ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Δισκογραφική Εταιρεία : Inner Ear (2/2011)
Κάποτε δήλωνε πως ο Καβάφης δε μελοποιείται και πως δε θα τολμούσε ποτέ κάτι τέτοιο. Ήταν όμως το Καβαφικό άγγιγμα που ήρθε και την επισκέφτηκε σαν ηλεκτρικό σοκ, την κατάλληλη στιγμή της. Οι ενστάσεις και οι αρνήσεις παραμερίστηκαν, μπρος τη χάρη της πρόκλησης και της τόλμης, μα κυρίως της δημιουργίας και της ηδονής αυτής. 28 χρόνια μετά τη μελοποίηση του Καρυωτάκη, η Λένα Πλάτωνος βουτάει βαθιά στην ποίηση και δίνει το δικό της ηχόχρωμα και μελωδική ερμηνεία σε 13 από τα πιο γνωστά ποιήματα του Καβάφη. Παραδομένη πλήρως στον ρηξικέλευθο λόγο του ποιητή, προ(σ)καλεί τους ηλεκτρονικούς και ηλεκτρικούς της ήχους δημιουργώντας το απόλυτο ηχητικό μοτίβο των αγαπημένων της στίχων, όπως η ίδια μονάχα θα μπορούσε να χτίσει, ενώ ο Γιάννης Παλαμίδας γίνεται η απόλυτη φωνή του σύμπαντος των δύο δημιουργών. Το αποτέλεσμα είναι παράξενο και καθηλωτικό, μιας και σου δίνει την αίσθηση πως ο Καβάφης είναι πρόσωπο σημερινό.
Η σύνθεση και σύλληψη έγινε από τη Λένα Πλάτωνος, ενώ την ενορχήστρωση τη μοιράστηκε με τον Στέργιο Τσιρλιάγκο, υπεύθυνο για την ηχογράφηση, programming, editing, sound design και τις μίξεις. Ερμηνευτής των στίχων είναι ο Γιάννης Παλαμίδας, ενώ σε μερικά κομμάτια συμμετέχει ο Στράτος Σπηλιωτόπουλος με την κιθάρα του. Το mastering πραγματοποιήθηκε από τους Τάκη Δημουλά και Eroc στο Original Master Studio στη Γερμανία ενώ το artwork επιμελήθηκε ο Δημητρής Παπαιωάννου.
Ο Καβάφης μέσα από την Λένα Πλάτωνος, όπως τα διηγήθηκε στον πιστό της φίλο και σκηνοθέτη, Αντώνη Μποσκοϊτη και δημοσιεύθηκαν στο blog του Άσματα και Μιάσματα.
«Ο Καβάφης υπήρξε ο πρώτος ποιητής που διάβασα σε ηλικία 15 χρονών. Μία θεία μου, παράξενη περίπτωση ανθρώπου, η Μαίρη Τζερμιά που έμενε στην Πεύκη, πρώην Μαγκουφάνα, έκανε φιλολογικά μαθήματα σε μένα και την ξαδέρφη μου για να προετοιμαστούμε για το λύκειο. Η θεία Μαίρη ήταν καβαφική, καζαντζακική, νιτσεϊκή και ιψενική. Μας τους γνώρισε όλους! Όταν ζήτησα το βιβλίο του Καβάφη από το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς μου, ο βιβλιοπώλης με ρώτησε καχύποπτα: είναι για σένα, παιδί μου; Αγόρασα και Νίτσε μαζί και Σικελιανό (τον Σικελιανό δεν τον κατάλαβα ποτέ στη ζωή μου). “”Ποιήματα στο σχολείο δε μάθαινα ποτέ απ’ έξω, το απεχθανόμουν αυτό. Του Καβάφη έμαθα αμέσως απ’ έξω το Μακριά: αυτή τη μνήμη θέλω να την πω, μα έτσι εσβήσθη πια σαν τίποτα δεν απομένει…
“”Δεν υπάρχει μόνο ο Ιστορικός και ο Ηδονικός, αλλά και ο Φιλοσοφικός Καβάφης. Η Ιθάκη, ας πούμε, έχει ιστορικά στοιχεία, αλλά τα Παράθυρα, η Πόλις ή τα Κεριά έχουν βαθύ φιλοσοφικό υπόβαθρο, βαθιά υπαρξιακή ανησυχία.
“”Από την ποίηση αποζητώ κάθε φορά ένα κοινό αίσθημα αφής με τον ποιητή. Στη Βιέννη είχα πάρει μαζί μου Καβάφη και Καζαντζάκη, τον Ελ Γκρέκο. Αυτά ήταν τα στηρίγματα μου. Μουσική δεν είχα πάρει, αφού έπαιζα στο πιάνο Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκο και Καλδάρα – και βασικά, Θεοδωράκη.
“”Είναι πάρα πολύ δύσκολη η μελοποίηση του Καβάφη. Πίστευα για χρόνια ότι δεν μελοποιείται και το ‘χα πει μάλιστα σε συνέντευξη στον Γιώργο Χρονά. Αλλά φέτος, πριν από λίγο καιρό, μπήκε μεσ’ στο κεφάλι μου σαν κομήτης. Σφηνώθηκε κανονικά! Είπα να το κρατήσω μυστικό για να δω αν θα μπορέσω να τον μελοποιήσω. Και το πρώτο τραγούδι μου βγήκε κάπως δύσκολα, αλλά από κει και πέρα τ’ άλλα τρέξανε! Έτσι, τώρα που’ χω προχωρήσει κι έχω σιγουρευτεί, μπορώ να το κοινοποιήσω. Εννοείται ότι πρώτα το κοινοποίησα σε στενούς φίλους.
“”Ερμηνευτής είναι ο Γιάννης Παλαμίδας, στον οποίο το πρωτοείπα και ακολούθως τα σκάρωσα μπροστά του. Η μελοποίηση είναι ηλεκτρονική με στοιχεία rock, trip hop και industrial. Στις αρχές είχαμε μυστικό κωδικό με τον Γιάννη για το project και αναφερόμασταν στον Καβάφη ως Κ. Κ. Ο Γιάννης έχει λατρέψει αυτή τη δουλειά και την αντιμετωπίζει με άμετρο ενθουσιασμό, δίνοντας πραγματικά τον ωριμότερο εαυτό του.
“”Μόνο άνδρας θα μου άρεσε να τραγουδάει Καβάφη. Ο Ηδονικός Καβάφης δεν είναι ομοερωτικός αποκλειστικά και εμπεριέχει μια καθολική ερωτικότητα. Θα μου άρεσε όμως μέσα από τη μουσική μου να προκύψει το ομοερωτικο στοιχείο, αφού είναι πολύ κοντά του. Υπάρχει μία μεγάλη σύγκλιση των φύλων στην εποχή μας, μοιάζει μ’ αυτό που μου’ χε πει η 99χρονη τυφλή Μαριέπα στα Ημερολόγια μου: Η ομοφυλοφιλία θα γενικευθεί κλπ. Δεν μπορώ παρ’ όλα αυτά να καταλάβω για ποιο λόγο με έχουν αναγορεύσει σε gay queen, λεσβιακά φεστιβάλ παίζουν τα τραγούδια μου και δηλωμένοι gay μουσικολόγοι αναλύουν το έργο μου. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό οφείλεται στο πως χειρίζομαι τα θέματα μου, τον λόγο μου και τη μουσική μου, με έναν αμιγώς ανδρικό τρόπο. Φαίνεται, το κληρονόμησα από τον πατέρα μου. Ίσως πάλι αυτό έκανε τον Μάνο Χατζιδάκι να με χαρακτηρίσει συνέχεια του. Στον μισό Χατζιδάκι, στα τραγούδια της Βουγιουκλάκη και της Μούσχουρη, στα εμπορικά του κυρίως, υπάρχει έντονο επίσης το ομοερωτικο στοιχείο, εκεί που το Ειμ‘ αητός χωρίς φτερά είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά ανδρικά ζεϊμπέκικο που’ χουν γραφτεί ποτέ.
“”Ο Καβάφης μου θυμίζει ανέμελες εποχές της ζωής μου κι είναι πολύ περίεργο αυτό, αφού όλο του το έργο διαχέεται από ένα υπαρξιακό άγχος.
ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ MUSIC CORNER
Γράφει ο Αλέξης Λιόλης – alexli@musiccorner.gr
Η ίδια λέει πως το «Καβαφικό άγγιγμα που ήρθε και την επισκέφτηκε σαν ηλεκτρικό σοκ» ήταν αυτό που την έκανε να άρει την αρχική της άποψη πως ο Καβάφης δε μελοποιείται και να προχωρήσει στη μελοποίηση ποιημάτων του. Ο λόγος για τη Λένα Πλάτωνος, που τρία χρόνια μετά τη «δυνατή» δισκογραφική της επιστροφή με τα «Ημερολόγια» (2008), παρουσιάζει τώρα δεκατρία ποιήματα του αλεξανδρινού ποιητή, μελοποιημένα με τον «τρόπο» της και ενταγμένα στους γνώριμους ήχους της ελεκτρόνικα γραφής της.
Δεν είναι η πρώτη φορά που μελοποιεί ποίηση. Στις αρχές της δεκαετίας του ογδόντα, η Λένα Πλάτωνος είχε ταράξει τα νερά της δισκογραφίας μελοποιώντας Καρυωτάκη και κυκλοφορώντας το 1982 ένα δίσκο με «13 τραγούδια» βασισμένα σε ισάριθμα ποιήματα ερμηνευμένα από τη Σαβίνα Γιαννάτου. Τότε, η εν λόγω εργασία της στην ποίηση του αυτόχειρα ποιητή είχε προκαλέσει τεράστια αίσθηση… Τώρα… Τώρα, 28 χρόνια μετά, στο δεύτερο «Κ» της δισκογραφικής της ζωής, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο πολυαναμενόμενος και πολυδιαφημιζόμενος Καβάφης της Πλάτωνος δε με συγκίνησε όσο θα περίμενα ούτε με έκανε να ακούσω αλλιώς ακόμα και τα πολύ γνωστά καβαφικά ποιήματα που περιέχονται στο δίσκο.
Η ακρόαση των τραγουδιών μου άφησε το αίσθημα μιας ανολοκλήρωτης συνάντησης, που μπορεί να είχε όλες τις καλές προθέσεις, αλλά που δεν ευοδώθηκε τελικά. Η «χειραψία» της Πλάτωνος με τον Καβάφη, κατά τη γνώμη μου, έμεινε μισή. Δεν παραβλέπω το «τολμηρόν» ενός τέτοιου εγχειρήματος και το ρίσκο μιας τέτοιας «συνάντησης», δε μπορώ όμως να πω πως με το ηχητικό της αποτέλεσμα η Πλάτωνος καινοτόμησε ή προχώρησε την τέχνη της ένα βήμα πιο μπροστά. Από τις μελοποιήσεις της στον Καβάφη δε λείπουν οι επί μέρους ενδιαφέρουσες στιγμές. Λείπει το συνολικό ξάφνιασμα. Λείπει εκείνη η γυμνή αλήθεια της μουσικής της σύλληψης που κινητοποιεί τις αισθήσεις μας. Λείπει εκείνη η εντελώς ξεχωριστή αίσθηση, το ρίγος που σε διαπερνά ακούγοντας τις μουσικές ανάσες της Πλάτωνος σε άλλες δισκογραφικές καταθέσεις της.
Να μνημονεύσω, κλείνοντας, τον Γιάννη Παλαμίδα, πιστό και σταθερό συνεργάτη της Λένας Πλάτωνος από την εποχή του «Σαμποτάζ», στις αρχές του ’80. Ερμηνεύει το λόγο του Καβάφη, περπατώντας με σιγουριά στους γνώριμους σ’ εκείνον δρόμους της Πλάτωνος, χωρίς να καταφέρει να μας πείσει αυτή τη φορά…
ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ CD
01. Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον
02. Τα παράθυρα
03. Μακρυά
04. Περιμένοντας τους Βαρβάρους
05. Μονοτονία
06. Η προθήκη του καπνοπωλείου
07. Η Πόλις
08. Δέησις
09. Τείχη
10. Επιθυμίες
11. Κεριά
12. Απ’τες εννιά
13. Θάλασσα του πρωϊού
*** Οι κριτικές δίσκων αποτελούν προσωπικές απόψεις του εκάστοτε συντάκτη που σε καμία περίπτωση δεν είναι απαραίτητο ότι συνάδουν με τις απόψεις και της υπόλοιπης συντακτικής ομάδας του Music Corner