Γράφει η Μιλένα Τζικάκη
Ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά και ίσως το καλύτερο έργο του Ευγένιου Ο’ Νηλ, παρουσιάζεται στο θέατρο της Ημέρας, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Τάσου Λέρτα.
Βλέπουμε να εξελίσσεται η ιστορία μιας τυπικής, κοινωνικά αποδεκτής, αμερικανικής οικογένειας. Ένας πατέρας με μοναδική έννοια να πλουτίζει περισσότερο και να ξοδεύει λιγότερο, μια μητέρα εξαρτημένη από τη μορφίνη και δύο γιοί που, αν και έχουν καλές προθέσεις, γίνονται ευάλωτοι μπροστά σε ένα μπουκάλι ουίσκι. Ο μικρότερος αδερφός πάσχει από φυματίωση, γι’ αυτό το ποτό είναι απαγορευμένο, άρα και πιο δελεαστικό. Φαινομενικά, νοιάζονται ο ένας για τον άλλον, είναι δεμένοι και προσπαθούν όλοι μαζί να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα, στην πραγματικότητα όμως τις περισσότερες φορές δεν τα συζητούν και εθελοτυφλούν. Το πέμπτο άτομο της ιστορίας μας είναι η εκνευριστική αλλά απαραίτητη σε όλους καμαριέρα, που ελαφραίνει το κλίμα με την παρουσία αλλά και τις φωνές της!
Το έργο είναι κοινωνικό με πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις, γιατί δεν γίνεται να μην συμπεριλαμβάνονται όταν μιλάμε για κοινωνία. Η οικογένεια Τάιρον δεν συζητά για ό, τι δεν αντέχει, μέχρι να μην επιδέχεται το θέμα άλλη αναβολή. Χαμογελούν αφηρημένα όταν ο Έντμοντ θέλει ακόμα ένα ποτηράκι, σα να μην κινδυνεύει από τίποτα και δεν συζητούν ανοιχτά για την εξάρτηση της μητέρας τους. Δεν είναι ευτυχισμένοι μαζί αλλά δεν μπορούν και να μείνουν μόνοι. Τα αδέρφια Τάιρον , τη μια στιγμή μοιάζουν γροθιά και την άλλη ζηλόφθονοι και ανταγωνιστές. Κάπως έτσι, οδηγούμαστε στην αποξένωση των μελών της οικογένειας. Οι ισορροπίες χάνονται, τα θεμέλια βουλιάζουν και όλο αυτό χαρακτηρίζει τελικά μία εποχή, αυτή της κρίσης – πολιτικής, οικονομικής, κρίσης αξιών – με βάση όλων, την πνευματική κρίση.
Αξίζει να τονίσουμε, πως αυτό το έργο είναι η ιστορία του ίδιου του συγγραφέα και αυτό το κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρον καθώς, σαν κοινό, έχουμε την ευκαιρία να αντιληφθούμε τις καταστάσεις μέσα από τις οποίες εξελίχθηκε αυτός ο καλλιτέχνης, αλλά και να γνωρίσουμε πτυχές του χαρακτήρα του που ούτε καν θα φανταζόμασταν. Στην αντίληψη μας αυτή, συμβάλλουν άριστα οι πέντε ηθοποιοί γιατί αποδίδουν αυτούς τους πραγματικά δύσκολους ρόλους άψογα.
Λίγο πριν την παράσταση είχαμε την ευκαιρία να «κλέψουμε» για λίγο την κυρία Νίτα Παγώνη και τον Ισίδωρο Σταμούλη..
MusicCorner: Θα ήθελα να μου πείτε ό,τι θεωρείτε εσείς σημαντικό γι’ αυτό το έργο, αλλά και για τους ρόλους σας ξεχωριστά.
Νίτα Παγώνη: Είναι η δεύτερη φορά που παίζω το έργο αυτό, διότι όταν βγήκα στο θέατρο είχα δασκάλα την Κατίνα Παξινού και έτσι έπαιξα κατευθείαν Βρικόλακες και Το μακρύ ταξίδι της ημέρας μέσα στη νύχτα. Θέλω να πω μ’ αυτό ότι έχω μεγάλη συγκίνηση γιατί τώρα παίζω το ρόλο της Παξινού! Επίσης, οι συνάδελφοί μου είναι όλοι καταπληκτικοί και είμαι πολύ ευχαριστημένη που βρίσκομαι σ’ αυτή την παράσταση. Ακόμα, χωρίς τη βοήθεια του σκηνοθέτη μας, Τάσου Λέρτα, και την τρομερή ικανότητα του να μας κατευθύνει, δεν θα μπορούσε να ανέβει το έργο. Νομίζω δεν θα μπορούσε ν’ ανέβει το έργο με άλλο σκηνοθέτη!
MusicCorner: Γιατί πιστεύετε ότι το επέλεξε;
Νίτα Παγώνη: Είχα πάντα κι εγώ στο μυαλό μου αυτό το έργο, μιας και ήθελα πολύ να παίξω αυτό το ρόλο και του είπα την ιδέα να το ανεβάσουμε και εκείνος το ήθελε πολύ.
Ισίδωρος Σταμούλης: Άκουσα που έλεγε πως σκεφτόταν τριάντα χρόνια να το ανεβάσει!
Νίτα Παγώνη: Όντως! Και τελικά κατέληξε στο να το κάνει γιατί είναι ένα έργο πολύ σύγχρονο, είναι τέτοιες οι καταστάσεις, τα πρόσωπα, οι συγκρούσεις, τα βιώματα που δίνει στους θεατές, που θα δουν ότι υπάρχει μέσα ένα κομμάτι τους. Ένα δράμα λοιπόν, που πρωταγωνιστεί η ίδια η οικογένεια Ο’ Νηλ.
Ισίδωρος Σταμούλης: Έχει δημιουργήσει χαρακτήρες που είναι ο εαυτός του. Και πάνω σ’ αυτό που είπε η κυρία Παγώνη, το έργο είναι σύγχρονο γιατί ακόμα και αυτά τα ίδια προβλήματα να μην υπάρχουν σε μια οικογένεια, είναι τόσο παρεμφερή με τα προβλήματα που έχουμε όλοι μας αλλά και κοινή η ουσία τους.
Ο ρόλος μου αφορά τον ένα από τους δύο γιους και το τρομερό είναι ότι ο άλλος γιός είναι ο πραγματικός αδερφός μου. Παίζουμε μαζί πρώτη φόρα, μετά από τριάντα χρόνια περίπου στο θέατρο ο καθένας.
Το έργο είναι εκπληκτικό όχι μόνο για τους θεατές, αλλά και για μας τους ηθοποιούς, ευχαριστιόμαστε να παίζουμε. Οι ρόλοι είναι φοβεροί και πολύ δύσκολοι και νομίζω πως όσοι έρχονται φεύγουν ικανοποιημένοι.
MusicCorner: Γιατί οι ρόλοι αυτού του έργου θεωρούνται τόσο δύσκολοι;
Ισίδωρος Σταμούλης: Γιατί ο κάθε χαρακτήρας είναι ιδιαίτερος αλλά και γιατί το έργο έχει γραφτεί για ηθοποιούς που να δίνουν ρεσιτάλ υποκριτικής. Οι ιστορίες είναι απλές αλλά το ιδιαίτερο είναι ο τρόπος που παρουσιάζουν το εκάστοτε πρόβλημα. Είναι πολύ ελκυστικός ο κάθε ρόλος για έναν ηθοποιό.
Ο πατέρας είναι ο Βύρων Κολάσης, η Μαριλένα Μέλη έχει κάνει τα σκηνικά/κοστούμια, ο Θοδωρής Αρεστός είναι ο βοηθός του σκηνοθέτη μας, η Εύα Γαλάνη κάνει την οικονόμο του σπιτιού και ο Οδυσσέας Σταμούλης, ο μεγάλος αδερφός. Εγώ είμαι ο Ευγένιος, που ήταν όντως φυματικός και πολύ μεγάλη προσωπικότητα.
Νίτα Παγώνη: Θυμάμαι, όταν πήγαινα στο σπίτι της Παξινού για να κάνουμε πρόβα, είχε μία φωτογραφία του Ευγένιου Ο’ Νηλ με την αφιέρωση που της είχε γράψει και την χάζευα γιατί ήταν ένας πολύ γοητευτικός άντρας. Μου έλεγε πόσο τραβούσε τα βλέμματα όταν έμπαινε σ’ ένα χώρο!
MusicCorner: Νομίζω έχουν γίνει πολλές αναφορές στην εμφάνισή του.. Μέχρι πότε θα παρουσιάζεται η παράσταση;
Ισίδωρος Σταμούλης: Ακόμα δεν είναι σαφές. Σίγουρα μέχρι την Κυριακή των Βαΐων, μέχρι νεοτέρας..
MusicCorner: Εμείς ευχόμαστε να αναγκαστείτε να το πάτε παραπέρα..Σας ευχαριστούμε πολύ.
Νίτα Παγώνη: Μακάρι!
Ισίδωρος Σταμούλης: Εμείς ευχαριστούμε! Καλή συνέχεια.
Μιλήσαμε και με την Μαριλένα Μέλη, που επιμελήθηκε τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης..
MusicCorner: Πείτε μας για την συνεργασία σας με τον Τάσο Λέρτα…
Μαριλένα Μέλη: Συνεργαζόμαστε περίπου δεκαέξι χρόνια, αυτή είναι η όγδοη ή η δέκατη δουλεία μας. Είναι ένας άνθρωπος απαιτητικός, εύκολος αλλά και πολύ δύσκολος. Ας μη μιλήσω για ’κείνον, νομίζω μόνος του θα τα πει καλύτερα.
MusicCorner: Η δικής σας η δουλειά σε αυτήν την παράσταση, ήταν απαιτητική;
Μαριλένα Μέλη: Πάρα πολύ. Είχα να βγάλω ένα έργο – κάποιους χαρακτήρες, αρκετά δύσκολο γιατί έπρεπε να αποδοθεί η εποχή στην οποία αναφέρεται το έργο, όχι μόνο από τους ρόλους αλλά και από το ό,τι τους περιβάλλει. Π.χ, τα δύο αγόρια της οικογένειας φοράνε μπλου τζιν γιατί αφενός είναι νεαροί και μπορούν να ντυθούν έτσι, αλλά και γιατί από την άλλη, αυτό είναι ένα ρούχο που εφευρέθηκε το 1980 και καθιερώθηκε από τους ανθρακωρύχους.
Νομίζω ότι όλοι δώσαμε τον καλύτερο εαυτό μας και αυτό είναι που μετράει. Εμένα το θέατρο με γεμίζει, ακόμα και σαν χώρος και με αποφορτίζει από το οτιδήποτε. Έγινε πολύ καλή επιλογή ηθοποιών, κάποιοι είναι νεότεροι στην παρέα μας, κάποιοι είναι από παλιά, αλλά όλοι μαζί δουλέψαμε σκληρά και νομίζω ότι βγάλαμε μία ωραία παράσταση.
MusicCorner: Ευχόμαστε καλή επιτυχία!
Μαριλένα Μέλη: Ευχαριστώ πολύ! Κι εγώ εύχομαι επιτυχία για όλα τα παιδιά του κόσμου.
Ο σκηνοθέτης προτίμησε να μας μιλήσει μετά το τέλος της παράστασης ώστε να έχουμε διαμορφώσει άποψη..
Τάσος Λέρτας: Επέλεξα αυτό το έργο γιατί ταιριάζει στην εποχή μας. Η εποχή αυτή η δύσκολη που περνάμε, η εποχή της κρίσης, μία κρίση που δεν είναι οικονομική, πολιτική και κοινωνική, αυτά είναι παράγωγα της πνευματικής κρίσης που προηγήθηκε. Επομένως μια κρίση που αποσαθρώνει τις δομές της οικογένειας, στη συνέχεια αποσαθρώνει και τις δομές της κοινωνίας. Οδηγούμαστε στη διάλυση του κοινωνικού ιστού και του ιστού της οικογένεια και του ατόμου. Έτσι, ενώ γνωρίσουν τα προβλήματα της οικογένειας, αποφεύγουν να τα συζητούν και φυσικά φοβούνται και την κοινωνία. Αυτό βέβαια γιγαντώνεται και οδηγεί τον καθένα, ανάλογα με το ταπεραμέντο του, στα άκρα. Άλλον στα ναρκωτικά, άλλον στο ποτό κτλ.. Αυτό, λοιπόν, είναι ένα σημερινό πρόβλημα. Η ανεργία, η φτώχεια, η έλλειψη παιδείας, η ασυνεννοησία του κυβερνητικού συστήματος και άλλοι κοινωνικοί θεσμοί που δεν έχουν αποφασίσει, συνειδητά να συμβάλλουν σε κάτι και πάνω απ’ όλα οι πνευματικοί άνθρωποι, οι οποίοι δεν έφτιαξαν ποτέ μια συλλογική συνείδηση, όλα αυτά οδηγουν όλες τις πτυχές της κρίσεις στα άκρα.
Εγώ είμαι ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα της παράστασης γιατί βλέπω ότι αρέσει. Είμαι όμως και πολύ ικανοποιημένος από όλους τους συντελεστές που δούλεψαν τόσο σκληρά και με πάθος για το αποτέλεσμα. Από κει και πέρα η παράσταση, από άποψη κριτικής, είναι διαθέσιμη σε κοινό, δημοσιογράφους, κριτικούς.. Δεν έχω πρόβλημα με την κακή κριτική, δέχομαι κάθε είδους γνώμη από τη στιγμή που πέτυχα να συγκινήσω εκεί που ήθελα να συγκινήσω, να προβληματίσω εκεί που ήθελα αντίστοιχα και να προκαλέσω γέλιο όπου το είχα προβλέψει! Σας ευχαριστώ πολύ.
————-
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…