Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα: “Εκείνος κι εκείνος”

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, κάθε 15 ημέρες θα σας παρουσιάζει κι από μία σειρά που έγραψε τη δική της ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————————–

“Εκείνος κι εκείνος” που αναστάτωσαν τη χούντα…

Ιούνιος 1972. Η δικτατορία των συνταγματαρχών, εξακολουθεί για πέμπτο χρόνο να περιβάλλει με το «γύψο» της μια ολόκληρη χώρα. Ακόμα κι ο παραμικρός υπαινιγμός εναντίον της, είναι ικανός να στείλει τον «θύτη» στην εξορία, στη φυλακή, ή στα κρατητήρια-κολαστήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ, όπου θα τύγχανε «ειδικής περιποίησης» από την «παρέα» του Θεοφιλογιαννάκου, του Μπάμπαλη, του Μάλλιου και των άλλων «πρωτοπαλίκαρων»…

Κι όμως, μέσα σ’ αυτή την περίοδο «μαστίγιου και καρότου», ο Κώστας Μουρσελάς τολμά να δημιουργήσει δύο ήρωες, οι οποίοι μέσα από τα μοναδικής έμπνευσης κείμενά του, καταφέρνουν επί ενάμισι χρόνο να περνούν εμμέσως μηνύματα εναντίον του καθεστώτος. Έτσι, «γεννιέται» μια από τις πιο σημαντικές στιγμές της ελληνικής τηλεοπτικής ιστορίας, με τίτλο «Εκείνος κι εκείνος»…

Ο «Σόλων» και ο «Λουκάς», εμφανίζονται για πρώτη φορά στην ασπρόμαυρη μικρή οθόνη από το δίκτυο του ΕΙΡΤ τη Δευτέρα 19 Ιουνίου 1972 στις 23:30. Ως τις 16 Ιανουαρίου 1974 -με αρκετές διακοπές πάντως-, κάθε Δευτέρα και Σάββατο, θα κάνουν ολόκληρο το χουντικό συρφετό να τρέχει και να μη φτάνει…

Τα υπονοούμενα εναντίον του θα δίνουν και θα παίρνουν, χωρίς όμως ποτέ να του επιτίθενται ευθέως. Παρά το γεγονός ότι η σειρά θα διακοπεί δυο-τρεις φορές με «άνωθεν εντολές», θα επιστρέφει δριμύτερη και κάθε φορά πιο τολμηρή από την προηγούμενη.

Και να σκεφθεί κάποιος ότι παραλίγο να μη προβληθεί ποτέ, αφού ο παραγωγός Νίκος Νικολαρέας είχε εισπράξει μια μεγαλοπρεπή απόρριψη της εκπομπής από την ΥΕΝΕΔ. Επειδή όμως την πίστευε πολύ, όταν του ζητήθηκε από το ΕΙΡΤ να ετοιμάσει μια σειρά για να “χτυπήσει” τον “Άγνωστο πόλεμο” (πρόκειται για τον “Παράξενο ταξιδιώτη”), εκείνος έθεσε ως όρο να περιληφθεί στο “πακέτο” και το “Εκείνος κι εκείνος”…

Μπορεί η διάρκεια του κάθε επεισοδίου να ήταν μόλις 15 λεπτά (αργότερα 25), όμως προλάβαινε και με το παραπάνω να στέλνει τα μηνύματα που έπρεπε. Και φυσικά, δε θα μπορούσαν να βρεθούν καλύτεροι «αναμεταδότες» από το Βασίλη Διαμαντόπουλο και το Γιώργο Μιχαλακόπουλο, δύο κορυφαίες μορφές της υποκριτικής τέχνης, οι οποίες κλήθηκαν να παίξουν ίσως τους πιο δύσκολους -βάσει συνθηκών- ρόλους της καριέρας τους…

Μετά τη διακοπή του Ιανουαρίου του ’74 από το καθεστώς Ιωαννίδη, η σειρά επέστρεψε με νέα επεισόδια στο ΕΙΡΤ τη Δευτέρα 14 Ιουλίου 1975, δηλαδή μετά από σχεδόν 18 μήνες και περίπου ένα χρόνο μετά τη μεταπολίτευση, σε σκηνοθεσία Φώτη Λαζαρίδη. Συνεχίστηκε ως το Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 1976, οπότε και τερματίστηκε οριστικά, καθώς πλέον η εποχή είχε αλλάξει και τα μηνύματα που μετέδιδε δεν είχανε πια την ίδια δυναμική. Συνολικά, προβλήθηκαν 103 επεισόδια από το 1972 ως το 1976…

Η υπόθεση

Ουσιαστικά, δεν υπάρχει η παραμικρή υπόθεση, καθώς η σειρά αποτελείται από αυτοτελή «σκετς», που κινούνται γύρω από ένα συγκεκριμένο κάθε φορά θέμα. Δυο μποέμ, φιλόσοφοι, εξωσυστημικοί κι ασυμβίβαστοι τύποι, ο πρώην δικηγόρος Σόλων (Γιώργος Μιχαλακόπουλος) και ο φίλος του Λουκάς (Βασίλης Διαμαντόπουλος), γυρίζουν όλη μέρα στους δρόμους πάμφτωχοι, με φθαρμένα και τριμμένα ρούχα κι έχουν φτιάξει ένα δικό τους κόσμο.

Για τους πολλούς, είναι «τρελοί» και «ανισόρροποι». Οι ίδιοι όμως είναι τόσο ευτυχισμένοι και μακάριοι μέσα στην «τρέλα» τους, αφού δεν έχουν καμία σχέση με τα τεκταινόμενα γύρω τους. Αρνούνται να συμμορφωθούν με τις «επιταγές» της κοινωνίας και ζουν εντελώς ανεξάρτητοι, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να σχολιάζουν και να στηλιτεύουν όλα τα κακώς κείμενα που βλέπουν, χωρίς να δίνουν λόγο και λογαριασμό σε κανένα…

Παρακολουθώντας τις συζητήσεις τους, στο πρώτο άκουσμα ο τηλεθεατής θεωρεί ακατάληπτα τα όσα ακούει να λέγονται. Ωστόσο, αναλύοντάς τες, μπορεί εύκολα ν’ ανακαλύψει τα μηνύματα και τα νοήματα που «υπογείως» θέλουν να περάσουν οι δύο φίλοι. Πιάνουν ένα θέμα, ακόμα και το πιο απλό, και μέσα απ’ αυτό καταφέρνουν να οδηγήσουν τη σκέψη τους σε πολύ «ψαγμένες» ατραπούς, πάντα βεβαίως χάρη στη μαεστρική πένα του Μουρσελά. Ακόμα και μια συζήτηση λ.χ. για το πού «πηγαίνει» ο ήλιος όταν δύει, μπορεί να καταλήξει σε ολόκληρη φιλοσοφική θεωρία για την ανθρώπινη ύπαρξη, τις αναζητήσεις του καθενός πάνω στη γη κλπ…

Φυσικά, δε λείπουν και το χιούμορ και η σάτιρα, τα οποία είναι τα κύρια “συστατικά” της σειράς (χαρακτηριστικά, ο «Σόλων» πολύ συχνά αποκαλεί «μωρό μου» το «Λουκά»). Ωστόσο, παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε ναι μεν να προκαλούν το γέλιο, αλλά και τον προβληματισμό και να βάζουν τον τηλεθεατή στη διαδικασία να σκεφτεί «τι θέλει να πει ο ποιητής», όπως θα λέγαμε σήμερα.

Πέραν της πρωταγωνιστικής συμμετοχής του, ο Διαμαντόπουλος σκηνοθέτησε τα 43 από τα επεισόδια της εκπομπής…

Το καστ 

Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ μικρό ώστε να σχολιάσει δύο κολοσσούς της υποκριτικής τέχνης, όπως ο αείμνηστος Βασίλης Διαμαντόπουλος και ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος. Φοβάμαι πως ό,τι κι αν πω, όσα εγκωμιαστικά επίθετα κι αν χρησιμοποιήσω, δε θα καταφέρω ποτέ να παρουσιάσω ούτε το μισό από το καλλιτεχνικό μεγαλείο τους.

Από τα ελάχιστα πλάνα της πρώτης «βερσιόν» του «Εκείνος κι εκείνος» που έχουν διασωθεί, μπορούμε να βεβαιωθούμε ότι αμφότεροι έδιναν κάθε φορά κι από ένα νέο ρεσιτάλ ηθοποιίας, υποδυόμενοι μοναδικά τους «ασυμβίβαστους αλήτες» που ζουν τη ζωή τους όπως θέλουν οι ίδιοι κι όχι όπως επιβάλλει το «σύστημα». Ουσιαστικά, έχει σωθεί μια μπομπίνα με ένα ή δύο επεισόδια κι αυτό γιατί εστάλη για προβολή στο εξωτερικό κι επεστράφη…

Όλο το σπουδαίο υποκριτικό ταλέντο των δυο τους, το διακρίνουμε πιο καθαρά στο remake της σειράς που έγινε για λογαριασμό της ΕΤ-2 το 1989. Το πρώτο από τα συνολικά 13 επεισόδια παίχθηκε στις 9 Μαρτίου εκείνης της χρονιάς σε σκηνοθεσία Κώστα Κουτσομύτη και βεβαίως ήταν μια επιλογή από τα σενάρια που είχε γράψει ο Μουρσελάς 17 χρόνια νωρίτερα, προσαρμοσμένα στη νέα εποχή.

Φυσικά, ήταν σχεδόν αδύνατο να κάνει τη διαφορά και να περάσει μηνύματα όπως το 1972. Τα πράγματα είχαν πλέον αλλάξει, ο κόσμος ζούσε διαφορετικά και ο «Λουκάς» με το «Σόλωνα» δε μπορούσανε ν’ «αγγίξουν» πια τον Έλληνα της δεκαετίας του ’80. Ωστόσο, δεν «πρόδωσαν» ούτε στιγμή τις θεωρίες και τις αντιλήψεις τους για τη ζωή και συνέχιζαν να ζουν «εκτός συστήματος», περιφρονώντας το και στηλιτεύοντάς το σε κάθε ευκαιρία…

Σχόλιο

Νομίζω πως οτιδήποτε περισσότερο αναφέρω γι’ αυτή τη θρυλική σειρά, δε θα προσθέσει κάτι παραπάνω στα όσα ήδη έχει γράψει η ιστορία για κείνη. Έχει πάρει τη δική της ξεχωριστή θέση στον σχεδόν μισό αιώνα τηλεοπτικής πραγματικότητας στη χώρα μας και καταχωρήθηκε στις πιο σημαντικές στιγμές της. Τόσο για τους πρωταγωνιστές της, όσο και για τον σημαντικότατο ρόλο που έπαιξε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, κάνοντας τη δική της «αντίσταση» στο καθεστώς, το οποίο δεν κατάφερε να τη «φιμώσει» όσο κι αν το θέλησε, όσο κι αν προσπάθησε…

Ο «Σόλων» και ο «Λουκάς», θα παραμείνουν εσαεί στις συνειδήσεις των Ελλήνων ως η προσωποποίηση του ασυμβίβαστου, του αντιδραστικού, του φιλόσοφου, του «εξωσυστημικού» ανθρώπου, ο οποίος ζει όπως θέλει ο ίδιος, χωρίς να μπαίνει σε καλούπια και χωρίς να επιτρέπει την παραμικρή επιβολή από τρίτους στον τρόπο που διάλεξε να βαδίσει στη ζωή, αδιαφορώντας για το τίμημα που θα κληθεί να πληρώσει…

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…