Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr
Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά
Οι δίσκοι που ποτέ δεν ξεχνάμε…!
Παρασκευή 3 Ιουνίου 2011
Η στήλη αυτή του musiccorner έχει ως στόχο να θυμίσει στους παλαιότερους και να προτείνει στους νεότερους μια σειρά από δίσκους 33 στροφών που εκδόθηκαν σε μια «χρυσή» περίοδο για το ελληνικό τραγούδι. Τότε που μεσουρανούσαν μεγάλοι συνθέτες, ποιητές και στιχουργοί, αλλά και ερμηνευτές. Τότε που ένας νέος δίσκος του Θεοδωράκη, του Χατζιδάκι, του Ξαρχάκου, του Μούτση, του Λοΐζου και τόσων άλλων σπουδαίων μουσικών αποτελούσε καλλιτεχνικό και πολιτισμικό γεγονός!
Οι δίσκοι που θα παρουσιάσουμε, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Σε αυτούς που σήμερα χαρακτηρίζονται «κλασικοί» κι έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στο ελληνικό τραγούδι, αλλά και σε κάποιους που μπορεί να μην είχαν την αποδοχή και την «αναγνωρισιμότητα» που τους άξιζε την εποχή που εκδόθηκαν, κρύβουν όμως «διαμάντια» που έστω και μετά από τόσα χρόνια δεν είναι αργά να βγουν στην επιφάνεια…
———————————————————–
 |
ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ
«ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΗΣ ΤΖΟΚΟΝΤΑΣ» (COLUMBIA GCX 108) |
Δε νομίζω ότι υπάρχει συμπατριώτης μας που να μην έχει ακούσει έστω ένα από τα δέκα μοναδικά ορχηστρικά κομμάτια αυτού του δίσκου, ο οποίος είναι περιττό να πούμε ότι είναι ένας από τους πιο σημαντικούς που εκδόθηκε ποτέ στη χώρα μας (και όχι μόνο…). Κανονικά, δεν υπάρχουν και πολλά λόγια να γράψει ή να πει κανείς για ένα αριστουργηματικό έργο όπως αυτό, ωστόσο θα ήταν μεγάλη παράλειψη αν η στήλη δεν αφιέρωνε λίγο χώρο σ’ έναν άνθρωπο και σε μια δουλειά που σε κάνουν να νιώθεις περήφανος που είσαι Έλληνας…
Ο Μάνος Χατζιδάκις με την ευφυΐα και τη μοναδική δημιουργικότητα που τον διέκριναν σε ολόκληρη τη ζωή του, γράφει τούτες τις υπέροχες μελωδίες το 1964 στη Νέα Υόρκη και τις ηχογραφεί εκεί τον Απρίλιο του 1965 μόνο με ορχήστρα. Το αποτέλεσμα είναι ένα πραγματικό αριστούργημα, καθώς ακούγοντας το δίσκο αισθάνεσαι ότι ταξιδεύεις σε διάφορα μέρη του κόσμου. Προσωπικά, κάθε φορά που τον βάζω στο πικάπ νιώθω μια απίστευτη ηρεμία και γαλήνη όσο κουρασμένος ή προβληματισμένος κι αν είμαι…
Τα κομμάτια που περιλαμβάνει η «Τζοκόντα» ακούγονται παντού ακόμη και σήμερα και στους πιο απίθανους χώρους: Στο μετρό, στα μουσεία, σε εμπορικά καταστήματα και γενικότερα όπου μπορεί ν’ ακουστεί μουσική. Όλα λίγο-πολύ είναι γνωστά και στο άκουσμά τους τα αναγνωρίζουμε άπαντες. Μαντολίνο, κιθάρα και βιολί είναι τα τρία βασικά όργανα, τα οποία σε συνδυασμό με άλλα έγχορδα που κάθε φορά είναι και διαφορετικά, φτιάχνουν ένα αριστουργηματικό σύνολο.
Κάθε μελωδία συνοδεύεται κι από μια ιστορία γραμμένη από τον ίδιο τον Χατζιδάκι. Ιστορίες οι οποίες φαίνονται αλληλένδετες μεταξύ τους αλλά στην ουσία δεν είναι. Έτσι κι αλλιώς, ο λόγος και η πεζή γραφή του αξέχαστου δημιουργού δεν ήταν ποτέ από τα πιο κατανοητά πράγματα του κόσμου…
Το μοναδικό κομμάτι στο οποίο προστέθηκαν στίχοι από τον Χατζιδάκι ήταν το «Χορός με τη σκιά μου», με αφορμή τις εμφανίσεις της Δήμητρας Γαλάνη στο «Σείριο» το 1987 η οποία και το πρωτοερμήνευσε τότε. Ευτυχώς που ένα απόσπασμα αυτών των ηχογραφήσεων πέρασε στη δισκογραφία το 1998, μέσα από το ομώνυμο άλμπουμ της τραγουδίστριας…
Κάπου εδώ οφείλω να σταματήσω, διότι δεν έχω να προσθέσω κάτι άλλο. Αν έχετε το δίσκο, κλείστε τώρα τον υπολογιστή σας και τρέξτε στο πικάπ ή στο CD-player και βάλτε τον, έχετε – δεν έχετε διάθεση. Θα γαληνέψετε αμέσως…
Τα τραγούδια του δίσκου
01) Όταν έρχονται τα σύννεφα
02) Κοντέσα Εστερχάζι
03) Η παρθένα της γειτονιάς μου
04) Βροχή
05) Προσωπογραφία της μητέρας μου
06) Το κοντσέρτο
07) Ο κ. Noll
08) Οι δολοφόνοι
09) Βραδινή επιστροφή
10) Χορός με τη σκιά μου
|
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
«ΑΡΚΑΔΙΑ 6 – ΑΡΚΑΔΙΑ 8» (MINOS MSM 219) |
Οι – συνολικά δέκα – «Αρκαδίες» του Μίκη Θεοδωράκη αποτελούν ίσως την πιο «ηχηρή» καταγγελία του συνθέτη για την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα την περίοδο της δικτατορίας. Όντας εξόριστος και υπό περιορισμό στη Ζάτουνα της Αρκαδίας (εξ ου και ο τίτλος της συγκεκριμένης ενότητας), ο μεγάλος δημιουργός διοχέτευσε στη μουσική του όλη την αγανάκτηση και την οργή που τον διακατείχε για το χουντικό καθεστώς. Και τούτο όχι πάντα εύκολα, αφού πολλές φορές αντιμετώπισε το ενδεχόμενο να κατασχεθεί το πιάνο του και γενικότερα τα εμπόδια που του έβαζε η δικτατορία ως προς την επαγγελματική ενασχόλησή του ήταν ουκ ολίγα. Ωστόσο, εκείνος έβρισκε πάντα τον τρόπο να στέλνει τα νέα έργα του σε δικούς του ανθρώπους στην Αθήνα και στο εξωτερικό κι ότι κι αν έκαναν οι δικτάτορες για να τον σταματήσουν, έπεφτε στο κενό…
Οι δύο «Αρκαδίες» που υπάρχουν σ’ αυτό το δίσκο γράφτηκαν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1969 στη Ζάτουνα. Τα «Θούριον» και «Στον άγνωστο ποιητή» σε ποίηση του ίδιου του Θεοδωράκη (Απρίλιος 1969) και τα «Μιλώ» και «Χάρης 1944» σε ποίηση του Μανώλη Αναγνωστάκη (29 Ιουλίου 1969). Φυσικά, εκείνη την εποχή ήταν αδύνατο να κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα κι έτσι οι ταινίες εστάλησαν στο εξωτερικό, όπου βρίσκονταν ορισμένοι από τους βασικούς συνεργάτες του Μίκη. Λίγο καιρό αργότερα όταν και ο ίδιος φυγαδεύτηκε εκτός χώρας, άρχισε να παρουσιάζει σε ολόκληρη την Ευρώπη τις καινούργιες του μουσικές εργασίες κι εκεί έγιναν και οι πρώτες ηχογραφήσεις τους.
Αυτή που υπάρχει εδώ, έγινε το φθινόπωρο του 1974 στην – ελεύθερη πια – Αθήνα με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη και κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο εκείνης της χρονιάς, μαζί με τους κύκλους «Στην Ανατολή» και «Τα τραγούδια του αγώνα». Εξ ου και τα σχεδόν πανομοιότυπα εξώφυλλα που φιλοτέχνησε με εξαιρετικό τρόπο η Ξανθίππη Μίχα-Μπανιά…
Πέραν του μουσικού ενδιαφέροντος που έτσι κι αλλιώς είναι μεγάλο και σημαντικό, ιδιαίτερη σημασία έχουν τα σημειώματα και τα κείμενα που συναντάμε στο εσώφυλλο του δίσκου – χώρια από τους στίχους όλων των ποιημάτων. Υπάρχουν αναλυτικές γραπτές αφηγήσεις του Θεοδωράκη από την εποχή που βρισκόταν στη Ζάτουνα, καθώς και δύο μηνύματα που δημοσιεύτηκαν στις 23 Απριλίου 1972 στη Ραβέννα, κατά τη διάρκεια της περιοδείας του συνθέτη στην Ιταλία.
Διαβάζοντάς τα, καταλαβαίνουμε ότι ουσιαστικά πρόκειται για μανιφέστα αντίστασης εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος από έναν άνθρωπο που πάλεψε (κι εξακολουθεί να παλεύει…) όσο λίγοι για την ελευθερία και την ανεξαρτησία αυτού του τόπου. Κι έχουν το θράσος μερικοί άφρονες να τα βάζουν μαζί του επειδή έχει το θάρρος και την τόλμη να μιλάει ανοιχτά…
Το «Μιλώ» είναι ευρέως γνωστό κι έκανε κυριολεκτικά θραύση στις συναυλίες του συνθέτη μετά τη μεταπολίτευση, αλλά στο εξωτερικό είχε ήδη κάνει αίσθηση από πιο νωρίς. Ο «Χάρης» μπορεί να γράφτηκε από τον Αναγνωστάκη κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όμως ήταν (και δυστυχώς είναι…) άκρως επίκαιρος…
Παραγωγός ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της Columbia με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και βοηθό τον Μίμη Καννή. Το εντυπωσιακό στοιχείο του άλμπουμ, είναι ότι η θήκη του είναι διπλωμένη σε οκτώ κομμάτια που ανοίγοντάς τα, βρίσκεσαι μπροστά σ’ ένα τεράστιο πορτραίτο της Μαρίας Φαραντούρη! Είναι ίσως η πιο καλοφτιαγμένη συσκευασία δίσκου που έχω δει…
Τα τραγούδια του δίσκου
01) Μιλώ
02) Χάρης 1944
03) Θούριον
04) Στον άγνωστο ποιητή