Γράφει η Πέννυ Γέρου
Φωτογράφηση: Ματίνα Φουντούλη
Μια από τις πιο ιδιαίτερες βραδιές στο κέντρο της Αθήνας μας προσκάλεσαν να ζήσουμε στον Κήπο του Νομισματικού Μουσείου, ο αμερικανός μουσικός της αφροαμερικανικής jazz, royal hartigan (δεν είναι ορθογραφικό ότι το όνομά του δεν το ξεκινάμε με κεφαλαία, ο ίδιος επιθυμεί να γράφεται το όνομά του ολόκληρο μόνο με μικρά!), και η μουσικοσυνθέτης της world jazz μουσικής, Nana Simopoulos. Με κοινό παρονομαστή την αγάπη για το συγκεκριμένο είδος μουσικής και επιρροές από όλο τον κόσμο, συναντήθηκαν σε έναν από τους πιο όμορφους κήπους της Αθήνας, όχι απλά για να παρουσιάσουν μια μουσική παράσταση, αλλά με σκοπό να μας υποβάλλουν σε μια ατμόσφαιρα μύησης στη jazz μουσική.
Η αύρα της βραδιάς ήταν από εκείνες που δύσκολα μπορεί να συλλάβει κάποιος, αν δεν είναι παρών. Τους λόγους καταλάβαμε πριν ακόμα ξεκινήσει η μουσική παράσταση, ειδικά μετά την κουβέντα μας με τον royal hartigan, έναν σπουδαίο μουσικό και ακτιβιστή.
MusicCorner: Τι σχεδιάζετε να παρουσιάσετε απόψε στο αθηναϊκό κοινό;
royal hartigan: Θα παίξουμε μουσική, η οποία ονομάζεται jazz, αλλά αναμειγνύεται επίσης με αυτό που λέμε «world music». Θα παίξουμε με την αγαπημένη Nana Simopoulos, την οποία γνώρισα πριν από περίπου ένα χρόνο στη Μασαχουσέτη, στις Η.Π.Α. Η μουσική που παίζουμε, όπως τη νιώθω εγώ, είναι πολύ δημιουργική, δεν είναι εμπορική και έχει σκοπό να εκφράσει τις παραδόσεις των πολιτισμών, αλλά με έναν νέο τρόπο, που είναι μέρος της παράδοσης της jazz μουσικής, την αφροαμερικάνικη μουσική με επιρροές από όλο τον κόσμο.
MusicCorner: Είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεστε την Ελλάδα;
royal hartigan: Έπαιξα στην Ελλάδα πριν από πολλά χρόνια, σε ένα κρουαζιερόπλοιο που ταξίδευε στη Μεσόγειο. Μείναμε στον Πειραιά για λίγες μέρες, αλλά πήγαμε και σε πολλά ελληνικά νησιά, όπως Κέρκυρα, Ρόδο, Μύκονο, Σαντορίνη. Σε κάποιο νησί, μάλιστα, την Κέρκυρα ή τη Μύκονο, έφαγα ένα εξαιρετικό γιαούρτι, το οποίο ήταν το καλύτερο που έχω δοκιμάσει ποτέ μου! Έτσι, δεν έχω ξαναμείνει στην Αθήνα και αυτή τη φορά το απολαμβάνω πολύ.
MusicCorner: Από όσο γνωρίζουμε χθες επισκεφθήκατε και το Ναύπλιο…
royal hartigan: Φυσικά, παίξαμε στο 2ο Fougaro Jazz Festival και ήταν καταπληκτικά. Ήταν μια εξωτερική εγκατάσταση, την οποία ο ιδιοκτήτης είχε μετατρέψει από εργοστάσιο ντομάτας σε αυτό που εγώ ονομάζω έργο τέχνης. Είχε κάνει πραγματικά πολύ καλή δουλειά. Επίσης είχε έναν πολύ ζεστό και οικείο χώρο για το κοινό. Παρόλο που υπήρχε αρκετός χώρος για τον κόσμο, ένιωθες κοντά του, και αυτό μας έκανε να θέλουμε να παίξουμε ακόμη πιο δυνατά. Δημιουργήθηκε ένα πολύ θετικό καλλιτεχνικό κλίμα. Το κοινό αποτελούνταν κυρίως από σοβαρούς ακροατές, κι αυτό μου αρέσει πολύ. Όταν το κοινό σε ακούει σοβαρά, αυτό σε κάνει να θες πραγματικά να παίξεις. Αν έβλεπαν ποδόσφαιρο ή συζητούσαν, θα έπαιζες και πάλι, αλλά όταν στέκονται δίπλα σου, ακούν σοβαρά και κοιτούν προσεκτικά, δεν θες ποτέ να σταματήσεις να παίζεις! Αυτή είναι η άποψή μου και για το αθηναϊκό κοινό. Είναι πολύ σοβαροί ακροατές κι αυτό μου αρέσει πολύ.
MusicCorner: Ποιο είναι για εσάς το στοιχείο που σας αγγίζει και σας συγκινεί περισσότερο στην αφροαμερικανική jazz μουσική;
royal hartigan: Είναι η προσωπική σύνδεση σε όλες τις αφροαμερικανικές τέχνες, και η αφροαμερικανική jazz είναι μια από αυτές. Το ζήτημα είναι η δημιουργία χώρου για τη σύνδεση των ανθρώπων με την καρδιά τους και η υπερβατικότητα. Αν απλά αντιγράφεις κάτι, ακόμη κι αν το παίζεις τέλεια, απέτυχες. Αυτό δεν είναι μουσική. Πρέπει να πάρεις κάτι και να δημιουργήσεις μέσω της έντασης μια υπερβατικότητα, ίσως ένα πνευματικό πεδίο, ώστε να έρθουν οι θεοί κοντά μας. Για μένα αυτό έχει τη μεγαλύτερη σημασία στη μουσική, σε όλες τις τέχνες και στη ζωή: η δημιουργία βαθέων πραγμάτων. Για εμάς δεν υπάρχει «εύκολη» μουσική (easy-listening).
Αφού ο royal hartigan μας προετοίμασε για αυτό που μας καλούσε να βιώσουμε παρέα με τους μουσικούς του, το οποίο απαιτούσε τη φυσική συμπαρουσία και αφοσίωση στα μουσικά ακούσματα και τις παραδοσιακές αναφορές, είχαμε λίγα λεπτά με τη Nana Simopoulos, μουσικοσυνθέτη της world jazz, η οποία τα τελευταία χρόνια μένει και εργάζεται στην Νέα Υόρκη. Με επιρροές από ρεμπέτικα μέχρι ινδικά και αφρικάνικα, οι οποίες θα μιλούσαν λίγο αργότερα μέσα από την κιθάρα, το μπουζούκι και το sitar της, μάς μίλησε για τη μουσική της και όχι μόνο:
MusicCorner: Ποιο είναι το συναίσθημα κάθε φορά που επιστρέφετε στην Ελλάδα;
Nana Simopoulos: Κάθε φορά που γυρνάω στην Ελλάδα είναι για οικογενειακούς λόγους. Έρχομαι συνήθως τρεις φορές το χρόνο. Τα τελευταία τρία ή τέσσερα χρόνια που ξαναέπιασα την κιθάρα, ξεκίνησα να πηγαίνω σε jam sessions στην Ελλάδα. Κάθε φορά που έρχομαι βλέπω τα ίδια παιδιά, τα οποία είτε ακούω είτε έρχονται εκείνα να με ακούσουν και κάνουμε όλο και περισσότερα πράγματα μαζί. Αυτή η χώρα έχει ένα πολύ ωραίο jazz κοινό, το οποίο διευρύνεται συνεχώς κάθε φορά που το συναντώ. Μου αρέσει πάρα πολύ αυτό.
MusicCorner: Πιστεύετε ότι η jazz μουσική έχει στη χώρα μας τη θέση που της αξίζει;
Nana Simopoulos: Έχει μια πολύ ωραία σκηνή η Αθήνα κι αυτό μου κάνει εντύπωση, με εκπλήσσει. Σίγουρα στη Νέα Υόρκη έχει πολύ ωραία σκηνή, αλλά όταν πήγα στο Παρίσι ή τη Ρώμη, δεν βρήκα κάτι αντίστοιχο. Εκεί υπάρχουν τα standard clubs της jazz, αλλά αυτό που βλέπω εδώ είναι φαινόμενο για μένα. Πολλά μαγαζάκια παίζουν jazz και το σημαντικότερο είναι ότι ο Έλληνας το ζητάει. Προσωπικά θεωρώ ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ ελληνικής μουσικής και jazz, η οποία ξεκινάει από τα ρεμπέτικα. Τα ρεμπέτικα μας πηγαίνουν στα blues και η jazz με τη σειρά της προέρχεται από τα blues. Το ίδιο διαπίστωσα όταν πήγα στις Ινδίες. Ο Ινδός μπορεί να αναγνωρίσει τον αυτοσχεδιασμό της jazz, γιατί τον συναντά και στη δική του μουσική…
MusicCorner: Πώς αισθάνεστε που συναντιέστε επί σκηνής με τον royal hartigan;
Nana Simopoulos: Είναι μεγάλη μου χαρά και πιστεύω ότι, ειδικά με τα παιδιά που έχω επιλέξει για να δημιουργήσουμε αυτό το σχήμα, ταιριάζουμε πάρα πολύ. Όταν παίζουμε είμαστε σαν μια καρδιά που χτυπάει. Παίξαμε πρώτη φορά στην Αμερική και αμέσως μετά ήρθαμε εδώ, στην Ελλάδα.
MusicCorner: Ποια στοιχεία είναι αυτά που θαυμάζετε περισσότερο στο πρόσωπό του;
Nana Simopoulos: Όταν παίζει drums, δεν παίζει απλά κρουστά, αλλά μοιάζει σαν να βγάζει φωνή, μια ολόκληρη μελωδία. Είναι από τις λίγες φορές που έχω ακούσει έναν drummer να παίζει μια μελωδία. Μπορεί να ερμηνεύσει πλήρως ένα κομμάτι μόνο με drums. Για μένα είναι πολύ σημαντικό.
Ο royal hartigan στα drums, και η Nana Simopoulos στην κιθάρα, το μπουζούκι και το sitar, μαζί με τους Samuel Marlieri στο σαξόφωνο, Μάνο Λούτα στο μπάσο και George Alexander Glinos στα κρουστά, προσκάλεσαν τους Αθηναίους να δημιουργήσουν μια κοινότητα μέσα από τη μουσική, μέσα από τους αυτοσχεδιασμούς των drums και του σαξοφώνου, τους αφρικάνικους ρυθμούς των tablas και μια κιθάρα που σίγουρα σε ταξιδεύει σε μέρη που μπορεί να μην τα έχεις δει και ποτέ σου.
Πριν τις συναυλίες στην Αθήνα και το Ναύπλιο, η Nana Simopoulos είχε υποσχεθεί ότι μέσα από αυτές τις εμφανίσεις θα έρθουμε όλοι πιο κοντά. Ξεκινώντας πρώτα από τα μέλη του μουσικού σχήματος, τα οποία ενώθηκαν σε μια αγκαλιά λίγο πριν ξεκινήσει η εμφάνιση, ψιθυρίζοντας και χαμογελώντας ο ένας στον άλλο, η κοινότητα αυτή πέρασε και στο κοινό, το οποίο, παρότι καθιστό, άρχισε διστακτικά να σιγοτραγουδά ινδικά και αφρικανικά «μυστικά» μακρινών πολιτισμών ολόκληρου του κόσμου.
Το σχήμα του royal hartigan στην Ελλάδα μας μύησε σε μια παράδοση της jazz, η οποία συναντιέται με όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, χωρίς να φαίνεται παράταιρη, χωρίς να χάνει τίποτα από την αύρα και το πάθος της.
Ο καλλιτέχνης δεν αρνήθηκε ότι θα επιθυμούσε πολύ να επιστρέψει σύντομα στην Ελλάδα για να ξανασυναντηθεί με τους Αθηναίους λάτρεις της jazz και όχι μόνο. Παρόλα αυτά, κάτι τέτοιο φαίνεται να αργεί ακόμα να προστεθεί στο πρόγραμμά του, μιας και τους επόμενους μήνες θα εγκατασταθεί στη Νότια Αφρική, όπου θα διδάξει μουσική, όπως αυτός τη νιώθει, για δέκα μήνες…
Αποκλειστικές φωτογραφίες του Music Corner από τη συναυλία
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…