
Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου
Τιμές εισιτηρίων
Μειωμένο: 10 €
Κανονικό: 25 €
Προπώληση εισιτηρίων: ticketmaster.gr