Γράφει ο Δημήτρης Κονιδάρης
Σαν σήμερα, στις 29 Σεπτεμβρίου 1949, γεννήθηκε στον Πειραιά ο Γιώργος Νταλάρας, ένας από τους σημαντικότερους και δημοφιλέστερους ερμηνευτές στη χώρα μας κατά την τελευταία πεντηκονταετία έχοντας παρουσιάσει κολοσσιαίο δισκογραφικό έργο και ακόμα μεγαλύτερη αποδοχή από τον κόσμο.
Τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολα αφού ο μικρός Γιώργος μεγάλωσε με υπεράνθρωπες προσπάθειες της μητέρας του. Πατέρας του ήταν ο γνωστός ρεμπέτης της εποχής Λουκάς Νταράλας ο οποίος περιηγείτο σε διάφορα μέρη της χώρας λόγω της δουλειάς του με αποτέλεσμα να μην είναι παρών στο μεγάλωμα του γιου του. Ο Γιώργος εργάστηκε σε διάφορες δουλειές για να βοηθήσει τη μητέρα του όπως συνεργείο αυτοκινήτων, τυπογραφείο, καφενείο. Εξ απαλών ονύχων έδειξε την αγάπη του για τη μουσική, έχοντας προφανώς κληρονομήσει το γονίδιο από τον πατέρα του, αλλά η μητέρα του δεν ήθελε να ασχοληθεί ο γιος της επαγγελματικά με το τραγούδι για να αποφύγει την άστατη ζωή του Λουκά. Οι πρώτες απόπειρές του για συνεργασία με την LYRA και την COLUMBIA δεν στέφθηκαν από επιτυχία έως ότου συναντήθηκε με τον Μάκη Μάτσα ο οποίος τον άκουσε να τραγουδά σε κέντρο στην Πλάκα. Ο ισχυρός άνδρας της ΜΙΝΟΣ ενθουσιάστηκε από το νεαρό κιθαρίστα και ερμηνευτή ακούγοντας το «Είμαι αητός χωρίς φτερά» και του πρότεινε συμβόλαιο το οποίο υπεγράφη σύντομα (1967). Με αυτό τον τρόπο άρχισε η πορεία του νεαρού τραγουδιστή προς την καταξίωση. Περισσότερες λεπτομέρειες των πρώτων βημάτων του καθώς και για τη μετονομασία του από Νταράλα σε Νταλάρα είχαμε παραθέσει σε παλαιότερο άρθρο.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 ξεκίνησε η συνεργασία με τον χαρισματικό συνθέτη Σταύρο Κουγιουμτζή του οποίου ερμήνευσε περίπου εξήντα τραγούδια, πολλά εκ των οποίων σημείωσαν λαμπρή επιτυχία όπως:
- Να ‘τανε το 21
- Μη μου θυμώνεις μάτια μου
- Το πουκάμισο το θαλασσί
- Ένας κόμπος η χαρά μου
- Μ’ έκοψαν με χώρισαν στα δύο
- Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά
- Ήταν πέντε ήταν έξι
- Τώρα που θα φύγεις
- Τα χρέη της καρδιάς σου
- Σαν σβησμένο καρβουνάκι
- Αν σε δω σε ξένα χέρια
- Ο ουρανός φεύγει βαρύς
- Στα ψηλά τα παραθύρια
- Αυγερινό παράπονο
- Δίχως την καρδούλα σου
- Που ‘ναι τα χρόνια
- Οι ελεύθεροι κι ωραίοι
…και πολλά ακόμα.
Αναμφιλέκτως η συνεργασία με τον Κουγιουμτζή ήταν αυτή που ώθησε την καριέρα του Νταλάρα προς την κορυφή. Καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε, βεβαίως, και η σύμπραξη με τον Μάνο Λοΐζο που άφησε ιστορικά τραγούδια ως παρακαταθήκη όπως: «Δέκα παλληκάρια», «Έχω έναν καφενέ», «Αχ χελιδόνι μου», «Ήλιε μου σε παρακαλώ», «Πάγωσε η τσιμινιέρα», «Ο Λιόντας», «Πάνε να πεις», «Το δέντρο», «Στη δουλειά και τον αγώνα», κ.α.
Με τον Μίκη Θεοδωράκη συνεργάστηκαν αρχικά στα «18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, έναν από τους κλασικότερους και πλέον αξιόλογους δίσκους της επταετίας, αν και η έκδοση με τον Νταλάρα ηχογραφήθηκε μετά την πτώση της χούντας (1974). Ιδιαιτέρως γνωστό σημείο της συνεργασίας Μίκη-Νταλάρα ήταν το «Κόκκινο τριαντάφυλλο» στη μνήμη του Αλέκου Παναγούλη ενώ ο δίσκος «Ραντάρ» (1981) σε στίχους Κώστα Τριπολίτη αγαπήθηκε ευρέως από τη νεολαία παρόλο που στις αρχές της δεκαετίας του 1980 το πολιτικό τραγούδι είχε, δυστυχώς, παρουσιάσει μεγάλη πτώση στις προτιμήσεις του κοινού, του ραδιοφώνου και των ΜΜΕ. Στα επόμενα χρόνια συμμετείχε σε πάμπολλες συναυλίες του Μίκη δείχνοντας την αγάπη του και τον απεριόριστο θαυμασμό του για τον κορυφαίο συνθέτη. Μεταξύ άλλων, το 1981 τραγούδησε στην θεατρική παράσταση «Το τραγούδι του νεκρού αδελφού», το 1988 το «Άξιον Εστί» στο Ηρώδειο και το 2006 την «Ρωμιοσύνη».
Με τον Απόστολο Καλδάρα έκανε μια πρώτη σοβαρή επαφή με το αμιγώς λαϊκό τραγούδι στο δίσκο «Ο Γιώργος Νταλάρας τραγουδά Απόστολο Καλδάρα» (1971) που περιλάμβανε επανεκτελέσεις παλιότερων τραγουδιών αλλά το κυριότερο σημείο της σύμπραξής τους αφορούσε δύο θρυλικούς δίσκους, την «Μικρά Ασία» (1972) και τον «Βυζαντινό Εσπερινό» (1973) που σφράγισαν την Ελληνική μουσική χαρίζοντας αριστουργήματα όπως:
- Μες του Βοσπόρου τα στενά (Μικρά Ασία)
- Πέτρα πέτρα χτίσαμε (Μικρά Ασία)
- Η Σμύρνη (Μικρά Ασία)
- Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω (Μικρά Ασία)
- Το σπίτι μου το πατρικό (Μικρά Ασία)
- Εκεί που σμίγει η Ανατολή και η Δύση (Βυζαντινός Εσπερινός)
- Για πάρε μάνα (Βυζαντινός Εσπερινός)
- Με βρήκε ο χάρος (Βυζαντινός Εσπερινός)
- Κάπου χαράζει (Βυζαντινός Εσπερινός)
Εξόχως εντυπωσιακή ήταν η σχέση του με το ρεμπέτικο που σφραγίστηκε με το δίσκο «50 χρόνια ρεμπέτικο τραγούδι» (1975), έναν από τους πλέον ευπώλητους στην ιστορία του Ελληνικού τραγουδιού που έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στην επαναφορά του συγκεκριμένου είδους στο προσκήνιο της μουσικής πραγματικότητας.
Με τον Γιάννη Μαρκόπουλο συνεργάστηκε στο «Σεργιάνι στον κόσμο»(1979) που σημείωσε τεράστια επιτυχία με τραγούδια όπως «Παραπονεμένα λόγια», «Η μάνα του Αλέξανδρου» και «Ο σκλάβος». Σίγουρα τα ανωτέρω είναι ένα τμήμα από το σύνολο της ογκωδέστατης δουλειάς του Γιώργου Νταλάρα αλλά, θεωρώ, ότι είναι αρκετά αντιπροσωπευτικό.
Ωστόσο, πέρα από τις δισκογραφικές του δουλειές που έγραψαν ιστορία, ίσως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι οι χιλιάδες συναυλίες που έχει δώσει στη χώρα μας και ανά την υφήλιο σε Ευρώπη, Αμερική, Ασία και Ωκεανία. Σημειωτέον ότι το 1985 έκανε την πρώτη ευρωπαϊκή περιοδεία του σε χώρες όπως Γαλλία, Γερμανία, Σουηδία, Νορβηγία, κ.α. ενώ το 1988 έκανε τη δεύτερη μεγάλη διεθνή περιοδεία του. Η προσέλευση του κόσμου σε όλες τις εμφανίσεις του ήταν (και είναι) κατακλυσμιαία, ακόμα και σε μέρη όπως το στάδιο «Γουέμπλεϊ» στο Λονδίνο. Αναμφιβόλως η προσπάθεια που καταβάλλει για την προβολή του Ελληνικού Πολιτισμού σε ολόκληρο τον κόσμο είναι αξιοθαύμαστη και απολύτως επιτυχημένη. Με τις συναυλίες του δίνει την ευκαιρία όχι μόνο σε ξενιτεμένους Έλληνες να ακούσουν ελληνικά τραγούδια αλλά και να γνωρίσουν τη μουσική της χώρας μας άνθρωποι μη ελληνικής καταγωγής. Εξάλλου ο Νταλάρας είναι από τους λίγους Έλληνες τραγουδιστές με διεθνή αναγνώριση και τόσο πλατιά αποδοχή ανά τον πλανήτη.
Ξεχωριστή θέση στην πορεία του κατέχουν, αναμφισβήτητα, οι περίφημες συναυλίες στο Ολυμπιακό Στάδιο στις 30-9-1983 και στις 3-10-1983 με 80.000 ανθρώπους να γεμίζουν ασφυκτικά το στάδιο σε καθεμιά από αυτές. Στις 28-9-1987 γέμισε για μια ακόμα φορά το Ολυμπιακό Στάδιο δείχνοντας την χειμαρρώδη δυναμική του και την δημοτικότητά του. Γενικώς, οτιδήποτε πράττει ο Γιώργος Νταλάρας είναι προϊόν βαθιάς μελέτης και σπουδής με αποτέλεσμα να συναντά ευρύτατη αποδοχή από το κοινό το οποίο αγαπά τη θεσπέσια φωνή του και τον τρόπο που ερμηνεύει. Συμπερασματικά, με τις επιλογές του έχει διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο στην προβολή της μουσικής μας τιμώντας όσο ελάχιστοι καλλιτέχνες τους Έλληνες συνθέτες και στιχουργούς.
Ένα ακόμα βασικότατο στοιχείο της προσωπικότητάς του και, κατ’ επέκταση, της καριέρας του είναι το ότι ποτέ δεν απέφυγε τις προκλήσεις. Θα μπορούσε να αρκεστεί στις πολυάριθμες επιτυχίες του από τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 αλλά δεν θέλησε να μείνει στάσιμος. Με την εργατικότητά του, το ένστικτό του, το ταλέντο του και με την αγάπη του για τη δουλειά του, καταφέρνει να δίνει ακόμα και τώρα έξοχες ερμηνείες σε συγκλονιστικά τραγούδια προσφέροντας μερικές από τις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία της μουσικής μας. Είναι πασιφανές ότι η διάθεσή του να ταξιδεύει και να τραγουδά παραμένει έντονη. Σε αυτό τον βοηθάει, βεβαίως, και η φωνή του η οποία διατηρείται σε υψηλότατο επίπεδο. Μακάρι να συνεχιστεί για πολλά ακόμα χρόνια το μαγικό ταξίδι που μας χαρίζει αυτός ο σπουδαίος ερμηνευτής.
Εμείς δεν έχουμε παρά να του ευχηθούμε υγεία και δύναμη έχοντας την πεποίθηση-βεβαιότητα ότι θα τραγουδά για πολλά χρόνια ακόμα ανά την Ελλάδα και τον κόσμο.
Βιβλιογραφία
- Γιώργος Νταλάρας… και το καλοκαίρι κρυώνω, Θανάσης Λάλας, Εκδόσεις Αρμός, 2018
- Ιστότοπος www.dalaras.gr από όπου αντλήθηκε η δισκογραφία
————–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…