Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr
Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά
Οι δίσκοι που ποτέ δεν ξεχνάμε…!
Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2013
Η στήλη αυτή του musiccorner έχει ως στόχο να θυμίσει στους παλαιότερους και να προτείνει στους νεότερους μια σειρά από δίσκους 33 στροφών που εκδόθηκαν σε μια «χρυσή» περίοδο για το ελληνικό τραγούδι. Τότε που μεσουρανούσαν μεγάλοι συνθέτες, ποιητές και στιχουργοί, αλλά και ερμηνευτές. Τότε που ένας νέος δίσκος του Θεοδωράκη, του Χατζιδάκι, του Ξαρχάκου, του Μούτση, του Λοΐζου και τόσων άλλων σπουδαίων μουσικών αποτελούσε καλλιτεχνικό και πολιτισμικό γεγονός!
Οι δίσκοι που θα παρουσιάσουμε, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Σε αυτούς που σήμερα χαρακτηρίζονται «κλασικοί» κι έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στο ελληνικό τραγούδι, αλλά και σε κάποιους που μπορεί να μην είχαν την αποδοχή και την «αναγνωρισιμότητα» που τους άξιζε την εποχή που εκδόθηκαν, κρύβουν όμως «διαμάντια» που έστω και μετά από τόσα χρόνια δεν είναι αργά να βγουν στην επιφάνεια…
———————————————————–
 |
ΘΩΜΑΣ ΜΠΑΚΑΛΑΚΟΣ – ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΤΖΕΦΡΩΝΗΣ
“ΤΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ”
(MINOS MSM 264)
|
Δίσκος προορισμένος για συγκεκριμένη επαγγελματική τάξη, όπως αρκετοί που εκδόθηκαν εκείνη την περίοδο μέσα στον απόηχο της μεταπολίτευσης όπου η διάθεση για “αγωνιστικά” και “αριστερά” τραγούδια ήταν διάχυτη -φαινόμενο βεβαίως που γρήγορα κούρασε τον κόσμο και σιγά-σιγά εξασθένισε…
Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, ο Θωμάς Μπακαλάκος και ο Διονύσης Τζεφρώνης φτιάχνουν «Τα αγροτικά» που ήταν κομμένα και ραμμένα για τη φωνή του – πολύ νέου δισκογραφικά – Βασίλη Παπακωνσταντίνου (χαρακτηριστική η φωτογραφία του που υπάρχει στο οπισθόφυλλο). Άλλωστε, είναι και η πρώτη προσωπική δουλειά του ερμηνευτή που ήδη είχε κάνει αίσθηση τραγουδώντας Μάνο Λοΐζο και Μίκη Θεοδωράκη προς το τέλος του 1974.
Το συγκεκριμένο άλμπουμ κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1975 και βεβαίως ο τίτλος μιλάει από μόνος του σχετικά με το περιεχόμενό του. Τα βάσανα της αγροτιάς, οι οικονομικές δυσκολίες και οι αγώνες της δοσμένες μουσικά με έντονους «εμβατηριακούς» κι «επαναστατικούς» ρυθμούς, από τους οποίους ακούστηκε περισσότερο το «Όχι δεν πουλάμε».
Υπάρχουν αναφορές ακόμη και στο Κιλελέρ («Να θυμηθούμε χωριανοί απόψε τον Αντύπα»), ενώ γενικότερα ο δίσκος δεν είναι για απλή ακρόαση ή διασκέδαση, αλλά για ηχητική επένδυση σε κάποια αγροτική διαδήλωση ή απεργία…
Αυτό βεβαίως δε σημαίνει ότι δεν έχει και μουσικό ενδιαφέρον, καθώς ο Μπακαλάκος στηρίζεται κατά βάση σε μελωδίες που προσεγγίζουν το δημοτικό τραγούδι χρησιμοποιώντας ανάλογου ύφους όργανα όπως βιολί, λαούτο, κλαρινέτο κ.τ.λ.
Ο ίδιος ο συνθέτης ερμηνεύει ένα τραγούδι με μια φωνή που έμοιαζε πολύ στον Νίκο Ξυλούρη, ενώ έχει γράψει στίχους και σε άλλα δύο. Όσο για την ερμηνεία του Παπακωνσταντίνου, ιδανικότερη δε θα μπορούσε να είναι…
Στο εσώφυλλο του δίσκου υπάρχει ένα κείμενο γραμμένο από τους δημιουργούς που αναφέρεται στο χρονικό των αγώνων που έκαναν κατά καιρούς οι αγρότες για ν’ απαλλαγούν από τους τσιφλικάδες, καθώς και φωτογραφίες από διάφορες κινητοποιήσεις της εποχής εκείνης. Οι συντελεστές αφιερώνουν το άλμπουμ «στους νέους αγώνες της αγροτιάς».
Παραγωγός ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της Columbia με ηχολήπτη τον Στέλιο Γιαννακόπουλο και στο Polysound με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο. Η ενορχήστρωση και η διεύθυνση της ορχήστρας ανήκει στον Τάσο Καρακατσάνη.
Τα τραγούδια του δίσκου
01. Όχι δεν πουλάμε (στίχοι Θ. Μπακαλάκου)
02. Αυτή είναι η αγροτιά
03. Γεια και χαρά σας βρε πατριώτες!
04. Άγονη γραμμή
05. Τα μάθαμε-τα μάθαμε (τραγούδι Θ. Μπακαλάκος)
06. Ήταν παιδί της αγροτιάς
07. Ο Αντύπας
08. Απεργία
09. Μετανάστευση
10. Ο γερο-αγρότης (στίχοι Θ. Μπακαλάκου)
11. Εσύ μαζεύεις τη σοδειά
12. Αγαπημένη
13. Πανηγύρι
|
ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ
«ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ» (LYRA 3719)
|
Η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του Θάνου Μικρούτσικου που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1975 και με το «καλημέρα» προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, αφού η μετάδοση των οκτώ από τα 13 τραγούδια του δίσκου απαγορεύτηκε από το τότε ΕΙΡΤ λόγω του περιεχόμενου τους.
Ας μη ξεχνάμε ότι μπορεί να είχε περάσει ένας και πλέον χρόνος από τη μεταπολίτευση και την αποκατάσταση της δημοκρατίας, ωστόσο οι «αρτηριοσκληρωτικές» αντιλήψεις ορισμένων εκ των ιθυνόντων σε τηλεόραση και ραδιόφωνο ακόμη δεν είχαν εκλείψει κι έτσι ο συγκεκριμένος δίσκος έτυχε της συγκεκριμένης αντιμετώπισης. Παρόλα αυτά, πήγε πολύ καλά εμπορικά, εξακολουθεί και σήμερα να πουλάει και πλέον θεωρείται κλασικός.
Ο συνθέτης στηρίχθηκε σε ποιήματα του σπουδαίου Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ και του Γερμανού Βολφ Μπίρμαν, χαράζοντας ένα δρόμο που ακολούθησε πιστά κυρίως στα πρώτα χρόνια της καριέρας του αλλά και αργότερα, αυτόν δηλαδή της μελοποιημένης ποίησης.
Τα τραγούδια απέδωσε η αξέχαστη Μαρία Δημητριάδη, στενή συνεργάτιδα του Μίκη Θεοδωράκη στην τελευταία φάση της παραμονής του στο εξωτερικό η οποία – όπως αναφέρει και ο Μικρούτσικος σε σημείωμά του στο εσώφυλλο – δίνει αληθινό μάθημα ερμηνείας σε τούτο το δίσκο.
Επική αλλά όχι πομπώδης, δυναμική αλλά συνάμα τρυφερή, ήταν η ιδανικότερη τραγουδίστρια για τη συγκεκριμένη δουλειά. Να προσθέσουμε ότι εκείνη την εποχή υπήρχε και συγγενική σχέση ερμηνεύτριας και συνθέτη, μια και ήταν παντρεμένη με τον Ανδρέα Μικρούτσικο ο οποίος στο δίσκο παίζει μπάσο…
Στα ποιήματα του Μπίρμαν η μετάφραση έγινε από τον Δημοσθένη Κούρτοβικ, ενώ εκείνα του Χικμέτ απέδωσαν ο Γιάννης Ρίτσος και ο Γιώργος Παπαλεονάρδος. Πολλά από τα τραγούδια έγιναν γνωστά -κυρίως το “Αν η μισή μου καρδιά” με μια μοναδική και συγκινητική ερμηνεία από τη Δημητριάδη- και δύο από αυτά σε ποίηση Χικμέτ ερμήνευσε και ο Μάνος Λοΐζος με δική του μουσική στο δίσκο «Γράμματα στην αγαπημένη» που κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά το θάνατό του (1983). Επίσης, το «Αυτούς τους έχω βαρεθεί» επανεκτέλεσε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου το 1978 μέσα από το άλμπουμ με τίτλο το όνομά του.
O ίδιος ο Μικρούτσικος έχει αφηγηθεί μια …σπαρταριστή ιστορία σχετικά με τα μελοποιημένα ποιήματα του Χικμέτ. Την εποχή λοιπόν των ηχογραφήσεων του δίσκου, κάποια στιγμή περπατώντας στους δρόμους της Αθήνας άκουσε από μακριά κάποιον να τραγουδάει. Πλησιάζοντας αντιλήφθηκε ότι βρισκόταν σε μια υπαίθρια συναυλία κι εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε το «Αν η μισή μου καρδιά»
Ο συνθέτης «πάγωσε», δεδομένου ότι από τη μια ο ίδιος είχε γράψει δική του μουσική πάνω στο ποίημα του Χικμέτ και ήταν ενθουσιασμένος κι από την άλλη η διαφορετική συνθετική προσέγγιση ανήκε στον …Μάνο Λοΐζο ο οποίος το τραγουδούσε στην εν λόγω συναυλία!
Όταν οι δυο τους συναντήθηκαν αργότερα, ο Μικρούτσικος είπε σχεδόν …έντρομος στον Λοΐζο ότι ετοιμαζόταν να κυκλοφορήσει το δίσκο με τα ποιήματα του Χικμέτ κι εκείνος του είπε να το κάνει, αφού ο ίδιος ακόμη «ψαχνόταν» και δεν είχε καταλήξει στην οριστική μορφή των τραγουδιών.
Ο Θάνος όμως δεν ησύχασε μέχρι να περάσουν τουλάχιστον δύο μήνες από την κυκλοφορία των «Πολιτικών τραγουδιών» και μάλιστα έχει πει ότι κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων συνεχώς …παραμόνευε μήπως από το διπλανό στούντιο έβλεπε τον Λοΐζο ή κάποιον άλλο να ηχογραφεί Χικμέτ!
Στο εσώφυλλο υπάρχουν φωτογραφίες των συντελεστών, βιογραφικά στοιχεία των ποιητών, σημείωμα του Θάνου Μικρούτσικου και διευκρινίσεις για ορισμένα ονόματα ή ορολογίες που υπάρχουν στους στίχους των τραγουδιών.
Η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Polysound με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο, ενώ το εξώφυλλο σχεδίασε η Κλεοπάτρα Δίγκα-Σφέτσα.
Τα τραγούδια του δίσκου
Ποίηση Βολφ Μπίρμαν
01. Έτσι πρέπει να γίνει-έτσι θα γίνει
02. Κομαντάντε Τσε Γκεβάρα
03. Μπαλάντα για τους ασφαλίτες (Θ. Μικρούτσικος)
04. Η μπαλάντα του οπερατέρ
05. Ο σύντροφος Χουλιάν Γκριμάου
06. Αυτούς τους έχω βαρεθεί
Ποίηση Ναζίμ Χικμέτ (Μετάφραση 1-4 Γιάννης Ρίτσος, 5-7 Γιώργος Παπαλεονάρδος)
01. Μικρόκοσμος
02. Αν η μισή μου καρδιά
03. Το έπος του σεΐχη Μπεντρεντίν Ι
04. Το έπος του σεΐχη Μπεντρεντίν ΙΙ
05. Χιονίζει μεσ’ στη νύχτα
06. Η πιο όμορφη θάλασσα
07. Αυτό είναι
———————–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…