Γράφει ο Δημήτρης Κονιδάρης
Πριν λίγες εβδομάδες εορτάσαμε τα γενέθλια του Μίκη όταν συμπλήρωσε 96 έτη ζωής. Σήμερα, 2 Σεπτεμβρίου 2021, ο Μίκης έφυγε από κοντά μας σε μια από τις πιο μαύρες και θλιβερές ημέρες στην ιστορία της χώρας μας. Δεν μπορούμε να πούμε, βεβαίως, ότι ξεκίνησε το ταξίδι για την Αιωνιότητα γιατί σε αυτήν ανήκει εδώ και πολλές δεκαετίες. Ο Μίκης έχει ήδη γραφτεί με ολόχρυσα γράμματα στην παγκόσμια ιστορία με το αξεπέραστο και πολυποίκιλο έργο του από τα χρόνια της δεκαετίας του 1960. Δεν υπήρξε απλώς ο σπουδαιότερος συνθέτης της χώρας μας αλλά κι ένας από τους μεγαλύτερους που έχει γνωρίσει ο πλανήτης λόγω των άφθαστης ποιότητας μελωδιών με τις οποίες επένδυσε, μεταξύ άλλων, και στίχους των ποιητών.
Ο Μίκης χάρισε στη χώρα μας και στον κόσμο απίστευτης ομορφιάς έργα που προηγούνταν της εποχής τους. Ως γνωστόν ασχολήθηκε με πολλά είδη μουσικής όπως εκκλησιαστική μουσική, όπερα, ορατόρια, μπαλέτα, μουσική δωματίου, μουσική για αρχαίο δράμα, μουσική για κινηματογράφο αλλά και μόνο με τους ιστορικούς κύκλους τραγουδιών και τη μελοποιημένη ποίηση, στην οποία υπήρξε ο πρωτοπόρος, κερδίζει την πρωτοκορυφαία θέση ανάμεσα στους δημιουργούς. Όταν κυκλοφόρησε ο Επιτάφιος το 1960, συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις για το εγχείρημά του να παντρέψει λαϊκές μελωδίες με υψηλή ποίηση ενώ ακόμα εντονότερη πολεμική δέχτηκε για τη χρήση της φωνής του Γρηγόρη Μπιθικώτση καθώς και του μπουζουκιού. Τελικά, όμως, η μεγαλοφυΐα και η επιμονή του Μίκη νίκησε. Ο Επιτάφιος έγινε αποδεκτός από το κοινό σημειώνοντας πρωτοφανή επιτυχία και η Ελληνική μουσική άρχισε να βιώνει μια χρυσή και ένδοξη περίοδο κατά την οποία χαρισματικοί συνθέτες μελοποιούσαν τα λόγια των ποιητών τα οποία μπήκαν στο στόμα των Ελλήνων και όχι μόνο. Πρέπει, φυσικά, να τονιστεί ότι μπορεί εμείς ως Έλληνες να έχουμε συνηθίσει να τραγουδάμε λόγια ποιητών αλλά αυτό είναι ένα μοναδικό φαινόμενο που δεν έχει όμοιό του σε ολόκληρο τον κόσμο. Και μόνο γι’ αυτό οφείλουμε άπειρες ευχαριστίες στον Μίκη μας.
Η πολυτάραχη και μυθιστορηματική ζωή του όχι μόνο δεν τον κατέβαλε αλλά χρησιμοποίησε τις μυριάδες εμπειρίες του μετουσιώνοντάς τες σε μουσικά έργα τα οποία έγιναν ευρέως αποδεκτά και κέρδισαν εύκολα το δύσκολο στοίχημα με τον χρόνο. Ποτέ δεν ησύχασε και δεν σταμάτησε να αγωνίζεται. Πάντοτε πάλευε για ειρήνη, ελευθερία, δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη και αγάπη δηλαδή για αξίες που καθοδήγησαν τις πράξεις του όλα αυτά τα χρόνια.
Το να γράψει κανείς για τον Μίκη σαφώς είναι ιδιαιτέρως δύσκολο και γίνεται ακόμα δυσχερέστερο αν προσπαθήσει να καλύψει τη ζωή του και την πορεία του μέσα σε ένα άρθρο. Εντούτοις, ο σκοπός μας δεν είναι αυτός. Αυτή την ώρα με την ανείπωτη θλίψη να μας έχει κυριεύσει, θέλουμε να εκφράσουμε απλώς ένα σύντομο αποχαιρετισμό στον μεγαλύτερο Έλληνα. Ο Μίκης έχει χαρακτηριστεί Ολύμπιος θεός και έχει αποκληθεί Διόνυσος. Όμως, πέρα από τους μυριάδες διθυραμβικούς χαρακτηρισμούς που, εντελώς δίκαια, του έχουν αποδοθεί στο πέρασμα των δεκαετιών, ο Μίκης είναι αυτός που μας έχει συντροφέψει από τα παιδικά μας χρόνια με εκατοντάδες τραγούδια τα οποία λέμε από τα πρώτα χρόνια του Δημοτικού, ακόμα και του Νηπιαγωγείου. Μπορεί οι επιτυχίες του να είναι αναρίθμητες αλλά υπάρχουν ορισμένα τραγούδια του που νιώθουμε ότι τα ξέρουμε από πάντα, που αισθανόμαστε ότι τα γνωρίζουμε από όσο θυμόμαστε τους εαυτούς μας. Τραγούδια όπως: «Ένα το χελιδόνι», «Της Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ», «Στο περιγιάλι το κρυφό», «Όταν σφίγγουν το χέρι», «Θα σημάνουν οι καμπάνες, «Δραπετσώνα», «Βρέχει στη φτωχογειτονιά», «Βράχο βράχο», «Το γελαστό παιδί», «Του μικρού Βοριά», «Βάρκα στο γιαλό», «Η Μαργαρίτα η Μαργαρώ», «Είμαστε δυο», «Απρίλης», «Το τρένο φεύγει στις οκτώ», «Ποιος τη ζωή μου», «Της Αγάπης αίματα», «Αυτά τα δέντρα» είναι ελάχιστα μόνο από τα κομμάτια του που τα έχουμε τραγουδήσει χιλιάδες φορές από τα παιδικά μας χρόνια και αποτελούν μέρος του «είναι» μας.
Αναμφίβολα τα πολλά βιβλία που έγραψε αποτυπώνουν γλαφυρά την ιδεολογία του και τη φιλοσοφία του αλλά ο Μίκης θα είχε κατακτήσει αυτήν την εξέχουσα θέση στην ιστορία ακόμα και να μην είχε γράψει ούτε μία γραμμή, ούτε ένα στίχο. Ακόμα κι αν είχε κυκλοφορήσει ένα μικρό ποσοστό από το συνθετικό έργο του, πάλι θα είχε γίνει μύθος. Π.χ. αν είχε δημοσιεύσει μόνο έργα όπως «Επιτάφιος», «Πολιτεία Α’», «Πολιτεία Β’», «Επιφάνια», «Λιποτάκτες», «Η γειτονιά των αγγέλων», «Μαγική πόλη», «Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν», «Αρχιπέλαγος», «Ένας όμηρος», «Μικρές Κυκλάδες», «Όμορφη πόλη», «Το τραγούδι του νεκρού αδελφού», «Ρωμιοσύνη», «Το Άξιον Εστί», «Τα τραγούδια του Αγώνα», «Τα δεκαοκτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», «Τα λαϊκά» και το «Πνευματικό Εμβατήριο» πάλι θα ήταν ο κορυφαίος των κορυφαίων. Ο μέγιστος Μίκης, ωστόσο, έδωσε ένα ογκωδέστατο έργο που, δυστυχώς, δεν έχει γίνει ακόμα κτήμα των πολλών.
Ο Μίκης με όλα αυτά που μάς προσέφερε έχει ποτίσει την ύπαρξη των Ελλήνων, είναι μέρος των κυττάρων μας και του ψυχισμού μας. Με λίγα λόγια είναι μέρος του εαυτού μας αφού πλούτισε και ομόρφυνε τις ζωές μας όσο κανείς άλλος. Οπότε, αυτήν την αποφράδα ημέρα του 2021, θεωρώ ότι αυτό που αρμόζει στην περίπτωση είναι να εκφράσουμε τον απεριόριστο θαυμασμό μας για όσα αθάνατα έργα μάς έχει δώσει και όσα άπειρα συναισθήματα αγαλλίασης, ανάτασης, συγκίνησης και χαράς έχουμε νιώσει από τα λόγια του και, κυρίως, τη μουσική του.
Εν κατακλείδι, αυτήν την ώρα, ίσως το σημαντικότερο για όλους εμάς τους θαυμαστές του τιτάνα Μίκη είναι να ακούμε όσο περισσότερο μπορούμε τη μουσική του αφού είναι ανεπανάληπτη και μαγική και μαζί με αυτήν, θα τον έχουμε συνέχεια στη σκέψη μας και στην καρδιά μας. Συνεπώς, δεν αρμόζει να πούμε «Αντίο, Μίκη» αλλά «Ας ακούσουμε κι άλλο τη μουσική του». Μόνο όφελος έχουμε από αυτό.
Ο Μίκης θα είναι πάντα μαζί μας. Ποτέ δεν θα τον ξεχνάμε.
Μίκη, ήσουν, είσαι και θα είσαι πάντα ο κορυφαίος. Σε ευχαριστούμε για όλα…
Σημείωση: Τα τραγούδια «Είναι ο καημός μου ένα πουλί», «Είναι μακρύς ο δρόμος σου», και «Η ρομβία» ήταν τα τελευταία που άκουσα σήμερα πριν μάθω την τραγική είδηση
—————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…