Συνέντευξη στον Παύλο Ζέρβα
Επέλεξες να βγάλεις selfie με ένα ποδήλατο! Πες μου γιατί έκανες αυτή την επιλογή, τι κρύβει η «σχέση σου» με τα ποδήλατα; Ποδηλατείς συστηματικά;
Ναι! Το ποδήλατο είναι μέρος της καθημερινότητάς μου πια. Σχεδόν έχω αντικαταστήσει το αυτοκίνητο, κυρίως για τις δουλειές μου στο κέντρο. Το ποδήλατο το αγαπώ πολύ γιατί με κρατάει σε εγρήγορση και μου χαρίζει μια αίσθηση ελευθερίας. Κατά τη διάρκεια των διαδρομών, σε σχέση με το αυτοκίνητο, έχω και πιο άμεση επαφή με το περιβάλλον. Μυρωδιές, ήχοι και το υπέροχο αεράκι να σε χτυπάει στο πρόσωπο!
Πιστεύεις ότι το ποδήλατο σαν μεταφορικό μέσο, θα μπορούσε να γίνει αφορμή για πιο ανθρώπινες πόλεις; Θεωρείς ότι η Αθήνα είναι μια πόλη που σέβεται το ποδήλατο και τον οδηγό του;
Φυσικά! Δεν είναι τυχαίο που εμφανίζονται ολοένα και περισσότεροι ποδηλάτες! Ψάχνουμε όλοι το πιο ανθρώπινο. Ακόμα θέλει αρκετή δουλειά η Αθήνα μας στο κομμάτι του σεβασμού στον ποδηλάτη, αλλά θέλω να πιστεύω ότι σύντομα θα τα καταφέρει!
Μίλησέ μου για το «ανήλικο». Τη νέα σου δισκογραφική εργασία…
Το «Ανήλικο» είναι τραγούδια που γράφουμε μαζί με το στιχουργό Μάνο Σαγκρή, εδώ και πολύ καιρό. Εγώ γράφω τις μουσικές και επιμελούμαι και τις ενορχηστρώσεις, πέρα από την ερμηνεία. Είναι τα τραγούδια της ενηλικίωσής μας μέσα στον «ανήλικο» κόσμο που όλοι ζούμε. Είναι η δική μας κατάθεση, άλλοτε βιωματική κι άλλοτε παρατηρητική απέναντι στη σύγχρονη πραγματικότητα. Μαζέψαμε με το Μάνο όλες μας τις εικόνες, από τότε που ήμασταν παιδάκια μέχρι και σήμερα, και τις κάναμε λόγο και μουσική! Είναι η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά μας και κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τη Μικρή Άρκτο. Ηχητικά θα έλεγα ότι κινείται σε μεσογειακά χρώματα, αφού υπάρχουν επιρροές και από τη Δύση και από την Ανατολή, σε μια ενιαία αισθητική και ενορχηστρωτική βάση. Από τη μία κυριαρχούν το πιάνο, τα έγχορδα, στις πιο «εσωτερικές» στιγμές κι από την άλλη τα πνευστά και τα κρουστά δίνουν «Διονυσιακό» χρώμα. Εύχομαι να σας αρέσει όσο και σε μας!
Το τραγούδι “Παιδί” πέτυχε μια διάκριση στο φετινό River Party στο οποίο συμμετείχες. Πήρε την 1η θέση στο διαγωνισμό νέων συμμετοχών. Δύο χρόνια πριν, ένα άλλο τραγούδι σου, οι «αιρετικοί», είχε πάρει το β’ Βραβείο Καλύτερου Τραγουδιού από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Είσαι άνθρωπος που σου αρέσει να συμμετέχεις σε διαγωνισμούς; Γενικά θεωρείς ότι το τραγούδι μπορεί να είναι κάτι «μετρήσιμο», ώστε να μπορεί να θεωρηθεί αντικειμενικά καλύτερο ή χειρότερο από κάποιο άλλο;
Οι διαγωνισμοί και οι διακρίσεις που ανέφερες, για μας είναι μια επιβράβευση και μια ευκαιρία πάνω από όλα να επικοινωνήσουμε το υλικό μας. Έχει λίγο παραπάνω στρες η διαδικασία του «αγώνα», αλλά είναι μια όμορφη αφορμή να συναντηθείς δημιουργικά και με ομότεχνούς σου. Οι μετρήσεις και ο ανταγωνισμός, από την άλλη, δημιουργούν ψευδείς πραγματικότητες και μπορεί να μας βγάζουν και λίγο από το δρόμο μας, οπότε δεν αποτελούν κριτήριο για να σταθούμε. Εξάλλου η τελική και ουσιαστική νίκη ενός τραγουδιού ξέρουμε όλοι ότι αναγνωρίζεται στο χρόνο και στην καρδιά του κόσμου, οπότε για αυτό αποφασίζουν οι ακροατές. Εμείς κρατάμε το αισιόδοξο κομμάτι, που είναι το γεγονός ότι εν τέλει υπάρχει χώρος για καινούρια πράγματα και υπάρχουν και φορείς που τα φωτίζουν. Και ευχαριστούμε γι’ αυτό! Αναλόγως τη συνθήκη, ίσως και να το ξανακάναμε!
Μιας και μιλάμε για διαγωνισμούς, θα πήγαινες στη Eurovision; Και γενικά παρακολουθείς αυτό το θεσμό; Αν ναι, πες μου 2-3 τραγούδια που έχεις ξεχωρίσει όλα αυτά τα χρόνια!
Εάν η Eurovision είχε καθαρά μουσικό χαρακτήρα, με την έννοια της ανοιχτής διάθεσης απέναντι σε όλα τα μουσικά ρεύματα, γιατί όχι; Αλλά νομίζω ότι εξυπηρετεί κάτι πάρα πολύ συγκεκριμένο, το οποίο δεν πολυταιριάζει στο δικό μου στυλ. Είναι αλήθεια ότι δεν παρακολουθώ ένθερμα, αλλά μια ματιά τη ρίχνω. Θυμάμαι μου άρεσε το τραγούδι και το ύφος του Alexander Rybak. Από τις ελληνικές συμμετοχές περισσότερο μου άρεσε το «Μάθημα Σολφέζ» του Γιώργου Χατζηνάσιου, αλλά πάμε αρκετά πίσω νομίζω…
Το «παιδί» που κυκλοφόρησες πρόσφατα, είναι ένα από τα καλύτερα τραγούδια που έχεις γράψει στη καριέρα σου;
Δεν έχω γράψει ακόμα πολλά τραγούδια. Τώρα μόλις κυκλοφορεί η πρώτη μας δουλειά με το Μάνο Σαγκρή στους στίχους, από τη Μικρή Άρκτο. Το «Παιδί» είναι κομμάτι αυτής της δουλειάς και το αγαπάμε πολύ. Τώρα, για να σου απαντήσω με ακρίβεια, πρέπει να δώσουμε ραντεβού μετά από πολλά χρόνια και μετά από πολλούς δίσκους! Πρώτα ο Θεός!
Το τραγούδι «παιδί» λοιπόν, υπάρχει στο album «ανήλικο»! Σου έχουν λείψει τα χρόνια που ήσουν ακόμα παιδί; Θεωρείς ότι τα παιδικά είναι τελικά τα καλύτερα χρόνια στη πορεία ενός ανθρώπου;
Θα σου απαντήσω ειλικρινά ότι δε μου έχουν λείψει. Κι αυτό γιατί σκέφτομαι ότι δε θα ήθελα ποτέ να γίνω «επαγγελματίας» ενήλικος. Προσπαθώ να κουβαλάω πάντα το παιδί μέσα μου και αν κάπου το χάνω, στεναχωριέμαι και το ψάχνω μέχρι να το ξαναβρώ. Δεν ξέρω αν τα παιδικά είναι τα καλύτερα χρόνια, αλλά σίγουρα είναι η βάση που πατάς και παίρνεις φόρα για τα επόμενα καλύτερα!
Πόσο μπορούν στις μέρες μας τα παιδιά, να …ζουν σαν παιδιά;
Λέει ο στίχος «Υπερασπίσου το παιδί, γιατί αν νικήσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα». Το πιστεύω απόλυτα. Και με τη λέξη παιδί εγώ εννοώ την αγνότητα, την καθαρότητα, τη θετική ματιά, το αβίαστο συναίσθημα. Δύσκολα πράγματα για την εποχή μας. Γι’ αυτό τώρα έχει μεγάλη σημασία η λέξη «υπεράσπιση». Για αυτή τη λέξη πρέπει να δίνουμε μάχη καθημερινή. Όχι μόνο τα παιδιά. Όλοι μας. Με το πώς μιλάμε, πώς συμπεριφερόμαστε, τι επιλέγουμε στα πάντα, πόσο σεβόμαστε, τους εαυτούς μας πρώτα, απέναντι σε ένα σύστημα που μας χρησιμοποιεί για τις ορέξεις πλουτισμού του και μόνο. Και που για να είμαστε και καλοί «παίχτες» του, μας έχει μετατρέψει σε τέρατα εγωισμού, που θέλει να εξολοθρεύσει το ένα το άλλο. Αυτός είναι ο σύγχρονος πόλεμος εξάλλου. Αν αφεθούμε, χάνουμε. Και η ήττα σημαίνει ότι θα συνεχίζουμε απ’ αόριστον να είμαστε χρήσιμοι μόνο για να πληρώνουμε φόρους και να καταναλώνουμε. Καμία άλλη προοπτική. Καμία άλλη φαντασία και καμία ελπίδα να ζήσουμε σαν άνθρωποι. Πόσο μάλλον τα παιδιά να ζήσουν σαν παιδιά αλλά και οι ενήλικες σαν «παιδιά»…
Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεις κάποιες παραστάσεις με τον πρωτότυπο τίτλο «Ποιητές.mp3»! Πως δένει ο σύγχρονος όρος “mp3” με όλους τους μεγάλους ποιητές που μεσουράνησαν στον ελληνικό πολιτισμό; Τι ακριβώς θέλησες να δείξεις μέσα από αυτόν τον τίτλο;
Παρουσιάσαμε αυτή την παράσταση για 2 χρόνια, ξεκινώντας από το Θέατρο Αργώ. Παίξαμε σε διάφορα Φεστιβάλ και συναυλιακούς χώρους. Ο τίτλος «Ποιητές.mp3» ήταν ιδέα του Μάνου Σαγκρή, όταν πρωτοείδε όλο το υλικό μαζεμένο σε ένα φάκελο στον υπολογιστή του. Εντελώς φυσικά λοιπόν, όπως έβλεπε στην οθόνη του τους τίτλους των τραγουδιών της παράστασης, πχ: «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης.mp3», «Επέστρεφε.mp3», έτσι σκέφτηκε και το γενικό τίτλο. Το mp3 είναι το format της εποχής μας. Οποιαδήποτε μουσική μας αφορά λοιπόν στην καθημερινότητα, μπαίνει εύκολα σε ένα ipod ή στο κινητό μας. Μετά στα ακουστικά και στα αυτιά μας. Γιατί ο Καβάφης, ο Λαπαθιώτης ή ο Λειβαδίτης να μην έχουν χώρο εκεί; Ίσα ίσα! Μιλάμε για αριστουργήματα που εμείς τα υπολογίζουμε σαν hits της εποχής. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο. Η δουλειά της Πλάτωνος επάνω στον Καρυωτάκη είναι θησαυρός. Ο Μικρούτσικος με τον Καββαδία, Θεοδωράκης ή Λάγιος με Ελύτη και Χατζιδάκις με Γκάτσο ή Μυρτιώτισσα. Για μένα το υλικό αυτό είναι ο πολιτισμός και η κληρονομιά μας και έχει τέτοια αξία που σε προκαλεί ανά πάσα στιγμή να πειραματιστείς και να το διαβάσεις ξανά και ξανά, αλλιώς. Οπότε είδαμε και τις ενορχηστρώσεις έτσι, αλλά και το εικαστικό κομμάτι της παράστασης, τα video art. Και όπου παίξαμε, ο κόσμος συμμετείχε ζωντανά και με ενδιαφέρον, είτε παρακολουθώντας, είτε τραγουδώντας.
Στη σύγχρονη Ελλάδα εντοπίζεις ανθρώπους που μπορούν να δώσουν συνέχεια στη σπουδαία παρακαταθήκη που μας άφησαν οι μεγάλοι ποιητές που αναδείχθηκαν σε αυτό το τόπο;
Οι ποιητές που αναφέραμε πριν, δραστηριοποιήθηκαν σε μια εποχή με μια γενικότερη ανάγκη της κοινωνίας να διαμορφωθεί ένα μεγάλο πολιτιστικό όραμα που θα στηριζόταν στον άξονα της πνευματικότητας. Η τέχνη της ποίησης βοηθήθηκε πολύ και από τη μουσική, για να φτάσει στη μεγάλη μάζα του κόσμου και η ευρεία αποδοχή νομίζω εδραίωσε και το έργο αυτό. Χωρίς να σημαίνει ότι αν δεν υπήρχαν οι μελωδίες, αυτό δεν θα είχε αντίστοιχη ανταπόκριση. Στην εποχή που ζούμε, είμαι σίγουρος ότι η νέα δύναμη σιγοκαίει. Όμως ακόμα δε βλέπω έκδηλο το ενδιαφέρον των φορέων Πολιτισμού να φωτιστεί η δύναμη αυτή. Δεν ξέρω τους λόγους. Στη μουσική βιομηχανία δεν αντιλαμβάνομαι κάποια ανάγκη από τους υπεύθυνους να «πάει» το πράγμα προς τα κάπου. Σε έναν αντίστοιχο άξονα με αυτόν του ‘60 ή ‘70. Από την άλλη μπορεί όλη αυτή η «ελευθεριότητα» που ζούμε να οδηγήσει και σε αναπάντεχα θετικά καλλιτεχνικά αποτελέσματα. Αυτά απλώς εντοπίζονται δυσκολότερα. Αυτό που εύκολα μπορεί να εντοπίσει κάποιος, είναι το τι έκανε και τι φόρεσε ο τάδε πρωταγωνιστής του Survivor. Πάντα θα πιστεύω όμως ότι 10 survivor είναι ανίσχυρα μπροστά σε ένα στίχο της Ελένης Φωτάκη πχ ή του Γεράσιμου Ευαγγελάτου, που προσεγγίζουν μια ποιητική διάθεση στο γραπτό τους.
Στην πορεία σου έχεις κάνει συνεργασίες με πολύ μεγάλα ονόματα, δημιουργούς αλλά και ερμηνευτές. Ποια θεωρείς τη σπουδαιότερη συνεργασία σου; Αυτή που ίσως σε τρόμαξε, γιατί δεν ήξερες αν θα μπορέσεις να σταθείς στο ύψος των περιστάσεων;
Η σπουδαιότερη συνεργασία μου ήταν με τη Δήμητρα Γαλάνη. Η Γαλάνη είναι ο πιο βαθύς καλλιτέχνης που γνώρισα όλα αυτά τα χρόνια. Και σαφώς η συνεργασία αυτή με είχε τρομάξει γιατί είχε έρθει όταν ήμουν 19 χρόνων. Έκανα 2 χρόνια να της μιλήσω στον ενικό θυμάμαι. Άστα… Ποτέ δεν ξεπέρασα νομίζω αυτό το σφίξιμο που αισθάνεται κάποιος μπροστά σε έναν καλλιτέχνη που αγαπάει τόσο.
Τα ερχόμενα Σάββατα, 7 & 14 Οκτωβρίου, εμφανίζεσαι στη Σφίγγα. Έχεις εμφανιστεί ξανά στο παρελθόν εκεί, είναι αγαπημένος σου χώρος; Και πες μου τι ακριβώς θα παρουσιάσεις αυτή τη φορά…
Η μουσική σκηνή Σφίγγα παρέχει αρτιότητα στον τρόπο που μπορεί κάποιος να παρουσιάσει το υλικό του. Και είμαστε πολύ χαρούμενοι που ξαναπαίζουμε εκεί. Αυτή τη φορά θα παρουσιάσουμε περισσότερο τραγούδια από το «Ανήλικο», τη δισκογραφική μας δουλειά που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τη Μικρή Άρκτο. Είναι μια παράσταση που φτιάξαμε πάλι με το Μάνο Σαγκρή, ο οποίος επιμελείται και τα video art με τη βοήθεια της εικαστικού Βίλης Χισκάκη. Παρουσιάζουμε μουσικά μια πορεία ενηλικίωσης μέσα σε έναν «ανήλικο» κόσμο, μια δίωρη παράσταση που βασίζεται στα τραγούδια μας αλλά και σε αγαπημένες διασκευές από Σαββόπουλο, Ξαρχάκο, Χατζιδάκι, Τσιτσάνη.
Μαζί μου 5 υπέροχοι μουσικοί. Καφετζόπουλος (πιάνο), Χωριανόπουλος (τύμπανα), Ηλιού (κιθάρες), Αγραφιώτης (κοντραμπάσο) και Μποζάς (σαξόφωνο)…
——————-
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…