Η “Μικρή Βαλίτσα”, το… κούρεμα και η “ήττα” του Αλκίνοου Ιωαννίδη

Γράφει η Βασιλική Πολυκάρπου
Φωτογράφηση: Βλαδίμηρος Γιαννακάκος

Τη Δευτέρα το μεσημέρι βρεθήκαμε στην παρουσίαση της νέας δισκογραφικής δουλειάς του Αλκίνοου Ιωαννίδη με τίτλο «Μικρή Βαλίτσα»! Πρόκειται για ένα ολοκαίνουριο album, με δεκατρία τραγούδια, τα οποία ακούσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον και ανυπομονησία στο studio Sierra. Μαζί μας, ο ίδιος ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο οποίος καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίασης, συνόδευε με τα σχόλιά του τις ιστορίες πίσω από τα τραγούδια του δίσκου.

Πέντε χρόνια μετά την τελευταία δισκογραφική δουλειά του, τη «Νεροποντή», επιστρέφει με έναν δίσκο ακρόασης, σε μία εποχή όπως γνωρίζουμε δύσκολη για τις δισκογραφικές και τους καλλιτέχνες. Στη «Μικρή Βαλίτσα», όπως είπε και ο ίδιος, βάζει κάποιος μόνο τα απολύτως απαραίτητα. Ο τίτλος του album αποτελεί μία αναφορά τόσο στην κατάσταση της χώρας, όσο και στη δική του προσωπική και οικογενειακή κατάσταση, αφού βρέθηκε τρεις φορές τα τελευταία χρόνια στα πρόθυρα του να φύγει για το εξωτερικό… Έτσι, ο δίσκος είναι αφιερωμένος «σε όσους αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και σε όσους εγκαταλείπονται από αυτόν».

Πάντα ήρεμος, σεμνός και φιλικός, μας περιέγραψε την ιστορία του δίσκου και των δυσκολιών που, κατά κάποιον τρόπο, τον ανάγκασαν να σταματήσει να αντιστέκεται στην πώληση των δίσκων του μέσω εφημερίδων, με σκοπό την ολοκλήρωση της «Μικρής Βαλίτσας». Ο ίδιος περιέγραψε αυτήν την υποχώρηση ως μία προσωπική «ήττα»: «Το θεωρώ προσωπική μου ήττα. Θεωρώ πως, τα δωρεάν CD με τις εφημερίδες προξένησαν μεγάλο κακό στη δισκογραφία. Αναγκάστηκα να δώσω την άδεια στη δισκογραφική μου εταιρία, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί αυτό το νέο άλμπουμ. Το ξέρω. Δεν έδωσα όμως τα CD μου στις εφημερίδες, τότε που πλήρωναν τόσα χρήματα, ώστε μπορούσες να αγοράσεις ολόκληρο σπίτι».

Είναι σημαντικό επίσης να επισημάνουμε ότι ο Αλκίνοος Ιωαννίδης μίλησε για όλους ανεξαιρέτως τους συντελεστές του δίσκου, ευχαριστώντας τους έναν έναν.

Σε σχέση με τα τραγούδια του δίσκου, ήδη έχουμε ακούσει και αγαπήσει το «Πάντα θα ξημερώνει», το οποίο δίνει και μία δυνατή πρώτη γεύση για τον χαρακτήρα αυτής της δουλειάς, αφήνοντας, όπως μαρτυρά και ο τίτλος, ένα περιθώριο ελπίδας. Πρόκειται για ένα τραγούδι που γράφτηκε μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Για τον «Χορτάτο», ο δημιουργός του μας είπε ότι τον εμπνεύστηκε από ένα απόσπασμα μυθιστορήματος του Ρομπέρτο Μπολάνιο, ενώ η «Πολιτική Τοποθέτηση», ένα από τα κοινωνικο-πολιτικά και ταυτόχρονα σατυρικά κομμάτια του δίσκου, γράφτηκε στη Νέα Υόρκη, στην πλατεία των εκεί αγανακτισμένων!

Το «Πού πεθαίνουν τόσα πουλιά» αποτελεί το πρώτο λαϊκό τραγούδι του δίσκου και έχει αναφορές στη λαϊκή μουσική της δεκαετίας του ’50 και του ’60. Με αφορμή τη συμμετοχή της Ναταλίας Λαμπαδάκη, ο καλλιτέχνης μας είπε δύο λόγια για μία παρέα παιδιών από τη Θεσσαλονίκη, που θαύμασε πάρα πολύ και του προκάλεσε μεγάλη έκπληξη το πόσα πράγματα γνωρίζουν γύρω από τη μουσική, με αγάπη για την παράδοση, ενώ παραμένουν ταυτόχρονα «εκσυγχρονισμένοι». Το δεύτερο λαϊκό του δίσκου, το «Μια χούφτα γη», γράφτηκε μετά τον θάνατο του Νίκου Παπάζογλου και περιέχει αναφορές σε σχέση με την «Εκδίκηση της Γυφτιάς» και τη λεγόμενη «Σχολή της Θεσσαλονίκης» σε ό,τι αφορά τους τραγουδοποιούς. Το τρίτο λαϊκό στη σειρά, η «Ωραία του χωριού», έχει ακόμη πιο παλιές αναφορές, αυτές στον συνθέτη Γιώργο Κατσαρό, τον ρεμπέτη, ενώ αποτελεί και αυτό ένα από τα τραγούδια που «προέκυψαν» στη ζωή του τα τελευταία αυτά χρόνια.

Όπως χαρακτηριστικά, ανέφερε ο ίδιος ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, από την «Εκδίκηση της Γυφτιάς», στη συνέχεια ακούμε την «Εκδίκηση της Φλωριάς», αυτοσαρκαζόμενος για το επόμενο τραγούδι του δίσκου, τον «Χωρισμό», το οποίο γράφτηκε στον Βύρωνα τη δεκαετία του ’90! Οι ακροατές του album, μετά τον «Χωρισμό», θα βρουν τη «Χατζιδακιάδα», ένα ιδιαίτερο κωμικό κομμάτι, σε στίχους Νίκου Γκάτσου, το οποίο προέκυψε από τη συνεργασία του Ιωαννίδη με τη Μαρία Φαραντούρη. Η ερμηνεύτρια βρισκόταν στην παρουσίαση και μίλησε με τα καλύτερα λόγια τόσο για τον ίδιο τον Αλκίνοο, όσο και για τη συνεργασία τους. Μας περιέγραψε επίσης ένα στιγμιότυπο από την επίσκεψη του Charles Lloyd στην Ελλάδα, ο οποίος όταν γνώρισε τον Αλκίνοο από κοντά, μετά από δική της διαμεσολάβηση, τον «ερωτεύτηκε», όπως είχε πάθει και εκείνη αρχικά!

Στον δίσκο, μπορεί κανείς να βρει και το πιο παλιό από τα τραγούδια, το «Η μάνα μου το Πάσχα», ένα ποίημα του πατέρα του Αλκίνοου, Άντη Ιωαννίδη, ο οποίος, ως συνήθως, φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του δίσκου. Το «Τι περιμένεις πια» που ακολουθεί, είναι ένα από τα πιο καινούρια τραγούδια, το οποίο έγραψε μαζί με τα τρία λαϊκά ενώ έκανε camping και είναι ένα ντουέτο λαούτου και λύρας! Επιπλέον, το ομώνυμο του δίσκου, είναι ερμηνευμένο a capella, ενώ ο «Τιμονιέρης» αποτελεί μία στιγμή σύμπραξης με τον, επίσης αγαπημένο, Σωκράτη Μάλαμα. Στο τέλος της λίστας βρίσκεται το «Η μέρα που θα ‘ρθει», το οποίο αφήνει δυνατό κοινωνικό στίγμα, χωρίς να καταλήγει σε αδιέξοδο, αλλά δίνοντάς μας ένα φωτεινό ίσως πέρασμα, με ελπιδοφόρο μήνυμα.

Η «Μικρή Βαλίτσα» ήταν για τον δημιουργό της ο πρώτος του δίσκος για τον οποίο, όπως είπε, «δεν είχε καμία αγωνία να κάνει κάτι φρέσκο και πειραματικό», αφού «ησύχασε μέσα μου αυτό το πράγμα». Είναι μία συγκροτημένη δουλειά, με ετερόκλιτα τραγούδια που όμως «δένουν» ταιριαστά μέσα από την αισθητική του συνθέτη και στιχουργού τους, εναλλάσσοντας τη διάθεση, τον ρυθμό, το ύφος και την τελική αίσθηση του κάθε κομματιού. Ταυτόχρονα όμως, διατηρεί την κοινή ατμόσφαιρα που αφήνει σχεδόν κάθε δισκογραφική δουλειά του Αλκίνοου Ιωαννίδη μετά από μία μουσική ακρόαση, φέρνοντας κάτι καινούριο και ικανοποιώντας μας, τόσο με το δημιουργικό αποτέλεσμα, όσο και με την απόφαση του ίδιου που αν και έφτιαξε «Μικρή Βαλίτσα», τελικά έμεινε εντός συνόρων, προσφέροντάς μας τα τραγούδια του…

Μετά το τέλος της παρουσίασης, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, απάντησε σε δύο ερωτήσεις, μεταξύ των οποίων και σε αυτήν του MusicCorner. Μίλησε για διάφορα θέματα όπως η πολιτική, το τραγούδι, αλλά και το νέο του κούρεμα!

Ερώτηση Δημοσιογράφου: Βρισκόμουν στον σταθμό και μία ακροάτρια, η οποία είναι και μέρος του κοινού σου, μου ζήτησε να σε ρωτήσω τον λόγο που κουρεύτηκες!
Αλκίνοος Ιωαννίδης: Κουρεύτηκα γιατί έγινε μία φυλακή όλο αυτό… Γιατί όταν άφησα μακριά μαλλιά, το έκανα μετά από πολλά χρόνια καταπίεσης. Στην Κύπρο το έχουμε ακόμα. Δηλαδή, υπάρχει στολή και κοντά μαλλιά στα αγόρια. Μετά πήγα στρατό δυόμισι χρόνια και όταν ήρθα εδώ, ας πούμε είκοσι χρόνων, είπα ότι δεν θα ξανακουρευτώ ποτέ! Ήταν μία ένδειξη ελευθερίας, τέλος πάντων! Η οποία έγινε σκλαβιά σιγά σιγά και άρχισαν να μου λένε διάφοροι φίλοι και γνωστοί, στο άσχετο, «Μην κάνεις καμία βλακεία και κουρευτείς», «Έτσι σε ξέρει ο κόσμος»… Και λέω: «Πάρ’ τα τώρα, να τελειώνουμε!» (Γέλια)

MusicCorner: Να ακούσουμε ένα σχόλιο σχετικά με την πολιτική; Έχει περάσει στο μυαλό των ακροατών ότι ανήκεις σε μία κατηγορία καλλιτεχνών που, πέρα από τα υπόλοιπα, ασκούν κριτική σε ό,τι συμβαίνει. Για παράδειγμα, η «Πατρίδα», που βγήκε το 2009, αποτέλεσε για πολλούς σύνθημα και τώρα, στη «Μικρή Βαλίτσα», υπάρχει έντονο το πολιτικό στοιχείο…
Αλκίνοος Ιωαννίδης: Το πήραν για σύνθημα; Μισώ τα συνθήματα… Έχω λιώσει παπούτσια σε πορείες, αλλά δεν μπόρεσα ποτέ να φωνάξω σύνθημα με τους άλλους ανθρώπους! Είναι μία αναπηρία δικιά μου, προφανώς… Δεν μπορώ και σε συναυλίες μου να φωνάζουν συνθήματα, τρελαίνομαι! Δεν γράφω τραγούδια σαν συνθήματα, δεν θα το ήθελα ποτέ… Είναι αναπόφευκτο καθετί που κάνουμε να έχει σχέση με αυτό που μας συμβαίνει –δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτό. Ό,τι δουλειά κι αν κάνεις, όπου κι αν ανήκεις, με ό,τι και να ασχολείσαι, υποχρεωτικά θα το περάσεις μέσα σε αυτό που κάνεις. Και τοστ να φτιάχνεις, όλη η γύρω κατάσταση, θα περάσει στον τρόπο που τα φτιάχνεις! Από την ποιότητα των υλικών που θα αγοράσεις, μέχρι το πόσο αισθάνεσαι ότι θα πρέπει να περιποιηθείς τον άνθρωπο που θα το πάρει για να το φάει.

Λοιπόν, όλα περνάνε μέσα στη δουλειά μας και μέσα σε αυτό που κάνουμε. Είναι αναπόφευκτο, λοιπόν, και στα τραγούδια να περνάνε όλα αυτά τα πράγματα, και στις συναυλίες μας να περνάνε πολλά από αυτά. Όσο μένουν μακριά από τα κομματικά, είμαι εντάξει εγώ, μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Διαφωνώ, ας πούμε, με τα φεστιβάλ των νεολαιών! Το να κάνει φεστιβαλ μία κομματική νεολαία και να φωνάζει τραγουδιστές και μουσικούς να παίζουνε. Εγώ δεν φωνάζω πολιτικούς να βγάλουν λόγο στις συναυλίες μου! γιατί με φωνάζουν εμένα να τραγουδήσω στις δικές τους εκδηλώσεις; Αυτό είναι κάτι άλλο τελείως… Αλλά το να περάσεις πράγματα που πιστεύεις, τον τρόπο που αισθάνεσαι μέσα σε αυτό που κάνεις, είναι υποχρέωσή σου, δεν είναι απλώς ανάγκη. Είναι υποχρέωσή σου και δεν μπορείς να κάνεις κι αλλιώς! Χάρηκα που για χρόνια δεν βγήκαν τραγούδια που να έχουν άμεση σχέση με την κρίση. Πραγματικά το χάρηκα πάρα πολύ, γιατί θα ήταν φρικτό με τη μία να αρχίσουν όλοι οι τραγουδοποιοί να βγαίνουν και να λένε για τον Σόιμπλε ή για το μνημόνιο… Αν δεν περάσουν αυτά τα πράγματα μέσα σου, να γίνουν τέχνη -δεν εννοώ υψηλή ή χαμηλή τέχνη, δεν έχει καμία σημασία αυτό-, αλλά να περάσουν ως κάτι άλλο… Αν θες απλώς να αναπαράγεις κουβέντες του καφενείου επειδή θέλεις να γίνεις αρεστός, αυτό είναι τραγικό. Αλλά χαίρομαι που επίσης όλα αυτά ξεκίνησαν να περνάνε με έναν άλλον τρόπο μέσα στη δημιουργία αυτήν που υπάρχει, την ελληνική, και να βγαίνουν προς τα έξω!

*Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης θα εμφανίζεται μέχρι τις 22 Νοεμβρίου κάθε Παρασκευή και Σάββατο στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο.

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…