Ένα «Κατηγορώ…!» για την Αλήθεια και τη Δικαιοσύνη…

Γράφει η Μαρία Αβραμίδου

Στις 5 Ιανουαρίου 1895, ο λοχαγός Alfred Dreyfus (Louis Garrel) καθαιρείται και εξορίζεται στο Νησί του Διαβόλου, έπειτα από την καταδίκη του για εσχάτη προδοσία και ενώ ο ίδιος επιμένει ότι είναι αθώος. Λίγους μήνες αργότερα, ο καθηγητής του στη σχολή του Πυροβολικού, Georges Picquart (Jean Dujardin), αναλαμβάνει επικεφαλής της Υπηρεσίας Αντικατασκοπίας του γαλλικού στρατού και, εμβρόντητος, ανακαλύπτει στοιχεία που τείνουν να επιβεβαιώσουν την αθωότητα του Dreyfus…

Ο σπουδαίος δημιουργός Roman Polanski σκηνοθετεί το «Κατηγορώ…!» (“J’Accuse”), με τον τίτλο της ταινίας να προέρχεται από τη συγκλονιστική ομώνυμη ανοιχτή επιστολή του συγγραφέα Émile Zola, όπως αυτή δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “L’Aurore”, με αφορμή την Υπόθεση Dreyfus. Το σενάριο του Robert Harris, ο οποίος το συνυπογράφει με τον σκηνοθέτη, βασίζεται με τη σειρά του στο βιβλίο του πρώτου με τον χαρακτηριστικό τίτλο “D.”. Ο Polanski ξεδιπλώνει την πλοκή αργά και σταθερά, καταγράφοντας την πολύκροτη υπόθεση με σχεδόν ντοκιμαντερίστικη ακρίβεια, αλλά και ιδιαίτερη κινηματογραφική δεξιοτεχνία, ενώ επιλέγει να αφηγηθεί την ιστορία από την πλευρά του Picquart. Και παρά το γεγονός ότι η ματιά αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί υποκειμενική, ο Γάλλος αξιωματικός, τον οποίο ερμηνεύει θαυμάσια ο Dujardin, είναι εξαιρετικά ψύχραιμος και ξεκάθαρος στις επιλογές του. Γι’ αυτόν δεν έχουν σημασία οι προσωπικές του πεποιθήσεις ή προκαταλήψεις μα το να λάμψει η αλήθεια και να επικρατήσει η δικαιοσύνη.

Ο Picquart γίνεται έτσι ο απόλυτος εκφραστής ιδανικών που οι περισσότεροι άνθρωποι καταπατούν χωρίς δεύτερη σκέψη, προκειμένου να προστατεύσουν το συμφέρον τους, τη θέση εξουσίας που κατέχουν ή και τα δικά τους λάθη. Την εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία, ο αντισημιτισμός ήταν διάχυτος –ο Dreyfus μοιάζει να στοχοποιήθηκε σχεδόν αποκλειστικά λόγω της εβραϊκής του καταγωγής– και ο αντίκτυπός της είναι εξαιρετικά επίκαιρος και στη δική μας εποχή, που κάθε είδους διακρίσεις και ρατσιστικά φαινόμενα βρίσκονται δυστυχώς σε έξαρση. Επίσης, ενώ είναι πιθανόν ο Polanski να αντιμετωπίζει τον Dreyfus σαν alter ego του, δίνει περισσότερη έμφαση στις διαχρονικές πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις της υπόθεσης. Dreyfus και Picquart, άλλωστε, επιβεβαιώνουν, ο καθένας με τον τρόπο του, ότι το ήθος και οι επιλογές μας είναι αυτές που τελικά μας χαρακτηρίζουν ως ανθρώπους. Το μόνο μειονέκτημα που προσωπικά εντόπισα σε αυτήν την αξιόλογη, στιβαρή και πολυδιάστατη δημιουργία, η οποία τιμήθηκε με τον Αργυρό Λέοντα, το Μέγα Βραβείο της Επιτροπής στο 76^ο Φεστιβάλ Βενετίας, είναι ότι δεν με συγκίνησε όσο θα ήθελα…

*Η ταινία προβάλλεται στους κινηματογράφους σε διανομή από την Odeon, από την Τετάρτη, 1 Ιανουαρίου.

—————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…