ΠΑΝΟΣ ΜΠΟΥΣΑΛΗΣ
(σε… meeting με τον Δημήτρη Κονιδάρη)

Ο Πάνος Μπούσαλης κατάγεται από τα Νιάτα Λακωνίας όπου μεγάλωσε και από πολύ μικρή ηλικία έδειξε την αγάπη του στη μουσική μαθαίνοντας κλασική κιθάρα και τραγουδώντας. Παράλληλα  άρχισε να γράφει και τους πρώτους του στίχους.

Σε ηλικία 16 ετών μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδαζε η αδελφή του στο τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ. Εκεί ο Πάνος τελείωσε το Λύκειο και έδωσε Πανελλήνιες εξετάσεις επιτυγχάνοντας να εισαχθεί στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ασχολήθηκε πιο ενεργά με τη μουσική.

Μετά το πέρας των σπουδών του και την εκπλήρωση των στρατιωτικών υποχρεώσεών του, μετακόμισε στην Αθήνα, όπου συνεχίζει να διαμένει εμφανιζόμενος σε διάφορες μουσικές σκηνές (Σταυρός του νότου, Cine Κεραμεικός σκηνή του Ιανού, κ.α.) χωρίς να παραλείπει τις επισκέψεις σε αρκετές περιοχές της πατρίδας μας αλλά και στην ελληνική διασπορά.

Συναντήσαμε τον Πάνο κοντά στην ιδιαίτερη πατρίδα του και μας είπε πολλά και ενδιαφέροντα…

Πότε και πού ξεκινήσατε να μαθαίνετε κάποιο μουσικό όργανο; Ποιος ήταν πρώτος σας δάσκαλος στο τραγούδι;
Λοιπόν …ξεκίνησα με την κλασική κιθάρα όταν ήμουν μαθητής στην Τετάρτη τάξη του Δημοτικού. Τα μαθήματα γίνονταν στο Βλαχιώτη, έχοντας πρώτο καθηγητή τον Γιάννη Κονιδιτσιώτη από την Σπάρτη, ο οποίος ερχόταν μια φορά την εβδομάδα, κάθε Σάββατο, μαζί με τον κύριο Σκουλή. Ο χώρος που χρησιμοποιούσαμε ήταν μια όμορφη αίθουσα του Συλλόγου γυναικών Βλαχιώτη. Όσον αφορά το τραγούδι, μπορούμε να πούμε ότι οι δάσκαλοι ήταν πολλοί. Με ποια λογική το λέω αυτό; Ήταν όλοι αυτοί οι σπουδαίοι ερμηνευτές που είχα την τύχη να ακούσω μέσω του πατέρα μου ο οποίος ήταν (και είναι) πολύ φιλόμουσος και έτσι είχαμε πολύ καλές επιρροές και πολύ καλά ακούσματα.

Στην παιδική-εφηβική ηλικία είχατε προφανώς ήδη μεγάλη αγάπη για τη μουσική. Υπήρχε τότε στο μυαλό σας μια πορεία περισσότερο ως ερμηνευτής ή ως τραγουδοποιός ή τελικά και τα δύο όπως έγινε στη συνέχεια;
Στην εφηβεία άρχισε να σχηματίζεται κάπως στο μυαλό μου το όνειρο γιατί δεν μπορούμε να το πούμε φιλοδοξία. Τότε είχε αρχίσει να ζυμώνεται μέσα μου η αγάπη για το τραγούδι και να γίνεται πιο συγκεκριμένη. Παράλληλα άρχισα να γράφω και τραγούδια γιατί είχε ξυπνήσει και το μικρόβιο του τραγουδοποιού. Πάντως όλα γίνονταν με την αγάπη και τη χαρά της ανακάλυψης. Γενικά η περίοδος της εφηβείας ήταν μια περίοδος που άρχισα να ανακαλύπτω πολύ περισσότερους τραγουδοποιούς και συνθέτες και να αποκτά μια ευρύτητα ο μουσικός ορίζοντας που είχα μπροστά μου.

Όταν σπουδάζατε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, ήταν έντονη η ενασχόλησή σας με τη μουσική; Πιστεύατε ότι θα αποτελούσε τη βασική επαγγελματική ενασχόλησή σας με δεδομένες τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας νέος καλλιτέχνης συνυπολογίζοντας βέβαια ότι σπουδάζατε ένα αντικείμενο (Μηχανολογία) που θα μπορούσε να σας καλύψει επαγγελματικά;
Αν θα το έκανα επαγγελματικά αυτό… μάλλον δεν το γνώριζα. Ίσως μέσα μου να το ήξερα δηλαδή ενδόμυχα. Μπορώ να πω όμως ότι οι Μηχανολογικές σπουδές στο Πολυτεχνείο έκαναν καλό στο τραγούδι. Με ποια έννοια το λέω αυτό; Στο Πολυτεχνείο μας δίδασκαν πώς ό,τι φτιάχνεις πρέπει να λειτουργεί, να μην διαλύεται, να στέκεται. Οπότε το τραγούδι, που έχει μπόλικη αστερόσκονη και φαντασία, χρειάζεται κι αυτό τη ραχοκοκαλιά του, χρειάζεται τους τροχούς του, τις βάσεις του, τα ρουλεμάν. Να το θέσω πιο απλά, χρειάζεται κάτι για να μπορεί να δουλέψει. Αυτό ήταν το καλό της Μηχανολογίας που έβαλε λίγο πρακτικό πνεύμα μέσα στο φαντασιακό. Εν τέλει θεωρώ ότι όλα είναι ένα, δεν μπορείς να χωρίσεις πρακτικό και φαντασία. Είναι όλα ένα, δηλαδή το ένα μπαίνει μέσα στο άλλο.

Σε ένα τραγούδι τι σας ελκύει πρώτα; Στίχος, μελωδία, ερμηνευτής ή κάτι άλλο;
Ο στίχος είναι πρωταρχικός δηλαδή πιστεύω ότι ο λόγος είναι η αρχή των πάντων και εμπεριέχει μέσα του και μουσική. Ο καλός λόγος μπορεί να μελοποιηθεί πιο εύκολα και σε οδηγεί. Στα δικά μου τραγούδια κινούμαι κατ΄ αυτόν τον τρόπο δηλαδή γράφω πρώτα το στίχο. Σπάνια γράφω μουσική στην οποία προσαρμόζω το στίχο. Από την άλλη πλευρά, φυσικά και είναι πολύ σημαντική η ερμηνεία γιατί ο ερμηνευτής είναι συνδημιουργός. Το βλέπεις αυτό σε σπουδαίους ερμηνευτές πόσο έχουν συμβάλει σε ένα έργο βάζοντας τη σφραγίδα τους για να γίνει το τραγούδι άλλο τόσο.

Έχετε κάποιους τραγουδιστές ως πρότυπα από τους οποίους να έχετε μεγαλύτερες επιρροές; Τι σας συγκινεί στον καθένα;
Καταρχάς ο Νίκος Ξυλούρης αποτελεί ένα πολύ ισχυρό πρότυπο. Τον άκουγα από πολύ μικρός. Είχαμε μια κασετούλα στο αυτοκίνητο με τα Αντιπολεμικά του Λίνου Κόκοτου και του Δημήτρη Χριστοδούλου καθώς και άλλα τραγούδια από Ξαρχάκο, Λεοντή, Μαρκόπουλο. Άκουγα πολύ τη φωνή του και με συγκινούσε από παιδί. Και η επιρροή του Ξυλούρη είναι ένας συνδυασμός παραγόντων: πρώτα ένα ήθος που βγαίνει μέσα από τη φωνή, ύστερα η καθαρότητα της ψυχής που μπορεί να χρωματίσει ένα τραγούδι και να το αποδώσει όμορφα συν τις τεράστιες φωνητικές δυνατότητες. Βεβαίως παίζει ρόλο η στάση ζωής που αν συνάδει με το καλλιτεχνικό ήθος τότε έχουμε το ιδανικό. Κι ο Ξυλούρης ήταν ένας σπουδαίος άνθρωπος, ένας σπουδαίος τραγουδιστής που δεν παρέκκλινε από τις αξίες του.
Φυσικά είναι κι άλλοι ερμηνευτές όπως ο Μπιθικώτσης στο πιο λαϊκό τραγούδι. Αλλά και τραγουδοποιοί όπως οι Κατσιμιχαίοι με τις διφωνίες που έβαλαν μέσα στο τραγούδι και μου έδωσαν πράγματα στην παιδική ηλικία.

Από νεότερους ερμηνευτές με συγκινούσε και με συγκινεί βεβαίως ο Μανώλης Λιδάκης. Πολύ καλή και ισορροπημένη φωνή. Επίσης, ο Μίλτος Πασχαλίδης έχει ωραία φωνή με ιδιαίτερο μέταλλο. Κουβαλάει και λίγη Κρήτη μέσα του. Ακόμα, σημαντικός είναι για μένα ο Ορφέας Περίδης. Θα ήθελα να πω και για τον Λοΐζο, ο οποίος αν και δεν ήταν ερμηνευτής, με συγκινούσε ο τρόπος που ερμήνευε. Έβγαζε μία μελαγχολία και ένα πολύ όμορφο λυρισμό στη φωνή του. Φυσικά δεν πρέπει να παραβλέψω τον Παπάζογλου και τον Μάλαμα που η επιρροή τους στάθηκε καθοριστική στη δημιουργική μου πορεία. Ειδικά στο σκέλος της τραγουδοποιίας αλλά και της ερμηνευτικής (περισσότερο ο Παπάζογλου). Όμως αν έπρεπε να διαλέξω έναν, θα επέλεγα τον Ξυλούρη. Όλη η παρουσία του ήταν τέλεια. Ήταν ένας λεβέντης.

Μιας και αναφερόμαστε σε τραγουδιστές και ερμηνευτές θα ήθελα εδώ να προσθέσω ότι η διαφορά του τραγουδιστή από τον ερμηνευτή είναι ότι ο τραγουδιστής μπορεί να αποδώσει μόνο όταν η φωνή του είναι σε πολύ καλή κατάσταση ενώ ο ερμηνευτής θα αποδώσει με το δικό του τρόπο το λόγο και τη μουσική, ακόμα κι όταν η φωνή του δεν είναι σε ιδανική κατάσταση. Στον ερμηνευτή είναι πολύ σημαντική η παιδεία του, δηλαδή να μπορεί να συλλάβει το τι τραγουδάει. Από εκεί ξεκινάει και το ότι δεν στηρίζεται απόλυτα στις φωνητικές αλλά και στις διανοητικές του ικανότητες. Είναι πολύ σημαντικό στο πώς μπορεί να ενσωματώσει το έργο.

Έχετε συνεργαστεί με συνθέτες κολοσσούς της Ελληνικής μουσικής όπως Σταύρο Ξαρχάκο, Χρήστο Λεοντή, Λίνο Κόκοτο, Θάνο Μικρούτσικο. Ποια είναι τα συναισθήματά σας όταν εργάζεστε μαζί με τόσο σημαντικούς ανθρώπους κατά τις πρόβες και τις συναυλίες; Δέος, θαυμασμός, άγχος;
Καταρχάς είναι μαθητεία. Πας εκεί γνωρίζοντας ότι έχεις να μάθεις πράγματα. Ουσιαστικά είσαι άγραφο χαρτί εκείνη την ώρα. Όσα και να γνωρίζεις, αφού κι εμείς μαθαίνουμε σιγά σιγά κάποια πράγματα, όταν είσαι απέναντι σε τέτοια μεγέθη, ξέρεις ότι έχεις να ρουφήξεις και να κερδίσεις πολλά. Από εκεί και πέρα, πρέπει να είσαι συνεπής και σοβαρός ενώ ασφαλώς υπάρχει το δέος και το καλώς εννοούμενο άγχος, το οποίο μπορεί να είναι αποτρεπτικό για να βγάλεις το 100% αλλά δεν πειράζει αφού αυτοί οι άνθρωποι εκτιμούν το ότι στέκεσαι με σεβασμό απέναντί τους. Με λίγα λόγια δεν μπορείς να τους συναντήσεις και να είσαι σούπερ άνετος. Στέκεσαι με τη δέουσα προσοχή δίπλα τους. Εννοείται ότι νιώθεις και μεγάλη συγκίνηση όταν «λύνεσαι» και μπορείς να το απολαύσεις. Έτσι λες «τι συμβαίνει τώρα! Είμαι δίπλα σε αυτούς τους ανθρώπους και αλληλεπιδρώ! Είναι σπουδαίο». Η επαφή μαζί τους είναι σημαντική όχι μόνο στο καλλιτεχνικό αλλά και στο ανθρώπινο μέρος γιατί με μερικούς έχω πολύ στενή σχέση (και φιλία μπορώ να πω) ή σχέση πατέρα-παιδιού και θα έλεγα ότι αυτή η ανθρώπινη σχέση είναι σημαντική. Δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να σου δώσουν συμβουλές και για την προσωπική σου ζωή. Είναι ευαίσθητοι και καλλιεργημένοι κουβαλώντας μια τεράστια εμπειρία. Οπωσδήποτε είναι πρωταρχικό να σε καθοδηγήσουν μουσικά και αποτελεί παράσημο να σου διδάξουν τα τραγούδια τους.

Όταν ερμηνεύετε μεγάλα τραγούδια των ανωτέρω συνθετών, νιώθετε ότι εκπληρώνετε ένα παιδικό-εφηβικό-νεανικό όνειρο; Σε παραστάσεις με έργα του Ξαρχάκου ή του Λεοντή (π.χ Καπνισμένο τσουκάλι, Καντάτα Ελευθερίας) συναισθάνεστε ότι λαμβάνετε μέρος σε κάτι ιστορικό, αφού αυτά τα έργα είναι αναπόσπαστο μέρος του πολιτισμού μας;
Σίγουρα εκείνη τη στιγμή υπάρχει αίσθημα ευθύνης ότι μεταφέρεις στον κόσμο ένα κομμάτι λόγου και μέλους. Οπότε είναι φυσικό να υπάρχει αίσθηση της ευθύνης και της σημασίας αυτού που τελείται. Δεν μπορείς π.χ. να τραγουδάς το «Κι όχι να πείτε» σε ποίηση Ρίτσου και μουσική Λεοντή και να αισθάνεσαι ντίβα. Πρέπει να καταλαβαίνεις ότι απλά ερμηνεύεις και μεταφέρεις. Είσαι το όχημα για να φθάσει στον κόσμο ένα σπουδαίο μήνυμα.
Εδώ θα ήθελα να αναφέρω ότι είχαμε κάνει με τον Χρήστο Λεοντή ένα αφιέρωμα στον Γιάννη Ρίτσο και πριν τη συναυλία ο κ. Χρήστος δεν μου είπε κάτι για τις νότες (προφανώς αυτά τα είχαμε πει στις πρόβες), αλλά τόνισε «να μην χαθεί ούτε λέξη του ποιητή». Δεν είπε κάτι για τις νότες όπως «μην κάνεις κάποιο φάλτσο» αλλά επέμεινε στις λέξεις του ποιητή. Αυτό δείχνει πώς προσεγγίζουν αυτοί οι άνθρωποι την ποίηση.

Έχετε ήδη δύο προσωπικούς δίσκους με τους οποίους έχετε καταθέσει πολλές δικές σας επιρροές καθώς και βιώματα. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για τον καθένα;
Ο πρώτος δίσκος, η Γκέμμα, κυκλοφόρησε το 2011 από τις εκδόσεις Μετρονόμος. Περιέχει τραγούδια που είχα γράψει ακόμα και από την εφηβεία μου. Δεν είναι βεβαίως εύκολο να γραφτεί ένας δίσκος. Συλλέγεται το υλικό και κάποια στιγμή εκδίδεται. Στην Γκέμμα υπάρχουν τραγούδια που είχα γράψει από τα 17 έως τα 30 με αποτέλεσμα να υφίσταται μια ανομοιογένεια η οποία όμως είναι αντιπροσωπευτική του ταξιδιού. Είναι σαν ένα φωτογραφικό άλμπουμ που περιέχει στιγμές της δημιουργικής εξέλιξης και αυτό έχει τη σημασία του. Στο δίσκο περιέχονται κοινωνικοπολιτικά, ερωτικά, υπαρξιακά τραγούδια που περιλαμβάνουν όλες τις ανησυχίες ενός νέου ανθρώπου της γενιάς μας και της εποχής μας.
Μετά ήλθε και η Σεμπρεβίβα, πιο ώριμη δουλειά, που έχει κι αυτή ένα εύρος αφού περιέχει τραγούδια σε ένα διάστημα 6 ετών. Έχει μια ποικιλομορφία με μια πιο στοχευμένη και κατασταλαγμένη αισθητική με τις θεματικές να κινούνται σε διάφορους άξονες. Άλλωστε το κοινωνικοπολιτικό πάντα υπάρχει. Θεωρώ ότι μας αφορούν όσα συμβαίνουν. Σκοπός δεν είναι να πεις κάτι με διδακτικό τρόπο αλλά με αλληγορικό και υπόγειο τρόπο για να μπορεί ο αποδέκτης να δώσει τις δικές του ερμηνείες. Δεν μπορείς να πεις στον άλλο «κάνε αυτό ή αυτό είναι το σωστό» γιατί δεν υπάρχει το σωστό με την αυστηρή έννοια. Προφανώς υπάρχει η Δικαιοσύνη, υπάρχουν κάποιες αξίες οι οποίες είναι αντικειμενικές αλλά ο καθένας οφείλει να προβληματιστεί ώριμα και να τις εφαρμόσει με το δικό του τρόπο.

Σκοπεύετε να δημιουργήσετε κάποιο νέο δίσκο σύντομα; Έχετε ξεκινήσει να γράφετε νέα τραγούδια; Αν ναι, ποια είναι η κατεύθυνση αυτών; (ερωτικό, πολιτικό, κοινωνικό)
Έχω ήδη έτοιμες και ολοκληρωμένες κάποιες μελοποιήσεις. Μιλάμε για Ρίτσο (τεράστιος ποιητής, με γραφή που με συγκινεί, με παρακινεί, με εμψυχώνει και γι’ αυτό έχω μελοποιήσει αρκετά ποιήματά του), Αναγνωστάκη, Καρυωτάκη και νεότερους ποιητές όπως Γιολάντα Πέγκλη, Βέρα Βασιλείου-Πέτσα, Ανδρέα Παγουλάτο (ήταν εξαιρετικός φίλος αποτελώντας μέντορα για μένα αλλά δυστυχώς τον χάσαμε το 2010). Βεβαίως έχω έτοιμα και δικά μου τραγούδια τα οποία κάποια στιγμή θα αποτελέσουν την τρίτη προσωπική δισκογραφική δουλειά αλλά αυτή τη στιγμή είναι (οικονομικά) δύσκολο να μπούμε σε στούντιο. Άλλωστε υπάρχουν δυσκολίες στο να βγάλει ένας καλλιτέχνης ένα δίσκο πλέον γιατί όλα περνούν πια από εμάς: σύνθεση, ενορχήστρωση, εύρεση μουσικών και στούντιο, κάλυψη εξόδων ηχογράφησης και έκδοσης. Όλο αυτό είναι δυσβάσταχτο αν σκεφτείς τι πόρους αποδίδει πλέον η μουσική με τον κόσμο να έχει στραγγιχτεί οικονομικά και να μην μπορεί να προσφέρει τον οβολό του σε μουσικά δρώμενα. Έτσι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί πότε θα προχωρήσει αυτή η δουλειά. Όμως θέλω σιγά σιγά να μπω σε αυτή τη διαδικασία και ελπίζω να είναι μια όμορφη περίοδος. Πάντως δεν αποκλείεται να γίνει στο Δεύτερο Πρόγραμμα μια πρώτη παρουσίαση.

Με ποιον τρόπο ή τρόπους θεωρείτε ότι το πραγματικά καλό τραγούδι, είτε παλαιότερο είτε καινούργιο, μπορεί να φθάσει πιο κοντά στους νέους ανθρώπους;
Ασφαλώς το Διαδίκτυο είναι ένα μέσο όπως και οι συναυλίες λόγω της επαφής με τον κόσμο. Το θέμα όμως είναι πώς θα φτάσουμε στο σημείο να πάει ο κόσμος εκεί. Γενικά αυτό είναι δύσκολο. Πες ότι κάνεις μια συναυλία. Πόσοι θα έλθουν σε αυτή; Πώς θα πείσουμε τον κόσμο να έχει περισσότερα τέτοια ακούσματα; Εδώ είναι ένα καίριο σημείο στο οποίο θα πρέπει να σταθούμε δηλαδή πώς θα διαμορφώσουμε μια αισθητική η οποία θα αποτελέσει την προϋπόθεση ώστε να ταξιδέψει αυτό το τραγούδι. Θεωρώ ότι αυτό μπορεί να ξεκινήσει από τα σχολεία δηλαδή μιλάμε για την εκπαίδευση, για την παιδεία.

Τι προβλέπουν τα σχέδιά σας για το υπόλοιπο της άνοιξης και για το καλοκαίρι;
Αυτή τη στιγμή είμαστε σε μεταβατικό στάδιο που περνάμε περισσότερο στο συναυλιακό μέρος αφού οι μουσικές σκηνές σιγά σιγά κλείνουν. Έτσι θα συμμετέχω σε κάποιες συναυλίες-αφιερώματα σε διάφορα μέρη στα οποία έχει διαμορφωθεί ένα κοινό που γνωρίζει την καλλιτεχνική παρουσία μου. Και στα μέρη μας (Λακωνία) θα γίνουν σίγουρα κάποιες εκδηλώσεις. Θα κάνω βεβαίως κάποιες ηχογραφήσεις σε δικά μου τραγούδια ενώ θα συμμετέχω και σε δίσκους άλλων συνθετών ως ερμηνευτής.

Σίγουρα σας έχουν αγγίξει πολλοί στίχοι τραγουδιών και δη αυτοί των ποιητών μας. Θα μπορούσατε να αναφέρετε κάποιους που προκάλεσαν εξαιρετικά μεγάλη εντύπωση με το πρώτο άκουσμα;
Στα Αντιπολεμικά σε μουσική Λίνου Κόκοτου και ποίηση Δημήτρη Χριστοδούλου υπάρχει η ιδανικότερη και πιο άμεση περιγραφή για τον πόλεμο που λέει…

«Μες στον κόσμο κάποια μέρα
σε ένα τόρνο για φαντάσου
ετοιμάσανε μια σφαίρα
για να φτάσει στην καρδιά σου»

…που κάνει το απρόσωπο προσωπικό και δίνει όλη τη διάσταση του πολέμου. Κάποιος σε μια χώρα φτιάχνει μία σφαίρα για να φθάσει στην καρδιά σου. Είναι μια τρέλα, είναι παράνοια.

Θεωρείτε ότι οι ραδιοφωνικοί/τηλεοπτικοί σταθμοί στηρίζουν τους νέους καλλιτέχνες και το ποιοτικό τραγούδι περασμένων δεκαετιών;
Η απάντηση είναι σαφώς αρνητική. Δυστυχώς το μοναδικό κριτήριο για να ανοίξει κάποιος ένα ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό είναι να έχει χρήματα, χωρίς να ζητείται κάποιο εχέγγυο αισθητικής. Δεν μπορείς να ανοίξεις ένα σταθμό και να μην παίζεις κάτι ποιοτικό, δεν είναι όλα τόσο υποκειμενικά. Η σαβούρα είναι σαβούρα. Δεν μπορούν να είναι όλα σαβούρα. Γιατί το ανοίγεις; Τι προσφέρεις; Τι δίνεις στον κόσμο; Πρέπει να υπάρχει μια κατεύθυνση. Το ΕΣΡ υπάρχει μόνο για κόβει κάποια βρισιά; Όταν είναι χυδαία η ύλη που προσφέρεται ως αισθητική, εκεί τι γίνεται; Είναι κι αυτό κάτι που πρέπει να σκεφτούμε. Γενικά όταν το βασικό κριτήριο για ό,τι συμβαίνει και βασικός παρονομαστής είναι το χρήμα και τίποτα άλλο, τότε είναι πολύ δύσκολο να φτάσει κάτι καλό στον κόσμο και να εξαπλωθεί. Πολλές φορές δέχεται και πολεμική το καλό γιατί ίσως δεν εξυπηρετεί κάποιους άλλους σκοπούς. Δεν γίνεται να διυλίζονται όλα μέσα από το φίλτρο του χρήματος.

Για παράδειγμα, ενδεικτικά το λέω, όταν μία αθλητική μεταγραφή κοστίζει 200 εκατομμύρια ενώ υπάρχει υποσιτισμός στον κόσμο, αυτό αποτελεί ντροπή και όνειδος για το ανθρώπινο είδος. Όταν ένας ιδιώτης αποκομίζει με αδηφαγία τεράστια κέρδη δισεκατομμυρίων τα οποία στερείται η παιδεία, η υγεία ο πολιτισμός, πού πάει το πράγμα; Σαν να είναι το χρήμα για το χρήμα. Γενικά είναι απαράδεκτο να υπάρχει τερατώδης συσσώρευση εκατομμυρίων, δισεκατομμυρίων και τρισεκατομμυρίων την ώρα που τόσοι άνθρωποι στερούνται τα βασικά, την ώρα που η παιδεία, η υγεία και ο πολιτισμός και το περιβάλλον υποφέρουν. Οφείλουμε να αναθεωρήσουμε πολλά για την πορεία μας ατομικά και συλλογικά. Το μάρκετινγκ και η ανάπτυξη με τη στρεβλή της έννοια σε επίπεδο λογιστικών όρων που δεν απηχούν στην εργασία, την ευημερία, την παγκόσμια ισορροπία, την ειρήνη, έχουν καβαλήσει επάνω στην πλάτη του ανθρώπου.

Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας με τον Πάνο Μπούσαλη είχαμε και μια πολύ ευχάριστη τηλεφωνική παρέμβαση από το μεγάλο μας συνθέτη Λίνο Κόκοτο. Κατόπιν παράκλησής μας ο κ. Κόκοτος δέχτηκε με ευχαρίστηση να πει λίγα λόγια για τον Πάνο με τον οποίο έχουν συνεργαστεί πολλές φορές σε ζωντανές εμφανίσεις αλλά και δισκογραφικά.

«Με τον Πάνο από την πρώτη ημέρα που γνωριστήκαμε, σκεφτήκαμε τη συνεργασία για κάποιες εμφανίσεις το φθινόπωρο του 2007 στον Κεραμεικό. Αποτελούσαμε ένα μέρος του προγράμματος κάτω από το όνομα του Μπάμπη Τσέρτου. Εκεί λοιπόν έγινε η γνωριμία. Ίσως, βέβαια, ο Πάνος να είχε ακούσει το όνομα Λίνος Κόκοτος (γέλια).
Μερικές φορές με έναν άνθρωπο μία λέξη να πεις ή έναν τίτλο τραγουδιού να σου πει, καταλαβαίνεις αμέσως πώς σκέφτεται. Δεν χρειάστηκε να πούμε πολλά λόγια. Μετά από 2-3 ημέρες έμαθα ότι ο Πάνος είχε ήδη γνωριστεί με τον Χρήστο Λεοντή και υπήρχε εκτίμηση εκ μέρους του Χρήστου για τον Πάνο. Αυτό είναι απόλυτα επιβεβαιωμένο. Έτσι είχαμε επαφή 2-3 φορές την εβδομάδα όχι μόνο συνεργατικά αλλά και εκτός εργασίας. Θεωρούσα και θεωρώ τον Πάνο ένα φίλο μου. Όταν ο Πάνος αυτονομήθηκε λίγο τραγουδώντας και δικά του τραγούδια, έδειξε το ταλέντο του, την ευαισθησία του και ότι είναι ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης με μία φωνή που ξέρει όχι μόνο να τραγουδά αλλά και να εκφράζεται. Είτε πρόκειται για «επιθετική» στιγμή είτε ρομαντική, πραγματικά ο Πάνος θα τη δώσει με τον καλύτερο τρόπο. Μετά το κοινό πρόγραμμα στον Κεραμεικό έχουμε κάνει πολλές εκδηλώσεις και ήταν πραγματικά μία όαση και μία ομορφιά η συνεργασία μαζί του. Χαίρομαι τον Πάνο ως τραγουδιστή και, έτσι πιστεύω, χαίρεται και αυτός τα τραγούδια μου. Επίσης, σε μια κοινή εμφάνισή μας, ο Πάνος γνωρίστηκε με την Βέρα Βασιλείου-Πέτσα, που είχε έλθει να ακούσει τα τραγούδια μου, έχοντας μια αδυναμία στο χρώμα που βγάζουν. Αυτή η γνωριμία ήταν το εφαλτήριο να τραγουδήσει ο Πάνος τέσσερα δικά μου τραγούδια, σε πρώτη εκτέλεση, στο δίσκο «Βορεινό παράθυρο» που έχει γράψει τους στίχους η Βέρα. Τραγουδώντας λοιπόν ο Πάνος τέσσερα τραγούδια δείξαμε πόσο απαραίτητη ήταν για εμάς η ερμηνεία του, η φωνή του και γενικά η συμμετοχή του. Θα μπορούσαμε να διαλέξουμε κάποιον άλλο (κοινώς φίρμα) αλλά υπήρχε η επιθυμία για τη συμμετοχή του Πάνου που ήταν τόσο σημαντική»

———————-

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του MusicCorner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here