Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά – 29/10/2010

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr

Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά
Οι δίσκοι που ποτέ δεν ξεχνάμε…!

Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2010

Η στήλη αυτή του musiccorner έχει ως στόχο να θυμίσει στους παλαιότερους και να προτείνει στους νεότερους μια σειρά από δίσκους 33 στροφών που εκδόθηκαν σε μια «χρυσή» περίοδο για το ελληνικό τραγούδι. Τότε που μεσουρανούσαν μεγάλοι συνθέτες, ποιητές και στιχουργοί, αλλά και ερμηνευτές. Τότε που ένας νέος δίσκος του Θεοδωράκη, του Χατζιδάκι, του Ξαρχάκου, του Μούτση, του Λοΐζου και τόσων άλλων σπουδαίων μουσικών αποτελούσε καλλιτεχνικό και πολιτισμικό γεγονός!
Οι δίσκοι που θα παρουσιάσουμε, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Σε αυτούς που σήμερα χαρακτηρίζονται «κλασικοί» κι έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στο ελληνικό τραγούδι, αλλά και σε κάποιους που μπορεί να μην είχαν την αποδοχή και την «αναγνωρισιμότητα» που τους άξιζε την εποχή που εκδόθηκαν, κρύβουν όμως «διαμάντια» που έστω και μετά από τόσα χρόνια δεν είναι αργά να βγουν στην επιφάνεια…

———————————————————–

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – ΚΩΣΤΑΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΗΣ «Ο ΕΠΙΒΑΤΗΣ» (MINOS MSM 405)

Το 1981 βρίσκει την Ελλάδα στα πρόθυρα της «αλλαγής» που θα επέλθει στις 18 Οκτωβρίου με τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις βουλευτικές εκλογές, αλλά κι επισήμως δέκατο μέλος της τότε ΕΟΚ. Ο νεοέλληνας δείχνει να έχει αφήσει οριστικά πίσω του τα «κατάλοιπα» της δικτατορίας κι ενδιαφέρεται για άλλα πράγματα: Το επώνυμο παπούτσι, την επώνυμη κολόνια, το «μουράτο» αυτοκίνητο κ.τ.λ. Ακριβώς αυτή τη νοοτροπία σχολιάζει με τους «ιδιότροπους» στίχους του ο Κώστας Τριπολίτης και ο Μίκης Θεοδωράκης αναλαμβάνει να τους μελοποιήσει, περνώντας στο σύγχρονο λόγο.

Έτσι, προκύπτουν δύο δίσκοι που έχουνε πολλά κοινά σημεία μεταξύ τους και βγήκαν στην αγορά με τρεις μήνες διαφορά. Ο «Επιβάτης» με ερμηνεύτρια τη Μαρία Φαραντούρη και το «Ραντάρ» με ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα. Εμείς σε πρώτη φάση θ’ ασχοληθούμε με το πρώτο έργο, το οποίο κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 1981 τη στιγμή που η προεκλογική περίοδος είχε αρχίσει να φουντώνει για τα καλά…

Ο συνθέτης εμπιστεύεται για ακόμη μια φορά τη «μούσα» του κι εκείνη φυσικά δεν τον προδίδει. Οι μελωδίες είναι κατά βάση λυρικές, αλλά και «σκληρές» όπως και η πλειοψηφία των στίχων του Τριπολίτη. Πού θα έβρισκε λοιπόν ο Μίκης καλύτερη ερμηνεύτρια από τη Φαραντούρη, η οποία είχε δοκιμαστεί με μεγάλη επιτυχία στο παρελθόν και στις δύο «φόρμες»;

Ωστόσο, ο δίσκος δεν «περπάτησε» εμπορικά και δεν έφτασε στ’ αυτιά ενός μεγάλου κοινού. Βλέπετε, τα πράγματα πλέον είχαν αλλάξει και τα ονόματα των συντελεστών είχαν ταυτιστεί σχεδόν απολύτως με μιαν εποχή που ο κόσμος ήθελε ν’ αφήσει πίσω του. Πάντως, αυτό δεν αναιρεί τη σημαντικότητα του έργου που περιλαμβάνει ορισμένες πολύ καλές στιγμές κι ευτυχώς τα τελευταία χρόνια έχουν συμπεριληφθεί πολλές από τούτες στις διάφορες εκδόσεις συλλογών του συνθέτη και της τραγουδίστριας. Ποτέ δεν είναι αργά να βγει στην επιφάνεια ένα «διαμάντι»…

Παράλληλα, ο εν λόγω κύκλος τραγουδιών ηχογραφήθηκε και με τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά αλλά πέρασε σχεδόν απαρατήρητος και σήμερα το συγκεκριμένο άλμπουμ είναι σπάνιο και δυσεύρετο…

Ο Θεοδωράκης χρησιμοποιεί κι εδώ στοιχεία από το λαϊκό τραγούδι, αν και οι συχνά δυσνόητοι στίχοι του Τριπολίτη δεν ενδείκνυνται για κάτι τέτοιο. Με τους πιστούς συνεργάτες του Κώστα Παπαδόπουλο και Λάκη Καρνέζη στα μπουζούκια, προσπαθεί να δώσει μια λαϊκή χροιά σε κομμάτια καθαρά «κοινωνικοπολιτικά» κι ως ένα σημείο το καταφέρνει με θαυμαστό τρόπο.

Αν και όλα τα τραγούδια έχουν τη δική τους σημαντικότητα, θα ξεχώριζα το ομότιτλο, το «80», το «Τώρα (ΟΤΕ)», τις «Κυριακές» και το «Σαν να μην έζησα ποτέ».

Παραγωγός ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Polysound με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο. Στη θήκη του δίσκου υπάρχει ένα φυλλάδιο με το πορτραίτο του Θεοδωράκη σε ξυλογραφία φτιαγμένο από τον χαράκτη Τάσσο, καθώς και τους στίχους όλων των τραγουδιών.

Τα τραγούδια του δίσκου
01) Επιβάτης
02) 80
03) Με σημαία και περίστροφο
04) Τώρα (ΟΤΕ)
05) Απόστημα
06) Το τραγούδι μου
07) Όλοι
08) Κυριακές
09) Αν
10) Στη νύχτα δοσμένος
11) Σαν να μην έζησα ποτέ
12) Τα σύνορα εδώ

ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ «Η ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ ΣΕ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ» (MINOS MSM 659)

Πρόκειται για το δίσκο που σηματοδοτεί την αλλαγή του μουσικού προφίλ της Χάρις Αλεξίου, τουλάχιστον όπως το γνωρίζαμε μέχρι τότε. Το «κορίτσι που τραγουδάει λαϊκά και δημοτικά» μετατρέπεται σε μιαν ερμηνεύτρια που με τη συνοδεία μιας λιτής ορχήστρας υπό τη διεύθυνση του Μάνου Χατζιδάκι φανερώνει μιαν «άλλη» Χαρούλα, με μια βαθιά εσωτερικότητα στον τρόπο που τραγουδά.

Το άλμπουμ προέκυψε ως απόρροια των εμφανίσεών της τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1987 στη θρυλική μπουάτ “ZOOM” στην Πλάκα, την οποία ο Χατζιδάκις μετονόμασε σε «Σείριο». Εκεί, ερμήνευσε σε δεύτερη εκτέλεση τραγούδια διάφορων δημιουργών ενορχηστρωμένα από τον σπουδαίο μουσουργό και τους έδωσε μια νέα «πνοή» και οντότητα.

Από τα προπολεμικά «λαϊκοσμυρναίικα» του Παναγιώτη Τούντα («Μ’ έμπλεξε ένας μόρτης», το οποίο η ίδια είχε επαναφέρει στη δισκογραφία το 1983 στα «Τσίλικα»), μέχρι τις «Μπαλάντες της οδού Αθηνάς» και την «Οδό ονείρων» του Χατζιδάκι και τα κλασικά λαϊκά του Απόστολου Καλδάρα («Όποια και να ‘σαι»), η Αλεξίου ξαφνιάζει το κοινό με τις ερμηνείες της. Ένα κοινό που παραξενεύεται όταν ακούει ένα «χασικλίδικο» τραγούδι με μια κιθάρα κι ένα πιάνο…

Οι εμφανίσεις της στο «Σείριο» σημειώνουν μεγάλη επιτυχία κι έτσι τον Απρίλιο του 1987 κυκλοφορεί και ο δίσκος με κάποια από τα τραγούδια που έλεγε εκεί, ηχογραφημένα στο στούντιο με την ενορχηστρωτική επιμέλεια και διεύθυνση του Μάνου Χατζιδάκι. Εντελώς «αθόρυβα», το άλμπουμ θα ξεπεράσει σε πωλήσεις τις 75.000 αντίτυπα χωρίς μεγάλη διαφήμιση και χωρίς τα ραδιόφωνα ν’ ασχοληθούν ιδιαίτερα μαζί του…

Μέσα στα χρόνια όμως, έμεινε κλασική η ερμηνεία της Χαρούλας στο πασίγνωστο «Όποια και να ‘σαι («Ότι αγαπώ εγώ πεθαίνει»)» με συνοδεία μόνο ένα πιάνο που παίζει ο Τάσος Καρακατσάνης. Η νέα γενιά ουσιαστικά από εκείνη το έμαθε, παρά το γεγονός ότι το είχε «σφραγίσει» 25 χρόνια νωρίτερα (1962) ο Στέλιος Καζαντζίδης με δεύτερη φωνή τη Μαρινέλλα…

Από εκεί και πέρα ακούστηκε αρκετά και το “Canto per me” του Nino Rota, ενώ υπάρχουν και τρία τραγούδια που είχε ηχογραφήσει η ίδια στο πρόσφατο κι απώτερο παρελθόν: Το «Θέατρο σκιών» που είχε πρωτοπεί ένα χρόνο νωρίτερα στο δίσκο «Η αγάπη είναι ζάλη», αλλά και ο χριστιανικός ύμνος του Λιβάνου “Wa habibi” που το 1982 με δικούς της στίχους και τίτλο «Καληνύχτα» περιλήφθηκε στο άλμπουμ «Η ζωή μου κύκλους κάνει». Επίσης, «Ο αμανές της καληνυχτιάς» που είχε ηχογραφήσει το 1976 στον δεύτερο προσωπικό δίσκο της «Χάρις Αλεξίου /2», αλλά και το «Μ’ έμπλεξε ένας μόρτης» που αναφέραμε και παραπάνω.

Παραγωγός ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Polysound με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο. Στο οπισθόφυλλο υπάρχει σημείωμα του Μάνου Χατζιδάκι.

Τα τραγούδια του δίσκου
01) Μανούλα μου (Μ. Χατζιδάκι-Ι. Καμπανέλλη)
02) Η Μαριάνθη των ανέμων (Μ. Χατζιδάκι)
03) Ο αμανές της καληνυχτιάς (Παραδοσιακό)
04) Οι ακροβάτες (Θ. Μικρούτσικου-Κ. Τριπολίτη)
05) Wa habibi (Χριστιανικός ύμνος του Λιβάνου)
06) Μ’ έμπλεξε ένας μόρτης (Γι’ αυτό φουμάρω κοκαΐνη) (Π. Τούντα)
07) Το τραγούδι της Ευρυδίκης (Μ. Χατζιδάκι)
08) Canto per me (N. Rota)
09) Η Τζένη των πειρατών (Κ. Βάιλ-Μπ. Μπρεχτ)
10) Θέατρο σκιών (Θ. Μικρούτσικου-Αλ. Αλκαίου)
11) Οι γερανοί (Λαϊκό ρωσικό τραγούδι. Στίχοι: Γ. Ρίτσου)
12) Όποια και να ‘σαι (Απ. Καλδάρα-Γ. Σαμολαδά)