Γράφει ο Αλέξης Λιόλης
alexli@musiccorner.gr
21/7/2010
www.musiccorner.gr
Ένα τραγούδι…
«Βάρκα χωρίς πανιά»
| Στη στήλη αυτής της εβδομάδας, ο στιχουργός Κώστας Κωτούλας θυμάται και ξετυλίγει, ειδικά για τους αναγνώστες του «Music corner» και της «Κιβωτού», την ιστορία του τραγουδιού «Βάρκα χωρίς πανιά» σε δικούς του στίχους και μουσική του Γιάννη Σπανού: |
————-
Μονάχος μου περνώ, στα κύματα μετρώ
πόσες μέρες λείπεις μακριά μου.
Άδειασε ο γιαλός κι έρημος, μοναχός
γλάρους έχω μόνο συντροφιά μου.
Βάρκα χωρίς πανιά, μακριά απ’ τη στεριά
μ’ άφησες να δέρνομαι στο κύμα.
Βάρκα χωρίς κουπιά σε θάλασσα πλατιά
βούλιαξε η αγάπη μας, τι κρίμα.
Περνούσαμε καλά, βαρκάδα κι αγκαλιά
και τα βράδια βόλτα στην πλατεία.
Μόνος μου θα χαθώ, λιμάνι πώς να βρω,
στ’ ανοιχτά με βρήκε η τρικυμία.
————-
Κώστας Κωτούλας
«Είναι καλοκαίρι του 1969. Από τον χειμώνα του 1966 έχω γνωριστεί, μέσω του κοινού μας φίλου Γιώργου Παπαστεφάνου, με τον συνθέτη Γιάννη Σπανό που μοίραζε τότε τον χρόνο του μεταξύ Παρισιού και Αθήνας. Πότε πότε του δίνω κάποιους στίχους μου για να τους κάνει αν του αρέσουν τραγούδια. Φτιάξαμε μερικά που είχαν κάποια επιτυχία, με μεγαλύτερη το τραγούδι Η ΕΛΕΝΗ ΣΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ, που τραγούδησε η Καίτη Χωματά. Είναι εποχή που οι μπουάτ στην Πλάκα ανθίζουν και πολλά από τα τραγούδια του λεγόμενου Νέου Κύματος, αλλά και πολλοί τραγουδιστές ξεκινούν την καριέρα τους και γίνονται γνωστοί από αυτές τις μικρές μπουάτ. Πολλές αυτές που ήταν ονομαστές και μια από τις πιο γνωστές η ΠΑΡΑΓΚΑ που λόγω μεγάλης επιτυχίας μετακόμισε σε μεγαλύτερο χώρο και έγινε γνωστή ως ΑΥΛΑΙΑ, όπου βασικούς τραγουδιστές είχε την Καίτη Χωματά, τον Μιχάλη Βιολάρη και τον ηθοποιό και τραγουδιστή Αλέξη Γεωργίου. Στην μπουάτ αυτή ο Γιάννης Σπανός πολλές φορές έπαιζε αφιλοκερδώς. Εκεί μάλιστα πρωτοπαρουσίασε κάποια από τα τραγούδια του, που μετά εντάχτηκαν στις πασίγνωστες Ανθολογίες του.
Την επιχείρηση την οικονομική αυτής της μπουάτ είχε ο τότε σύζυγος της Καίτης Χωματά, ο ηθοποιός Βασίλης Μαυρομάτης. Λόγω της μεγάλης δημοτικότητας των τραγουδιστών που προανέφερα ο Μαυρομάτης σκέφτηκε να την εκμεταλλευτεί και κινηματογραφικά. Να γυρίσει δηλαδή μια ταινία με αυτούς πρωταγωνιστές.
Αναθέτει, λοιπόν, στον γνωστό θεατρικό συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη να γράψει το σενάριο μιας ταινίας, όπου θα σκηνοθετούσε και θα πρωταγωνιστούσε ο Μαυρομάτης πλαισιωμένος σε βασικούς ρόλους από τους τραγουδιστές που προανέφερα, με απόλυτη πρωταγωνίστρια την μούσα του Νέου Κύματος Καίτη Χωματά, που στην ταινία θα έπαιζε τον εαυτό της -μια τραγουδίστρια των μπουάτ. Λόγω του θέματος της ταινίας θα υπήρχαν σ’ αυτήν πολλά τραγούδια και όπως ήταν φυσικό τους στίχους θα τους έγραφε ο σεναριογράφος της ταινίας, ο Καμπανέλλης. Για την μουσική, λόγω στενής τους συνεργασίας, επέλεξαν τον Γιάννη Σπανό.
Καλοκαίρι, λοιπόν, του ’69 ο Καμπανέλλης δίνει το σενάριο, δίνει τους στίχους για ένα μόνο τραγούδι και για λόγους που αγνοώ σταματάει εκεί. Η ταινία έχει αρχίσει και γυρίζεται στην Νάξο, κοντεύει να τελειώσει και λείπουν τα τραγούδια που πρέπει να πουν οι πρωταγωνιστές της ταινίας. Τότε στην μεγάλη τους ανάγκη μου ζητάνε να γράψω εγώ τους στίχους και λόγω της φιλίας μου με τον Σπανό, αλλά και της επιθυμίας μου να πουν τραγούδια μου τραγουδιστές που αγαπάω δέχομαι και μάλιστα χωρίς αμοιβή. Αναβάλλω για λίγο τις διακοπές και στρώνομαι στην δουλειά να ετοιμάσω αυτά τα τραγούδια – πέντε στον αριθμό – κυριολεκτικά γράφοντας μέσα στο στούντιο και τα περισσότερα πάνω σε δεδομένες μουσικές.
Παρά τη βιασύνη του πράγματος, τα τραγούδια βγήκαν αρκετά καλά και δυο από αυτά, παρ’ όλο που κουβαλάνε σχεδόν σαράντα χρόνια στην πλάτη τους, τραγούδιουνται ακόμα και ο κόσμος τα έχει αγαπήσει. Αναφέρομαι στο ΜΑΥΡΟΜΑΛΛΟΥΣΑ ΚΟΠΕΛΙΑ και στο ΒΑΡΚΑ ΧΩΡΙΣ ΠΑΝΙΑ. Σ’ αυτό το δεύτερο, μου βγήκε όλος ο καημός για ένα καλοκαίρι που ενώ θα μπορούσα να το περάσω στην πατρίδα μου την Ναύπακτο εγώ ήμουν μαντρωμένος σε ένα στούντιο γράφοντας στίχους.
 |
 Γιάννης Σπανός – Μιχάλης Βιολάρης – Καίτη Χωματά |
Η ταινία παίχτηκε τον επόμενο χρόνο – ο τίτλος της ΣΚΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ – χωρίς μπορώ να πω ιδιαίτερη επιτυχία. Η έκπληξή μου ήταν πως, παρόλο που δεν πληρώθηκα για τα τραγούδια αυτά και παρόλο που έχασα ένα καλοκαίρι για να τα γράψω, ο κ. Μαυρομάτης που ήταν και ο παραγωγός της ταινίας δεν με ανέφερε στους τίτλους σαν στιχουργό.
Όπως όμως λέει ο λαός, η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο.
Η ταινία έχει ξεχαστεί, το soundtrack της όμως έχει χαρακτηριστεί ένα από τα καλύτερα του ελληνικού κινηματογράφου, η ΜΑΥΡΟΜΑΛΛΟΥΣΑ ΚΟΠΕΛΙΑ από τον Γιάννη Πετρίδη στο σχετικό βιβλίο του θεωρείται ένα από τα 100 καλύτερα ελληνικά τραγούδια και το ΒΑΡΚΑ ΧΩΡΙΣ ΠΑΝΙΑ δεν υπάρχει νεοκυματική συλλογή που να μην είναι μέσα. Και για του λόγου τω αληθές, δείτε το στο cd των ΝΕΩΝ που κυκλοφορούν το Σάββατο…!