Γράφει ο Θανάσης Παπαζαφειρόπουλος
Φωτογραφίες: Χαρά Γερασιμοπούλου
Kάθε φορά που γίνεται ένα αφιέρωμα σε κάποιο πρόσωπο των γραμμάτων και των τεχνών, το στοίχημα είναι μεγάλο και δύσκολο. Ειδικά όταν πρόκειται για ένα δημιουργό όπως είναι ο Μάνος Ελευθερίου, που έχει αγγίξει όλες τις εκφάνσεις του γραπτού λόγου και έχει τιμήσει όσο λίγοι την ελληνική γλώσσα μέσα από τα έργα του.
Η μέρα δεν είχε ξεκινήσει με τους καλύτερους οιωνούς λόγω της βροχής που απείλησε να ματαιώσει τη συναυλία στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, αλλά τελικά ο καιρός έκανε το χατίρι. Χωρίς καθυστέρηση, ο Γιώργος Ανδρέου, που ανέλαβε την καλλιτεχνική επιμέλεια και την ενορχήστρωση, απηύθυνε ένα σύντομο χαιρετισμό τονίζοντας πως η εκδήλωση αυτή τιμά τα 50 χρόνια του Μάνου Ελευθερίου στη στιχουργική αλλά και τα 20 χρόνια συνεργασίας του με το ραδιοφωνικό σταθμό του Δήμου Αθηναίων, τον 9.84. Προς ευχαρίστηση όλων, αποκάλυψε επίσης πως κάθε χρόνο θα τιμάται ένας διαφορετικός στιχουργός ή συνθέτης, δίνοντας ουσιαστικά το μήνυμα πως το συγκεκριμένο γεγονός δεν ήταν απλά ένα πυροτέχνημα.
16 ερμηνευτές από διαφορετικές γενιές του ελληνικού τραγουδιού ένωσαν τις δυνάμεις τους για να αποδώσουν τον ελάχιστο φόρο τιμής στον άνθρωπο που δαμάζει ”τα λόγια και τα χρόνια” εδώ και πέντε δεκαετίες. Η ευγνωμοσύνη και τα ”ευχαριστώ” όλων προσφέρθηκαν απλόχερα σε αυτή τη γιορτή. Πρώτη εμφανίστηκε η Δήμητρα Γαλάνη με το ”Τρένο φεύγει στις 8” και τη ”Διαθήκη”. Όπως και οι περισσότεροι, ερμήνευσε τραγούδια που δεν ανήκουν στο προσωπικό της ρεπερτόριο.
Στη σκηνή προστέθηκαν και νεότεροι όπως ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης, ο Απόστολος Ρίζος, η Κορίνα Λεγάκη και ο Γιάννης Μαθές, παρασταίνοντας έτσι τη συνέχεια και τη διαχρονικότητα του έργου του τιμώμενου. Η Ελισάβετ Καρατζόλη, μεγάλη δασκάλα του τραγουδιού, ερμήνευσε με τον ιδιαίτερο τρόπο της το “Κλείσε τα σκούρα” ενώ μια κορυφαία ερμηνεία χάρισε ο Ζαχαρίας Καρούνης στα ”Ναυάγια”, σε δική του μουσική.
Εντυπωσιακές πόλεις φάνταζαν ”η Πρέβεζα, τα Γιάννενα και το Κιλκίς” με τη φωνή της Κορίνας Λεγάκη ενώ συγκινητική και επιβλητική ήταν η παρουσία του Γιώργου Μεράντζα με τη “Δίκοπη ζωή” και τον “Κώστα Μίχο” σε acapella εκτέλεση. Ο Γιάννης Κούτρας με το υποβλητικό του ύφος τίμησε κάποια σπάνια και ιδιαίτερα έργα ενώ η Ηρώ Σαΐα επιβεβαίωσε πως ”είν’ αρρώστια τα τραγούδια”. Στις κορυφαίες στιγμές της βραδιάς το ”Ποιός τη ζωή μου” από το Μπάμπη Στόκα και το “Παράσταση θα δώσω” από το Μίλτο Πασχαλίδη, ένα τραγούδι που ίσως ποτέ δε θα ακούσεις σε μια ζωντανή του εμφάνιση.
Τη μία από τις δύο καλύτερες εμφανίσεις της βραδιάς πέτυχε ο Χρήστος Θηβαίος με τον “Άμλετ της σελήνης” και το “Δεν είμαι άλλος”, ίσως και λόγω της μεγάλης αναγνωρισιμότητας αυτών των τραγουδιών. Σε μια επιλογή-έκπληξη, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας θύμισε “τα λόγια και τα χρόνια”, λέγοντας σαρκαστικά πως “κάθε ομοιότητα με την εποχή μας είναι συμπτωματική”. Η Ελένη Τσαλιγοπούλου, πάντα υπό τις κατευθύνσεις του Γιώργου Ανδρέου, χάρισε μια πολύ διαφορετική εκδοχή του ”Κάτω απ’ τη Μαρκίζα” που δε θύμιζε σχεδόν σε τίποτα την κλασσική εκτέλεση της Βίκυς Μοσχολιού ενώ μας πήγε ”στων αγγέλων τα μπουζούκια” με τη συνοδεία του κόσμου.
Αυτό που από την αρχή μέχρι το τέλος της συναυλίας κέντρισε την προσοχή ήταν η ιδιαίτερη ενορχήστρωση του Γιώργου Ανδρέου που χαρακτηρίστηκε για το λιτό και υποβλητικό της ύφος. Με μόνο τρεις μουσικούς που τελικά αυξήθηκαν με την εμφάνιση του Νταλάρα, προσπάθησε να προσεγγίσει όλα τα τραγούδια περισσότερο με άξονα τη στιχουργική και λιγότερο τη μουσική τους υπόσταση. Την εμφάνιση του Γιώργου Νταλάρα θα τολμήσω να την χαρακτηρίσω κορυφαία της βραδιάς και λυτρωτική για το κοινό, χωρίς να αναιρώ τη σπουδαία συμβολή όλων των προηγούμενων ερμηνευτών. Με Μίκη Θεοδωράκη (“Κόσμε άσωτε”), Σταύρο Κουγιουμτζή (“Του κάτω κόσμου τα πουλιά”, “Ελεύθεροι κι ωραίοι”) και Γιάννη Μαρκόπουλο (“Παραπονεμένα λόγια”) έβαλε τη σφραγίδα του και ευχήθηκε στον κύριο Ελευθερίου “να μην βαρεθεί να γράφει με τον τρόπο που γράφει για όλους”. Το κλείσιμο ανήκε φυσικά σε όλους. Τα “Μαλαματένια λόγια” διαπέρασαν το χρόνο και τον θρυμμάτισαν μαζί με όλες εκείνες τις προφητικές διαπιστώσεις που τώρα μας κλείνουν περιπαικτικά το μάτι. “Ποιός βρίσκει για την άλλη τη γενιά”;
Έπαιξαν οι μουσικοί:
Γιώργος Ανδρέου (πιάνο, ενορχηστρώσεις)
Γιώργος Παπαχριστούδης (πιάνο)
Στέλιος Γαργάλας (βιολί)
Θοδωρής Κουέλης (κοντραμπάσο)
Γιώργος Μάτσικας (μπουζούκι)
Dasho Kurti (ακορντεόν)
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…