Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα: “Η κυρία Ντορεμί”

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, κάθε 15 ημέρες θα σας παρουσιάζει κι από μία σειρά που έγραψε τη δική της ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————————–

Από τη στιγμή που επιχειρήθηκαν διασκευές λογοτεχνικών έργων για την τηλεόραση, αποδείχτηκε ότι η «συνταγή» ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη. Από τους «Εμπόρους των εθνών» του Παπαδιαμάντη το 1973 κι έπειτα, οι παραγωγοί της εγχώριας μικρής οθόνης «πόνταραν» εκ του ασφαλούς στην ελληνική λογοτεχνία και σχεδόν ποτέ δε βγήκαν χαμένοι…

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, το φαινόμενο άρχισε σιγά-σιγά να περιορίζεται. Πλέον, υπήρχε ενδιαφέρον για πρωτότυπα σενάρια και όχι «κονσέρβες», έστω διασκευασμένες. Τούτο βεβαίως, δε σημαίνει ότι σταμάτησε η παρουσίαση του έργου διαφόρων Ελλήνων λογοτεχνών σε μορφή σίριαλ μέσα από την τηλεόραση…

Έτσι, το Μάιο του 1983 ξεκίνησαν τα γυρίσματα της μεταφοράς ενός αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος της Λιλίκας Νάκου. Τίτλος του, «Η κυρία Ντορεμί», με παραγωγό (μαζί με το Δημήτρη Παπακωνσταντή) και πρωταγωνίστρια την Ελένη Ανουσάκη, υπεύθυνο διασκευής το Γιάννη Κανδήλα και σκηνοθέτη το Νίκο Κουτελιδάκη.

Αυτά διήρκεσαν τέσσερις μήνες και ολοκληρώθηκαν το Σεπτέμβριο. Μάλιστα, δύο επεισόδια της σειράς (το πρώτο και το πέμπτο) παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη στις 24 Σεπτεμβρίου για τους τηλεκριτικούς, με την ευκαιρία της ΔΕΘ και τη συμμετοχή της ΕΡΤ-1 με δικό της περίπτερο. Το παρών έδωσε και η πρωταγωνίστρια, ενώ την επόμενη ημέρα οι κριτικές απ’ όλους, ήταν εξαιρετικές…

Η πρεμιέρα της «Κυρίας Ντορεμί» έγινε την Κυριακή 16 Οκτωβρίου 1983 στις 20:10 και ολοκληρώθηκε μετά από συνολικά 13 επεισόδια, την Κυριακή 8 Ιανουαρίου 1984. Κατάφερε να κερδίσει μια μεγάλη μερίδα του τηλεοπτικού κοινού και δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και σήμερα, το όνομα της Ανουσάκη παραπέμπει απευθείας στην «κυρία Ντορεμί»…

Η υπόθεση

Βρισκόμαστε στο Μάιο του 1935 (Σ.Σ.: Η συγγραφέας τοποθετεί την έναρξη το 1938, αλλά ο Γιάννης Κανδήλας προτίμησε στη διασκευή να τη μεταφέρει τρία χρόνια νωρίτερα, ώστε να καλύψει και την προμεταξική περίοδο…). Η Κατερίνα Μακρή (Ελένη Ανουσάκη), γεννημένη και μεγαλωμένη στο Παρίσι από Έλληνες γονείς, μετά την οικονομική καταστροφή και το θάνατο του πατέρα της, έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Τη συνοδεύει η μητέρα της, Ερατώ (Λουΐζα Ποδηματά)…

Οι δύο γυναίκες εγκαθίστανται στην Αθήνα, όπου υπάρχουνε κάποιοι συγγενείς της Ερατούς και η Κατερίνα πιστεύει ότι θα τη βοηθήσουν να εγκλιματιστεί. Συναντούν μια τεταμένη κατάσταση στην πρωτεύουσα, καθώς τα έντονα πολιτικά πάθη μετά την αποτυχία του κινήματος της πρώτης Μαρτίου, καθώς ο αντιπρόεδρος και υπουργός Στρατιωτικών Γεώργιος Κονδύλης, από φανατικός βενιζελικός και αντιβασιλικός, έχει «μεταπηδήσει» στην ακριβώς αντίθετη όχθη.

Η Κατερίνα αντιμετωπίζει με πλήρη έκπληξη όλα αυτά, καθώς δεν είχε ιδέα του τι γίνεται στην Ελλάδα. Αποφασίζει να δουλέψει, δε βρίσκει δουλειά στην πρωτεύουσα κι έτσι, μέσω κάποιου συγγενή της, πηγαίνει στο Ρέθυμνο ως καθηγήτρια γαλλικών και μουσικής στο εκεί γυμνάσιο, όμως η υποδοχή που της γίνεται, είναι εξαιρετικά ψυχρή. Και τούτο, γιατί ο Καρδερινάκης (Γιώργος Γεωγλερής), διευθυντής μιας εφημερίδας της δεξιάς, διαδίδει ότι η νέα καθηγήτρια πάσχει από φυματίωση…

Έτσι, η Κατερίνα συναντά μεγάλα προβλήματα, καθώς δε βρίσκει καν σπίτι για να μείνει και τελικώς, βολεύεται προσωρινά σ’ εκείνο μιας μοδίστρας, της κυρα-Μαρίκας (Μαλαίνα Ανουσάκη), έξω από την πόλη. Όμως, γρήγορα τα πράγματα θ’ αλλάξουν. Η γνωριμία της με το γυμνασιάρχη κύριο Ρώμα (Βάσος Ανδρονίδης), ο οποίος ήξερε τον πατέρα της όταν ήτανε νομάρχης Ζακύνθου, αλλά και με τη νεαρή κρητικοπούλα Ελευθερία (Ελένη Ράντου), θα την κάνει να νιώσει όμορφα και θα τη γεμίσει αισιοδοξία για το μέλλον…

Στο μεταξύ, αν και διδάσκει για πρώτη φορά στη ζωή της, αμέσως οι μαθητές την περιβάλλουν με αγάπη και στο μάθημα της ωδικής, ο Βασιλάκης (Αντώνης Σαραβάνος), ένα παιδί φτωχών γονιών, θα της δώσει το παρατσούκλι «κυρία Ντορεμί». Επιπλέον, η καθηγήτρια των ελληνικών δεσποινίς Φρόσω (Αλίκη Αλεξανδράκη) θα της φερθεί με αγάπη και συμπάθεια και θα γίνουνε φίλες. Βεβαίως, υπάρχουνε και κάποιοι άλλοι, όπως ο πρώην καθηγητής γαλλικών στο σχολείο κύριος Πάντας (Στράτος Παχής), που θα την τρομάξουν…

Οι μέρες της περνούν γεμάτες μοναξιά (η μητέρα της παρέμεινε στην Αθήνα), αλλά και φόβο κι αμφιβολίες για το αν τελικώς θα καταφέρει να γίνει αποδεκτή από τους κατοίκους του Ρεθύμνου. Ο Καρδερινάκης συνεχίζει να της κάνει πόλεμο και αυτό δε βοηθά καθόλου την κατάσταση…

Κάποια στιγμή, φτάνει στην πόλη η φίλη της από τα παλιά Μαργαρίτα Σχοινά (Άννα Μακράκη), η οποία είναι δημοσιογράφος και απεσταλμένη από την εφημερίδα της για να καλύψει την απεργία των σταφιδεργατών. Οι δυο γυναίκες θα δεθούν ακόμα πιο πολύ μεταξύ τους και θα συζητούν τους προβληματισμούς τους τόσο για τη γενικότερη πολιτική κατάσταση, όσο και για τα προσωπικά τους θέματα…

Παράλληλα με όλα αυτά, ο μαθητής Λευτέρης Παπαδάκης (Γιάννης Κακλέας) ερωτεύεται την Κατερίνα και γίνεται η «σκιά» της. Γρήγορα ξεκινά ένα ειδύλλιο μεταξύ των δυο τους, το οποίο όμως δε θα έχει αίσιο τέλος. Κι αυτό γιατί αφενός υπάρχει πίσω η οικογένειά του, που είναι άγνωστο αν θα εγκρίνει το δεσμό τους, αφετέρου, ένα τυχαίο περιστατικό θα σταθεί μοιραίο για τη σχέση τους.

Η Κατερίνα θα συνοδεύσει τις μαθήτριες του Γυμνασίου Θηλέων σε μιαν εκδρομή στο Κάστρο, χωρίς όμως να γνωρίζει ότι εκεί μένουν γυναίκες «ελευθερίων ηθών». Μόλις γίνεται γνωστό αυτό, ξεσπά μεγάλο σκάνδαλο στο Ρέθυμνο και για να ηρεμήσουν τα πνεύματα, η «κυρία Ντορεμί» θα πάρει μιαν άδεια τυπικά για λόγους υγείας. Στην πραγματικότητα όμως, θα φύγει για τον Πειραιά όπου πρόκειται να διοριστεί σε κάποιο σχολείο, αφήνοντας πίσω της για πάντα την Κρήτη και τον αγαπημένο της Λευτέρη…

Το καστ

Η «κυρία Ντορεμί» είναι σίγουρα ο σπουδαιότερος τηλεοπτικός ρόλος της Ελένης Ανουσάκη. Επιστρέφοντας στην τηλεόραση ως πρωταγωνίστρια έπειτα από σχεδόν οκτώ χρόνια (από το «Βίβα Κατερίνα» που ολοκληρώθηκε το 1975, ενώ είχανε μεσολαβήσει κάποιες συμμετοχές της σε σειρές όπως «Η ετυμηγορία» και «Λάουρα»), αποδίδει εξαιρετικά το ρόλο μιας καλόψυχης και γεμάτης αγάπη για τη δουλειά και τα παιδιά δασκάλας. Κερδίζει αμέσως τη συμπάθεια του τηλεθεατή όχι μόνο για την αγνότητα της ψυχής της, αλλά και για τις ατυχίες και τις δυσκολίες που συναντά διαρκώς στο δρόμο της…

Από εκεί και πέρα, θεωρώ ότι τα εύσημα ανήκουνε σε δύο νέους ηθοποιούς, οι οποίοι πάντως δεν είχαν ανάλογη συνέχεια. Αναφέρομαι στον Γιάννη Κακλέα που υποδύεται το Λευτέρη και το Μιχάλη Αεράκη, στο ρόλο του Ηρακλή. Αμφότεροι δίνουνε τον καλύτερο εαυτό τους και μοιάζουν σαν να συμπεριφέρονται φυσιολογικά και όχι εκπροσωπώντας την υποκριτική τέχνη. Απλοί κι αληθινοί, δικαιούνται τον έπαινο για τη συμμετοχή τους…

Εξαιρετικός και ο Βάσος Ανδρονίδης στο ρόλο του κυρίου Ρώμα, όπως και ο Γιώργος Γεωγλερής ως ο «κακός» Καρδερινάκης. Θα σταθούμε ιδιαίτερα στο Γιώργο Κέντρο, ο οποίος υποδύεται τον εξόριστο και κυνηγημένο Ανδρέα Ζήκο, που τόσο πολύ συμπαραστέκεται στην Κατερίνα και στο Λευτέρη. Κι εκείνοι όμως τον βοηθούν να κρυφτεί από τον Καρδερινάκη που τον κυνηγά κι εν συνεχεία, να παντρευτεί τη νεαρή Ελευθερία.

Αξιοσημείωτη η παρουσία της Ελένης (Έλλης) Κοκκίδου, η οποία υποδύεται τη Δανάη, τραγουδίστρια στη μάντρα του Αττίκ. Για όσους δε γνωρίζουν ποια είναι, σήμερα είναι πασίγνωστη από το ρόλο της «Βούλας» στην πολύ πετυχημένη τηλεοπτική σειρά «Μην αρχίζεις τη μουρμούρα»…

Επιπλέον, συμμετείχαν και οι Καίτη Λαμπροπούλου (Ανδρομάχη Ρώμα, σύζυγος του γυμνασιάρχη που από την αρχή βλέπει την Κατερίνα σαν κόρη της), Θόδωρος Έξαρχος (παππούς του Λευτέρη), Γιώργος Λουκάκης (καθηγητής Γεωργίου), Στέλιος Λιονάκης (Γιώργης Παπαδάκης, πατέρας του Λευτέρη), Νίκος Κούρος (επιθεωρητής εκπαίδευσης), Νίκος Παπαχρήστος (γυμνασιάρχης Γυμνασίου Θηλέων), Μαρία Κοντοδήμα (Μαριώ, αδερφή του Βασιλάκη), Νίκη Μανουσάκη (Παγώνα), Κατερίνα Βακαλοπούλου (Αφροδίτη), Θάνος Γραμμένος (επιστάτης), Ελένη Φίλιππα (Άννα), Δήμητρα Λύτρα (Ρήνη), Κώστας Κοντογιάννης, Μανώλης Αφεντούλης, Παντελής Χατζιδάκις (μπράβοι του Καρδερινάκη) κ.α.

Σχόλιο

«Η κυρία Ντο-ρε-μι» είναι από τις πιο φροντισμένες και καλογυρισμένες παραγωγές της δεκαετίας του ’80. Υποδειγματικές ερμηνείες, υποδειγματική σκηνοθεσία. Αποδίδει πιστότατα την ατμόσφαιρα και την ταραγμένη εποχή των μέσων της δεκαετίας του ’30, η οποία οδήγησε στη δικτατορία του Μεταξά και μέσα από την ιστορία της Κατερίνας Μακρή, παρουσιάζονται οι πολιτικές αναταραχές εκείνης της περιόδου, με τις συνεχείς εναλλαγές πρωθυπουργών και κυβερνήσεων.

Παράλληλα, παίρνουμε και μιαν εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαν τότε τα σχολεία, με την αυστηρότητα και τον περιορισμό των ελευθεριών των μαθητών, αλλά και την προπαγάνδα που υφίσταντο, αναλόγως με τις πολιτικές εξελίξεις. Γενικότερα, πρόκειται για μια σειρά που βλέπεται ευχάριστα κάθε φορά που προβάλλεται σε επανάληψη κι έχει τη δική της, ξεχωριστή θέση στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης…

Η υπέροχη μουσική που ακούγεται στους τίτλους αρχής είναι από ένα παλιό λαϊκό βαλς, το οποίο επέλεξε η Φεβρωνία Ρεβύνθη, που είχε τη μουσική επιμέλεια του σίριαλ…

Πάντως, να πούμε ότι μετά την προβολή των πρώτων επεισοδίων, προέκυψε κάποιο θέμα, που μάλιστα πήρε το δρόμο της δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα, ο σύλλογος Ρεθυμνίων «Το Αρκάδι» ακολούθησε τη δικαστική οδό εναντίον των υπευθύνων της ΕΡΤ-1, με το αιτιολογικό ότι ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάστηκε η συμπεριφορά των κατοίκων του Ρεθύμνου προς την κεντρική ηρωίδα, θίγει τους ίδιους και την πατρίδα τους.

Τα υπόλοιπα, μπορείτε να τα διαβάσετε στο παρακάτω δημοσίευμα, που προέρχεται από το περιοδικό «Ραδιοτηλεόραση» (τεύχος 722, 17-23 Δεκεμβρίου 1983)…

Τέλος, να σημειώσουμε ότι «Η κυρία Ντορεμί» επρόκειτο να γυριστεί σε ταινία το 1972 από τη «Φίνος Φιλμς», με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Ωστόσο, αυτό δεν έγινε ποτέ…

 ———–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…