Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα: “Σαν τα τρελά πουλιά”

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, από φέτος κάθε εβδομάδα, θα σας παρουσιάζει εναλλάξ μία σειρά και μία εκπομπή που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————–

Η τηλεοπτική μεταφορά της «Λωξάντρας» το 1980, είχε αφήσει μια γλυκιά γεύση στα χείλη των τηλεθεατών που την παρακολούθησαν. Κι όχι βεβαίως εξαιτίας των… πεντανόστιμων εδεσμάτων που ετοίμαζε η Πολίτισσα ηρωίδα της Μαρίας Ιορδανίδου, αλλά για την εξαιρετική διασκευή, τη σκηνοθεσία και την εξαιρετική απόδοση των ρόλων από τους ηθοποιούς που κλήθηκαν να τους ενσαρκώσουν.

Επτά χρόνια αργότερα, ο σκηνοθέτης, παραγωγός και δημιουργός του θρυλικού «Μινόρε της αυγής» Φώτης Μεσθεναίος αποφάσισε να μεταφέρει στη μικρή οθόνη τη συνέχειά της. Έτσι, ανέθεσε στους Φώτη Περδικόπουλο, Θανάση Καστή, σε συνεργασία με τον ίδιο, να διασκευάσουν άλλα δύο έργα της συγγραφέως και να τα παρουσιάσουν ως ένα ενιαίο σύνολο.

Το αποτέλεσμα, ήταν το «Σαν τα τρελά πουλιά», από το ομότιτλο βιβλίο και το «Στου κύκλου τα γυρίσματα». Πρόκειται για την αυτοβιογραφία της Ιορδανίδου από το 1920 μέχρι το 1960, με τη μορφή της εγγονής της Λωξάντρας, Άννας Κριεζή.

https://youtu.be/-9M-7kfGlb8

Τα γυρίσματα ξεκίνησαν την άνοιξη του 1987 και μέχρι τον Αύγουστο, είχαν ολοκληρωθεί τα 10 από τα 13 επεισόδια. Λόγω της αφόρητης ζέστης που επικράτησε εκείνο το καλοκαίρι, τα τελευταία τρία γυρίστηκαν το φθινόπωρο και η σειρά έκανε πρεμιέρα στην ΕΤ-1 την Τρίτη, 29 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς.

Δυστυχώς, ο Μεσθεναίος δεν πρόλαβε να δει όλο το έργο του, καθώς εντελώς ξαφνικά έφυγε από τη ζωή στις 11 Φεβρουαρίου 1988, ενώ το τελευταίο επεισόδιο μεταδόθηκε στις 22 Μαρτίου, σαράντα ημέρες μετά το θάνατό του…

Αντιθέτως, η ήδη υπέργηρη Μαρία Ιορδανίδου, είχε τη χαρά και την τύχη να παρακολουθήσει στη μικρή οθόνη ένα μεγάλο μέρος της ζωής της, ως συνέχεια της αγαπημένης «Λωξάντρας» της…

Η υπόθεση

Η ιστορία ξεκινά το 1920 και ολοκληρώνεται το 1960, με κεντρικό πρόσωπο την Άννα Κριεζή (Θέμις Μπαζάκα), εγγονή της Λωξάντρας. Το 1920 λοιπόν, η 23χρονη κοπέλα καταφέρνει να φτάσει στο Μπατούμ του Καυκάσου, έχοντας περιπλανηθεί επί πολλά χρόνια στη Σοβιετική Ένωση του Μεγάλου Πολέμου και της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Με τη βοήθεια του ελληνικού προξενείου, επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη, όπου ζουν η μητέρα της Κλειώ (Νέλλη Αγγελίδου) και η θεία της Αγαθώ (Δήμητρα Ζέζα), μοναδικά απομεινάρια της άλλοτε καλοστεκούμενης οικογένειάς της. Οι δυο γυναίκες, αναγκάζονται να πουλήσουν ό,τι έχει απομείνει από την παλιά καλή εποχή για να μπορέσουν να επιβιώσουν, ενώ έχουν χάσει κάθε ελπίδα ότι μπορεί να ξαναδούν την Άννα.

Η χαρά τους όταν την αντικρίζουν ζωντανή είναι απερίγραπτη και σχεδόν αμέσως, η νεαρή κοπέλα αρχίζει να ψάχνει για δουλειά. Στην αρχή, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για ‘κείνη, μέχρι που η τύχη της χαμογελά και προσλαμβάνεται σε μια μεγάλη ξένη εταιρεία εισαγωγών-εξαγωγών.

Με τις εξαιρετικές ικανότητές της (γνωρίζει άπταιστα αγγλικά, τα οποία δίδασκε όσο βρισκόταν στη Ρωσία) και την εργατικότητα που δείχνει, ανεβαίνει πολύ γρήγορα στην ιεραρχία και γίνεται απαραίτητη. Μέσα σε έξι μήνες, γίνεται το «δεξί χέρι» του διευθυντή της και η ζωή της αρχίζει να καλυτερεύει.

Κάποια στιγμή, εκείνος της προτείνει να τον ακολουθήσει στην Αλεξάνδρεια, σε μια καινούργια και καλύτερη δουλειά κι εκείνη δέχεται, παρά τις έντονες αντιρρήσεις της μητέρας της, η οποία όμως τελικώς την ακολουθεί, αφήνοντας πίσω την Αγαθώ.

Έτσι λοιπόν, η Άννα φτάνει στην όμορφη πόλη της Αιγύπτου κι αρχικώς, φιλοξενείται στο σπίτι του θείου της, Θρασύβουλου Αντωνιάδη (Νίκος Σκιαδάς), όπου επίσης ζουν η γυναίκα του Ειρήνη (Άννυ Παπακωνσταντίνου) και η αδελφή της Θεώνη (Φρόσω Μαυρικίου), μια περίεργη κοπέλα με μυστική και ταραγμένη ερωτική ζωή, η οποία θ’ αποκαλυφθεί στην πορεία.

Ωστόσο, η Άννα αισθάνεται καταπιεσμένη μέσα σ’ έναν χώρο όπου κυριαρχεί η συντηρητική νοοτροπία των Αλεξανδρινών αστών και στην πρώτη ευκαιρία, εγκαθίσταται στην πανσιόν της μαντάμ Καρό (Φανή Ξύδη), όπου κατοικούν λογής-λογής τύποι. Αργότερα, φτάνει εκεί και η μητέρα της.

Στο διεθνές βιβλιοπωλείο της πόλης, η κοπέλα θα γνωριστεί με τον εκπαιδευτικό και αριστερών ιδεών διανοούμενο Γιάννη Χρηστίδη (Τίμος Περλέγκας), ο οποίος θα τη βάλει στον Όμιλο Κοινωνικών Μελετών. Εκεί, η Άννα θα «μυηθεί» στον προοδευτικό πνευματικό κόσμο της Αλεξάνδρειας και θα κάνει καινούργιους φίλους.

Στο μεταξύ, μάνα και κόρη θα εγκατασταθούν σε μια βίλα της Ιμπραημίας και θα ξεκινήσει μια καινούργια ζωή γι’ αυτές, ενώ οι προοδευτικές ιδέες του Χρηστίδη θα του στοιχίσουνε την απόλυση από το γυμνάσιο όπου εργάζεται, διευθυντής του οποίου είναι ο Αντωνιάδης…

Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, στον Όμιλο Κοινωνικών Μελετών ιδρύεται το πρώτο Κομμουνιστικό Κόμμα της Αιγύπτου, στο οποίο παίρνουν μέρος, μεταξύ άλλων, ο διευθυντής του Μελίτας (Μπάμπης Γιωτόπουλος), ο Χρηστίδης και ο «ποιητής» Σακελλάρης Γιαννακάκης (Γιάννης Ζαβραδινός), που θα συνδεθεί άρρηκτα με την Άννα και την υπόλοιπη ζωή της.

Εκείνη, προτιμά να βοηθά «απέξω» το κόμμα, ωστόσο η νοοτροπία και οι προσωπικές αντιλήψεις της όσον αφορά στη δράση του νέου φορέα, την οδηγούν σε σύγκρουση με τους πάντες, ακόμα και με την ίδια τη μητέρα της.

Όσο περνά ο καιρός, δένεται όλο και περισσότερο με το Χρηστίδη κι όταν εκείνος αποφασίζει να εργαστεί στην Ελλάδα, εκείνη τα παρατά όλα για να τον ακολουθήσει, αποφασισμένη να τον παντρευτεί. Η κυρα-Κλειώ από την πρώτη στιγμή δεν βλέπει με καλό μάτι τον γαμπρό της και όταν εγκατασταθούν στην Αθήνα, οι συγκρούσεις μεταξύ τους θα είναι καθημερινές.

Εκεί, η Άννα φορτώνεται όλα τα βάρη της οικογένειας, καθώς ο δάσκαλος δεν εργάζεται λόγω των ιδεών του. Διδάσκει αγγλικά σε παιδάκια κι έτσι, γνωρίζεται με την Κάτια (Χαρά Αγγελούση), με την οποία θα τη συνδέσει μια μακρόχρονη και σταθερή φιλία.

Στο μεταξύ, το ζευγάρι θ’ αποκτήσει το πρώτο παιδί του, τον Νίκο, όμως την ημέρα της βάπτισής του θα γίνει η πρώτη και καθοριστική σύγκρουση της Άννας με τον σύζυγό της, ο οποίος αισθάνεται «πνιγμένος» και μετανιωμένος για τις υποχρεώσεις που ανέλαβε με τον γάμο και την οικογενειακή ζωή του.

Και μέσα σε όλα, γίνεται η δικτατορία του Πάγκαλου και ο Χρηστίδης αναγκάζεται να φύγει από το σπίτι και να κρύβεται, για να μην συλληφθεί ως κομμουνιστής. Όλον αυτό τον καιρό, συναντιέται κλεφτά με την Άννα σε απόμερα ξενοδοχεία κι έτσι, έρχεται το δεύτερο παιδί τους, η Νέλλη.

Όμως, το ρήγμα ανάμεσα στο ζευγάρι είναι αγεφύρωτο κι αποφασίζουν ν’ ακολουθήσουν χωριστούς δρόμους. Ωστόσο, ο Χρηστίδης διαθέτει το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων από την έγκριση του αναγνωστικού που είχε ετοιμάσει, για να κάνει πραγματικότητα το όνειρο της γυναίκας του: Να χτίσει ένα δικό της σπίτι. Έπειτα, εκείνος φεύγει στο εξωτερικό και χάνονται τα ίχνη του.

Από το 1929 που συμβαίνουν όλα αυτά, μεταφερόμαστε στο 1939. Η ώριμη πλέον γυναίκα, ζει με τα δυο παιδιά και την ηλικιωμένη μητέρα της στο Ελληνικό, σ’ ένα πανέμορφο και μεγάλο σπίτι, το οποίο έφτιαξε μόνη της. Οι δουλειές της πηγαίνουν πολύ καλά και είναι οικονομικά ανεξάρτητη, αλλά η είδηση του θανάτου του Χρηστίδη, θα ταράξει για λίγο την ηρεμία της.

Η δικτατορία του Μεταξά είναι ήδη εγκαταστημένη και μπορεί η Άννα να μην έχει πάρε-δώσε με τους εκπροσώπους της, όμως ο Γιαννακάκης απελαύνεται στην Αλεξάνδρεια, ως «επικίνδυνος για το καθεστώς».

Όταν κηρύσσεται ο πόλεμος εναντίον των Ιταλών, νέες περιπέτειες περιμένουν την ηρωίδα μας. Αφού η μητέρα της πεθαίνει, συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στο τμήμα Χωροφυλακής στη Λάρισα, το οποίο ήταν και τμήμα Μεταγωγών. Εκεί, θα κάνει καινούργιες γνωριμίες και θα προσπαθεί να δίνει κουράγιο σε όλες τις συγκρατούμενές της, διηγούμενη διάφορες ιστορίες από τη ζωή της.

Μετά την απελευθέρωση, συναντάμε την Άννα στην Αθήνα, μαζί με τα μεγάλα πλέον παιδιά της, να ζει σε μια τρώγλη και να παραδίδει μαθήματα αγγλικών για να μπορέσει να επιβιώσει. Το σπίτι της στο Ελληνικό δεν υπάρχει πια, καθώς κάηκε σε κάποιο γερμανικό βομβαρδισμό.

Κάποια στιγμή, θα έλθει σε έντονη σύγκρουση με την κόρη της, καθώς δεν εγκρίνει τη σχέση της με τον μεγαλοαστό Βάσο Πανταζή (Κώστας Αποστολίδης). Η Νέλλη θα φύγει μαζί του στη Ζυρίχη, αλλά γρήγορα θα καταλάβει ότι δεν μπορεί να ταιριάξει στο οικογενειακό περιβάλλον του και θα ξαναγυρίσει κοντά στη μητέρα της.

Τέλος, το 1960 η οικογένεια μετακομίζει σε διαμέρισμα μιας πολυκατοικίας κι εκεί, η Άννα ξεκινά σιγά-σιγά να γράφει την ιστορία της γιαγιάς της, της θρυλικής Λωξάντρας…

Το καστ

Η επιλογή των ηθοποιών που ενσάρκωσαν τους χαρακτήρες της Μαρίας Ιορδανίδου, ήταν εξαιρετική. Ξεκινάμε από τη Θέμιδα Μπαζάκα, η οποία υποδύθηκε έξοχα την Άννα, την κεντρική ηρωίδα των δύο βιβλίων και θεωρώ ότι ο Φώτης Μεσθεναίος δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερη για τον εν λόγω ρόλο.

Από κοντά και η σπουδαία Νέλλη Αγγελίδου, που ήταν η ιδανική κυρα-Κλειώ, όπως και ο Τίμος Περλέγκας ως Γιάννης Χρηστίδης. Πολύ καλός και ο Γιάννης Ζαβραδινός ως Σακελλάρης Γιαννακάκης, ο οποίος στην πορεία αποκαλύπτεται ότι ήταν ερωτευμένος με την Άννα.

Εκτός των πρωταγωνιστών που ήδη αναφέραμε, στη σειρά συμμετείχαν και οι Αφροδίτη Κοτζιά (Παρθένα, υπηρέτρια στο σπίτι της Άννας), Κωνσταντίνα Σαββίδη (μαντάμ Αρωνιάν, φίλη της κυρα-Κλειώς στην πανσιόν), Νίκος Γαροφάλλου (Τζων Τριανταφύλλης, ξάδελφος της Κλειώς), Αντώνης Τρικαμηνάς (Ντε Σαμπριάν, κάτοικος της πανσιόν), Γιώργος Σταμάτης (Γιώργος, οικογενειακός γιατρός και φίλος της Άννας), Όλγα Δαμάνη (Όλγα, φίλη της Άννας στο Μεταγωγών), Αλέκος Μαυρίδης (βιβλιοπώλης στην Αλεξάνδρεια), Νίκος Χύτας (Νίκος, γιος της Άννας σε μεγαλύτερη ηλικία) κ.α.

Σχόλιο

Η ιδέα του Φώτη Μεσθεναίου για την τηλεοπτική συνέχεια της Λωξάντρας, μετουσιώθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μπορεί κάποιες στιγμές να θυμίζει το «Μινόρε της αυγής», καθώς αρκετοί ηθοποιοί απ’ αυτό συμμετείχαν και στα «Τρελά πουλιά», ενώ επιπλέον και η εποχή όπου διαδραματίστηκαν οι δύο σειρές είναι σχεδόν η ίδια. Όμως, το σίριαλ έχει τη δική του αυτοτέλεια και δίνει μια πολύ χαρακτηριστική εικόνα από τα ταραγμένα χρόνια της περιόδου 1920-1960.

Στα συν του έργου, τα πολλά εξωτερικά γυρίσματα, τα φιλμ-ντοκουμέντα από τον πόλεμο του ’40 και τα υπέροχα μουσικά μοτίβα που υπάρχουνε σε κάποιες σκηνές, με το μπουζούκι του αξέχαστου Γιώργου Ζαμπέτα σε πρώτο πλάνο…

* Οι φωτογραφίες προέρχονται από τεύχη του περιοδικού “Ραδιοτηλεόραση”, που υπάρχουν στο αρχείο του συντάκτη της στήλης.

———–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…