«Ο καλλιτέχνης είναι σύνθετη λέξη και δεν την υπηρετούμε, διαιωνίζουμε τη διαφθορά, κομπλεξικά άτομα είμαστε. Δε μιλάω για όλους τους καλλιτέχνες, αλλά η συμπεριφορά μας δεν είναι αυτή που θα έπρεπε μέσα στο χώρο τον καλλιτεχνικό!».

Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στην Βασιλική Πολυκάρπου
Φωτογραφίες: Ερμίνα ΔημητρίουΝίκος Ζώτος (live)
Music Corner – 24/12/2013

Η συνάντηση με τον Κώστα Χατζή για τη συνέντευξή μας, ήταν τελικά μία πολύ προσωπική υπόθεση. Αυτό το καθόρισε φυσικά ο ίδιος, αφού προτίμησε εξαρχής να μας καλέσει στο σπίτι του. Το Σάββατο το πρωί βρεθήκαμε γύρω από ένα τραπέζι με καφέ και γλυκό, στο στούντιο του Κώστα Χατζή στην Ηλιούπολη. Αφορμή, στάθηκαν οι δύο επερχόμενες εμφανίσεις του στο “Ρυθμός Stage” στις 25 Δεκεμβρίου και στις 4 Ιανουαρίου.

Είναι ο άνθρωπος που έγραψε μεγάλα τραγούδια που γνωρίζουν μικροί και μεγάλοι, όπως το “Σπουδαίοι άνθρωποι” και το “Αεροπλάνο”. Παρουσιάζει εδώ και χρόνια στο κοινό τις “ανθρωπιστικές” του μπαλάντες και ασχολείται με το “ρομαντικό” τραγούδι. Αυτοί είναι μερικοί από τους όρους που χρησιμοποιεί ο ίδιος. Τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα τόσο για το χρόνο που μας αφιέρωσε, όσο και για τη θερμή φιλοξενία του.

Ξεκινήσαμε κάπως … “αντίστροφα” με μερικές ερωτήσεις δικές του προς εμένα, σε σχέση με το δημοσιογραφικό μαγνητοφωνάκι που είχα μαζί μου! Η κουβέντα τελείωσε “off the record” με την ακρόαση δικών του παλαιότερων ηχογραφήσεων και με διάφορα σχόλιά του  μεταξύ των τραγουδιών σε σχέση με το τι ήθελε να πει, το ύφος που χρησιμοποιεί, αλλά και τη προσεκτική χρήση των λέξεων και των στίχων.

Η απλότητα που αποπνέει από τη σκηνή, έρχεται και δένει με την αίσθηση που σου δίνει και μέσα από μία πιο κοντινή συνάντηση μαζί του. Οικείος και φυσικός λοιπόν, μας φιλοξένησε και μας μίλησε για τις εμφανίσεις στο “Ρυθμός Stage”, αλλά κυρίως, για τη μουσική του διαδρομή, τις αξίες, τα πιστεύω του, τις συνεργασίες και τα σημεία στα οποία έχει κατασταλάξει μετά από μία ιστορική καλλιτεχνική πορεία. Η συνέντευξη ξεκίνησε κάπως έτσι…

xatzis_interview_2013_12_01

Κώστας Χατζής: Μπορεί να κρατήσει και 4 ώρες; (για το μαγνητοφωνάκι)
Music Corner: Ναι, κρατάει. Μπορεί και παραπάνω!

Κώστας Χατζής: Έχουν βγει τώρα κάποια πάρα πολύ καλά! Θέλω να γράψω τη ζωή μου, αλλά θέλω να τη διηγούμαι σε κάποιον και να τη γράψει αυτός. Θα πρέπει από εκείνον να έχω κάποιες απαιτήσεις, να γνωρίζει και το ψυχολογικό χώρο. Γιατί έκανα κάποια πράγματα, τα οποία, ναι, τα δικαιολογώ. Αλλά, σε κάτι που είναι ανέντιμο, δικαιολογείσαι, αλλά δε νομίζω ότι αυτό σε σώνει. Θέλω όμως να βγει στον κόσμο, να καταλάβουν ότι, οι καλλιτέχνες -μιλάω για εμένα, που σαν κι εμένα υπάρχουν δεκάδες- που οι γραμματικές μας γνώσεις είναι χαμηλές, κάναμε κάτι και νομίζουμε μετά ότι είμαστε ο Μπετόβεν. Έχουμε ξεχάσει τις ρίζες μας και λέμε και σαχλαμάρες, γιατί το πνευματικό μας επίπεδο είναι χαμηλό. Κι έτσι, δεν υπηρετούμε το χώρο αυτό. Ο καλλιτέχνης είναι σύνθετη λέξη και δεν το υπηρετούμε, διαιωνίζουμε τη διαφθορά, κομπλεξικά άτομα είμαστε… Δε μιλάω για όλους τους καλλιτέχνες, αλλά η συμπεριφορά μας δεν είναι αυτή που θα έπρεπε μέσα στο χώρο τον καλλιτεχνικό…

Music Corner: Νομίζουμε συχνά ότι επειδή κάποιος είναι καλλιτέχνης, είναι σε υψηλό επίπεδο σε όλους τους τομείς…
Κώστας Χατζής: Έτσι είναι… Όταν ρωτήσανε το Σωκράτη, να πει τον ορισμό της μορφώσεως, δεν αναφέρθηκε σε γνώσεις, αναφέρθηκε σε ιδιότητες. Όπως όταν λέμε ο “καρπός” ή το “αυτοκίνητο”, που είναι βέβαια μία σύνθετη λέξη. Αλλά όμως, το αυτοκίνητο αποτελείται από το μοτέρ, από τα καθίσματα, τις ρόδες. Ο καρπός του πνεύματος αποτελείται από τι; Αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, ότι είμαστε χρήσιμοι, πίστη, πραότητα. Αυτές είναι ιδιότητες… Δεν αναφέρθηκε σε αυτές ακριβώς ο Σωκράτης, αλλά σε ιδιότητες της εκτίμησης, της αγάπης… Και θέλω να πω ότι αυτό εμείς δεν το εφαρμόζουμε ή δεν το γνωρίζουμε. Ο μορφωμένος μπορεί να είναι ένας καταπληκτικός χειρουργός ή σε κάποιον άλλον τομέα και να είναι αυθεντία. Αλλά δε θα πει ότι αυτός γνωρίζει από ζωγραφική ή από μουσική. Εσείς από που κατάγεστε;

Music Corner: Έχω καταγωγή από Κύπρο και Κρήτη. Γενικά στην Κύπρο έχετε πολύ πιστό κοινό. Έχω, ας πούμε, ένα θείο που σας λατρεύει!
Κώστας Χατζής: Κάτι τέτοιο όμως, πως να το πω, δε το δέχομαι… Δηλαδή, κάποιος να έχει μία υπερβολή. Να συμπαθούμε κάποιον, ναι, να το δεχτώ. Κι εγώ είχα κάποιους καλλιτέχνες ή συγγραφείς, που μου αρέσανε, αλλά όχι σε όλα. Όπως για παράδειγμα ο Σουρής, που γεννήθηκε το 1853. Το 1870, που δεν ήταν ακόμη 20 χρονών, είχε γράψει καταπληκτικά πράγματα, ο Παπαδιαμάντης, ο Σούτσος, που ήταν πιο παλιός… Ήταν μία ομάδα, που αντιστάθηκαν σε αυτό που έγινε, γιατί η πρώτη Πολιτεία στη χώρα μας ήταν το 1844. Αν δεν είχαμε τον Καποδίστρια, δε θα είχαμε τη χώρα αυτή. Και γίνανε πάρα πολλά πράγματα και έγραψαν, μερικά πράγματα από αυτά όμως δεν τα δέχομαι. Ή σε άλλους ποιητάς ή συγγραφείς, που δε δέχεσαι κάποια πράγματα. Και, γιατί το λέω αυτό; Δέχομαι να λες κάποια πράγματα που είναι πολύ σπουδαία στην επικοινωνία των συνανθρώπων μας, αλλά όχι όταν παίρνεις μία θέση πολιτική. Τότε δεν είσαι ελεύθερος. Σήμερα βλέπετε, γίνανε οι τάξεις, γίνανε τα πολιτικά θέματα. Όλα αυτά από τι; Από ποιον; Τι εξυπηρετούν; Γνωρίζετε τι εξυπηρετούν; “Διαίρει και βασίλευε”…

Είναι σαν να μπαίνω στο σπίτι σου, να με συμπαθούν οι άνθρωποι εκεί και κάποια στιγμή να πω στη μητέρα σου “Τι ωραίος άνθρωπος είσαι ρε παιδί μου. Είσαι ευγενική και εκείνο και εκείνο. Δε σου άξιζε αυτός ο σύζυγος, αλλά εσύ είσαι καταπληκτική” … Και μετά να λέω το ίδιο στον πατέρα σου “Δε σου άξιζε η γυναίκα αυτή και παρόλο που είσαι έτσι και έχεις πολύ καλοσύνη” κλπ κλπ. Έτσι θα κερδίσω την αγάπη και των δύο. Εδώ λοιπόν, μπαίνω και αρχίζω να διαιρώ τα πράγματα. Αυτό, μπορεί να το βλέπετε αστείο, αλλά έτσι συμβαίνει. Υπήρξαν οι τάξεις και ο πληβείος ήταν η κατώτερη τάξη. Εγώ ανήκω σε αυτήν την τάξη. Υπάρχει όμως η μεσαία τάξη, υπάρχει η ελίτ. Τι είναι αυτά; Αυτοί δεν είναι άνθρωποι; Και, κάποιος που είναι καλλιτέχνης και έχει ένα χάρισμα, είτε ρητορικό είτε οποιοδήποτε άλλο χάρισμα, είναι για να το έχει προς όφελος των συνανθρώπων του. Έτσι δεν είναι; Αν τώρα, όπως μου λες για το θείο σου ή όπως λένε κάποιοι άλλοι άνθρωποι, ότι είμαι κάτι σπουδαίο, δεν είμαι… Καταρχήν, δεν είμαι αυτόφωτος! Ό,τι έχω γράψει, ποιήματα ή κείμενα, δεν ήταν ποτέ δικά μου, τα έκλεβα! Έπαιρνα μία φράση και έκανα ανάπτυξη…

Music Corner: Παίρνατε αυτοτελή κομμάτια από άλλους καλλιτέχνες;
Κώστας Χατζής: Βεβαίως. Ό,τι κι αν έχω γράψει, θα σου πω από που πήρα τη φράση αυτή ή εκείνη.. Ή Βαλαωρίτης ή Βαρβιτσιώτης και άλλοι…

xatzis_live_2010_06_01

Music Corner: Το λέτε όμως!
Κώστας Χατζής: Μα άμα δεν το πω, δε θα νιώθω καλά! Έπειτα έρχομαι από μία οικογένεια, που είναι μουσική. Ο πατέρας μου, ο παππούς μου, υπηρέτησαν τη δημοτική μουσική. Ο παππούς μου ήταν ένας από τους καλύτερους κλαρινίστες, που είχε η Ελλάδα. Λεγόταν Κώστας Καραγιάννης. Ο πατέρας μου έπαιζε σαντούρι αφού υπηρετούσε τη δημοτική μουσική, έπαιζε όμως και τα “Παραμύθια του Χόφμαν”, “Τόσκα”, “Τραβιάτα”, έπαιζε ραψωδίες του Λιστ… Αυτά τα πράγματα όμως, πέρασαν και σε μένα. Υποσυνείδητα έχω κλέψει από αυτούς και έκανα τραγούδια. Άρα, δεν είμαι αυτόφωτος, είμαι ετερόφωτος! Κι αυτό το έκανα γιατί πέρασα πάρα πολύ δύσκολα. Δε γεννήθηκα δηλαδή -γιατί είμαι τσιγγάνος- μέσα στη φυλή για να μείνω -χωρίς να παρεξηγήσετε τη λέξη- με Έλληνες. Όταν πήγα σχολείο όμως, με ξεχώρισαν. Καταλαβαίνετε, από τόσο μικρό παιδί πόσα κόμπλεξ θα δημιουργήθηκαν. Και ήρθε κάποια στιγμή που αυτά ήθελα να τα κάνω τραγούδι. Γιατί πάντα τα τραγούδια γράφονταν για τα μαύρα μαλλιά, τα ξανθά μαλλιά, τα μαύρα μάτια, τα μπλε μάτια. Έτσι δεν είναι; Δε έγραφαν όμως ποτέ ένα τραγούδι που να αναφέρεται στην καταπίεση μίας προσωπικότητας.

Απλώς, θέλω να πω, ότι αυτός ο χώρος μου αρέσει, γιατί μπορείς και λες πράγματα. Έγραψα τη ζωή μου, αλλά σ’ αυτό βοήθησαν και οι στιχουργοί που ήταν πολύ σπουδαίες φυσιογνωμίες. Κάποια που λέγεται Σώτια Τσώτου, που έχει δώσει πάρα πολλά στο χώρο του πολιτισμού και ήταν και ποιήτρια. Επίσης, ένας μεγάλος ποιητής, είναι ο Φιλέρης, που είναι στη ζωή ακόμη. Είναι ο Λυμπερόπουλος, που ήταν και θεατρικός συγγραφέας. Είναι ο Κουφιανάκης και άλλοι πολλοί, που ήταν και είναι σπουδαίοι στιχουργοί. Και γράφτηκαν πράγματα, που θα μπορούσα να εκφράσω και που θα ήταν μέσα από τη ζωή μου…

Music Corner: Βλέπω ότι δε θέλετε να είστε καθόλου τυπικός με την αρνητική έννοια. Μας φτιάχνετε εδώ μία πολύ ωραία ατμόσφαιρα και η συζήτηση κυλάει από μόνη της. Αυτός ο τρόπος, δε σας έφερε κάποιες δυσκολίες μέχρι τώρα σε σχέση με τη μουσική;
Κώστας Χατζής: Εγώ δε βρέθηκα σε αυτόν το μηχανισμό ποτέ. Δεν έκανα κάτι, “προετοιμασίες” και οποιαδήποτε από αυτά που μπορεί να γίνονται. Εγώ έδινα τα τραγούδια τότε στην “Προεδρία”, που ήταν η λογοκρισία δηλαδή, έτσι λεγόταν… Και μετά, αφού τα παίρναμε, τα έδινα σε ενορχηστρωτή. Είχα και έχω καταπληκτικούς ενορχηστρωτές, όπως τώρα που συνεργάζομαι με τον Γιώργο Παγιάτη, που είναι μαέστρος, έχει διευθύνει την Ορχήστρα της Πράγας, της Βιέννης, την Κρατική Ορχήστρα εδώ. Και παρόλο λοιπόν, που είναι τόσο ψηλά, μπορεί και υπηρετεί με ταπεινότητα και το χώρο που τραγουδάω εγώ. Και όχι μόνο με εμένα. Δούλεψε και με τον Τόκα, με το Μητροπάνο… Δηλαδή, σαν ενορχηστρωτής και σαν μαέστρος. Πριν, είχα όμως κάποιον που λεγότανε Κλάβας και αυτός ήταν η σπουδαιότερη φυσιογνωμία που είχαμε στη χώρα μας…

Music Corner: Πότε διακόψατε τη συνεργασία με τον Κλάβα;
Κώστας Χατζής: Όταν έφυγε από τη ζωή. Είχε γίνει πανεπιστημιακός, ο μόνος στη χώρα μας. Αλλά βέβαια, γνώρισα τον Πλέσσα, που από εκεί πήρα πάρα πολλά πράγματα, τους Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Μαρκόπουλο, Λεοντή, τον Κατσαρό, το Σπανό, τον Τόκα, το Χατζηνάσιο, πολλούς συνθέτες, που έγραψαν για μένα. Αλλά πιο πολύ, ήμουν μονόχνωτος και επιμένω να είμαι μονόχνωτος! Δεν έχω πάψει όμως να τους τραγουδώ αυτούς τους συνθέτες. Σε κάποια στιγμή, θα τους τραγουδήσω μαζί με τον κόσμο. Εγώ τραγουδάω και αναφέρομαι στα ανθρώπινα δικαιώματα, ανθρώπινα καθήκοντα, καταγγέλω την πολιτεία με σεβασμό, κάνω αυτοσαρκασμό. Ο Αριστοφάνης μας έμαθε ότι ο αυτοσαρκασμός είναι από τα καλύτερα μηνύματα που μπορείς να περάσεις. Και το κάνω αυτό, επιμένω. Και τώρα θα κάνω κάτι τέτοιο στις εμφανίσεις μου στο Ρυθμό.

Music Corner: Θα βρίσκεστε εκεί στις 25 Δεκεμβρίου και στις 4 Ιανουαρίου…
Κώστας Χατζής: Ναι, σωστά. Κάνω επιλογές, δηλαδή, δεν πηγαίνω όπου με φωνάξουν. Έχω κάποιον άνθρωπο που συνεργάζομαι πολλά χρόνια, 55 ολόκληρα χρόνια! Αυτός ο άνθρωπος μου βρίσκει που θα τραγουδήσω. Είναι πάρα πολύ σπουδαίος, λέγεται Λάκης Τελκής!

Music Corner: Εδώ που είμαστε, είναι το στούντιό σας, σωστά;
Κώστας Χατζής: Είναι το στούντιο που κάνω τις μακέτες. Μακέτες, δηλαδή τραγούδια που θα βάλω εγώ τα ακκόρντα και τα δίνω. Είμαι υπέρ της συλλογικής δουλειάς. Θα γράψω αυτά που είναι και θα τα δώσω σε ενορχηστρωτή. Ο ενορχηστρωτής θα πάει σε στούντιο, θα πάρει μουσικούς. Κι εγώ εδώ στο κομπιούτερ, βάζω κιθάρα, βάζω λαούτο, βάζω ό,τι θέλω, αλλά δεν είναι πραγματικά. Εκείνος όμως, δεν κάνει κάτι τέτοιο, παίρνει ζωντανά όργανα. Αυτό λέγεται “συλλογική δουλειά”. Αν τα έκανα όλα εγώ, δε θα λεγόταν συλλογική. Και είναι καλλιτέχνες που το κάνουν αυτό. Εγώ δεν το βρίσκω σωστό, για μένα. Εγώ θέλω όποια δουλειά και να κάνω, να είναι από αρκετά άτομα. Δηλαδή, να αποτελείται από το μαέστρο, τον οργανίστα, από τον ηχολήπτη, από το στιχουργό…

xatzis_live_2010_06_02

Music Corner: Φαντάζομαι, αυτό το θέλετε για να υπάρχει ένας ειδικός σε κάθε κομμάτι της παραγωγής ενός τραγουδιού.
Κώστας Χατζής: Έτσι… Κάποτε έγραφα μόνο εγώ, αλλά ήταν μονόχνωτο! Όταν όμως παίρνεις από τον “α” ή τον “β” στιχουργό ή ποιητή το οτιδήποτε και τους οργανίστες, τότε είναι διάχυτο το πνεύμα, δεν είναι μονόχνωτο! Η Γραφή λέει ότι “όπου συμβούλιο πολλών, οι σκοποί στερεώνονται”. Όταν όμως είναι μονόχνωτο, γίνεται με άλλες “κακές” ιδιότητες.

Music Corner: Θέλετε να μου κάνετε ένα σχόλιο για την κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα;
Κώστας Χατζής: Να σου θυμίσω κάτι; Δεν αναφέρομαι στο λαό, τώρα αναφέρομαι στην πολιτεία. Από το 500 π.Χ. μέχρι το 332 π.Χ., έφυγαν από τη ζωή Αριστοτέλης, Αριστοφάνης, Σωκράτης, εξορία, πείνα και δηλητήριο. Το σπορ τότε των Ελλήνων ήταν η διχόνοια. Μετά ήρθε το Βυζάντιο, χίλια χρόνια σκοταδισμός. Το 1400 που πήγε να ανασάνει και θα άρχιζε η Αναγέννηση, ήρθε η Τουρκιά. Το 1821 οι σύμμαχοι κάνανε πίσω γιατί είχαμε φάει τα λεφτά της Επαναστάσεως. Γιατί σας τα είπα όλα αυτά όμως; Διότι, δεν είχαμε ποτέ παιδεία. Σήμερα, τι γίνεται; Έχουμε δει τόσα πράγματα που κάνουν αυτοί που είναι στην πολιτεία και ψηφίζουμε το ίδιο, το ίδιο, το ίδιο. Και μας βασανίζουν οι ίδιοι. Για να συνυπάρχουμε και να συνεπιβιώνουμε, ένα υπάρχει: να έχουμε ηθικές αρχές και να έχουμε αυτή την ιδιότητα που λέγεται αγάπη, για να μπορούμε έτσι, να αγαπάμε ο ένας τον άλλον και να ενδιαφερόμαστε ο ένας για τον άλλο…

Music Corner: Σας ευχαριστούμε πολύ!
Κώστας Χατζής: Κι εγώ ευχαριστώ!

——————–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here