Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…
Αυτή η στήλη λοιπόν, από φέτος κάθε εβδομάδα, θα σας παρουσιάζει εναλλάξ μία σειρά και μία εκπομπή που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!
———————————————–
Από τα πρώτα χρόνια της ελληνικής τηλεόρασης, η μετάδοση τηλεπαιχνιδιών (ή τηλεκουίζ, όπως τα έλεγαν τότε…) είχε ξεχωριστή θέση στο πρόγραμμα των δύο τηλεοπτικών σταθμών. Από το «Σούπερ Μπίνγκο» του Νίκου Μαστοράκη, περάσαμε στο «Πείτε την αλήθεια» με τη Μπέτυ Λιβανού (η οποία νωρίτερα παρουσίαζε και «Το παιχνίδι της Colgate») και στο «Ο καλύτερος θα νικήσει» με τον Τέρενς Κουίκ, για να έλθουν λίγο πριν και λίγο μετά τη μεταπολίτευση τα «Μήπως γνωρίζετε» με τον Ίκαρο και «Αν έχεις γνώσεις διάβαινε» με τον Άλκη Στέα. Αυτά τα δύο, ήταν και τα μακροβιότερα στην τηλεοπτική ιστορία της πατρίδας μας, καθώς διήρκεσαν επτά και πέντε χρόνια αντιστοίχως.
Στη συνέχεια, είχαμε το «Γράμματα και αριθμοί» με τον Χρήστο Οικονόμου, το οποίο είχε εξίσου μεγάλη επιτυχία με τα προηγούμενα και μακρά διάρκεια «ζωής». Ωστόσο, όταν λέμε «τηλεπαιχνίδι» στην ελληνική τηλεόραση, ο νους μας πηγαίνει πρώτα απ’ όλα στα «Τετράγωνα των αστέρων», ίσως το δημοφιλέστερο όλων των εποχών στην κατηγορία του…
Ξεκίνησε να μεταδίδεται από την ΕΡΤ την Κυριακή 15 Ιουνίου 1980 στις 20:00 και ήταν από τις πρώτες έγχρωμες παραγωγές της εγχώριας μικρής οθόνης. Παρουσιάστρια ήταν η Μαρία Αλιφέρη, η οποία κυριολεκτικά μέσα σε μια νύχτα έγινε το πιο αγαπημένο τηλεοπτικό πρόσωπο της χώρας μας.
Με το χαμόγελο, την ευγένεια και τον άψογο τρόπο παρουσίασης, κατέκτησε αμέσως τους Έλληνες τηλεθεατές και το «εξαργύρωσε» με άλλες δύο εκπομπές: Το επίσης τηλεπαιχνίδι «Κάνε ό,τι κάνω» που ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 1980 και κυρίως με τη θρυλική σειρά «Η κραυγή των λύκων» του Νίκου Φώσκολου τον Ιανουάριο του 1981, όπου πρωταγωνιστούσε. Για περίπου ενάμιση χρόνο, ήταν η υπ’ αριθμόν ένα τηλεοπτική σταρ και τόσο οι εκπομπές, όσο και το σίριαλ στο οποίο συμμετείχε, «χτυπούσαν κόκκινο» στα ποσοστά τηλεθέασης…
Κι όμως. Όσο γρήγορα ανέβηκε στην κορυφή της δημοτικότητας, τόσο απότομα «εξαφανίστηκε», δίχως την παραμικρή εξήγηση. Μετά τις εκλογές του 1981 και τη νίκη του ΠΑΣΟΚ, εντελώς ξαφνικά χάθηκε από τα τηλεοπτικά μας πράγματα για πολλά χρόνια.
Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι τα τελευταία «Τετράγωνα» μεταδόθηκαν την Κυριακή 4 Οκτωβρίου 1981, δύο εβδομάδες πριν το άνοιγμα της κάλπης. Τις δύο επόμενες αναβλήθηκαν λόγω της πολιτικής επικαιρότητας (πολιτικές ομιλίες κι εκλογικά αποτελέσματα) κι ενώ όλοι περίμεναν ότι στις 25 του μήνα θα επανέρχονταν, αυτό δεν έγινε ποτέ.
Η εντολή ήταν σαφής κι έπρεπε να εκτελεστεί: Η δημοφιλέστερη εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης επιβαλλόταν να σταματήσει, γιατί ήταν «των άλλων». Μια μικρόψυχη και ρεβανσιστική πολιτικάντικη τακτική, που δυστυχώς ζημίωσε ανεπανόρθωτα το τηλεοπτικό γίγνεσθαι της χώρας…
Ωστόσο, «Τα τετράγωνα των αστέρων» σημάδεψαν ανεξίτηλα την ιστορία της εγχώριας μικρής οθόνης και δεν είναι λίγοι εκείνοι που τα θυμούνται ακόμα και σήμερα. Δυστυχώς, δεν πρόκειται να τα ξαναδούν, καθώς το 1983 οι διορισμένοι χαρτογιακάδες της «Αλλαγής» διέγραψαν και τις 67 εκπομπές των 50 λεπτών από το αρχείο της ΕΡΤ. Νομίζουμε ότι κάθε επιπλέον σχόλιο είναι περιττό…
Η ιστορία και οι κανόνες του παιχνιδιού
«Τα τετράγωνα των αστέρων» ήρθαν στην Ελλάδα από την Αμερική, όπου προβάλλονταν από το 1966 σε καθημερινή βάση και αρχικό τίτλο «Τα τετράγωνα του Χόλιγουντ» (Hollywood Squares). Η επιτυχία ήταν τόσο μεγάλη, που πολύ γρήγορα ξεκίνησε η μετάδοσή τους και σε άλλες χώρες και συγκεκριμένα σε συνολικά 26 μέχρι το 1980. Για την καθεμιά από αυτές, υπήρχε και ξεχωριστός τίτλος: «Τα τετράγωνα των προσωπικοτήτων», «των ποδοσφαιριστών», «των δημοσιογράφων» κλπ.
Την παραγωγή τους στη χώρα μας ανέλαβε ο Κύπριος Ρήσος Κυριακίδης (στενός συνεργάτης της Μαρίας Αλιφέρη) και την τηλεσκηνοθεσία ο Μεγακλής Βιντιάδης. Η δημοφιλής ηθοποιός είχε παραμείνει επί ένα μήνα στο Χόλιγουντ, ώστε να παρακολουθήσει από κοντά την αμερικανική «βερσιόν» και με βάση αυτή, να προσαρμόσει το παιχνίδι στην ελληνική πραγματικότητα. Σημειωτέον ότι πέραν της παρουσίασης, είχε αναλάβει την επιμέλεια και τη σύνταξη των ερωτήσεων.
Τα «Τετράγωνα» παίζονταν με δύο παίκτες, εννιά «αστέρια» απ’ όλους τους χώρους (υποκριτική, τραγούδι, αθλητισμός κλπ) και χωρίζονταν σε τρία μέρη. Στο πρώτο, η παρουσιάστρια έκανε μια ερώτηση στο «αστέρι» που ο παίκτης είχε επιλέξει κι εκείνο προσπαθούσε να τον παραπλανήσει, δίνοντας απαντήσεις που πολλές φορές ήταν και χιουμοριστικές.
Ακολουθούσε η «κλασική» ερώτηση της Αλιφέρη «συμφωνείτε ή διαφωνείτε» κι εφόσον ο παίκτης έκανε τη σωστή επιλογή, τότε σημείωνε το σύμβολό του στο τετράγωνο του «αστεριού» και κέρδιζε χίλιες δραχμές. Αν όμως έκανε λάθος, τότε το «μπόνους» πήγαινε στον αντίπαλό του. Κι όλα αυτά, μέχρι ο ένας από τους δύο να σχηματίσει τρίλιζα και να κερδίσει τρεις χιλιάδες.
Στο δεύτερο μέρος η μορφή ήταν ίδια, με τη διαφορά ότι κάποιος από τους δύο παίκτες ν’ αποκαλύψει ένα «μυστικό» τετράγωνο, μέσα στο οποίο βρισκόταν κάποιο «αστέρι». Το κέρδος ήταν συνήθως ένα αεροπορικό ταξίδι στο εξωτερικό, με όλα τα έξοδα πληρωμένα.
Στο τρίτο, οι παίκτες είχαν τη δυνατότητα ν’ αυξήσουν ή να μειώσουν το ποσό που είχαν κερδίσει ως τότε, απαντώντας μέσα σε 30 δευτερόλεπτα στις ερωτήσεις που τους έκανε η Αλιφέρη. Εδώ, τα «αστέρια» δεν είχαν την παραμικρή συμμετοχή. Τα τελικά ποσά που είχαν κερδηθεί δεν πήγαιναν στους παίκτες, αλλά σε κάποιο φιλανθρωπικό ίδρυμα της επιλογής τους. Συνεπώς, το μοναδικό κέρδος από τη συμμετοχή τους στο παιχνίδι, ήταν το ταξίδι…
Κυριακή με Κυριακή, «Τα τετράγωνα των αστέρων» γίνονταν όλο και πιο δημοφιλή και συνεπώς, κρίθηκαν απαραίτητες ορισμένες αλλαγές που έγιναν σχετικά γρήγορα. Έτσι, μεταξύ των τριών φάσεων του παιχνιδιού παρεμβάλλονταν εμβόλιμα ορισμένα κωμικά σκετς με αγαπημένους ηθοποιούς (Γιώργος Κωνσταντίνου, Νίκος Παπαναστασίου κ.α.), αλλά και τραγούδια με σπουδαίους ερμηνευτές (Άννα Βίσση, Μανώλης Μητσιάς, Σταμάτης Κόκοτας κ.α.).
Όσο για τα «αστέρια» που λάμβαναν μέρος, είχαν την πραγματική έννοια του όρου. Αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια ονόματα του θεάτρου και του τραγουδιού: Μίμης Φωτόπουλος, Γιώργος Κωνσταντίνου, Κώστας Ρηγόπουλος, Ζωή Λάσκαρη, Άννα Καλουτά, Μαίρη Χρονοπούλου, Νίκος Ρίζος, Γιάννης Βόγλης, Νίκος Βασταρδής, Άννα Βίσση, Γλυκερία, Γιώργος Ζαμπέτας, Γιάννης Κατέβας, Θέμης Ανδρεάδης, Φίλιππος Νικολάου, Πασχάλης και τόσοι άλλοι σημαντικοί και σπουδαίοι…
Επίσης, συμμετείχαν γνωστοί ποδοσφαιριστές της εποχής (Νίκος Σαργκάνης, Γιάννης Κυράστας, Λάκης Νικολάου, Σπύρος Λιβαθηνός κ.α.), αλλά και δημοσιογράφοι (Φρέντυ Γερμανός, Λιάνα Κανέλλη, Δημήτρης Κωνσταντάρας, Ροζίτα Σώκου κ.α.).
Σχόλιο
Αν και σε …βρεφονηπιακή ηλικία, θυμάμαι ορισμένα πράγματα από τα «Τετράγωνα». Κατ’ αρχήν, το περίφημο «Και μη ξεχνάτε, σας αγαπώ», το οποίο η Αλιφέρη έλεγε στο τέλος κάθε εκπομπής, αλλά και βεβαίως το «συμφωνείτε ή διαφωνείτε;». Επιπλέον, τα τραγούδια που παρουσιάζονταν στα «διαλείμματα» και γενικότερα, την ευχάριστη και θετική ατμόσφαιρα που υπήρχε.
Το παιχνίδι εμφανίστηκε άλλες δύο φορές στη μικρή οθόνη τα επόμενα χρόνια, αλλά με διαφορετικό τίτλο: «Εσείς τι λέτε;» με τον Κώστα Ρηγόπουλο το 1987 στην ΕΡΤ-1 και «Τηλεμπλόφες» με τον Βασίλη Τσιβιλίκα το 1989 στο MEGA.
Στο ίδιο κανάλι έγινε και το remake με τον ίδιο τίτλο το 2003, έχοντας ως παρουσιαστή το μοναδικό Γιώργο Μαρίνο. Όμως, δεν κατάφερε να κερδίσει μεγάλο μέρος του κοινού και είναι γεγονός ότι στη μνήμη όλων των τηλεθεατών, τα «Τετράγωνα» είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη Μαρία Αλιφέρη…
Και πώς θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, όταν στην πρώτη «βερσιόν» τα ποσοστά τηλεθέασης είχαν φθάσει μέχρι το 63% (δεύτερο δεκαπενθήμερο Νοεμβρίου 1980), ενώ γενικότερα κυμαίνονταν σε πολύ υψηλό επίπεδο (σχεδόν σε μόνιμη βάση πάνω από 51%). Ουσιαστικά, η Αλιφέρη συναγωνιζόταν τον …εαυτό της για την πρωτιά, καθώς στην κορυφή συνήθως εναλλάσσονταν τα «Τετράγωνα» με την «Κραυγή των λύκων»…
Σημείωση: Οι φωτογραφίες προέρχονται από τεύχη του περιοδικού “Ραδιοτηλεόραση”, που υπάρχουν στο αρχείο του συντάκτη της στήλης.
———–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…