«Το αγγλόφωνο τραγούδι είναι το νέο έντεχνο. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, ό,τι ενδιαφέρον κυκλοφορεί πια είναι από την αγγλόφωνη μουσική σκηνή»…

Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στη Μαριάνα Πουτακίδου
Φωτογράφηση: Ιωάννα Γκόγκου
Music Corner – 31/10/2011

Το 1997 η Δήμητρα Γαλάνη στο δίσκο της «Τα Χάρτινα», παρουσίαζε στο κοινό για πρώτη φορά τον 24χρονο τότε Νίκο Μωραΐτη, ο οποίος υπέγραφε στιχουργικά τα εφτά από τα δέκα κομμάτια του album. Από τότε μέχρι σήμερα ο  νεαρός στιχουργός με το ίδιο «πάθος για το τραγούδι, τον ίδιο σεβασμό για ό,τι έχει προηγηθεί, την ίδια πεντακάθαρη γραφή και προπάντων το ίδιο κρυστάλλινο και βαθύ αίσθημα», όπως ανέφερε τότε η Γαλάνη, έχει μια συνεχή παρουσία στα μουσικά πράγματα με σημαντικές συνεργασίες στο ενεργητικό του και αμέτρητα τραγούδια, που έχουν γνωρίσει μεγάλη επιτυχία και έχουν αγαπηθεί από το κοινό.

Η πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα μας στην οποία θίχτηκαν θέματα μουσικής, κοινωνικής, αλλά και πολιτικής φύσης, φιλοξενήθηκε στον όμορφο χώρο του café-bar “Life” στο Χαλάνδρι!

Music Corner: Θυμάσαι ποιος ήταν ο πρώτος στίχος που έγραψες με την ικανοποίηση και την αυτοπεποίθηση, ότι μπορεί να σταθεί ως τραγούδι;
Νίκος Μωραΐτης: Όχι, αλλά από τους πρώτους στίχους που έγραψα είχα τρομερή αυτοπεποίθηση ότι μπορούν να σταθούν ως τραγούδια και πίστευα ότι είμαι και …πάρα πολύ μεγάλος στιχουργός! Αυτή βέβαια είναι η αυτοπεποίθηση που γεννάει η άγνοια. Αυτό που νιώθεις όταν πρωτομπαίνεις σε κάτι, με αθωότητα και χωρίς επίγνωση. Επειδή κατάφερες και έκανες ένα couplé ένα refrain και ένα δεύτερο couplé, πιστεύεις ότι θα καταγραφείς στην ιστορία ως στιχουργός. Φυσικά αυτοί οι πρώτοι στίχοι ήταν πολύ χρήσιμοι ως μαθητεία, αλλά δε μένει κάτι από αυτούς, δεν στέκουν ως τραγούδια.

Music Corner: Δουλεύεις καλύτερα γράφοντας πάνω σε υπάρχουσες μελωδίες ή δίνοντας το λόγο σου για μελοποίηση;
Νίκος Μωραΐτης: Κάνω και τα δύο, αλλά περνώντας ο καιρός είδα ότι μ’ αρέσει πιο πολύ να γράφω πάνω σε μελωδίες. Όταν γράφω πρέπει να κρατήσω ένα μέτρο ούτως ή άλλως, οπότε μέσα μου σκαρφίζομαι μια μελωδία, όμως επειδή δεν είμαι συνθέτης η μελωδία αυτή είναι κακή και τυποποιημένη. Προτιμώ λοιπόν να δουλέψω πάνω σε μια ωραία μελωδία, η οποία θα με βοηθήσει να νικήσω τα δικά μου στερεότυπα και να εξελίξω τη δική μου γλώσσα, γιατί μια μελωδία μπορεί να απογειώσει και εμένα. Είναι ξεκάθαρο μέσα μου ότι αυτά που κάνω δεν είναι ποιήματα, είναι τραγούδια, οπότε με βολεύει να υπάρχει ήδη το δεδομένο της μουσικής.

Music Corner: Η εικόνα του σκυμμένου σε ένα γραφείο ανθρώπου πάνω σε ένα σωρό χαρτιά και ίσως με ένα τσιγάρο στο χέρι, είναι αυτή που έρχεται στο μυαλό κάποιων, όταν προσπαθούν να φανταστούν έναν στιχουργό επί το έργον. Τι ισχύει στη δική σου περίπτωση;
Νίκος Μωραΐτης: Ένα τραγούδι μπορεί να γεννηθεί παντού. Υπάρχουν περιπτώσεις που είσαι στο μπάνιο και τρέχεις με τα νερά για να μην ξεχάσεις αυτό που σου ήρθε στο μυαλό. Υπήρξε περίπτωση που οδηγούσα και κατέβηκα να αγοράσω σημειωματάριο από το περίπτερο για να σημειώσω κάτι. Τα καλύτερα τραγούδια είναι εκείνα στα οποία όλο το κείμενο σου έρχεται ουρανοκατέβατο. Σε αυτή την περίπτωση αυτό που κάνεις είναι να γίνεσαι στενογράφος του εαυτού σου. Προσπαθείς να προλάβεις αυτό που έχει έρθει, ώστε να μην πετάξει και φύγει. Η εικόνα που μου περιέγραψες μου ταιριάζει περισσότερο σε μυθιστόρημα!

Music Corner: Λειτουργείς βεβιασμένα; Να πεις λ.χ.: «Έχω πέντε μελωδίες, πρέπει τώρα να καθίσω να γράψω στίχους γι’ αυτές».
Νίκος Μωραΐτης: Δε λειτουργώ έτσι. Υπάρχουν βέβαια μερικές μέρες που θέλω οπωσδήποτε να γράψω ένα τραγούδι, έχω φορτώσει, έχω να γράψω καιρό, έχουν μαζευτεί πράγματα που θέλω να πω. Σε αυτές τις περιπτώσεις βάζω και ακούω κάποιες μελωδίες που μου έχουν ήδη στείλει και γράφω.

Music Corner: Έχεις στίχους στο συρτάρι που περιμένεις την κατάλληλη στιγμή για να βγουν;
Νίκος Μωραΐτης: Πολλούς, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν είναι καλοί.

Music Corner: Τους χρησιμοποιείς όταν κάποια στιγμή σου δώσουν μια νέα μελωδία;
Νίκος Μωραΐτης: Ποτέ. Όταν έρθει μια καινούρια μελωδία θα βγει καινούριος λόγος. Δε θα σκεφτώ ότι έχω κάτι στο συρτάρι μου που ίσως ταιριάζει, μήπως το παντρέψω…

Music Corner: Για ποιο λόγο γράφεις;
Νίκος Μωραΐτης: Επειδή μου αρέσει πάρα πολύ το τραγούδι. Για τον ίδιο λόγο ασχολήθηκα με τη δημοσιογραφία, στο κομμάτι που είχε να κάνει με τα καλλιτεχνικά. Με οδηγεί η αγάπη μου για το τραγούδι.

Όταν γράφω πρέπει να κρατήσω ένα μέτρο ούτως ή άλλως, οπότε μέσα μου σκαρφίζομαι μια μελωδία, όμως επειδή δεν είμαι συνθέτης η μελωδία αυτή είναι κακή και τυποποιημένη. Προτιμώ λοιπόν να δουλέψω πάνω σε μια ωραία μελωδία, η οποία θα με βοηθήσει να νικήσω τα δικά μου στερεότυπα και να εξελίξω τη δική μου γλώσσα, γιατί μια μελωδία μπορεί να απογειώσει και εμένα.

Music Corner: Από τη στιγμή που οι στίχοι σου κυκλοφορούν ντυμένοι με μία μελωδία, σε ενδιαφέρει ο κόσμος που θα τους ακούσει να μπει στην ψυχολογία που είχες την ώρα που τους έγραφες για να τους καταλάβει ή από αυτό το σημείο και μετά ο καθένας κάνει τη δική του ανάγνωση;
Νίκος Μωραΐτης: Από τη στιγμή που γράφεται ένα τραγούδι με ενδιαφέρει να βρει τους ακροατές του. Αν πρόκειται για ένα τραγούδι με μαζική προοπτική, θα ήθελα να λάβει αυτή τη διάσταση. Εάν είναι ένα «ειδικό» κομμάτι, θέλω να φτάσει στους «ειδικούς» ακροατές στους οποίους απευθύνεται. Ενδεχομένως αυτοί να είναι λίγοι και πολύ συγκεκριμένοι άνθρωποι, των οποίων όμως θέλω να «ξύσω την πληγή». Το πώς θα ερμηνεύσει κάποιος ένα τραγούδι μου από τη στιγμή που αυτό θα φύγει από τα χέρια μου, δε με νοιάζει. Μπορεί να γίνουν και παρερμηνείες. Τα τραγούδια δεν τα ελέγχεις, έχουν δική τους ζωή. Το «Κομμένα πια τα δανεικά» είναι ένα κοινωνικο-πολιτικό τραγούδι. Δεν καταναλώθηκε ως τέτοιο. Πολλοί έμειναν μόνο στη φράση του τίτλου του. Το ίδιο συνέβη και με το «Χέρια ψηλά». Έχω δει απόλυτα ακραίες χρήσεις. Από παιδάκια που μαθαίνουν να το τραγουδάνε στο σχολείο, μέχρι άνθρωπο που μου έστειλε με e-mail την εργασία που έκανε σε μεταπτυχιακό με βάση το νόημα του τραγουδιού. Με ικανοποιεί το να μπαίνει ο άλλος σε μία δεύτερη ανάγνωση, αλλά δε με στεναχωρεί όταν κάποιος μένει στην πρώτη. Ο καθένας είναι ελεύθερος να καταλάβει ένα τραγούδι μέχρι το σημείο που εκείνος έχει ανάγκη.

Music Corner: Υπάρχει κάποιο τραγούδι που εσύ το έχεις αγαπήσει πολύ και ο κόσμος δεν το αγκάλιασε;
Νίκος Μωραΐτης: Νομίζω το «κραγιόν» της Πρωτοψάλτη.

Music Corner: Πού πιστεύεις ότι μπορεί να οφείλεται αυτό;
Νίκος Μωραΐτης: Δεν ξέρω. Δε νομίζω ότι βγήκε ένα δυνατό – εμπορικά – αποτέλεσμα. Θα μπορούσε να ενορχηστρωθεί διαφορετικά, να ειπωθεί σε άλλο τόνο… αλλά από τη στιγμή που είναι, για μένα, ίσως το καλύτερο τραγούδι που έχω γράψει, και από τη στιγμή που έρχονται άνθρωποι που μου το επισημαίνουν κάθε τόσο, νομίζω έχει βρει το στόχο του. Αντίστοιχα και η «Κούκλα σπασμένη» και το «Περιπλανώμενο» της Μπάμπαλη δεν έγιναν μεγάλες επιτυχίες, αλλά αν καταφέρεις να συγκινήσεις το κοινό στο οποίο απευθύνεσαι, είναι μέσα σου σαν να έχουν γίνει τεράστιες εμπορικές επιτυχίες.

Music Corner: Πιστεύεις ότι οι Έλληνες ως μουσικό κοινό δίνουν μεγαλύτερη σημασία στο στίχο ή στη μελωδία;
Νίκος Μωραΐτης: Όλα παίζουν ρόλο. Και η μουσική και ο στίχος και η ερμηνεία και η ενορχήστρωση. Αυτό όμως που σε κάνει να ταυτιστείς με ένα τραγούδι είναι ο στίχος.

Music Corner: Ο στίχος είναι και αυτό που σου μένει και με το οποίο ενδεχομένως θα αναζητήσεις ένα τραγούδι που έχεις ακούσει;
Νίκος Μωραΐτης: Ο στίχος είναι το πιο κοντινό σε όλους μας, γι’ αυτό και όλη η Ελλάδα γράφει στίχους.

Music Corner: Νόμιζα ότι όλη η Ελλάδα τραγουδάει!
Νίκος Μωραΐτης: Ισχύει και αυτό. Ανάμεσα όμως στη μουσική και στο στίχο, είναι πιο εύκολο να γράψεις στίχο, γιατί είναι η γλώσσα όλων, ο κοινός μας κώδικας, τα γράμματα που μαθαίνουμε στο σχολείο. Οι νότες είναι μία σπουδή για λίγους.

Music Corner: Βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου ανθεί η αγγλόφωνη μουσική σκηνή. Πώς βλέπεις αυτή την εξέλιξη; Θα επιχειρούσες να γράψεις στα αγγλικά;
Νίκος Μωραΐτης: Όχι, γιατί δεν μεγάλωσα με ξένα τραγούδια και ξένη μουσική. Μεγάλωσα με το ελληνικό τραγούδι. Επιπλέον, είμαι πεπεισμένος πως αν μια γλώσσα δεν είναι η γλώσσα στην οποία μιλάς, θυμώνεις και ερωτεύεσαι, δεν μπορείς να γράψεις. Εγώ τουλάχιστον δεν μπορώ να γράψω ούτε στα αγγλικά, ούτε στα ισπανικά, μολονότι τα μιλάω. Αυτά τα παιδιά που είναι καμιά δεκαετία νεότερα από εμένα, μεγάλωσαν με αυτό το είδος της μουσικής και μπορούν να εκφραστούν πολύ καλά σε αυτή τη γλώσσα. Έχω την αίσθηση ότι το αγγλόφωνο τραγούδι είναι το νέο έντεχνο. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, ό,τι ενδιαφέρον κυκλοφορεί πια, είναι από την αγγλόφωνη μουσική σκηνή. Απλώς εγώ δε θα μπορούσα να εκφραστώ σε αυτή τη γλώσσα. Γι’ αυτή τη γενιά και με τον τρόπο που μεγάλωσε είναι η φυσική της γλώσσα.

Music Corner: Έχεις δηλώσει πως: «Όταν θα κάνω τη δουλειά μου για την Ανδριάνα Μπάμπαλη, την Πρωτοψάλτη, την Αρβανιτάκη, τον Νταλάρα ή τον Κότσιρα, νιώθω εκείνη τη στιγμή ότι έχω να κάνω με τέχνη… Όταν έχω να δουλέψω με τον Ρέμο ή με τον Χατζηγιάννη, δεν διακινδυνεύω να φτιάξω ένα τραγούδι που να μην πάει στο Νο1». Λειτουργείς με δύο «ταχύτητες»;
Νίκος Μωραΐτης: Μάλλον δεν είναι πετυχημένη αυτή η δήλωση. Αυτό που εννοώ είναι ότι εμένα με ενδιαφέρει το τραγούδι και σαν επικοινωνία και σαν τέχνη. Ένα τραγούδι που έχει ως φωνητικά του οχήματα κάποιους μαζικούς τραγουδιστές, είναι λογικό να προσπαθώ να είναι επικοινωνιακό. Συνεχίζω να γράφω με τη δική μου γλώσσα, δεν αλλάζω γλώσσα. Δεν έχω δύο γλώσσες τις οποίες χρησιμοποιώ εναλλάξ. Απλώς στην περίπτωση αυτή βασίζομαι περισσότερο στη δύναμη της επικοινωνίας. Στην άλλη περίπτωση, μετριέμαι κι εγώ περισσότερο στο κομμάτι που έχει να κάνει με την τέχνη. Το κομμάτι της επικοινωνίας ξέρω πια ότι το κατέχω κάπως, γιατί τραγούδια μου έχουν γνωρίσει επιτυχία. Στην άλλη περίπτωση, αναμετράσαι συνεχώς με αυτό που θεωρείς εσύ τέχνη και με τον τρόπο που εσύ θα μπορούσες να συμβάλεις σε αυτή.

Music Corner: Και για την οποία δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ότι επικοινωνιακά θα φτάσει στο κοινό;
Νίκος Μωραΐτης: Όχι, αλλά μπορεί ένα τραγούδι να είναι και τέχνη και επικοινωνία μαζί, όπως π.χ. το «Θεός αν είναι» ή «Η οδός Αριστοτέλους». Είναι έργα τέχνης που έχουν και επικοινωνιακή δύναμη και αυτό είναι κάτι που το έχει δείξει ο χρόνος.

Music Corner: Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος έχει πει σε μια συνέντευξη του: «Εξαιρετικούς στίχους γράφουν η Νικολακοπούλου, ο Ρασούλης, ο Αλκαίος, ο Τριπολίτης και άλλοι νεότεροι. Ο Νίκος Μωραΐτης ξέρει τον τρόπο να φτιάχνει και σουξέ». Μετά από αρκετές εμπορικές επιτυχίες μπορεί να πει κανείς ότι υπάρχει συνταγή;
Νίκος Μωραΐτης: Κατ’ αρχάς να τον ευχαριστήσω θερμά γιατί τον θαυμάζω απεριόριστα, είναι ο πιο ακριβός μου φίλος και πάντα με βάζει στους ανθρώπους που εκτιμάει. Θα διαφωνήσω όμως! Δεν ξέρω τον τρόπο να κάνω σουξέ. Δεν υπάρχει συνταγή επιτυχίας. Η μόνη μέθοδος που εγώ χρησιμοποιώ είναι να προσπαθήσω να βάλω στο στόμα ενός τραγουδιστή πράγματα που δεν έχει ήδη πει. Όταν συνεργαστήκαμε πρώτη φορά με το Χατζηγιάννη, ήθελα ως ήρωας να ρίξει το εγώ του και να πάει στα σκαλιά της. Αυτό όταν το κάνει ένας άντρας είναι πιο δραματικό από ότι όταν το βάλεις στο στόμα μιας γυναίκας. Έτσι έγινε το «Δε φεύγω». Συνεργαζόμενος με το Ρέμο ήθελα – από τη στιγμή που το λαϊκό τραγούδι δεν είναι σήμερα ισχυρό τουλάχιστον σε ρυθμούς χασάπικου και ζεϊμπέκικου – να του γράψω ένα τραγούδι σα να είναι Ιταλός λαϊκός τραγουδιστής. Έτσι βγήκε το «Τέρμα η ιστορία». Φαντάζομαι πράγματα για διάφορους ερμηνευτές και κάποια από αυτά τα «πειράματα» έχουν δείξει να πετυχαίνουν, γιατί παρουσιάζεις μια άλλη πλευρά ενός πολύ δημοφιλούς προσώπου. Δεν υπάρχει πεπατημένη όμως, γιατί δεν κάνεις ότι έχει κάνει ήδη.

Music Corner: Δεν υπάρχει το ρίσκο αυτό το καινούριο που θα παρουσιάσεις για κάποιον, ο κόσμος να μην το δει θετικά;
Νίκος Μωραΐτης: Ναι, συνήθως η πρώτη αντίδραση είναι αρνητική. Όταν έγινε το «Μην ορκίζεσαι», υπήρξε διευθυντής εταιρείας που μου είπε: «Μα είναι δυνατόν, τι πήγες και έκανες στην Αρβανιτάκη;». Όταν το τραγούδι βγήκε πρώτο σε μεταδόσεις το 2008, προφανώς ξεχνώντας τι μου είχε πει, μου ζήτησε για κάποια τραγουδίστρια της εταιρείας του ένα τραγούδι σαν το «Μην ορκίζεσαι» !

Δεν υπάρχει συνταγή επιτυχίας. Η μόνη μέθοδος που εγώ χρησιμοποιώ είναι να προσπαθήσω να βάλω στο στόμα ενός τραγουδιστή πράγματα που δεν έχει ήδη πει. Όταν συνεργαστήκαμε πρώτη φορά με το Χατζηγιάννη, ήθελα ως ήρωας να ρίξει το εγώ του και να πάει στα σκαλιά της.

Music Corner: Είσαι ένας άνθρωπος που δε διστάζει να μιλήσει για όσα τον «καίνε» και να εκφράσει την άποψή του με ότι αυτό συνεπάγεται. Το αποτέλεσμα είναι συνήθως κείμενα σου να «ανοίγουν» συζητήσεις επί συζητήσεων, με τη μορφή διαδικτυακών σχολίων και όχι μόνο. Πώς αντιμετωπίζεις τις ποικίλες αντιδράσεις εκείνων που διαβάζουν τα γραφόμενά σου;
Νίκος Μωραΐτης: Δεν με έχει απασχολήσει αυτό το θέμα. Είναι πολύ βολικό να μη λέω την κοινωνικο-πολιτική γνώμη μου, γιατί γράφω τραγούδια που έχουν μια ευρύτερη απήχηση και έτσι θα με συνέφερε να είμαι κι εγώ μιας ευρύτερης απήχησης και να μη γνωρίζει ο άλλος τι υποστηρίζω. Αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο και εξαιρετικά ανώδυνο. Στη συγκεκριμένη όμως περίοδο που διανύουμε το μόνο στο οποίο μπορώ να συμβάλω είναι να πω αυτό το οποίο πιστεύω. Οι άνθρωποι που ασχολούνται με τον πολιτισμό, με το τραγούδι και τις άλλες τέχνες καλό θα ήταν αυτή την περίοδο να ρίξουν τις επαγγελματικές τους μάσκες. Είπε ο Δημήτρης Μητροπάνος κάτι ακραίο, ότι ο Παπανδρέου θα μείνει στην ιστορία ως προδότης. Δε συμφωνώ με τη λέξη «προδότης», αλλά χαίρομαι τόσο πολύ που επιτέλους ένας τραγουδιστής βγήκε και είπε κάτι βαρύ. Όλοι κρύβονται πίσω από το ότι «εμείς ψυχαγωγούμε τον κόσμο και πρέπει όλοι να μας αγαπάνε». Δεν πρέπει να μας αγαπάνε όλοι. Και τα τραγούδια μας – ακόμη και τα πιο δημοφιλή – δεν τα αγαπάνε όλοι. Γιατί να προσποιούμαστε τους καθολικής αποδοχής από τη στιγμή που κανένας δεν είναι καθολικής αποδοχής; Ας πούμε αυτό που πιστεύουμε σε μια τέτοια συγκυρία.

Music Corner: Να αναφερθώ λίγο πιο συγκεκριμένα. Ως αντίδραση σε κάποια κείμενά σου δημοσιεύτηκε μια ανοιχτή επιστολή από το φιλόλογο και δημοσιογράφο Σπύρο Αραβανή, που σου καταλογίζει μερίδιο ευθύνης για την τωρινή κατάσταση στο ελληνικό τραγούδι.
Νίκος Μωραΐτης: Δεν νιώθω ότι θέλω να απαντήσω στο περιεχόμενο της επιστολής. Θέλω όμως να πω κάτι ως προς τον τύπο που επιλέχτηκε, γιατί αισθάνομαι ότι μερικές φορές χάνουμε το μέτρο. Ανοιχτή επιστολή έστειλε ο Μίκης Θεοδωράκης στον Πρωθυπουργό. Έστειλε ο δημοσιογράφος Κώστας Βαξεβάνης στον Υπουργό Οικονομικών για ένα σοβαρότατο ζήτημα. Το να στέλνει ένας άνθρωπος τον οποίο δεν ξέρω και όπου ρώτησα επίσης δεν τον ήξεραν, ανοιχτή επιστολή σε εμένα που επίσης ο κόσμος έχει κάθε λόγο να μη με ξέρει, μου φαίνεται ακραίο. Ξεπερνάμε κάποια μέτρα. Σε λίγο θα πρέπει να περιμένω τελεσίγραφο, ρηματική διακοίνωση και τέλος την ανάκλησή μου από τη θέση του Πρέσβη! Κοίταξε, εγώ ποτέ δεν είδα τον εαυτό μου ως παράγοντα. Τραγούδια γράφω, που σε άλλες περιπτώσεις αποδεικνύονται δημοφιλή και σε άλλες περιπτώσεις πολύ ειδικά. Οι δε προτάσεις μου συνήθως είναι ακραίες για τους τραγουδιστές με τους οποίους συνεργάζομαι και συχνά οι πρώτες αντιδράσεις από το δισκογραφικό σύστημα είναι αρνητικές, ακόμα και για τραγούδια που μετά αποδείχτηκαν πολύ επιτυχημένα. Δεν μπορώ λοιπόν να μπω σε ένα τέτοιο παιχνίδι δημοσιότητας. Αντίθετα, απαντάω σε όλες τις επιστολές, μηνύματα που μου στέλνουν στο e-mail μου ή στο Facebook. Δεν «γράφω» κανέναν, δεν απαξιώ να απαντήσω σε κανέναν, αρκεί να απευθύνεται σε εμένα, όχι στα media.

Music Corner: Εσύ πιστεύεις ότι υπάρχει αντικειμενικότητα στη μουσική;
Νίκος Μωραΐτης: Αν πάμε στο Θεοδωράκη, το Χατζιδάκι, τον Ξαρχάκο, το Σαββόπουλο και όλους αυτούς, ναι υπάρχει. Βεβαίως θα βρεθεί κάποιος και θα σου πει «εμένα δε μου αρέσει ο Θεοδωράκης, μου αρέσει ο Χατζιδάκις». Για συγκεκριμένα όμως μεγέθη υπάρχει ως ένα βαθμό το αντικειμενικό. Όσο ερχόμαστε προς τα νεότερα χρόνια, το αντικειμενικό χάνεται. Υπάρχουν πολλές αντεγκλήσεις γύρω από πρόσωπα και πράγματα. Όσο μεγαλύτερη επιτυχία κάνει κάτι, τόσο πιο πολύ θα πολεμηθεί στον καιρό του. Όταν ένας άνθρωπος σταματήσει να γράφει, προς ανακούφιση των υπολοίπων, θα γίνει εύκολα αποδεκτός από τους πρώην πολέμιούς του. Τα έχουμε δει. Εγώ μεγάλωσα την εποχή που πολεμούσαν τη Νικολακοπούλου και γινόμουν έξαλλος με αυτούς που την έβριζαν. Ανήκω στη γενιά του «Δι’ ευχών». Όταν άκουσα πρώτη φορά αυτό το αριστούργημα του Αντύπα και της Νικολακοπούλου ανατρίχιασα, κι ύστερα διάβαζα τις κριτικές και τρελαινόμουν που υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι έβριζαν αυτό το δίσκο. Ο χρόνος δείχνει τελικά ποιος είναι ο χαμένος σε αυτή την υπόθεση. Αν κρατήσεις ένα τέτοιο κείμενο και το διαβάσεις μετά από χρόνια φαίνεται πιο αστείο και από την καλύτερη κωμωδία, γιατί απλά οι συγγραφείς του έχουν διαψευσθεί μέσα στο χρόνο.

Όσο μεγαλύτερη επιτυχία κάνει κάτι, τόσο πιο πολύ θα πολεμηθεί στον καιρό του. Όταν ένας άνθρωπος σταματήσει να γράφει, προς ανακούφιση των υπολοίπων, θα γίνει εύκολα αποδεκτός από τους πρώην πολέμιούς του.

Music Corner: Να ανοίξουμε ένα άλλο κεφάλαιο. Ήσουν χρόνια ραδιοφωνικός παραγωγός και εξακολουθεί να παρακολουθείς το ραδιοφωνικό σκηνικό το οποίο ενίοτε ψέγεις. Το ραδιόφωνο ακολουθεί μια καθοδική πορεία για την οποία εν μέρει ευθύνονται και οι playlists;
Νίκος Μωραΐτης: Δε θα μιλούσα για καθοδική πορεία. Πλέον, τελείωσε ένα επάγγελμα, αυτό του ραδιοφωνικού παραγωγού. Αυτό το έλεγα χρόνια, όχι επειδή έχω μαντικές ικανότητες, αλλά γιατί έβλεπα τι γίνεται γύρω μου. Απλώς, στο Μελωδία ήμασταν σε ένα πολύ προστατευμένο πλαίσιο και δε θέλαμε να το πιστέψουμε. Ως άνθρωπος του ραδιοφώνου που τελείωσε το επάγγελμά του, θα είχα κάθε λόγο να βρίζω το σημερινό ραδιόφωνο, όπως έχουν δικαίωμα να κάνουν όσοι θίγονται επαγγελματικά. Δε θέλω να το κάνω. Εμένα το θέμα μου δεν είναι τόσο το playlist, αλλά αυτός που το φτιάχνει. Να είναι ένας άνθρωπος με αισθητική. Τώρα τι μπορώ να πω για το νέο Μελωδία, όταν αξιοποιεί όλο το ελληνικό τραγούδι από ’60 μέχρι σήμερα; Ρεπερτοριακά καλύπτει ένα εύρος που είναι αξιοσημείωτο. Το μόνο ψεγάδι είναι αυτό της επανάληψης, που όμως είναι εγγενές μειονέκτημα του playlist.

Music Corner: Ας φύγουμε από το ραδιόφωνο και ας πάμε στο διαδίκτυο το οποίο πλέον παίζει σημαντικό ρόλο στο χώρο της μουσικής. Από τη μία δίνει χώρο έκφρασης στον οποιονδήποτε, ώστε να παρουσιάσει τη δουλειά του, από την άλλη η ανεξέλεγκτη παράνομη διακίνηση της μουσικής πλήττει σημαντικά τη δισκογραφία και κυρίως τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών. Βλέπεις να υπάρχει μια χρυσή τομή;
Νίκος Μωραΐτης: Το προσπαθούν τώρα στη Γαλλία, αλλά η ελληνική νομοθεσία από τη γαλλική απέχει έτη φωτός. Προσωπικά, πιστεύω τόσο στην ελευθερία του διαδικτύου, ώστε να αποδεχτώ και το κομμάτι του που φτάνει στην ασυδοσία. Είναι πολύ σημαντικό ότι κάποιος μπορεί να γράψει αυτό που πιστεύει και να το δημοσιοποιήσει. Καλύτερα να υπάρχει αυτή η ελευθερία και ας φτάνει στην αυθαιρεσία, παρά να μην υπάρχει καθόλου.

Music Corner: Σε βρίσκουμε τόσο στο Facebook, όσο και στο MySpace. Την ενασχόλησή σου με τις διαδικτυακές αυτές κοινότητες τη βλέπεις καθαρά στο πλαίσιο της δουλειάς σου ή την επιλέγεις και στην προσωπική σου ζωή;
Νίκος Μωραΐτης: Το MySpace δεν το χρησιμοποιώ, το άνοιξα από περιέργεια αλλά δε μου άρεσε ως πλαίσιο. Στο προφίλ μου στο Facebook δεν βάζω πράγματα σχετικά με τη δουλειά μου. Υπάρχει ένα group που το έχουν ανοίξει κάποια άτομα που τους αρέσει η δουλειά μου, αλλά δεν το διαχειρίζομαι εγώ. Στο δικό μου προφίλ το μόνο που κάνω είναι να γράφω και να προσθέτω τα άτομα που μου στέλνουν αιτήματα.

Music Corner: Είτε τους γνωρίζεις είτε όχι;
Νίκος Μωραΐτης: Ναι, όλους.

Music Corner: Οι οποίοι όμως ενδεχομένως σε προσεγγίζουν με αυτό τον τρόπο επειδή είσαι ο στιχουργός Νίκος Μωραΐτης.
Νίκος Μωραΐτης: Μπαίνουν πολλοί άνθρωποι που γράφουν στίχο και μουσική και ζητάνε να δω δουλειά τους. Αυτό γίνεται σε καθημερινή βάση. Είναι κάτι ευχάριστο. Μου λένε πολλές φορές ότι δεν περίμεναν να τους απαντήσω, κάτι που εγώ θεωρώ αυτονόητο ότι πρέπει να κάνω. Από τη στιγμή που θα λάβω κάτι, θα το διαβάσω ή θα το ακούσω και θα πω μια γνώμη. Εκεί που νιώθω άβολα είναι όταν μου ζητάνε βοήθεια για να προσεγγίσουν συγκεκριμένους καλλιτέχνες. Τότε τους απαντάω ότι αυτό δεν το κάνω ούτε για μένα, πόσο μάλλον να πάω με τραγούδια άλλου. Δεν προτείνω τραγούδια. Μου έχει μείνει τόσο πικρή ανάμνηση από τα χρόνια που έπρεπε να το κάνω όταν ξεκινούσα. Πλέον ανταποκρίνομαι θετικά ή αρνητικά στις προτάσεις που μου κάνουν. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις που έχω λυπηθεί πολύ. Έχω συναντήσει μια κοπέλα η οποία γράφει καταπληκτικά και ένα άλλο παιδί που γράφει πολύ καλό κοινωνικο-πολιτικό στίχο. Στον τομέα αυτό έχουμε μείνει στον Ελευθερίου, τον Αλκαίο και τον Τριπολίτη. Όσοι βγήκαν μετά προσπαθούν να αναπαράγουν όσα έκαναν εκείνοι με έναν αφελή τρόπο.

Music Corner: Ίσως όμως και οι συνθήκες να μην ευνοούσαν τον κοινωνικο-πολιτικό στίχο.
Νίκος Μωραΐτης: Και στη σημερινή κοινωνική κατάσταση όμως, δε θα χρησιμοποιήσεις τη φρασεολογία αυτών των ανθρώπων για να περιγράψεις όσα γίνονται. Είναι άλλη η εποχή. Οι στίχοι αυτοί έχουν καταγραφεί ως μνημεία της ιστορίας του τραγουδιού. Είναι ανυπέρβλητα και έχουν τεράστια αξία για την εποχή στην οποία αναφέρονταν. Πολλές φορές, λόγω της διορατικότητας των ανθρώπων, έχουν αντιστοιχίες με τη σημερινή εποχή. Όμως αν γράψεις σήμερα ένα πολιτικό τραγούδι πρέπει να βρεις μια νέα γλώσσα. Εμένα με ενδιαφέρει και το προσπαθώ. Η μόνη φορά που το είδα γύρω μου να γίνεται καίρια ήταν στον «Άμαχο» των Στοίχημα. Στις άλλες περιπτώσεις παίρνουμε αυτά που μας άφησαν από το ’70, αλλάζουμε τη σειρά των λέξεων και …κάνουμε επανάσταση. Δε γίνεται όμως έτσι πια η επανάσταση.

Music Corner: Ανάμεσα στις τόσες συνεργασίες σου, υπάρχουν άνθρωποι που αποτέλεσαν σημαντικούς σταθμούς στην πορεία σου;
Νίκος Μωραΐτης: Σίγουρα η Δήμητρα Γαλάνη για το ξεκίνημά μου. Δε θα υπήρχα αν δε με είχε βγάλει. Μετά, η Άλκηστις Πρωτοψάλτη για το «Ο άγγελός μου», που ήταν η πρώτη στιγμή επιτυχίας. Τότε ήταν σαν όνειρο, σαν παραμύθι. Ύστερα, όλα σιγά-σιγά πήραν το δρόμο τους. Και άλλες συνεργασίες ήταν πολύ ωραίες, αλλά μέσα μου οι δύο κρίσιμες στιγμές ήταν με τη Γαλάνη και την Πρωτοψάλτη. Στην περίπτωση της Γαλάνη, επειδή είχα ήδη πάει σε κάποιους καλλιτέχνες που δεν είχαν ανταποκριθεί, είχα πει σε ένα πολύ δικό μου άνθρωπο: «Θα τα πάω στη Γαλάνη. Αυτή ξέρει. Έχει βγάλει τόσους. Αν δεν ανταποκριθεί σημαίνει ότι δεν γράφω καλά και σταματάω». Ήταν μια οριακή στιγμή. Αφού βγαίνω δυναμικά με τη Γαλάνη έχω επτά πολύ δύσκολα χρόνια, ώσπου φτάνω το 2004 να πω ότι αν δεν πετύχει «Ο άγγελός μου» με την Πρωτοψάλτη δε θα ξαναγράψω. Και εκεί γίνεται η ανατροπή. Και τις δύο φόρες σώθηκα κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.

Music Corner: Είπες ότι πλέον ανταποκρίνεσαι στις προτάσεις που σου κάνουν και δεν προτείνεις τραγούδια. Αν κάποια στιγμή γυρίσει ο τροχός, τα πράγματα αλλάξουν, και δε χτυπάει το τηλέφωνό, θα ξαναέμπαινες στη διαδικασία να χτυπήσεις πόρτες για μια συνεργασία, όπως στο ξεκίνημά σου με τη Δήμητρα Γαλάνη;
Νίκος Μωραΐτης: Δεν ξέρω. Μπορεί να απογοητευόμουν και να άλλαζα επάγγελμα. Το να έχεις κάποιες επιτυχίες κάθε χρόνο είναι κάτι που δεν μπορεί να γίνεται συνέχεια. Κάποια στιγμή τελειώνει. Είμαι απόλυτα σίγουρος και το λέω συνεχώς αυτό. Όλοι όσοι είχαν κάποιο σερί επιτυχιών, δεν κράτησε πάνω από μια δεκαετία ή δεκαπενταετία, σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Γι’ αυτό λέω και στους ανθρώπους που σιχαίνονται τους στίχους μου να κάνουν λίγη υπομονή! Δεν είναι τίποτα, θα περάσει! (γέλια) Αυτό που δεν ξέρω είναι αν θα μπορέσω να αντιμετωπίσω το τέλος με υγεία. Αν κάποια στιγμή πάψει να χτυπάει το τηλέφωνό σου όπως λες, δεν ξέρω τι κάνεις. Αν πας σπίτι σου με την οικογένειά σου να διοχετεύσεις αλλού τη δημιουργικότητα σου ή αν πας στο ψυχιατρείο. Μακάρι να έχω την ωριμότητα – επειδή το έχω διαπιστώσει από πολύ νωρίς, χωρίς αυτό βέβαια να με σώζει – να φερθώ όπως πρέπει. Πάντως το να χτυπάω πόρτες είναι κάτι που δεν το θέλω, όχι γιατί το θεωρώ υποτιμητικό, αλλά γιατί δεν το αντέχω. Δεν είμαι κοινωνικός άνθρωπος και αν το έκανα στα 24 μου ήταν για μένα τεράστια υπέρβαση.

...έρχεται να μας κυβερνήσει ένας άνθρωπος στο βλέμμα του οποίου δε βλέπω να υπάρχει κάτι. Μπορώ να σου πω τι έβλεπα στο βλέμμα όλων των ανθρώπων που κυβέρνησαν, είτε μου άρεσαν είτε όχι. Σε αυτόν δε βλέπω τίποτα και αυτό με τρομάζει από την πρώτη μέρα που βγήκε. Δεν περίμενα ότι θα είναι τόσο ανεπαρκής, αλλά αυτό το βλέμμα το είχα δει και ήμουν τρομοκρατημένος ακόμα και το βράδυ των εκλογών.

Music Corner: Αναφερθήκαμε προηγουμένως στο θέμα των πολιτικών τοποθετήσεων των καλλιτεχνών. Ο κόσμος έχει ανάγκη να βλέπει τους ανθρώπους της μουσικής, των τεχνών, του πολιτισμού γενικότερα να αντιδρούν στα όσα γίνονται;
Νίκος Μωραΐτης: Δεν ξέρω αν το έχει ανάγκη ο κόσμος. Πρέπει να είναι δική σου ανάγκη για να μιλήσεις. Βλέπω τον Γιάννη Κότσιρα στο Twitter που κάθε τόσο ανεβάζει τις απόψεις του. Δεν είναι δημοφιλέστατος τραγουδιστής; Έχει κανένα λόγο να πάρει θέση και να χάσει κοινό; Για την ψυχή του το κάνει, όχι γιατί τον βολεύει. Μου έλεγε τις προάλλες η αδερφή μου να μη γράφω στο Facebook πολιτικά σχόλια. Δεν έχω κανένα όφελος από αυτό, έχω όμως λόγο να το κάνω. Έτσι όπως είναι πια τα πράγματα, πρέπει να παρέμβουμε. Δε λέω ότι ο κόσμος έχει ανάγκη από ταγούς ή ότι εγώ είμαι ταγός. Το κάνω για να φύγει το φορτίο από μέσα μου.

Music Corner: Πώς βλέπεις τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών;
Νίκος Μωραΐτης: Θα σου μιλήσω για όλη αυτή την περίοδο. Έβλεπα την τελευταία ταινία του Woody Allen. Ουσιαστικά λέει ότι σε όποια περίοδο και αν ζούμε ονειρευόμαστε να ζήσουμε σε μια άλλη εποχή την οποία θεωρούμε «χρυσή». Εγώ λοιπόν δεν έχω κανένα πρόβλημα με την εποχή. Έχω πρόβλημα με τη χώρα. Αν μου έλεγαν ότι θα μπορούσα να ζήσω στην εποχή των ονείρων μου, στην Αναγέννηση ή την Αρχαία Ελλάδα, δε θα ήθελα να πάω πουθενά. Αυτή την εποχή θέλω να ζήσω, με τις τεχνολογικές διευκολύνσεις, την πολυσύνθετη σκέψη, τα προβλήματά της. Όλα ξεπερνιούνται. Το δικό μου πρόβλημα είναι η χώρα και η νοοτροπία των ανθρώπων. Ξαφνικά ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του ελληνικού λαού έγινε εξαρτώμενο και έφτασε να είναι σε άμεση διασύνδεση με αυτούς που ψηφίζει, όχι ιδεολογικά αλλά βιοποριστικά. Την ώρα που πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα δεκαετιών, έρχεται να μας κυβερνήσει ένας άνθρωπος στο βλέμμα του οποίου δε βλέπω να υπάρχει κάτι. Μπορώ να σου πω τι έβλεπα στο βλέμμα όλων των ανθρώπων που κυβέρνησαν, είτε μου άρεσαν είτε όχι. Σε αυτόν δε βλέπω τίποτα και αυτό με τρομάζει από την πρώτη μέρα που βγήκε. Δεν περίμενα ότι θα είναι τόσο ανεπαρκής, αλλά αυτό το βλέμμα το είχα δει και ήμουν τρομοκρατημένος ακόμα και το βράδυ των εκλογών. Ίσως κάποιοι να είδαν στα μάτια του τον πατέρα του ή τον παππού του και να τον ψήφισαν. Το βλέμμα το δικό του δεν το είδαν; Και μη με κατηγορήσει κανείς ότι μιλάω για ανθρώπους και όχι για το σύστημα, γιατί είναι πάρα πολύ προσωποπαγής η διακυβέρνηση σε αυτή τη χώρα.

Music Corner: Έχεις μία κορούλα. Παρόλο που ακόμα είναι μικρή, σκέφτεσαι ποτέ το ενδεχόμενο να έρθει η ώρα που θα επαληθευτεί ο στίχος σου από το «Τώρα μη μιλάς» που λέει: Στου παιδιού μου τα μάτια θα δω / να μου λέει «Πατέρα, τη σιωπή σου την πλήρωσα εγώ»;
Νίκος Μωραΐτης: Για το λόγο αυτό μιλάω. Θα της πω: «Κοίτα εγώ ό,τι είχα να πω, σωστό ή λάθος, το έλεγα, δεν προσπαθούσα να κρυφτώ πίσω από τη μάσκα του “εμείς τραγουδάκια γράφουμε”».

Music Corner: Αν έπρεπε να διαλέξεις τρία τραγούδια σου, ώστε να περιγράψεις το Νίκο Μωραΐτη ως στιχουργό σε κάποιον που δεν τον γνωρίζει, ποια τρία θα διάλεγες;
Νίκος Μωραΐτης: Το ένα είναι σίγουρα «Ο άγγελός μου». Το «Δε μιλώ για μια νύχτα εγώ» και το «Κλειστά τα στόματα».

Music Corner: Και αν σου ζητούσα να μοιραστείς ένα στίχο που σε εκφράζει απόλυτα αυτή την περίοδο, είτε δικό σου είτε όχι, ποιον θα επέλεγες;
Νίκος Μωραΐτης: Και όταν θα ‘ρθουν οι καιροί που θα ‘χει σβήσει το κερί στην καταιγίδα / Υπερασπίσου το παιδί γιατί αν γλιτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα.

...είμαι πεπεισμένος πως αν μια γλώσσα δεν είναι η γλώσσα στην οποία μιλάς, θυμώνεις και ερωτεύεσαι, δεν μπορείς να γράψεις. Εγώ τουλάχιστον δεν μπορώ να γράψω ούτε στα αγγλικά, ούτε στα ισπανικά, μολονότι τα μιλάω.

——————-

*** Ευχαριστούμε το cafe bar «Life» για τη φιλοξενία (www.facebook.com/profile.php?id=100002115581288 / Ιφικράτους 1-3 , Πεζόδρομος Χαλανδρίου / 210.6896292)
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

1 ΣΧΟΛΙΟ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here