Γράφει ο Δημήτρης Κονιδάρης

Στο σημερινό αφιέρωμα θα κάνουμε μια εξαίρεση και δεν θα έχουμε θεματολογία σχετική με  κάποια επέτειο. Η αναφορά μας περιλαμβάνει «Το Θαλασσινό τριφύλλι», ένα θρυλικό έργο της Ελληνικής δισκογραφίας με κομμάτια τα οποία δεν έχουν πάψει να τραγουδιούνται αδιαλείπτως από την εποχή που γράφτηκαν. «Το Θαλασσινό τριφύλλι» κυκλοφόρησε το 1972 και είναι αναμφιβόλως ένας από τους γνωστότερους δίσκους της Ελληνικής μουσικής.

Το έργο αποτελείται από στίχους του Οδυσσέα Ελύτη που μελοποιήθηκαν από τον Λίνο Κόκοτο. Τονιστέον ότι οι στίχοι γράφτηκαν με σκοπό τη μελοποίηση χωρίς να έχουν συμπεριληφθεί αρχικά σε κάποιο ποιητικό κύκλο του Ελύτη. Στη συνέχεια, ως γνωστόν, οι στίχοι του ποιητή συμπεριλήφθηκαν στα «Ρω του Έρωτα». Τα τραγούδια του δίσκου είναι πάντα επίκαιρα και προσιδιάζουν στο κλίμα του καλοκαιριού. Εξάλλου μπορεί το μεγαλύτερο μέρος του καλοκαιριού να έχει περάσει αλλά σίγουρα δεν έχει τελειώσει… Αρχίζουμε λοιπόν την ιστορία μας.

Ο Πατσιφάς δίνει στον Κόκοτο τα δύο πρώτα τραγούδια

Ο Λίνος Κόκοτος είχε ήδη παρουσιάσει κάποιες σημαντικές επιτυχίες από το 1966 όπως «Μικρό παιδί», «Κόρη του γιαλού», «Γειτονάκι μου», «Τούτο το πρωί», κ.α. Με αυτά είχε δώσει αδιαμφισβήτητα δείγματα γραφής του λαμπρού ταλέντου του. Το 1972 ο Αλέξανδρος Πατσιφάς, ιδρυτής και ισχυρός άνδρας της LYRA, τον κάλεσε στο γραφείο του για να του επιδώσει τους στίχους δύο κομματιών. Ένα μεσημέρι λοιπόν, ο νεαρός Κόκοτος πήγε στο γραφείο του Πατσιφά, πήρε τους στίχους κοιτώντας τους με μια γρήγορη ματιά  και, όπως ήταν φυσικό, ρώτησε ποιος είναι ο στιχουργός αλλά δεν έλαβε απάντηση. Συγκεκριμένα το μεγάλο αφεντικό της LYRA είπε στο συνθέτη:

«Δεν θέλω να βιαστείς ούτε να αγχωθείς. Όταν θεωρήσεις ότι αυτά τα δύο τραγούδια έχουν γίνει κτήμα σου και όταν είσαι ικανοποιημένος από τη μελοποίηση, θα έλθεις στο γραφείο να τα ακούσω στο πιάνο»

Βγαίνοντας εκείνο το μεσημέρι  ο Κόκοτος από το γραφείο του Πατσιφά, συνάντησε τον αξιολογότατο στιχουργό Άκο Δασκαλόπουλο αναφέροντας τις λεπτομέρειες της συνάντησης με τον ιθύνοντα νου της LYRA. Στο υπόλοιπο της ημέρας προσπάθησαν να μαντέψουν το δημιουργό  των στίχων αλλά δεν τα κατάφεραν. Αρχικά ο Κόκοτος είχε πιστέψει ότι πιθανόν επρόκειτο για νέο στιχουργό. Στη συνέχεια ο ταλαντούχος συνθέτης εργάστηκε πάνω στους στίχους και προχώρησε στη μελοποίηση.

Ο Πατσιφάς αναφέρει στον Κόκοτο ποιος είναι ο στιχουργός

Πήγε, λοιπόν, ο Κόκοτος στο γραφείο του Πατσιφά ο οποίος άκουσε τα τραγούδια και εξέφρασε την ικανοποίησή του για το αποτέλεσμα. Τότε του αποκάλυψε ότι οι στίχοι των δύο κομματιών γράφτηκαν από τον Οδυσσέα Ελύτη. Ο νεαρός μελωδός έμεινε «κόκαλο» και του «κόπηκαν τα πόδια» όπως έχει πει σε τηλεοπτική του συνέντευξη. Στη συνέχεια κλείστηκε ένα ραντεβού για να ακούσει  ο μεγάλος ποιητής τα δύο τραγούδια με αποτέλεσμα το άγχος του συνθέτη να έχει φτάσει στο κατακόρυφο αφού είχε επίγνωση του μεγέθους  του Ελύτη. Όπως έχει πει χαρακτηριστικά ο Λίνος Κόκοτος «αν στο άκουσμα του ονόματος του στιχουργού ένιωσα να με πλακώνει ένα βουνό, με το κλείσιμο του ραντεβού ένιωσα να πέφτουν πάνω μου τα Ιμαλάια». Ο συνθέτης έχει δηλώσει ότι ο Πατσιφάς έπραξε πολύ σωστά που δεν του αποκάλυψε αρχικά το όνομα του Ελύτη γιατί στην περίπτωση αυτή δεν θα μπορούσε να προχωρήσει στη μελοποίηση λόγω του τρομερού ειδικού βάρους του ονόματος και της τεράστιας αξίας του ποιητή.

Συναντήσεις ποιητή-συνθέτη

Όταν συναντήθηκε ο Κόκοτος με τους Ελύτη και Πατσιφά, ο συνθέτης έπαιξε  τα τραγούδια χωρίς να μπορεί να δει τις αντιδράσεις του ποιητή αφού το πιάνο ήταν προς τον τοίχο του δωματίου και δεν είχε  οπτική επαφή με τους δύο άνδρες. Σημειωτέον ότι τα δύο τραγούδια ήταν «Τα τζιτζίκια» και «Το ερημονήσι». Όταν τελείωνε τα Τζιτζίκια, ο Κόκοτος ένιωσε το χέρι του Ελύτη να τον αγγίζει στην πλάτη και να υπάρχει ικανοποίηση και στοργή από την πλευρά του ποιητή.

Μετά την επιτυχημένη πρώτη συνάντηση ακολούθησαν πολλές ακόμα στο σπίτι του Ελύτη στην οδό Σκουφά (Κολωνάκι) για τα υπόλοιπα τραγούδια. Σε αυτές τις συναντήσεις ο ποιητής είπε στο συνθέτη ότι θέλει τα τραγούδια να μπορούν να τραγουδηθούν από ανθρώπους όλων των ηλικιών (κάτι που επιτεύχθηκε τελικά). Κατά τις συναντήσεις αυτές ο συνθέτης ένιωσε τον ποιητή να τον περιβάλλει με αγάπη και να του δίνει την άνεση που χρειαζόταν. Τονίζουμε ότι το 1972 ο Κόκοτος ήταν μόλις 27 ετών ενώ ο (μετέπειτα) Νομπελίστας ήταν 61 ετών έχοντας ήδη δημιουργήσει το μεγαλύτερο έργο της μυθικής πορείας του. Ως γνωστόν έως τότε είχαν ήδη μελοποιηθεί έργα του Ελύτη όπως «Το Άξιον Εστί» και οι «Οι Μικρές Κυκλάδες» από τον Μίκη Θεοδωράκη, «Το άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» από τον Νότη Μαυρουδή και «Ο ήλιος ο πρώτος» από τον Γιάννη Μαρκόπουλο. Το αποτέλεσμα αυτών ήταν από ωραιότατο έως μεγαλειώδες και προφανώς αυτό συνετέλεσε στη φόρτωση του Κόκοτου με περισσότερο άγχος κατά τη μελοποίηση των υπόλοιπων στίχων του Ελύτη.

Το αποτέλεσμα

Με την ολοκλήρωση της μουσικής επένδυσης προέκυψε ως αποτέλεσμα ένας δίσκος που αγαπήθηκε πάρα πολύ από το κοινό και κέρδισε άνετα τη μάχη με το χρόνο. Τα τραγούδια από «Το Θαλασσινό τριφύλλι» είναι γεμάτα Ελλάδα, θάλασσα, φως, αγάπη και ακούστηκαν πάρα πολύ. Σαφώς τη μερίδα του λέοντος πήραν το ομώνυμο με το δίσκο τραγούδι, καθώς και «ο Αύγουστος», «τα Τζιτζίκια» και, ασφαλώς, «το Δελφινοκόριτσο».

Οι ερμηνείες των δύο τραγουδιστών Μιχάλη Βιολάρη και Ρένας Κουμιώτη ήταν έξοχες γεμάτες λυρισμό. Ο Βιολάρης με την ιδιαίτερη, πολύ ζεστή και άμεση φωνή του, έδωσε το δικό του ξεχωριστό και πανέμορφο αποτύπωμα στα τραγούδια ενώ η Ρένα Κουμιώτη με τη δωρική, σπάνιου και καθαρού ηχοχρώματος, φωνή της ήταν εξαίσια. Και οι δύο μαζί χάρισαν ερμηνείες που, δικαίως, θεωρούνται πλέον κλασικές και ιστορικές.

Κρίνεται, φυσικά, σκόπιμο να αναφερθούν  τα κομμάτια του δίσκου

  • Τα τζιτζίκια
  • Ο ταχυδρόμος
  • Ντούκου ντούκου μηχανάκι
  • Η Ελένη
  • Το Δελφινοκόριτσο
  • Το Θαλασσινό τριφύλλι
  • Το ερημονήσι
  • Ο Αύγουστος
  • Το χρυσό κλειδί

Εν κατακλείδι, είναι πράγματι εκπληκτική η δυναμική των τραγουδιών αυτών που παίζονται σε όλη την επικράτεια και όπου υπάρχει Ελληνικό στοιχείο. Σε συναυλίες, σε μουσικές βραδιές, σε κάθε είδους αφιερώματα αλλά, πέραν πάσης αμφιβολίας, το σημαντικότερο είναι ότι τραγουδιούνται από πολλές παιδικές χορωδίες. Είναι αληθινά συγκινητικό να ακούγονται από παιδικές φωνούλες τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη με την καταπληκτική μουσική του Λίνου Κόκοτου. Νομίζω ότι ο κι ίδιος ο συνθέτης θα πρέπει να είναι πολύ υπερήφανος και χαρούμενος ακούγοντας την (απαράμιλλης ομορφιάς) μουσική του από μικρά παιδιά.

Το αριστουργηματικό αυτό έργο συνιστά ένα λαμπερό και πολυτιμότατο πετράδι στο στέμμα της Ελληνικής μουσικής. Καταφανώς τα τραγούδια του δίσκου θα συνεχίσουν να τραγουδιούνται κατά κόρον και να χαρίζουν στιγμές μαγείας στους φίλους της γνήσιας Ελληνικής μουσικής. Άλλωστε «Το θαλασσινό τριφύλλι» είναι αναπόσπαστο τμήμα της αστείρευτης μουσικής παράδοσης της χώρας μας.

Αναφορές

—————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here