Της Παρασκευής Παπαγιάννη
Ο Aleksandros (κατά κόσμον Αλέξανδρος Μέντης) δεν είναι ότι τόσο απλά δε συμπαθεί τις ταμπέλες, όσο ότι ξαναχτίζει τον εαυτό του στα σκοτεινά με σφαιρική προσέγγιση και οργανικούς ρυθμούς. Όπως εξηγεί και ο ίδιος δεν έχει μια μοναδική τεχνική ιδιότητα όσο μια σοβαρά μελετημένη δημιουργική ταυτότητα η οποία κατευθύνει τη δουλειά του.
Στις 3/12/2021 ανέβηκε το Η Άλλη Όχθη, το οποίο αποτελεί μέρος της πορείας του προς την παραγωγή του προσωπικού του δίσκου μέσα στο 2022.
Στο dark ψηφιακό σύμπαν της Άλλης Όχθης μία είναι η διαρκής βεβαιότητα: το αέναο βλέμμα των αόρατων κριτών που ορίζουν την αξία με απόλυτα (και τυφλά) κριτήρια την καταξίωση και τη δημοφιλία. Οι μηχανισμοί, οι απαντήσεις και οι ανταμοιβές του παιχνιδιού δεν είναι τόσο εύκολο να αξιολογηθούν. Η άποψη του δημιουργού δεν χαρακτηρίζεται από εύκολη αισιοδοξία. Αντιθέτως ξέρει ότι στα δύσκολα παιχνίδια θα πεθάνεις πολλές φορές. Όμως αυτή η σκοτεινή και βίαιη οπτική όπως μας εξηγεί, ίσως και να είναι προτιμότερη…
“Συναντηθήκαμε” με τον Aleksandro και μιλήσαμε επί της διαδικασίας, για το συλλογικό ασυνείδητο, τη δύναμη του ψηφιακού εαυτού, το gamification και την τέχνη, τη σημασία των αναφορών στη δημιουργική διαδικασία και το ιδανικό “τέλος”.
Ας ξεκινήσουμε απ’ το εξής, απ’ το βίντεο σαν μέσο. Επενδύεις πολύ σε αυτό, όπως και στο αφηγηματικό κομμάτι το οποίο περιέχει ευρύτερα η δουλειά σου – όχι μόνο το αφήγημα του κάθε κομματιού.
Ναι! Είναι σφαιρικό το πράγμα. Δεν είμαι κινηματογραφιστής. Δεν με θεωρώ ούτε τραγουδιστή, ούτε παραγωγό, ούτε σκηνοθέτη, ούτε 3D animator. Η ιδιότητά μου είναι ότι είμαι “κονσεπτάκιας”. Έχω μια ιδέα και με όποιον τρόπο μπορώ ψάχνω να δώσω μορφή σε αυτή την ιδέα.
Φέρνεις με το βίντεο του “Η Άλλη Όχθη” το θέμα του gamification που είναι διάχυτο πλέον στην καθημερινή ζωή. Το να περάσεις μια πίστα, να κερδίσεις κάποια objectives, να κερδίσεις μερικά “δωράκια”. Αυτή η “παιχνιδοποίηση” πώς πιστεύεις ότι επιδρά στο δημιουργικό κομμάτι, στη δημιουργική βιομηχανία;
Το βίντεο είναι δομημένο σε κάποιες σκηνές τις οποίες έχω στο μυαλό μου σαν πίστες βιντεοπαιχνιδιού. Ο κεντρικός χαρακτήρας ξυπνάει μόνος στη μέση του πουθενά. Ο κόσμος έρχεται ανάποδα. Αυτό που φαίνεται σαν οροφή γίνεται πάτωμα και μετά μια αρένα, που γεμίζει με κριτές. Αυτοί οι κριτές αργότερα παίρνουν την θέση του κοινού που με τις κάμερες των κινητών στα χέρια περιμένει να δει κάτι. Ένας άλλος εαυτός παρασύρει τον πρωταγωνιστή σε μια διάσταση ή πίστα, στην οποία περιμένει ένα τεράστιο μάτι, που συμβολίζει στο μυαλό μου την επιτυχία μέσω της καταξίωσης και της αναγνωρισιμότητας.
Όμως στο τέλος βγαίνει στην οθόνη η φράση “You Died”. Η φράση αυτή είναι σαν να λέμε “Game Over”. Αν θες ο ήρωας πέρασε από διάφορες καταστάσεις για να φτάσει σχεδόν στον στόχο και να χάσει το παιχνίδι. Έχει σημασία το ότι χρησιμοποίησα το “You Died” και όχι το “Game Over” διότι προέρχεται από μια σειρά βιντεοπαιχνιδιών, όπως το Bloodborne, που φημίζονται για τη δυσκολία τους. Φαντάσου κόσμος σπάει χειριστήρια λόγω της υπερβολικής αυτής δυσκολίας. Στην ουσία όμως είναι παιχνίδια στα οποία πρέπει να μάθεις την στρατηγική για να μην χάνεις και να μην βλέπεις στην οθόνη σου κάθε δυο λεπτά “You Died”.
Η αναλογία αν θες με τη ζωή και την τέχνη είναι το ότι θα χάσεις πολλές φορές για να καταλάβεις πώς πρέπει να παίζεις.
Την παιχνιδοποίηση με την ευρύτερη έννοια την βλέπουμε σε καλλιτεχνικά επαγγέλματα πολύ χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κακό ή καλό. Πρέπει ο καλλιτέχνης να “μαζεύει πόντους” ως προς το κοινό όντας συνεχώς παρών τόσο για να τον μάθουν όσο και για να μην ξεχαστεί. Εντύπωση μου έκανε πρόσφατα η Noga Erez, που λέει ότι πλέον η βασική της δουλειά είναι τα σόσιαλ της, για να είναι συνέχεια επίκαιρη ενώ δεν γράφει μουσική τόσο όσο πριν.
Αγγίζεις το θέμα της ψηφιακής παρουσίας, της ψηφιακής αντανάκλασης, και το τί κάνει αυτή στη συνείδηση και στα δημιουργικά μας αντανακλαστικά. Ποια η σύνδεση με την ενδιάμεση σκηνή όπου βλέπουμε εσένα και τον Δημήτρη Τσιγκριμάνη;
Ναι! Η ενδιάμεση σκηνή τοποθετείται σε έναν κόσμο τον οποίο φαντάζονται τα άβαταρ. Ο ψηφιακός εαυτός που εσύ έχεις δημιουργήσει παίρνει το πάνω χέρι και σε φαντάζεται πλέον. Σε ορίζει.
Στην ουσία στη δεύτερη σκηνή ο Δημήτρης είναι το καθρέφτισμα του βασικού 3D ήρωα και εγώ ο άλλος, ο “κακός”, είμαι αυτός που αναδύεται από το νερό στην προηγούμενη σκηνή. Σκέφτηκα τον Δημήτρη Τσιγκριμάνη για αυτή τη σκηνή επειδή η εικόνα του μου βγάζει μια αίσθηση αθωότητας που ταίριαζε απόλυτα στην ιδέα του “καλού εαυτού” που θα παρασυρθεί από τον “κακό”.
Έχουμε όλοι δεί κατά καιροούς να πουλιέται το φτηνό αποτέλεσμα ως άποψη με αρκετή “επιτυχία”. Πιστεύεις ότι μπορεί να υπάρχει συνειδητή προσπάθεια να καλυφθεί μια προχειρότητα ή ένα χάσμα ανάμεσα στις προθέσεις και το αποτέλεσμα με εφέ, με θόρυβο ή με αισθητική; Εν τέλει καλύπτεται κάτι τέτοιο;
Α ναι, αυτό γίνεται πάρα πολύ! Όχι δεν καλύπτεται. Στην Ελλάδα το ζούμε αυτό καλλιτεχνικά πάρα πολύ αλλά ταυτόχρονα υπάρχουν καλλιτέχνες που κάνουν δουλειές εντυπωσιακές ποιοτικά. Βλέπε Danai Nielsen και Sworr, αλλά και πολλοί άλλοι και εννοείται και ελληνόφωνοι! Επειδή αντικειμενικά δεν υπάρχουν λεφτά και μεγάλη αγορά υπάρχει η πρόθεση ανθρώπων να κάνουν πράγματα αλλά πολλοί λόγω ανυπομονησίας πέφτουν σε μια παγίδα προχειρότητας που τους εκθέτει. Δεν υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις σκέψη πίσω από την παραγωγή αλλά ούτε και πίσω από το ίδιο το καλλιτεχνικό αντικείμενο.
Ποια θεωρείς ότι είναι τα βασικά χαρακτηριστικά μιας καλής συνεργασίας; Ποιες ποιότητες εκτιμάς στους συνεργάτες σου και επιθυμείς κι ο ίδιος να έχεις;
Βασικότατο είναι να μην έχεις γραμμένο τον άλλον στο πλαίσιο της συνεργασίας. Να κάτσεις να αφιερώσεις λίγο χρόνο να δεις τί σου έστειλε, τί κάνει, τί ζητάει, ποιός είναι αυτός με τον οποίο θα δουλέψεις. Να ξέρεις τί μπορείς να προσφέρεις και να είσαι ξεκάθαρος. Πράγμα το οποίο κάνω κι εγώ όταν μου “παραγγέλνουν” μουσικές.
Είναι λεπτή η θέση του δημιουργού αλλά και ταυτόχρονα του αρχηγού της ομάδας. Δεν μιλάμε μόνο για το ίδιο το καλλιτεχνικό αντικείμενο αλλά και για τα λεφτά και τις ώρες που επενδύεις για να φτιάξεις κάτι. Αν και έχω υπάρξει άτυχος σε κάποιες περιπτώσεις συνεργατών αρχίζω σιγά σιγά να χτίζω μια ομάδα που δουλεύει σωστά και πάνω απ’ όλα με σεβασμό ο ένας στον άλλον. Για παράδειγμα για την ενδιάμεση σκηνή του βίντεο δούλεψα με τον Δημήτρη Γεωργοσόπουλο που είναι εξαιρετικός συνεργάτης. Εννοείται έχω πάντα στο πλευρό μου την Αλεξία Χατζησταύρου που είναι, εκτός από φίλη, εκεί για όλα σε πρακτικό επίπεδο και ξέρει τον χώρο και από την καλή κι απ’ την ανάποδη.
Θεωρώ το να κάνεις τέχνη με αναφορές, ένα πεδίο λίγο δύσκολο στην Ελλάδα. Είναι ένα ταμπού το οποίο υπάρχει και στο κοινό αλλά και σε κάποιους καλλιτέχνες ίσως. Είναι θέμα εξοικείωσης; Διαβάσματος (με την ευρύτερη έννοια, του ψαξίματος);
Δεν είναι θέμα διαβάσματος… Όλοι έχουμε αναφορές. Κάποιοι είναι πολύ συνειδητοί, ξέρουνε από που προήλθε τί. Το να μην το καταλάβει ο ακροατής άμεσα δεν πειράζει. Ίσως όμως θεωρείται ταμπού, γιατί ο κόσμος θα πει “α το ‘κλεψε”. Προσωπικά αναφορά βασική δική μου είναι η Ολλανδή Sevdaliza. Είναι μαγικό αυτό που κάνει. Δε φτάνω ούτε στο μικρό της δαχτυλάκι. Αλλά η Sevdaliza ξέρει ότι είναι μια απ’ τις βασικές μου δασκάλες. Της το ‘χω πει κιόλας, γιατί θέλω να είμαι πάρα πολύ ξεκάθαρος.
Έβλεπα μια συνέντευξη της Lady Gaga πάνω στο “ArtPop”. Τότε δούλευε με το θεατρικό σκηνοθέτη Bob Wilson και την Marina Abramovic. Όταν δούλευαν μαζί μιλούσαν συνέχεια για άλλους καλλιτέχνες και αναφορές. Η Gaga έλεγε ότι δεν μπορείς να δημιουργήσεις σε ένα κενό χωρίς σημεία αναφοράς. Εγώ ζω με την τέχνη της Sevdaliza, ζω με την τέχνη της Gaga ή του Wilson ή με τις ιστορίες του Black Mirror και του Ryan Murphy. Τα πιστεύω όλα αυτά και με διαμορφώνουν αισθητικά και σαν καλλιτέχνη.
Ποιές είναι οι συνθήκες που χρειάζεσαι ως δημιουργός για να εξελίξεις αυτό που κάνεις κι αυτό που είσαι;
Δουλεύω προς το παρόν στο σκοτάδι. Δεν κυνηγάω να δείξω γρήγορα ένα μάξιμουμ πληροφορίας. Πιστεύω πολύ στο περιεχόμενο. Είμαι δημιουργός και προσέχω πάρα πολύ την ταυτότητά μου. Δεν έχω δείξει “αρκετό” υλικό ακόμα και αν και έχω παρελθόν αποφάσισα να ξεκινήσω απ’ το μηδέν σε αυτή τη φάση. Με αργό χτίσιμο λοιπόν μαζεύω έναν έναν τους ανθρώπους με τους οποίους μπορεί να επικοινωνήσουμε και να δουλέψουμε. Άρα για να σου απαντήσω διαμορφώνω τις συνθήκες μόνος μου. Για να εξελιχθεί αυτό που κάνω πιστεύω πως θέλει εγώ να έχω γνώσεις πάνω στη δουλειά των όσων εμπλέκονται και να μάθω την γλώσσα τους για να μπορούμε να δουλεύουμε στοχευμένα.
Σε αυτό λοιπόν το πλαίσιο που δημιουργώ μόνος μου υπάρχουν κάποιοι στόχοι χρονικά. Tο Φεβρουάριο θέλω να βγάλω ένα τρίτο βίντεο, και μέσα στο 2022 θα ήθελα να βγάλω μια πιο ολοκληρωμένη δουλειά.
Ακόμη και καλοί καλλιτέχνες μπορεί να μπουν στη διαδικασία να πουν “να κάνω εύληπτο για να μη φαίνομαι σνομπ ή αλλοπαρμένος. Για να μην πουν αυτός ή τί μας πουλάει”.
Ναι σίγουρα συμβαίνει αυτό και είναι λογικό με την έννοια ότι όλοι θέλουμε να αρέσει αυτό που κάνουμε αλλά μπορεί να γίνεται και για πρακτικούς και οικονομικούς λόγους. Σε ό,τι με αφορά ξέρω ότι πιθανώς η εικόνα μου και η εικόνα αυτού που φτιάχνω να έχει μια δόση αλαζονείας και ψύχρας. Είναι ο ρόλος που με εξιτάρει να παίζω. Μου αρέσει να είμαι ο “κακός” του παραμυθιού. Πάντα οι κακοί μου άρεσαν σε ταινίες, ιστορίες κλπ. Έχουν πιο πολύ ζουμί και ο Aleksandros θέλω να είναι αυτό. Οπότε αν καταφέρω κάποιος να με έχει στο μυαλό του σαν τον σνομπ και ψυχρό θα χαρώ πολύ γιατί σημαίνει πως πέτυχα σε αφηγηματικό επίπεδο!
Τι υπάρχει στην απέναντι όχθη; Ποιό είναι το απόσταγμα όλου αυτού, όλης αυτής της διαδικασίας (δημιουργικά και υπαρξιακά αν το θέλεις); Σ’ εσένα προσωπικά τι αφήνει;
Η Άλλη Όχθη είναι εκεί που προστάζει η συλλογική συνείδηση και οι κανόνες της κοινωνίας ότι πρέπει να φτάσεις για να θεωρηθείς πετυχημένος. Εκεί που θα έχεις κερδίσει το παιχνίδι, θα έχεις followers, θα είσαι πλούσιος, όμορφος, και τα πάντα θα είναι τέλεια. Όμως στο βίντεο πέφτουμε πάνω στο Game Over. Αυτό που μοιάζει “ιδανικό τέλος” μπορεί να είναι το αντίθετο. Μπορεί να είναι μια οφθαλμαπάτη η άλλη όχθη.
Όλο αυτό το σκοτάδι νομίζω είναι μέρος της ζωής τελικά. Ίσως να είναι προτιμότερο γιατί παραμένει η αναζήτηση, το ερώτημα. Αν φτάναμε κάπου όπου όλα είναι τακτοποιημένα και σε μια ευθεία γραμμή για όλη την υπόλοιπη ζωή μας, δεν ξέρω τί ενδιαφέρον θα υπήρχε. Αυτό θα ήταν ένα είδος θανάτου.
Λίγα λόγια για τον Αleksandro
* Ο Aleksandros (Αλέξανδρος Μέντης) γράφει μουσική, παράγει ο ίδιος τον ήχο του και φτιάχνει video που συνδυάζουν 3D animation και σκηνές του πραγματικού κόσμου. Δεν θεωρεί όμως τον εαυτό του ούτε τραγουδιστή, ούτε παραγωγό, ούτε σκηνοθέτη. Ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται σαν αυτόν που φτιάχνει ένα concept και του δίνει ζωή με τα χέρια του. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1991 και ζει μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας όπου σπούδασε σύνθεση και τέχνες του θεάματος. Έχοντας δουλέψει για πολλά χρόνια κάνοντας μουσικές για θέατρο, παραστάσεις χορού και ταινίες μικρού μήκους αποφάσισε να επικεντρωθεί πλέον στα δικά του κομμάτια σε αποκλειστικά ελληνικό στίχο αλλά στο πλαίσιο ενός project που συνειδητά δεν ακολουθεί τους κανόνες της βιομηχανίας.
Μετά από το πρώτο του δείγμα δουλειάς στα ελληνικά, το “Αντάλλαγμα”, επανέρχεται με την “Άλλη Όχθη” και μας μιλά για αυτήν πριν ξαναμπεί στο στούντιο για τον δίσκο που ετοιμάζει για το 2022.
Social:
Instagram: https://www.instagram.com/aleksandros_mentis/