15.9.2016… Αρχαία Ρωμαϊκή Αγορά. Έχει από ώρα βραδιάσει. Περιμένω μ’ έναν φίλο να ξεκινήσει το ρεσιτάλ της Άλκηστης με τη «MandolinArte» αφιερωμένο στη δημοκρατία και διοργανωθέν από τους «New York Times». Όχι, δεν είμαστε καλεσμένοι. Έχουμε «κρεμαστεί» στα κάγκελα φορτωμένοι με τις τσάντες του «κάθε–μέρα» (κάτι που φαίνεται τώρα αδιάφορο) και είμαστε εδώ να απολαύσουμε την Άλκηστη και τα μαντολίνα. «Κουπαστή», η jazz έκδοση του «Ανθρώπων έργα», «Άγγελος ο έρωτας», «Amado mio», «Χάρτινο το φεγγαράκι», κόσμος μαζεύεται, τουρίστες ρωτούν ποια είναι αυτή. Κι ύστερα ήρθαν «Τα λαϊκά» και με όλη ετούτη την κατάνυξη θέλει η ψυχή να τιναχτεί, με την έννοια που δίνει ο Ζορμπάς του Καζαντζάκη στο ρήμα. Η δική μου «σωτηρία της ψυχής» θα ερχόταν την επομένη του ρεσιτάλ, που είχαμε κλείσει ραντεβού για να κουβεντιάσουμε υπό τη μορφή συνέντευξης με αυτή την ταξιδιάρα φωνή, μα προ πάντων με αυτόν τον μεγαλειώδη στην απλότητά του άνθρωπο.
Το επόμενο απόγευμα λοιπόν, με θέα την όμορφη Ακρόπολη και το Ηρώδειο, όπου θα μας απογειώσει με τα «Φτερά της Ποίησης» σε λίγες ημέρες, ξεκινάμε τη κουβέντα μας με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη…
Καλησπέρα σας.
Καλησπέρα και σε σας.
Φέτος, σας απολαύσαμε με τη “MandolinArte”. Χειμώνα και καλοκαίρι. Τι συναίσθημα σας άφησαν αυτές οι εκπληκτικές χορδές;
Αυτό το καλοκαίρι ήταν γεμάτο από μουσικές, γεμάτο από αγάπη και ευαισθησία. Είχα τη χαρά να τρέχω δύο παραγωγές, εκ των οποίων η μία ήταν με τους «MandolinArte», με τους οποίους κάναμε παραστάσεις τον χειμώνα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Κύπρο και τώρα το καλοκαίρι, στο πλαίσιο της περιοδείας μας, σε πολύ επιλεγμένους χώρους, καθώς η ευαισθησία αυτή ήθελε ένα ιδιαίτερο δικό της σπίτι. Το μαγικό ταξίδι με τα παιδιά αυτά το χάρηκα πραγματικά! Ο Θωμάς Κοντογεώργης, ο καπετάνιος στις ενορχηστρώσεις, κατάφερε και μπήκε στην ψυχή των τραγουδιών. Ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό, γιατί πέρα από τον ήχο των μαντολίνων, που πάντα με μάγευε, ήταν κι ένα ταξίδι στον χρόνο. Γύρισα, δηλαδή, πίσω σε τραγούδια που περίμεναν υπομονετικά να βγουν στο φως σχεδόν 30 χρόνια. Εκεί που τα έβαζα στη σειρά, περνούσε η ιστορία της ζωής μου… μνήμες από τη δημιουργική αυτή πορεία, τίτλοι τραγουδιών, συνεργασίες με υπέροχους συνθέτες, στιχουργούς και ποιητές. Αυτή την αναδρομή, λοιπόν, τη χαρήκαμε με την καρδιά μας κι ο κόσμος την αγκάλιασε θερμά!
Όλο αυτό έκλεισε πανέμορφα με τη χθεσινή βραδιά (Πέμπτη, 15/9/2016) στη Ρωμαϊκή Αγορά που ήταν αφιερωμένη στη Δημοκρατία και που την διοργάνωσαν οι “New York Times”. Μεγάλη τιμή και χαρά για εμένα να βρίσκομαι πάλι, με τα μαντολίνα αυτή τη φορά, σε αυτόν τον ιστορικό και μαγευτικό χώρο. Το ταίριασμα του ήχου τους με το γύρω αρχαίο σκηνικό μ’ έκανε να νιώθω πως φτιάχτηκαν για τέτοιου είδους χώρους. Ήταν πράγματι πολύ συγκινητική βραδιά. (Παύση) Ξέρετε κάτι… το πιο όμορφο απ’ όλα είναι να βλέπεις μετά από κάθε συνεργασία να εξελίσσεται η τέχνη, η μουσική, η ευαισθησία, η αγάπη, αλλά και το δέσιμο με τους εκάστοτε μουσικούς να μεταλλάσσεται σε φιλία. Κι αυτό το κάνει η μουσική. Όπως κι εκείνο που παρέσυρε φέτος στις συναυλίες μας χιλιάδες θεατές. Ήταν μια υπέροχη διαδρομή που θα τη θυμόμαστε όλοι. Όλη αυτή η ομάδα ήταν συνταξιδιώτες σε ένα υπέροχο ταξίδι.
Το καταλάβαμε κι εμείς αυτό. Μας το μεταδώσατε εξαιρετικά. Τώρα όμως, στις 26 του Σεπτέμβρη, ετοιμάζετε κάτι με τον Στέφανο Κορκολή στο Ηρώδειο, για το «Μαζί για το Παιδί». Πείτε μας δυο λόγια.
Θα σας πω πολλά! (γέλια). Αυτή ήταν μια ιδέα που ο σπόρος της έπεσε αρκετά χρόνια πριν, όταν παρουσιάσαμε με τον Στέφανο στη Μικρή Επίδαυρο, μια παράσταση με τίτλο «Ταξιδεύοντας με τον Οδυσσέα Ελύτη». Ήταν πραγματικά δύο συγκλονιστικές βραδιές που τις θυμάμαι ακόμα! Ο σπόρος άνθησε φέτος το καλοκαίρι, όταν το «Μαζί για το παιδί» μου πρότεινε να γιορτάσουμε μαζί στο Ηρώδειο την εικοσάχρονη πορεία του.
Τι καλύτερο από μελοποιημένη ποίηση σε αυτόν τον χώρο! Την παραγωγή αυτή τη δουλεύουμε με τον Στέφανο από τα μέσα σχεδόν του Ιουνίου. Η πρόκληση είναι πώς να προσαρμόσεις ένα ολοκληρωμένο ενορχηστρωτικά τραγούδι στη δωρικότητα και τη λιτότητα του «πιάνο-φωνή». Βέβαια, το πιάνο του Στέφανου είναι σαν να είναι ορχήστρα. Φαντάσου ότι έχει σπουδάσει πέντε χρόνια για τον τρόπο που πρέπει να χτυπάει τις νότες! Δεν μιλάμε για την κλασική του παιδεία, η οποία είναι συγκλονιστική. Μέσα από αυτά τα τραγούδια ξεπερνάει και τον Bach και τον Beethoven! Δεν θέλω να πω παρά πολλά. Είναι καλύτερο να το απολαύσουμε ζωντανά αυτό…
«Με τα φτερά της ποίησης», λοιπόν. «Με τα φτερά της καρδιάς» έχω εγώ να προσθέσω. Ποιητές, συνθέτες, στιχουργοί, άνθρωποι σημαντικοί που μας έδωσαν το πιο βαθύ τους αίσθημα παρακαταθήκη για το παρόν και το μέλλον. Μελωδίες, εκρηκτικά μείγματα, καθαρό καύσιμο για την ψυχή. Υπέροχα λόγια για την Ελλάδα, για τον έρωτα και τη ζωή, ένας χορός με χρώματα –μπλε, ώχρα, βαθύ κόκκινο, λουλακί, λευκό, ένας χορός πάνω σε ασπρόμαυρες νότες, σε ματζόρε και μινόρε συναισθήματα, με τα μαγικά χέρια του Στέφανου. Είναι τραγούδια που έχουν ταξιδέψει τουλάχιστον μέσα από εμένα στα καλύτερα θέατρα του εξωτερικού. Σε αυτήν την ξεχωριστή στιγμή για τη γιορτή του «Μαζί για το παιδί» ενώνουμε τις φωνές και τις ενέργειές μας, για να κτίσουμε ένα ακόμα πιο αισιόδοξο μέλλον για τα παιδιά του «Μαζί για το Παιδί», να ζεστάνουμε αυτήν τη μεγάλη αγκαλιά που χωράει 30.000 παιδιά. Όλα γλυκαίνουν και φέγγουν αλλιώς, γιατί είναι η εποχή της αγάπης και της αλληλεγγύης, η εποχή της αγκαλιάς, της προσφοράς και της συναισθηματικής φόρτισης, γιατί το «Μαζί για το παιδί» φέγγει με τη δική σας και τη δική μας αγάπη!
Κι εκείνο το βράδυ, το ρεύμα της μουσικής θα ανάψει όλα τα φώτα της ψυχής, παρόντες θα είναι εκεί και όλοι οι «απόντες»: Χατζιδάκις, Ελύτης, Σεφέρης, Καβάφης, Γκάτσος, Καββαδίας, Καμπανέλλης, Λάγιος… Θα ξεκλειδώσουν όνειρα και θα κουνούν μαντήλι σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του χρόνου. Όσο για εμένα, έχω απεριόριστη χαρά που βρίσκομαι ξανά σε αυτό το συγκλονιστικό θέατρο, που είναι το ωραιότερο θέατρο του κόσμου και νιώθω ευλογημένη γι’ αυτή τη φυσική ομορφιά που περνάει μπροστά από τα μάτια μου: Ακρόπολη, θέατρο, κόσμος…
Με συγκινούν πολύ τα αρχαία θέατρα, γιατί ανά τους αιώνες είναι ένας μικρός κρίκος στο ταξίδι του χρόνου.
…μακάρι να είχα εκατοντάδες κάμερες να μαγνητοσκοπώ τον κόσμο, πώς έρχεται στη συναυλία, πώς μεταλλάσσεται κατά τη διάρκειά της και πώς φεύγει από αυτή…
Μελοποιημένη ποίηση. Γιατί επιστρέφουμε σε αυτά τα λόγια; Έχουν μια παρηγοριά, μια αλήθεια;
Βέβαια. Και παρηγοριά και αλήθεια και χρώματα και ελπίδα και βαθειά νοήματα. Πιστεύω ότι αυτή η εποχή ζητά εκείνη την αγκαλιά, που μόνο η μουσική μπορεί να προσφέρει απαλύνοντας τις καρδιές μας. Το πιστεύω ακράδαντα. Μακάρι να είχα εκατοντάδες κάμερες να μαγνητοσκοπώ τον κόσμο, πώς έρχεται στη συναυλία, πώς μεταλλάσσεται κατά τη διάρκειά της και πώς φεύγει από αυτή. Στο λέω τώρα και ανατριχιάζω. Είναι ίσως το πιο δυνατό και συγκλονιστικό θέαμα όχι μόνο για τα μάτια μου, αλλά και για το «είναι» μου, γι’ αυτό που προσφέρω στον κόσμο. Είναι μαγικό πράγμα αυτό που προσφέρει η μουσική.
Ο ρόλος της τέχνης… Εσείς τι πιστεύετε; Πρέπει να παρηγορεί, να στηλιτεύει, να ωραιοποιεί, να καθρεφτίζει την πραγματικότητα;
Είναι όλα αυτά που είπατε συν το ότι πολλές φορές πρέπει να μας αφυπνίζει. Όχι μόνο να μας κάνει να μαλακώνουμε και να ξεχνιόμαστε. Ο ρόλος της τέχνης ήταν, είναι και θα είναι πάντα ισχυρός. Πιο ισχυρός, όμως, είναι όταν οι εποχές είναι δύσκολες, όταν είναι περιτριγυρισμένες από χρώματα που ίσως δεν ταιριάζουν στην ψυχοσύνθεση του ανθρώπου και ειδικότερα του Έλληνα. Το γκρίζο και το μαύρο δεν είναι για εμάς. Είμαστε ένας λαός του φωτός, γύρω μας έχουμε ανοιχτά χρώματα. Ο κόσμος, βέβαια, -κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να σημειωθεί- τα τελευταία χρόνια στρέφεται όλο και περισσότερο στην τέχνη. Ψάχνει πού θα ακουμπήσει. Γιατί, ας μη γελιόμαστε, πάντα ζητάμε κάτι ν’ ακουμπήσουμε το συναίσθημά μας. Κι αυτό είναι το μαγικό.
Έχει αλλάξει ο τρόπος που ο κόσμος έρχεται στις συναυλίες; Τι παρατηρείτε;
Όλη η συναυλία είναι μια συνομιλία και είναι ωραίο να είναι πολύχρωμη. Να είναι ήσυχη, να έχει ένταση, να έχει σιωπή. Ακόμα και η σιωπή έχει δύναμη. Πάνω από όλα, όμως, πρέπει να νιώθει ο θεατής την ειλικρίνεια του καλλιτέχνη. Αυτό που βλέπω τώρα είναι ότι το κοινό ψάχνει ν’ ακουμπήσει το βαθύ της ψυχής του. Έχει αλλάξει ο τρόπος έκφρασης, ο τρόπος που ο κόσμος παρακολουθεί τα θεάματα. Υπάρχει πιο ψαγμένο κοινό. Ο άλλος δεν θα ξεκινήσει από το σπίτι του εύκολα, εάν δεν νιώσει ότι σε αυτές τις δύο ώρες θα υπάρχει κάποια αλήθεια, ότι κάτι θα του δώσει ο άλλος.
Αυτό είναι κάτι που φαίνεται και στην κοινωνία μας.
Σαφώς. Είναι η εποχή που καθαρίζει η ήρα απ’ το στάρι. Μπαίνουν τα πράγματα σε άλλη βάση, σε άλλη θέση. Αυτό είναι το καλό του καιρού μας: ότι σε όλα τα επαγγέλματα ξεκαθαρίζει το τοπίο. Θα προχωρήσουν αυτοί που έχουν σπείρει και πολύ σωστά θα θερίσουν από αυτά που έδωσαν, και αυτοί που αγαπούν αυτό που κάνουν. Σε οποιαδήποτε μορφή. Από τον επιστήμονα μέχρι τον υδραυλικό, από τον ορειβάτη που θέτει στόχο της ζωής του να κατακτήσει μια κορυφή μέχρι τον καπετάνιο που θα πάει το καράβι.
…αυτό που βλέπω τώρα είναι ότι το κοινό ψάχνει ν’ ακουμπήσει το βαθύ της ψυχής του…
Άρα ελπίζετε στην ουσία, στην αλήθεια, στην ικανότητα του ανθρώπου.
Και στο ταλέντο…
Αλίμονο. Και τι φοβάστε σε τούτη την εποχή; Είναι, βέβαια, δεκτική μεγάλης απάντησης η ερώτηση αυτή. Είναι πολλές οι παγίδες της εποχής.
(Γέλια) Ισχύει. Εμένα με έχει κουράσει να απαντώ ότι «θα τα καταφέρουμε».
Η αλήθεια είναι ότι μια τέτοια απάντηση δεν θα με ικανοποιούσε.
Αν με ρωτήσεις, ως Άλκηστη, θα ήθελα κάποιος να μου πει την αλήθεια, για να ξέρω πώς θα πολεμήσω. Γιατί, αν δεν ξέρω ακριβώς την αλήθεια, δεν ξέρω πώς να βγω. Να βγω με πανοπλία, να βγω «γυμνή», να βγω με τανκς ή με computer που θα πατήσω ένα κουμπί και θα γίνει μια έκρηξη; Δεν ξέρω, δηλαδή, τι να κάνω. Κάπως πρέπει να βρούμε τον τρόπο να αντιμετωπίσουμε την αλήθεια και να κάνουμε προ πάντων ένα γενναίο restart. Γιατί, αν εμείς πρώτα δεν αλλάξουμε, δεν μπορεί να αλλάξει ο κόσμος.
Είναι δύσκολο αυτό που συμβαίνει και δεν μας αξίζει ως έθνος. Εγώ έχω τον Έλληνα και την Ελληνίδα, και γενικότερα την Ελλάδα, πολύ ψηλά στα μάτια μου, γιατί ξέρω τι μπορεί να κάνει. Μια σπίθα θέλει.
Σε τι συνίσταται, δηλαδή, η ελληνικότητα μας;
Όταν λέμε «Έλληνας» ή «Ελληνίδα» στο μυαλό μου έρχεται κατευθείαν η δοτικότητα, η ευαισθησία, η αγάπη προς τον πλησίον, που, ενώ δεν έχεις να φας, θα δώσεις ένα πιάτο στον διπλανό σου που πεινάει. Ο τρόπος που αντιμετωπίζει τον αδύναμο, τις ευπαθείς ομάδες, με υπέρτατο παράδειγμα αυτό που έχει συμβεί στο Αιγαίο με τους πρόσφυγες. Η φιλοξενία, το χαμόγελο και φυσικά η επιστήμη, καθώς έχουμε ένα έμψυχο υλικό πεπαιδευμένο και μορφωμένο που διαπρέπει σε πολλούς τομείς της επιστήμης και της ζωής, αλλά δυστυχώς είναι διασκορπισμένο σε όλο τον πλανήτη. Κι αυτοί, όμως, με τον τρόπο τους βοηθούν την Ελλάδα, καθώς, κατά κάποιο τρόπο, την «εκπροσωπούν» επάξια. Μου έρχεται, εν ολίγοις, η εικόνα ενός πολύ ζεστού ανθρώπου που μπορείς να τον θεωρείς φίλο σου.
Φέτος παίξατε με τον χρόνο. Του κλείσατε το μάτι. Με τον χρόνο, όπως έχετε πει, έχετε ερωτική σχέση. Σας απασχολεί η υστεροφημία σας;
Ό,τι είναι να ζήσω θέλω να το ζήσω τώρα, θέλω να νιώσω τώρα και να εισπράξει η ψυχή μου ό,τι είναι τώρα να εισπράξει. Σίγουρα ένας άνθρωπος ενδιαφέρεται να αφήσει κάτι όμορφο πίσω του. Δεν είναι, όμως, το κεντρικό μου σημείο το τι θα γίνει μετά. Ας είναι λιγότερο, αλλά να το ζήσω όπως θέλω. Είμαι άνθρωπος του «τώρα». Δεν με ενδιαφέρει να γίνω όνομα δρόμου, ούτε άγαλμα, ούτε πλατεία. Με ενδιαφέρει να επικοινωνώ με τους ανθρώπους, να νιώθω την αγάπη τους και να τους τη δίνω πολλαπλάσια. (παύση) Ούτως ή άλλως, του έχω κλείσει το μάτι. Διότι το σώμα μου μπορεί να μη μείνει εδώ, αλλά η φωνή μου θα έχει μείνει (γέλια). Καλά, είναι νωρίς ακόμα, αλλά λέμε! (γέλια)
…αν με ρωτήσεις, ως Άλκηστη, θα ήθελα κάποιος να μου πει την αλήθεια, για να ξέρω πώς θα πολεμήσω…
Φιλία. Έρωτας. Πώς δίνεστε στο καθένα;
Τρελαίνομαι με το μπλοκάκι σου! (Χαμογελά) Αχ, έρωτας…! Δεν υπάρχει οδηγός. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Άλλο το ηλιοβασίλεμα στη Σαντορίνη, άλλο το ηλιοβασίλεμα στην Καραϊβική κι άλλο στην Αλάσκα. Μακάρι να υπήρχε ένας οδηγός. Ο έρωτας αυτοσχεδιάζει και το νιώθουμε όλοι αυτό. Έχω ζήσει τρελές εμπειρίες στη ζωή μου. Ό,τι και να πεις, αυτός θα κάνει αυτό που θέλει. Μπορεί να ζωντανέψει πεθαμένους, αλλά και να πεθάνει ζωντανούς!
Πολύ ωραίο αυτό!
Ο έρωτας είναι ο πλησιέστερος αστεροειδής στη γη με συγκεκριμένη τροχιά. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Παίζει μόνος του παιχνίδι. Όλα τα άλλα είναι φιλολογία. (γέλια) Από εσένα, βέβαια, εξαρτάται πόσο αντέχεις. Δεν είναι, όμως, ωραίο να ζεις όσες εμπειρίες σου δίνει η ζωή; Κι ο έρωτας είναι από τις σπουδαιότερες.
Φιλία;
Δεν είναι είναι εύκολη υπόθεση. Έχω λίγους φίλους, λιγότερους από δέκα.
Και νομίζω είστε “πλούσια”.
Ναι, είμαι. Είμαι δίπλα τους και είναι κι αυτοί, τόσο στα δύσκολα, όσο και στα εύκολα. Οι φίλοι είναι ο δικός μας καθρέφτης, είναι η οικογένεια που επιλέγουμε. Επίσης κάτι πολύ σημαντικό είναι ότι, μεγαλώνοντας σε αυτή τη δουλειά, συνειδητοποιείς πως το τραγούδι είναι σαν ένα κύμα. Ξεκινά από την παραλία, μπαίνει στον ωκεανό και κάποια στιγμή θα καταλήξει πάλι σε κάποια παραλία. Είναι πολύ σημαντικό να έχεις ανθρώπους να σε περιμένουν σε αυτή την ακτή. Μόνος δεν είναι ωραίο να ταξιδεύεις, χωρίς να σημαίνει ότι στη ζωή μου δεν έχω υπάρξει μόνη μου. Δεν τη φοβάμαι τη μοναξιά. Είναι και επιλογή, αν θες μάλιστα και λίγο ησυχία. Αν θέλει, βέβαια, φασαρία η ψυχή… θα την κάνει (γέλια)!
Η ενέργεια στη σκηνή, το χαμόγελό σας, η απλότητα, ο τρόπος που κινείστε… Εμένα μου βγάζετε έναν άνθρωπο που ζει κάθε στιγμή του, ακόμα και την πιο άσχημή του.
Μα βέβαια! Ισχύει αυτό που λες. Άνθρωπος είμαι και κλαίω μόνη μου πολλές φορές, είτε στο σπίτι, είτε πηγαίνοντας με το αυτοκίνητο βόλτα. Τραγουδάω και γελάω μόνη μου, και πειράζω τους φίλους μου. Είμαι πρώτη στα πειράγματα! Τα ζω όλα στο έπακρο. Και μου έχουν συμβεί σοβαρά πράγματα κατά τη διάρκεια της ζωής μου.
Το κλειδί για ξανασηκωθεί κάποιος πού είναι;
Μέσα μας. Είναι η εσωτερική μας δύναμη. Αν δεν έχεις ψυχή δεν πας ούτε μέχρι το περίπτερο. Όλα από εκεί ξεκινούν. Βέβαια, υπάρχουν στιγμές που νιώθεις αδύναμος, ευάλωτος. Είναι συγκλονιστικό, όμως, πώς το μέσα σου ξαναπαίρνει μπρος και ξεκινάς. Το μαγικό για μένα είναι ότι μπορώ με τη μουσική να παρασύρω όχι μόνο εμένα, αλλά και άλλους. Αυτή η παγκόσμια γλώσσα είναι το ωραιότερο δώρο που μπορούσε να μου δώσει ο Θεός. Και πάντα μου έρχεται στο μυαλό εκείνο που έλεγε η Μαρία Κάλλας: «Ευχαριστώ, Θεέ μου, γι’ αυτό που μου έχεις δώσει, αλλά δώσε μου τη δύναμη να το αντέξω». Πόσο δίκιο είχε! Είναι μεν δώρο, αλλά κάνεις συνέχεια πρωταθλητισμό. Δεν αναπαύεσαι, γιατί, κατά τη διάρκεια της ζωής, μια γενιά διαδέχεται την άλλη και σε κάθε γενιά πρέπει να δίνεις συνεχώς εξετάσεις. Εγώ χαίρομαι πολύ με νέους που έρχονται και μου λένε ότι δεν με έχουν ξαναδεί. Μπαίνει νέο αίμα. Μ’ αρέσει που δίνω εξετάσεις. Με κρατάει σε τρελή εγρήγορση.
Είναι και πρόκληση.
Ε, βέβαια! Να είσαι μέσα στα πράγματα, να ακουμπά σε σένα την ψυχή του ένας εικοσάρης, όπως εσύ, αλλά και να κρατάς μαζί σου και τους ανθρώπους με τους οποίους έχεις μεγαλώσει. Και χαίρομαι τόσο που το δικό μου target group είναι από οχτώ μέχρι… εβδομήντα οχτώ και πιο πάνω!
…ο έρωτας μπορεί να ζωντανέψει πεθαμένους, αλλά και να πεθάνει ζωντανούς…
Τι δεν σας αρέσει στους ανθρώπους;
Η αγνωμοσύνη. Θα ήθελα να είναι ποινικό αδίκημα. Και το ψέμα. Πόσο ωραίο πράγμα είναι η αλήθεια; Όσο σκληρή κι αν είναι…
Πολιτισμός. Έχει ειπωθεί, ότι είναι η ιεράρχηση των αξιών μας. Ποιος είναι ο δικός σας πολιτισμός;
(…παύση) Αυτό που βλέπετε. (χαμογελάει)
Καλύφθηκα! Υπάρχει περίπτωση να τραγουδήσετε κάτι και να μην έχετε πιάσει από τη αρχή το πλήρες νόημά του; Αφού, δηλαδή, το ερμηνεύσετε να καταλάβετε πλήρως τι τραγουδήσατε;
Δεν υπάρχει καμία τέτοια περίπτωση. Τα τραγούδια από τότε που ξεκίνησα με την «Τετραλογία», εάν δεν με συγκινούσαν, εάν το δέρμα μου δεν μιλούσε, δεν υπήρχε περίπτωση να πω το τραγούδι. Είναι το «βασικό ένστικτο» μου, που εμπιστεύομαι απόλυτα. Το τραγούδι ή θα σε αρπάξει από τον λαιμό ή δεν θα σε ακουμπήσει καθόλου. Έτσι διαλέγω, άλλωστε, και τραγούδια που μου έρχονται. Τα τραγούδια, από την άλλη, είναι και ένα είδος θεατρικής προσέγγισης. Όλα αυτά που περιγράφουν δεν γίνεται να τα έχεις ζήσει. Σε αυτή την ηλικία που είμαι, βέβαια, έχω ζήσει αρκετά. (γέλια) Αναγκαστικά μπαίνεις σε μια θεατρική σκέψη. Κι αυτό με μαγεύει. Μπαίνω στον ρόλο της γυναίκας που χορεύει στα μωσαϊκά, της γυναίκας που υφίσταται ενδοοικογενειακή βία, εκείνης που παρακαλά τον άντρα της να μην πάει μια μέρα στη δουλειά, και πάει λέγοντας.
«Αρκετά κατορθώσαμε, μα πάντα πολλά μένουν ακόμα για να γίνουν […], γιατί καρδιές ανδρείες δεν αλλάζουν […]». Είναι στίχοι από το ποίημα «Οδυσσέας» του Τένισον. Αυτό μου θυμίζει απόλυτα εσάς.
(Γέλια) Μου ταιριάζει γάντι…!
Τελικά υπάρχει Ιθάκη;
Για μένα δεν υπάρχει. Για μένα είμαστε συνεχώς σε δρόμους υπέροχους, ανεξερεύνητους. Έχει μια γοητεία το να ανοίγεις δρόμους (χαμογελάει στην περιγραφή). Έχει τρομερή γοητεία να ψάχνεις, να βρίσκεις, να παλεύεις, να ονειρεύεσαι, να μην κοιμάσαι το βράδυ, η αδρεναλίνη να ανεβαίνει στο χίλια, να λες «όλο αυτό που σκέφτομαι είναι μια τρέλα». Και όταν γίνεται, για παράδειγμα, η πρεμιέρα και πραγματώνεται αυτή η τρέλα, δεν υπάρχει καλύτερο ξέπλυμα κυττάρων. Είναι η ίδια η ζωή!
Έχετε πει ότι όπου «μη», εκεί κι εσείς.
Και δυστυχώς όταν ήμουν μικρή το πλήρωνε η μητέρα μου. (γέλια)
Συνταγή για την επιτυχία και για την ευτυχία υπάρχει τελικά;
Αυτό που πιστεύω είναι ότι, αν αγαπάς κάτι ουσιαστικά και βαθειά, πρέπει να μη βιαστείς. Να ξεκινάς σιγά-σιγά. Να μπαίνουν ρίζες, να είσαι σφουγγάρι, να ακούς τους μεγαλύτερους. Η βιασύνη σκοτώνει. Όλα να γίνονται φυσιολογικά. Να επεξεργάζεσαι όσα ζεις κι ακούς, να τα αφομοιώνεις και να προχωράς. Σίγουρα θα θυσιάσεις πολλά, για να πετύχεις αυτό που θες πραγματικά. Και το τελευταίο θα φανεί σύντομα, αν συνεχίσεις ύστερα από τα πρώτα εμπόδια. Κι είμαι άνθρωπος «κατά των εκπτώσεων». Όχι εκπτώσεις σε ό,τι ονειρεύεσαι! Καν’ το έτσι ώστε να σε αντιπροσωπεύει. Να κλείνεις τα αυτιά στις σειρήνες και να αποφεύγεις τις ευκολίες. Εξίσου σημαντικό είναι να είσαι με συνεργάτες και γενικότερα με ανθρώπους που εκτιμάς. Καταλαβαίνεις τι εννοώ…
…έχει τρομερή γοητεία να ψάχνεις, να βρίσκεις, να παλεύεις, να ονειρεύεσαι, να μην κοιμάσαι το βράδυ, η αδρεναλίνη να ανεβαίνει στο χίλια, να λες «όλο αυτό που σκέφτομαι είναι μια τρέλα»…
Απόλυτα. Ταξίδια, ήχοι, γεύσεις, μουσικές, άνθρωποι, άλλοι πολιτισμοί. Τι ταξίδια προτιμάτε;
Τα ταξίδια είναι μια τρομερή δικλείδα αποσυμπίεσης, ειδικά σε μέρη που ξεχνάς την τεχνολογία και γίνεσαι ένα με το περιβάλλον. Πρόσφατα ταξίδεψα στη Μποτσουάνα, στην Αφρική. Τις δύο πρώτες μέρες αισθανόμουν κάπως χωρίς το κινητό. Κοιτούσα αν έχω κάποιο e-mail και είχα μια ανησυχία. Μετά, όμως, το συνήθισα. Δεν ασχολούμουν ούτε με instagram, ούτε με facebook (γέλια). Αφού γύρισα ήθελα μια εβδομάδα να συνηθίσω πάλι.
Πώς ήταν εκεί;
Ένιωθα ότι επανήλθα στα κανονικά μου. Γυρίζαμε από φωτογραφικό safari, ανάβαμε φωτιά με κάτι ξύλα που μύριζαν υπέροχα, λέγαμε ιστορίες και τα όνειρα του καθενός. Θέματα απίθανα γύρω από τη φωτιά. Το ποτάμι κυλούσε και δίπλα μας περνούσαν τα άγρια ζώα. Εκεί ξαναθυμάσαι πράγματα που έκανες όταν ήσουν μικρός.
Αποκτάς και άλλη σχέση με τον χρόνο και το παιχνίδι στη κυριολεξία του.
Ακριβώς. Ξέρεις, το παιχνίδι, τα ομαδικά τραγούδια γύρω από τη φωτιά, οι προσπάθειες να τους μάθεις δικά μας τραγούδια και χορούς και να μάθεις δικά τους… Όλο αυτό με κάνει να νιώθω πως τελικά εκεί είναι ο πολιτισμός κι εδώ η ζούγκλα (γέλια).
Σχέδια για το εγγύς μέλλον;
Πάντα… Θα κάνουμε κάτι με τον Στέφανο Κορκολή με τον οποίο -μεταξύ άλλων- μας συνδέει ο «Άγγελος» και δύο υπέροχα χρόνια στο Gazarte «Ένα πιάνο – Μια φωνή». Επειδή, λοιπόν, το “Gazarte” γιορτάζει τα δέκα του χρόνια και θα περάσουν όλοι οι Έλληνες καλλιτέχνες που εμφανίστηκαν εκεί σε αυτή τη διάρκεια, αποφασίσαμε κι εμείς με τον Στέφανο να ξαναβρεθούμε εκεί και να ξαναθυμηθούμε εκείνες τις δύο υπέροχες χρονιές με τα πιο γνωστά μας, και όχι μόνο, τραγούδια. Ξεκινάμε αρχές Δεκεμβρίου, κάθε Παρασκευή και Δευτέρα, και ο τίτλος αυτής της παράστασης θα είναι «Reunion».
Σας ευχαριστώ θερμά για αυτή την κουβέντα.
Κι εγώ σας ευχαριστώ.
——————
*** Ευχαριστούμε πολύ το εστιατόριο «Διόνυσος» (Ροβέρτου Γκάλη 43, έναντι Ακρόπολης) και ειδικά τον κ. Βλάση Σταθοκωστόπουλο, για τη ζεστή φιλοξενία…
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…