Γράφει η Μιλένα Τζικάκη
Φωτογράφηση: Μάριος Γκούβας
“Οι αιώνες έρχονται και φεύγουν ουρλιάζοντας…”
Αυτό επισημαίνει με περίτεχνο τρόπο στην παράσταση του στο θέατρο Αλκμήνη, ο Γεράσιμος Γεννατάς. Ο τίτλος αυτής «Πατριδογνωσία ή τίποτα πια δεν είναι για συγγνώμη», πολύ εύστοχος, αφού πρόκειται για μια σατιρική πολιτική παράσταση ή μια πολιτική επιθεώρηση τσέπης, όπως την έχουν ήδη χαρακτηρίσει. Κι όμως ο σκοπός δεν είναι απλώς η σάτιρα, αλλά να μοιραστούμε ιδέες, σκέψεις, προβληματισμούς, συναισθήματα…
Όπως έχει αναφέρει στο παρελθόν, ο ίδιος ο Γεράσιμος Γεννατάς, η «πατριδογνωσία» είναι μια λόγια λέξη που δημιουργήθηκε πριν από ενάμισι αιώνα ως μετάφραση μιας αντίστοιχης γερμανικής λέξης για να περιγράψει ένα σχολικό μάθημα γεωγραφίας και ιστορίας. Αποτελεί σύνθεση δύο πανάρχαιων ελληνικών λέξεων, της λέξης «πατρίδα» και της λέξης «γνώση». Εμείς στην παράσταση προσπαθούμε να προσφέρουμε «τη γνώση της πατρίδας», την πατριδογνωσία, που δε λέγεται, που μένει στο σκοτάδι, που μας κάνουν να επιλέγουμε να μη βλέπουμε ή να ακούμε…
Με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο, ο ηθοποιός μέσα σε 80 λεπτά, «μεταμφιέζεται» σε ξεδιάντροπο πολιτικό, αθώο πολίτη, χαφιέ της Κατοχής, άξεστο χούλιγκαν της Εθνικής Ελλάδος, μοναχό που εκφυλίζει ό, τι εκπροσωπεί, χαιρέκακο εφοριακό που τρέμουμε μην τυχόν συναντήσουμε, τύραννο στις ζωές των άλλων αλλά και στη δική του και άλλα τόσα, μέσα απ’ τα οποία ξυπνά εκείνες τις μνήμες που χρειάζονται για να συνειδητοποιήσουμε ότι ουσιαστικά τίποτα δεν άλλαξε από εκείνη τη σκληρή δικτατορία που έχουμε υποστεί κατά καιρούς, κι ας της δίνουμε που και που άλλες ονομασίες…
«Όποιος το χυδαίο στη θέση του δεν βάζει, τη χυδαιότητα ενθαρρύνει» ακούμε και σαν συνεννοημένοι όλοι, κατεβάζουμε για δευτερόλεπτα το βλέμμα. Τότε εκείνος δεν μας αφήνει να πέσουμε, κάτι θα πει και το κλίμα θα ελαφρύνει, θα πάρει την αυτοσχέδια ντουντούκα να φωνάξει κάτι, θα γελάει με τον Μπρεχτ που λέει πως μόνο αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι θα υπήρχε τάξη στο βυθό και εμείς πάλι θα γελάσουμε, χωρίς όμως να ξεχνάμε τί και ποιούς έχουμε ενθαρρύνει και θα συνεχίσουμε ίσως…
Σαν θεατές, θέλουμε απλά να μείνουμε στη θέση μας όσο περισσότερο γίνεται και να χειροκροτήσουμε ξανά και ξανά τον καλλιτέχνη που αναλαμβάνει, σαν χρέος του, να μας πει όσα ακούσαμε, άλλοτε με ένα σαρκαστικό χαμόγελο και άλλοτε προσπαθώντας να πνίξει ένα λυγμό που μοιάζει στο δικό μας.
Μερικά ποιήματα των Μαγιακόφσκι, Μπρεχτ, Λασκαράτου, Έλιοτ, Σαχτούρη και Τζόυς, ακούγονται ζωντανά επί σκηνής, μελοποιημένα ειδικά για την παράσταση από τον συνθέτη Γιώργο Κομπογιάννη, ενώ η ερμηνεία τους συνοδευόμενη από την κιθάρα του, ανήκει στον Βασίλη Μπαμπούνη. Την μελοποιημένη απαγγελία ντύνει επίσης, η Φυλένια Σπαχή με την ιδιαίτερη μελωδία από το βιολοντσέλο της!
Ο Γεράσιμος Γεννατάς και ο Γιώργος Γαλίτης «πατούν» σε κείμενα των Ξενοφώντα, Θουκυδίδη και Λειβαδίτη και κάπως έτσι μας παραδίδουν το όμορφο συγγραφικό τους αποτέλεσμα, το οποίο ολοκληρώνεται με την λιτή και ταυτόχρονα πλήρη σκηνοθεσία του Θανάση Χαλκιά.
Η παράσταση δεν έχει στόχο να διασκεδάσει, αλλά να ψυχαγωγήσει. Δεν προσπαθεί να επιλύσει, παρά να γνωστοποιήσει. Δεν θέλει να κάνει προπαγάνδα, απλά να μας υπενθυμίσει τα όνειρα που αφήνουμε απραγματοποίητα… Λοιπόν, σε ποιούς αιώνες ανήκουμε; Σ’ αυτούς που ουρλιάζουν ή σ’ αυτούς που ακούνε;
MusicCorner: Καταρχάς συγχαρητήρια και για το γεγονός ότι είναι η τρίτη σαιζόν που ανεβαίνει η παράσταση, έχοντας κάνει φέτος παράλληλη πρεμιέρα και στη Θεσσαλονίκη!
Γεράσιμος Γεννατάς: Ναι! Παίξαμε στη Θεσσαλονίκη περίπου για τρεις εβδομάδες και θα ξαναπάμε κάποια στιγμή με τον καινούριο χρόνο.
MusicCorner: Τι είναι σάτιρα για εσάς;
Γεράσιμος Γεννατάς: Η σάτιρα θα έπρεπε να είναι μία δηκτική και αιχμηρή διαδικασία, μακριά από προχειρότητες, λαϊκισμούς και εύκολα –δήθεν πιασάρικα– πράγματα για να γελάσουμε. Νομίζω ότι δεν μας περισσεύει πια χώρος για να γελάσουμε. Σε μια χώρα που πεθαίνουν άνθρωποι δεν νομίζω ότι μπορούμε απλώς να κάνουμε πλάκα και να γελάμε και να ασχολούμαστε με το να κατασκευάζουμε μια κωμική πλευρά για τα πράγματα. Ασφαλώς και η παράσταση έχει κάποια διασκεδαστικά πράγματα, όπως είδατε, κάποιες στιγμές είναι αρκετά αστείες, γελάει ο κόσμος, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Νομίζω ότιαυτή τη στιγμή η τέχνη υπολείπεται πάρα πολύ της εποχής μας. Ασχολείται με οτιδήποτε άλλο, με αγάπες, με λουλούδια, κάνει την πάπια, κάνει την κότα… Ζούμε μία πάρα πολύ επικίνδυνη στιγμή για την πατρίδα μας χωρίς να είμαστε έτοιμοι να τη ζήσουμε. Αυτό νομίζω εγώ, αν και δεν αφορά μόνο τη σάτιρα, αλλά γενικότερα!
MusicCorner: Και όσον αφορά τα κείμενα, που περιγράφουν αυτά που μόλις μας είπατε;
Γεράσιμος Γεννατάς: Μερικά είναι δικά μου, μερικά είναι του Γιώργου Γαλίτη, ενός εξαιρετικού ηθοποιού, φίλου και συγγραφέα, ο οποίος γράφει πολύ όμορφα, πολύ ανατρεπτικά και πολύ έξυπνα. Τα υπόλοιπα, είναι κείμενα από την παγκόσμια λογοτεχνία, από τον παγκόσμιο πολιτισμό…
MusicCorner: Απ’ όπου εμπνευστήκατε και ό, τι γράψατε;
Γεράσιμος Γεννατάς: Ναι, γιατί νομίζω ότι η εξουσία είναι μία κατάσταση που τυραννά τον άνθρωπο χιλιάδες χρόνια τώρα, ενδύεται πολλά διαφορετικά προσωπεία και το θέμα είναι να καταλάβει αυτό το ανθρώπινο, έρημο πλάσμα, ότι μόνο «μαζί» μπορείς να τη ζεις αυτή τη ζωή και μόνο «μαζί» μπορείς να ξεπερνάς τα προβλήματα και όχι με αυτόν τον απίθανο ατομικισμό, αυτό που μας έχουν κάνει ειδικά τα τελευταία σαράντα χρόνια σ’ αυτή τη χώρα. Απλώς είναι ένα φοβισμένο πλάσμα ο άνθρωπος και προσπαθεί να τη σκαπουλάρει, να επιβιώσει, να κάνει ό, τι μπορεί για να τη βγάλει καθαρή.
Εγώ, όσο έχω δύναμη, θα κάνω αυτή την παράσταση γιατί το θεωρώ χρέος μου, δε γίνεται αλλιώς! Ζούμε ένα φασισμό, μία απροκάλυπτη χούντα που έχει μία σφραγίδα που λέει «κοινοβουλευτική δημοκρατία» και έχουν διαλύσει τις ζωές μας και κυρίως την ψυχή μας, αυτό είναι το θέμα. Δεν είναι οικονομικό το θέμα. Ο πόλεμος είναι οικονομικός, οπότε σε έχουν αιχμάλωτο με έναν οικονομικό πόλεμο, αλλά το θέμα είναι ηθικό. Δεν υπάρχει δικαιοσύνη, δεν υπάρχει τίποτα. Είναι κάτι τύποι, κάτι ανδρείκελα, οι οποίοι διαλύουν μία χώρα μόνο και μόνο για την «κονόμα» τους. Είναι τόσο φθηνό αυτό το πράγμα, τόσο ευτελές το κίνητρο. Εντάξει, παντού συμβαίνει, αλλά τουλάχιστον σε κάποιες άλλες κοινωνίες οι άνθρωποι είχαν κάποιες παροχές. Εδώ, μάθαμε να είμαστε πολίτες που δεν ζητούν από το κράτος τους τίποτα! Ζούμε στις χειρότερες πόλεις της Ευρώπης, δεν μπορούμε στοιχειώδη πράγματα να κάνουμε και δεν μας νοιάζει τίποτα. Ακούμε αυτά τα ανδρείκελα σαράντα χρόνια τώρα να μιλάνε…
Τελοσπάντων εντάξει , μερικές φορές χρειαζόμαστε να γελάμε και λίγο αλλά δεν πρέπει να απομακρυνόμαστε από αυτό που θέλουμε να κάνουμε. Για μένα, αυτή τη στιγμή, είναι προτεραιότητά μου να μετρηθώ μ’ αυτό που συμβαίνει και να πω ότι οποιαδήποτε στιγμή της ζωής μου αναπνέω μόνο και μόνο για να υπάρχει δικαιοσύνη και τίποτε άλλο…
MusicCorner: Καλή επιτυχία λοιπόν σε αυτόν τον προσωπικό σας στόχο, που θα θέλαμε να είναι και πολλών ακόμα και καλή συνέχεια στην παράστασή σας!
Γεράσιμος Γεννατάς: Σας ευχαριστώ πολύ κι εγώ!
Διαβάστε στο σχετικό δελτίο τύπου λεπτομέρειες για τη παράσταση…
Δείτε αποκλειστικές φωτογραφίες του MusicCorner.gr από τη παράσταση
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…