aspromavra_egxrwma_logo_500

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης 

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, κάθε 15 ημέρες θα σας παρουσιάζει κι από μία σειρά που έγραψε τη δική της ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————————–

Όπως έχουμε γράψει κατά το παρελθόν, η τηλεοπτική περίοδος από το 1975 ως το 1983 κάλλιστα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «οκταετία Ξενόπουλου». Κατά τη διάρκειά της, παρουσιάστηκαν συνολικά δέκα μυθιστορήματά του σε διασκευή για τη μικρή οθόνη και σχεδόν πάντα με μεγάλη επιτυχία και αποδοχή από το κοινό.

Το τελευταίο από αυτά, ήταν η «Μαργαρίτα Στέφα», σε διασκευή Αντώνη Σιμιτζή και σκηνοθεσία Κώστα Πρέκα, που είχε πρωταγωνιστήσει σε δύο τηλεοπτικές μεταφορές έργων του Ζακυνθινού συγγραφέα («Απερίγραπτη (Θάλεια)» και «Ανάμεσα σε τρεις γυναίκες»).

Προβλήθηκε από την ΕΡΤ-2 σε 13 επεισόδια, το πρώτο εκ των οποίων προβλήθηκε την Παρασκευή 29 Απριλίου 1983 στις 20:00 και το τελευταίο ακριβώς τρεις μήνες αργότερα, την Παρασκευή 29 Ιουλίου στις 20:45. Τον ομώνυμο ρόλο υποδύθηκε η Αθηνά Ζαφόλια, στη δεύτερη «ξενοπουλική» απόπειρά της στην τηλεόραση, μετά τη συμμετοχή της στο «Ανάμεσα σε τρεις γυναίκες» λίγους μήνες νωρίτερα…

Η αλήθεια είναι ότι δε γνώρισε τη μεγάλη επιτυχία που είχαν οι περισσότερες από τις προηγούμενες διασκευές μυθιστορημάτων του Ξενόπουλου. Όχι μόνο γιατί τα περισσότερα επεισόδια προβλήθηκαν μέσα στο καλοκαίρι (δηλαδή σε περίοδο διακοπών για τους περισσότερους Έλληνες), αλλά και γιατί είχε πανίσχυρο αντίπαλο την ίδια ώρα στην ΕΡΤ-1, όπου κυριαρχούσαν οι περίφημοι «Ντιούκς»! Ακόμα και η μεταφορά της κατά 45 λεπτά αργότερα μετά τα πρώτα επεισόδια, μάλλον δε βοήθησε ιδιαίτερα…

Έτσι, ήταν μοιραίο να έχει «χλιαρή» αποδοχή από το κοινό, γεγονός που προφανώς συνετέλεσε αποφασιστικά ώστε να μη ξαναδούμε κάποια νέα τηλεοπτική μεταφορά έργου του σπουδαίου συγγραφέα…

Ωστόσο, επιλέξαμε να την παρουσιάσουμε με όσο γίνεται πιο αναλυτικό τρόπο μέσα από τη στήλη, καθώς αφενός μεν ήταν ο «τελευταίος Ξενόπουλος» που προβλήθηκε σε μορφή σίριαλ, αφετέρου οι πληροφορίες για το αν σώζεται ή όχι στο αρχείο της ΕΡΤ είναι συγκεχυμένες. Συνεπώς, υπάρχει πιθανότητα να μη τη δούμε ποτέ ξανά…

aspromavra_egxrwma_stefa_2015_11_004

Η υπόθεση

Βρισκόμαστε στη Ζάκυνθο του 1880. Εκεί, ζει η νέα και πανέμορφη Μαργαρίτα Στέφα (Αθηνά Ζαφόλια), η οποία είναι ορφανή και μένει με τους δύο παππούδες της, το Γιακουμάκη (Λάμπρος Κοτσίρης) και τη Γιακουμάκαινα (Κάκια Παναγιώτου). Η ηρωίδα μας, είναι μια γυναίκα ελεύθερη, με προοδευτικές ιδέες για την εποχή της και δε συμβιβάζεται με την υπεροχή του άνδρα έναντι του «ασθενούς φύλου». Θέλει κι εκείνη να κάνει ό,τι και το «ισχυρό» κι αρνείται να υποταχθεί στις επιταγές και στα ήθη της εποχής…

Από μικρή, είναι ερωτευμένη με τον Τώνη Τοκαδέλο (Σπύρος Μαβίδης), γιο του κόντε Ριχάρδου (Στέλιος Βόκοβιτς) και οι δυο τους έχουν δώσει όρκους αιώνιας αγάπης. Κάποια στιγμή, ο Τώνης φεύγει για δύο χρόνια στην Πάτρα, αλλά η επιστροφή του οδηγεί στην αναθέρμανση της σχέσης του με τη Μαργαρίτα.

Ωστόσο, τα εμπόδια δεν είναι λίγα. Από τη μια, ο κόντε Ριχάρδος είναι υποψήφιος βουλευτής Ζακύνθου με το κόμμα των «Λαμπαρδιανών» (λαϊκών), παρά το γεγονός ότι δεν ασπάζεται τις ιδέες τους, αλλά θέλει να έχει πιο σίγουρη την εκλογή του.

Από την άλλη, ο Γιακουμάκης έχει άλλα σχέδια για την εγγονή του, καθώς επιδιώκει να την παντρέψει με τον Κατσουρέλα, ένα γειτονόπουλο. Έτσι, θεωρεί ακίνδυνη την επίσκεψη του Τώνη στο σπίτι τους και μάλιστα αυτός και η γυναίκα του τον υποδέχονται με μεγάλη χαρά. Όμως, η Μαργαρίτα αρνείται κατηγορηματικά να παντρευτεί αυτόν που θέλει ο παππούς της κι επαναστατεί…

aspromavra_egxrwma_stefa_2015_11_001

Παράλληλα με τις προεκλογικές υποχρεώσεις του, ο κόντε Ριχάρδος αρραβωνιάζει την κόρη του την Κεβή (Ιωάννα Γκαβάκου) με κάποιο πλούσιο του νησιού κι εκεί γίνεται η πρώτη σύγκρουση με το γιο του. Ο Τώνης δε συμπαθεί τα πλούτη, τους τίτλους και βεβαίως τις αντιλήψεις του πατέρα του. Μάλιστα, διαφωνεί έντονα με την απόφασή του να πολιτευτεί, πιστεύοντας ότι όλα τα κόμματα δεν έχουν το παραμικρό ενδιαφέρον για το καλό και το συμφέρον του λαού…

Στην πορεία, η σχέση Μαργαρίτας και Τώνη γίνεται γνωστή και ξεκινούν οι αντιδράσεις και από τις δύο οικογένειες. Ο μεν Γιακουμάκης του απαγορεύει να ξαναπάει στο σπίτι τους και παράλληλα στην εγγονή του να βγαίνει από κει. Επιπλέον, εξακολουθεί να την πιέζει να παντρευτεί τον Κατσουρέλα.

Ο δε κόντε Τοκαδέλος, προσπαθεί να καταλάβει για ποιο λόγο ο γιος του είναι αντίθετος με τις πολιτικές φιλοδοξίες του, αλλά και να τον εμποδίσει να προχωρήσει τη σχέση του με τη Μαργαρίτα. Έτσι, επιχειρεί να τον πείσει να παντρευτεί την πλούσια αριστοκράτισσα Μηλιά (Μαρίνα Γρίβα). Όμως, εκείνος αρνείται και του δηλώνει ότι αγαπά τη Μαργαρίτα, κάνοντάς τον έξαλλο, κυρίως λόγω του φόβου του μήπως ξεσπάσει κάποιο σκάνδαλο παραμονές εκλογών.

Όλα αυτά δε σταματούν τον Τώνη, ο οποίος αφού εξασφαλίζει μια σίγουρη κι επικερδή δουλειά στην Πάτρα, πηγαίνει στον Γιακουμάκη και του ζητά την εγγονή του. Ωστόσο, αυτός αρνείται κι επικαλείται τη διαφορά κοινωνικής τάξης που χωρίζει τις δύο οικογένειες.

Παράλληλα, ο κόντε Ριχάρδος διαγράφει το γιο του από το «λίμπρο ντ’ όρο» του, αλλά τώρα καλείται ν’ αντιμετωπίσει τις φήμες που κυκλοφορούν στο νησί ότι ο Τώνης είναι «σοσιαλιστής». Πρόκειται για μια καινούργια λέξη και όλοι αναρωτιούνται τι σημαίνει. Εκεί «πατά» και ο Γιακουμάκης για να πείσει τη Μαργαρίτα να παντρευτεί τον Κατσουρέλα, λέγοντάς της επιπλέον ότι ο «καλός της» πρόκειται να πάρει τη Μηλιά.

Μην έχοντας άλλη επιλογή, ο Τώνης αποφασίζει να κλέψει τη Μαργαρίτα, με τη βοήθεια του πιστού υπηρέτη του Λούκα (Άλκης Ζερβός). Της στέλνει το σχετικό μήνυμα κι εκείνη ετοιμάζει κρυφά τα πράγματά της, παίρνοντας μαζί της και το νυφικό της μητέρας της.

Πράγματι, η «απαγωγή» πετυχαίνει και την αντιλαμβάνεται πρώτος ο Γιακουμάκης, όταν ξυπνά μέσα στη νύχτα και δε βρίσκει την εγγονή του στο σπίτι. Αμέσως τρέχει στο αρχοντικό των Τοκαδέλων, στο οποίο όλα είναι έτοιμα για το γάμο της Κεβής κι ενημερώνει τον κόντε Ριχάρδο. Όλοι μαζί ξεκινούν να βρουν το ζευγάρι κι όταν το καταφέρνουν, αντιλαμβάνονται ότι είναι αδύνατο να το χωρίσουν. Έτσι, αμφότεροι δίνουν την άδεια να παντρευτούν η Μαργαρίτα και ο Τώνης, με το γάμο τους να γίνεται μαζί μ’ εκείνο της αδελφής του γαμπρού, της Κεβής…

aspromavra_egxrwma_stefa_2015_11_003

Το καστ

Μπορεί η «ομάδα» των πρωταγωνιστών της σειράς να μη περιλάμβανε τόσο «δυνατά» ονόματα όσο οι αντίστοιχες «ξενοπουλικές» του παρελθόντος, όμως τούτο δε σημαίνει ότι οι ηθοποιοί που κλήθηκαν να ενσαρκώσουν τους ήρωες του συγγραφέα δεν τα κατάφεραν ικανοποιητικά.

Η Αθηνά Ζαφόλια είχε όλο το «πακέτο» για να υποδυθεί τη Μαργαρίτα Στέφα, καθώς και όμορφη ήταν, αλλά και το υποκριτικό ταλέντο της βρισκόταν παραπάνω από το μέσο όρο.

Ο Σπύρος Μαβίδης εμφανίστηκε στον πρώτο πρωταγωνιστικό ρόλο της τηλεοπτικής καριέρας του, καθώς η συμμετοχή του στη «Μαρία Πάρνη» δυο χρόνια νωρίτερα δεν ήτανε μεγάλη. Βεβαίως, η μεγάλη επιτυχία τον περίμενε λίγους μήνες μετά, ως «Λευτέρης Μακράκης» στους «Ιερόσυλους» του Θάνου Λειβαδίτη…

Ωστόσο, θεωρώ ότι η σημαντικότερη παρουσία στη «Μαργαρίτα Στέφα» είναι εκείνη του Στέλιου Βόκοβιτς. Ήταν η μοναδική εμφάνιση σε σίριαλ αυτού του σπουδαίου Κωνσταντινουπολίτη πρωταγωνιστή και θεατράνθρωπου, με την πολυετή και τεράστια προσφορά στο χώρο της υποκριτικής τέχνης και του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.

aspromavra_egxrwma_stefa_2015_11_005_vokovic

Από εκεί και πέρα, η Κάκια Παναγιώτου σίγουρα ήταν εξαιρετική στο ρόλο της, ούσα η ηθοποιός με τις περισσότερες συμμετοχές στις τηλεοπτικές μεταφορές έργων του Ξενόπουλου (μαζί με τη Νόρα Βαλσάμη και την Καίτη Λαμπροπούλου). Αυτή ήταν η τρίτη, καθώς είχαν προηγηθεί η «Τερέζα Βάρμα Δακόστα» και η «Λάουρα»…

aspromavra_egxrwma_stefa_2015_11_006_panagiotou

Εκτός των πρωταγωνιστών που ήδη αναφέραμε, στη σειρά συμμετείχαν και οι Τρύφων Καρατζάς (σιορ Λόμπος), Πόπη Λάζου (κοντέσα Τοκαλέδου, σύζυγος του Ριχάρδου), Φρόσω Κοκκόλα (σιόρα Νενέ), Στέλιος Χαλκιαδάκης (Μάρκος), Τρύφων Παπουτσής (Μάνθος), Ελπίδα Μαζαράκη (σιόρα Σαμούγενα), Χριστίνα Θεοφιλοπούλου (Άβα Θεοφιλοπούλου, ξαδέλφη του Λούκα, ο οποίος ήταν ερωτευμένος μαζί της) κ.α.

Σχόλιο

Για να πω την…αμαρτία μου, παρακολούθησα αποσπασματικά τη «Μαργαρίτα Στέφα». Βλέπετε, η παθολογική λατρεία μου για τους «Ντιουκς» που παίζονταν ταυτοχρόνως στην ΕΡΤ-1, δε σήκωνε…διαπραγματεύσεις αναφορικά με το τι θα παρακολουθήσει η οικογένεια. Κι ως γνωστόν, η επιθυμία ενός εξάχρονου (τότε) παιδιού, είναι διαταγή…

Θυμάμαι ότι είδα κάποια δεκάλεπτα ή τέταρτα της σειράς, αναλόγως με το τι ώρα άρχιζαν ή τέλειωναν οι «Δούκες του Χάζαρντ» στο άλλο κανάλι και μου είχαν αφήσει καλές εντυπώσεις. Κυρίως σε ασπρόμαυρη (και δανεική) τηλεόραση, καθώς από τα μέσα Ιουνίου και μετά βρισκόμασταν σε διακοπές και η έγχρωμη σε τέτοιες συνθήκες, φάνταζε πολυτέλεια εκείνα τα…αρχαία χρόνια.

Γενικότερα, η υπόθεση του έργου δεν ξεφεύγει από το πνεύμα με το οποίο ο συγγραφέας συνήθιζε να γράφει τα μυθιστορήματά του. Δυο νέοι αγαπιούνται, αλλά ο περίγυρός τους ή διάφορες απρόβλεπτες καταστάσεις φέρνουν πολλά εμπόδια, που άλλοτε ξεπερνιούνται (όπως εδώ), άλλοτε όχι (λ.χ. «Μυστικοί αρραβώνες», «Λάουρα»).

aspromavra_egxrwma_stefa_2015_11_002

Πάντως, στο παρόν έργο ο Ξενόπουλος παρουσιάζει με ανάγλυφο τρόπο την πολιτική κατάσταση και νοοτροπία της εποχής, η οποία πάντως δε διαφέρει ιδιαίτερα από τη σημερινή. Ο υποψήφιος βουλευτής που δεν πιστεύει στις θέσεις του κόμματος, αλλά εντάσσεται σ’ αυτό για να εκλεγεί πιο σίγουρα, η άποψη του Τώνη ότι κανένα κόμμα δεν ενδιαφέρεται για το λαό, αλλά και η εμφάνιση του σοσιαλισμού, δίνουν έντονο πολιτικό τόνο στη σειρά.

Εν κατακλείδι, έχουμε να κάνουμε με μια άκρως «εμπορική» μυθοπλασία, αλλά όπως φάνηκε, η Ελλάδα του 1983 δε «σήκωνε» άλλο Ξενόπουλο…

Να σημειώσουμε επίσης ότι η μουσική επένδυση της σειράς, ήταν του Κωστή Γρηγορίου.

———–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here