Γράφει ο Δημήτρης Κονιδάρης
Πριν από εξήντα εννέα χρόνια, στις 29 Σεπτεμβρίου 1949, γεννήθηκε στο Πειραιά ο Γιώργος Νταλάρας, ένας από τους σημαντικότερους ερμηνευτές στη χώρα μας κατά την τελευταία πεντηκονταετία.
Η πορεία του είναι πραγματικά μεγαλειώδης και αξιοθαύμαστη αφού κατάφερε, ξεκινώντας από το μηδέν, να ανέβει πολύ ψηλά και να παραμείνει στην κορυφή επί πέντε και πλέον δεκαετίες. Πέρα από τους δεκάδες προσωπικούς δίσκους που έχει στη συλλογή του καθώς και τις ουκ ολίγες συμμετοχές του σε δίσκους άλλων καλλιτεχνών, σπουδαιότατο σταθμό στην καριέρα του έχουν αποτελέσει οι εκατοντάδες συναυλίες που έχει δώσει σε ολόκληρη την Ελλάδα. Όμως ο Νταλάρας, εκτός από τη χώρα μας, έχει τραγουδήσει σε δεκάδες μέρη του κόσμου όπως Γαλλία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ελβετία, Ολλανδία, ΗΠΑ, Καναδά, Ν. Αφρική, Φινλανδία, Ισραήλ, Αίγυπτο, Κούβα, Βραζιλία, Ρωσία, Ν. Ζηλανδία, Αυστραλία, Τουρκία, Αργεντινή, Ουκρανία, Γεωργία, Ρουμανία, Ουρουγουάη και πολλά ακόμα κράτη μεταξύ των οποίων περίοπτη θέση κατέχει η Κύπρος.
Το θέμα μας όμως στο παρόν άρθρο δεν είναι η συνολική καριέρα του Νταλάρα, κάτι που είναι ούτως ή άλλως δύσκολο να αναλυθεί λόγω του τρομερού εύρους και βάθους αυτής, αλλά τα πρώτα του βήματα όταν ξεκίνησε ως Γιώργος Νταράλας και τον εντόπισε ο διορατικός Μάκης Μάτσας, γιος του ιστορικού διευθυντή της «Μίνως Μάτσας & υιός» (πρώην ODEON-Parlophone και πιο γνωστή ως MINOS) Μίνου Μάτσα.
Μάκης Μάτσας & Γιώργος Νταλάρας, πολλά χρόνια μετά την πρώτη τους συνάντηση!
Η ιστορία ανακάλυψης και ανόδου του νεαρού Νταράλα (και μετέπειτα Νταλάρα) έχει συνοπτικά ως εξής: Ο Μάκης Μάτσας αγαπούσε πολύ το πασίγνωστο τραγούδι «Άπονη ζωή» των Σταύρου Ξαρχάκου και Λευτέρη Παπαδόπουλου που τραγούδησε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης το 1963, όπως και τη θρυλική «Καισαριανή» από την ίδια τριάδα συνθέτη-στιχουργού-ερμηνευτή. Ο νεαρός τότε Μάκης Μάτσας είχε ζηλέψει με την καλή έννοια τους ανωτέρω καλλιτέχνες αλλά ο Ξαρχάκος κι ο Μπιθικώτσης ανήκαν στην COLUMBIA και δεν μπορούσε να τους χρησιμοποιήσει. Θέλησε λοιπόν να δημιουργήσει τον δικό του Ξαρχάκο και το δικό του Μπιθικώτση («Γιατί αυτήν την ουράνια φωνή, που φάνταζε σαν τις κολόνες του Παρθενώνα, να μην την έχω εγώ;») και γι’ αυτό ήταν σε μόνιμη διαδικασία αναζήτησης. Σημειωτέον ότι ο Λευτέρης Παπαδόπουλος σύντομα θα εντασσόταν στη MINOS όπου μεγαλούργησε χαρίζοντας δεκάδες αριστουργήματα στην Ελληνική μουσική.
Η ευκαιρία παρουσιάστηκε στις αρχές του 1967 όταν η ήδη καταξιωμένη λαϊκή αοιδός Καίτη Γκρέυ πήγε στο γραφείο του Μάτσα για να συζητήσουν για ένα δίσκο της και του είπε «Μάκη, ξέχασα να σου πω κάτι. Πρέπει να έλθεις οπωσδήποτε στο μαγαζί ένα βράδυ γιατί έχω βρει δύο καινούργιους τραγουδιστές και ο ένας τους θα σε ενθουσιάσει». Την επόμενη εβδομάδα ο, πάντα ανήσυχος και δραστήριος, Μάτσας πήγε στην Πλάκα, στο μαγαζί της Γκρέυ, αλλά ήταν όλα κλειστά αφού είχε τερματιστεί η λειτουργία του κέντρου. Πέρασαν περίπου δύο μήνες από το συμβάν και ο Σπύρος Ζαγοραίος, επισκεπτόμενος τον Μάτσα για μια νέα συνεργασία, του είπε «Ξέρεις, άνοιξα ένα μαγαζί στην Πλάκα που πριν από εμένα το είχε η Καίτη Γκρέυ αλλά δεν πήγαν καλά και κλείσανε. Πήρα όλη την ορχήστρα και τους τραγουδιστές της και πάμε υπέροχα. Έλα ένα βράδυ να μας ακούσεις. Μάλιστα έχω έναν τραγουδιστή που είναι πολύ καλός και ο πατέρας του είναι πολύ φίλος μου. Θέλω οπωσδήποτε να τον ακούσεις». Ο Μάτσας (νόμιζε ότι) κατάλαβε πως αναφερόταν στον ίδιο τραγουδιστή που του είχε πει η Καίτη Γκρέυ.
Έτσι πήγε στο μαγαζί του Ζαγοραίου και τα μάτια του αναζητούσαν εναγωνίως το νέο ερμηνευτή αλλά εις μάτην. Ύστερα από κάποιες ώρες που τραγούδησε ο Ζαγοραίος με μερικούς ακόμα ελάσσονος αίγλης και αναγνωρισιμότητας ερμηνευτές, πουθενά δεν φαινόταν ο αναζητούμενος τραγουδιστής. Το κρίσιμο σημείο ήταν όταν ο Μάτσας ρώτησε τον Ζαγοραίο πού είναι ο τραγουδιστής για τον οποίο του είχε μιλήσει. Τότε ο μεγάλος λαϊκός βάρδος του έδειξε το λεπτοκαμωμένο κιθαρίστα λέγοντας ότι «στις τρεις λέει μερικά λαϊκά για να με ξεκουράσει». Επιτέλους έφθασε η ώρα του νεαρού να τραγουδήσει και ερμήνευσε το «Είμαι αητός χωρίς φτερά» του Χατζιδάκι που είχε αποδώσει ιδανικά ο Μπιθικώτσης. Όπως αναφέρει στην αυτοβιογραφία του ο Μάτσας «Ένιωσα μια ανατριχίλα στο πρόσωπο και στα χέρια μου… Πραγματικά συγκλονίστηκα με την ερμηνεία του γιατί αισθάνθηκα ότι άκουγα κάτι που έμοιαζε στον Μπιθικώτση, τον οποίο λάτρευα. Έναν Μπιθικώτση όμως με οξύτερο μέταλλο μιας που ο νεαρός που έβλεπα και άκουγα δεν είχε ούτε τα μισά χρόνια του Γρηγόρη». Ως γνωστόν ο Μπιθικώτσης γεννήθηκε το 1922 και ήταν 27 έτη μεγαλύτερος από τον Νταλάρα. Στη συνέχεια της ιστορικής βραδιάς ο νεαρός τραγούδησε ένα ακόμα κομμάτι και μετά ο Μάτσας τον κάλεσε στο τραπέζι του για τις απαραίτητες συστάσεις.
_ «Γιώργος Νταράλας» είπε ο νεαρός.
_ «Είσαι πολύ καλός. Θα ήθελα αύριο το μεσημέρι στις δώδεκα να έλθεις στο στούντιο της COLUMBIA (σ.σ. στο στούντιο αυτό γίνονταν οι ηχογραφήσεις της MINOS) να ηχογραφήσουμε ένα demo με δύο τραγούδια της επιλογής σου» αποκρίθηκε ο Μάτσας.
_ «Δεν μπορώ, κύριε Μάτσα. Αύριο πιάνω δουλειά στο συνεργείο αυτοκινήτων και δεν θέλω να χάσω το μεροκάματο».
_ «Παιδί μου, σου ζητώ να έλθεις αύριο στο στούντιο για να γράψεις δύο τραγούδια και να ακούσω τη φωνή σου ηχογραφημένη».
Στη συνέχεια της στιχομυθίας ο νεαρός Νταράλας είπε στον Μάτσα ότι είχε απογοητευτεί από την απόρριψη του Λαμπρόπουλου της COLUMBIA και του Πατσιφά της LYRA ενώ και στη ΜΙΝΟS δεν είχε καταφέρει στο παρελθόν να συναντήσει τον πραγματικό επικεφαλής δηλαδή τον Μάκη Μάτσα (ο Μίνως Μάτσας έπαιζε λιγότερο σημαντικό ρόλο ένεκα σοβαρών προβλημάτων υγείας). Κατόπιν αυτού ο Μάτσας επέμεινε με αυστηρότερο ύφος και προσφέρθηκε να του καλύψει το μεροκάματο για να μπορέσει ο νεαρός να προσέλθει στο στούντιο για τη δοκιμαστική ηχογράφηση, όπερ και εγένετο.
Το πρώτο τραγούδι που ηχογράφησαν δοκιμαστικά ήταν το «Πέσε στην αγκαλιά μου όσο είναι νωρίς» των Απόστολου Καλδάρα και Γιάννη Παπανικολόπουλου γνωστό από τη φωνή του Σταμάτη Κόκκοτα. Το αφεντικό της MINOS βεβαιώθηκε αμέσως ότι αυτή ήταν η φωνή που ήθελε και προχώρησαν στη σύναψη του πρώτου συμβολαίου στο οποίο παρέστη και η μητέρα του Νταράλα αφού ήταν μόλις 18 ετών.
Λίγες ημέρες αργότερα, όταν ο Μάτσας θεώρησε σκόπιμο να ευχαριστήσει τηλεφωνικά την Καίτη Γκρέυ για τη συμβουλή της, εξεπλάγη διότι η μεγάλη τραγουδίστρια δεν εννοούσε τον νεαρό Νταράλα αλλά τον Γιάννη Ντουνιά που πίστευε ότι θα βάδιζε στα χνάρια του Καζαντζίδη! Άξιο αναφοράς ότι ο Ντουνιάς έχει ωραία φωνή και απέδωσε πολύ όμορφα πολλά τραγούδια του Στέλιου.
Ο πρώτος δίσκος του Νταλάρα ήταν ένα 45άρι του Γιώργου Μητσάκη με το περίφημο ζεϊμπέκικο «Στην εποχή του Πάγκαλου» που σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Όταν επρόκειτο να κυκλοφορήσει ο εν λόγω δίσκος, ο υπεύθυνος διαφήμισης της εταιρείας Γιώργος Λεφεντάριος, ετοίμασε το πρώτο διαφημιστικό σποτ με το όνομα Γιώργος Νταράλας. Όμως στις πρόβες της ηχογράφησης διαπίστωσε ότι το «ρ» δεν ακούγεται τόσο εύηχα πριν το «λ». Έτσι οι Μάτσας και Λεφεντάριος σκέφτηκαν να φέρουν το «λ» πριν το «ρ», επηρεαζόμενοι και από το διάσημο Ιταλό τραγουδιστή Τόνι Νταλάρα. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η γέννηση ενός ονόματος που ακούστηκε στα πέρατα του κόσμου με τις πάμπολλες συναυλίες και τους πολυάριθμους ευπώλητους δίσκους.
Η συνέχεια, μεταξύ άλλων, περιλάμβανε ένα 45άρι σε στίχους Κώστα Βίρβου ενώ ο ιθύνων νους της MINOS επέβαλε τη συμμετοχή του Νταλάρα στο «Σταθμό» των Μάνου Λοΐζου και Λευτέρη Παπαδόπουλου. Αρχικά ο συνθέτης δεν ήθελε τον Νταλάρα αφού θεωρούσε ότι δεν ταίριαζε η φωνή του στα τραγούδια του αλλά τελικά όχι μόνο συνεργάστηκαν σε κομμάτια που σημείωσαν τεράστια επιτυχία αλλά αναπτύχθηκε μεταξύ τους μια γερή φιλία.
Ακολούθησε η συνεργασία με τον Σταύρο Κουγιουμτζή, που ήταν η σημαντικότερη για τον Νταλάρα, αλλά αυτό ξεφεύγει από το θέμα του παρόντος άρθρου.
Για τη συνεργασία Λοΐζου-Νταλάρα μπορείτε να δείτε παλαιότερο άρθρο του musiccorner όπως και για τη συνεργασία Κουγιουμτζή-Νταλάρα.
Εμείς ευχόμαστε ό,τι καλύτερο στον Γιώργο Νταλάρα και να συνεχίσει να τραγουδά για πολλά χρόνια σε συναυλίες ανά την Ελλάδα και τον κόσμο.
Κλείνοντας θα θέλαμε να προτείνουμε στους αναγνώστες να διαβάσουν την αυτοβιογραφία-ντοκουμέντο του Μάκη Μάτσα στην οποία περιλαμβάνονται πλήθος λεπτομερειών κομβικής σημασίας που καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό το Ελληνικό τραγούδι, είτε λαϊκό είτε έντεχνο.
Αναφορές
«Πίσω απ’ τη μαρκίζα, 40 χρόνια Ελληνικής μουσικής όπως την έζησα», Μάκης Μάτσας, εκδόσεις Διόπτρα, 2014
—————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…