Γράφει η Πέννυ Γέρου
www.musiccorner.gr
Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012
Ένας Υπέροχος Άνθρωπος
Άλλο ένα βράδυ, όπως όλα τα άλλα, μια μικρή παρέα κάθεται στο τραπέζι ενός παλιού καφενείου και τα θέματα συζήτησης ρέουν από τα πιο καθημερινά ως τα πιο μυστήρια πράγματα. Μιλώντας για μυστήρια πράγματα, η κουβέντα πάει για κάποιο λόγο στα άτομα με ψυχικές διαταραχές. Πόσο τραγικό είναι άραγε να ξυπνάς και, από τη μια μέρα στην άλλη, να αλλάζει ολόκληρος ο ψυχισμός σου, ολόκληρη η ζωή σου;
Κάποιες ψυχικές διαταραχές οφείλονται σε τραύματα πολύ συγκεκριμένα, άλλες απλά εισβάλλουν στις ζωές ανυποψίαστων ανθρώπων και μεταβάλλουν όλα τους τα δεδομένα. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, έρχεται πάντα η διερώτηση για το ποιος ορίζει το φυσιολογικό και το παθολογικό σε μια κατάσταση ψυχικής υγείας. Τι κι αν, αυτό που η επιστήμη ορίζει παθολογικό, είναι εν τέλει ένας άλλος τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς, ακατανόητος και απρόσιτος στο μέσο όρο;
Όλα αυτά όμως είναι θέματα που, από ό,τι φαίνεται, ο άνθρωπος θα διερευνά και θα επαναπροσδιορίζει για πολλά χρόνια ακόμα.
Με αφορμή αυτή την κουβέντα, θυμήθηκα μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες που επηρέασαν τις σύγχρονες θεωρίες οικονομίας και σημείωσαν μια ζωή ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.
Ο λόγος, όπως καταλάβατε, γίνεται για τον John (Forbes) Nash, τον διάσημο Αμερικανό μαθηματικό που γεννήθηκε στο Bluefield των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, το 1928. Κερδίζοντας μια θέση στο Πανεπιστήμιο του Princeton, αποτελεί αυτόματα μια αλλόκοτη φιγούρα, πολύ ιδιαίτερη και σχεδόν απρόσιτη. Εξ αρχής ήταν ο φοιτητής που ήθελε να κάνει τη διαφορά, να ξεχωρίσει τον εαυτό του από τους υπόλοιπους, τις βαρετές εργασίες και τις τυποποιημένες δημοσιεύσεις. Έψαχνε πάντα την «πρωτότυπη ιδέα». Άλλωστε, για εκείνον, τα μαθήματα καταστρέφουν την αυθεντική δημιουργία.
Με μια δημοσίευση – επανάσταση για τις θεωρίες οικονομίας, αμφισβητώντας ακόμα και τον ίδιο τον Adam Smith, καταφέρνει να ξεχωρίσει, να δημιουργήσει δική του ερευνητική ομάδα και να φέρει την «καινοτομία» που ήθελε στο χώρο των μαθηματικών και της οικονομικής θεωρίας.
Στη ζωή του, ο έρωτας του χτυπάει την πόρτα όταν ξεκινά να διδάσκει στο πανεπιστήμιο ως δόκτωρ πλέον. Μια από τις φοιτήτριές του, η Alicia Lopez-Harrison de Lardé, του ζητά να δειπνήσουν μαζί και μια πανέμορφη σχέση αγάπης ξεκινάει για τους δυο.
Don’t get big ideas
They’ re not gonna happen
You paint yourself white and feel up with noise
But there’ ll be something missing
Αργά ή γρήγορα όμως, ψυχολογικά κατάλοιπα του Nash από τη φοιτητική του κιόλας ζωή, έρχονται στην επιφάνεια, κυρίως μετά τη συνεργασία του με το Πεντάγωνο. Γύρω του, βλέπει παντού κομμουνιστές συνωμότες, μορφές με μαύρα κοστούμια και κόκκινες γραβάτες, μορφές που τον καταδιώκουν και θέλουν να κάνουν κακό σε αυτό και στην οικογένειά του.
Διάγνωση: Σχιζοφρένεια. Προσωπικότητες που τον ακολουθούσαν σε όλη του τη ζωή, αποδεικνύονται μη πραγματικές. Κανείς δεν ξέρει τι είναι χειρότερο: να μη μπορείς να ξεχωρίσεις την πραγματικότητα από τη φαντασίωση ή να συνειδητοποιείς πως, πολλά από όσα έζησες, δεν υπήρξαν ποτέ;
Now that you’ ve found it,
It’s gone
Now that you feel it,
You don’t
You’ve gone off the rail
Με επίμονη θεραπεία και την υποστήριξη της γλυκύτατης συντρόφου του, ο John Nash επανήλθε. Για την μαθηματική κοινότητα, η επάνοδός του στο πανεπιστήμιο ήταν σχεδόν θαύμα. Τέτοιες ψυχικές παθήσεις, σπάνια γνωρίζουν τόσο εμφανή βελτίωση.
Η αλήθεια είναι ότι η μετάβαση δεν ήταν τόσο εύκολη. Μορφές του παρελθόντος καταδίωκαν ακόμα το μυαλό του Nash και η προσπάθειά του να τις αγνοήσει ήταν σχεδόν εφιαλτική. Η διαδικασία που περνά το ανθρώπινο σώμα για να ξεπεράσει κάτι τέτοιο, είναι πολύ κοντά στην «κόλαση»…
So don’t get big ideas
They’re not gonna happen
You’ll go to hell for what your dirty mind is thinking
Nude, λοιπόν, γυμνός, όπως τραγουδάνε και οι Radiohead στο δίσκο τους In Rainbows, το 2007. Γυμνός μπροστά στο παιχνίδι που του έπαιξε το ίδιο του το μυαλό. Ένα παιχνίδι, στο οποίο δε μπορούσες να διακρίνεις το νικητή και το χαμένο. Όλα ήταν εκεί. Νίκη και ήττα μέσα στο μυαλό του, μέσα σε ένα μυαλό τόσο λαμπρό αλλά και τόσο ανήμπορο ταυτόχρονα απέναντι στον εαυτό του.
Ανταμοιβή για τις «μεγάλες ιδέες» στο μυαλό του φυσικά στάθηκε το βραβείο Nobel Οικονομικών Επιστημών, που του απένειμαν το 1994, βραβείο που αφιερώνει στη σύζυγό του.
Η βιογραφία του μεγάλου αυτού επιστήμονα γνώρισε επίσης μεταφορά στον κόσμο της μεγάλης οθόνης, στο χώρο του κινηματογράφου. Ο Ron Howard, με τον εκπληκτικό Russel Crowe στο ρόλο του John, μας έδωσε μια εξίσου αξιόλογη βιογραφία το 2001 για μια τόσο ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, μιας και την προηγούμενη βδομάδα μιλήσαμε πάλι για ταινίες βιογραφίας. Τίτλος δεν είναι άλλος απο το «Ένας υπέροχος άνθρωπος» (A Beautiful Mind). Κατά τη γνώμη μου, ίσως δε θα μπορούσαν να βρεθούν πιο μελαγχολικά και μυστηριώδη μάτια από αυτά του Crowe, για να στήσουν τη συγκεκριμένη μορφή μπροστά στο κινηματογραφικό κοινό.
Αυτός, κυρίες και κύριοι, είναι ο John Nash. Ένας μεγάλος μαθηματικός, ένας λιτός, λακωνικός και ενίοτε κυνικός άνθρωπος. Ένας άνθρωπος που έψαχνε αποδείξεις σε όλη του τη ζωή… ακόμα και στην αγάπη. Τα πάντα γύρω του έπρεπε να εξηγηθούν με μια μαθηματική εξίσωση, έναν αλγόριθμο. Με τα δυο μελαγχολικά του μάτια καρφωμένα πάντα στο πάτωμα και μερικές νευρικές κινήσεις των χεριών, θα έβρισκε τις αιτίες όλων των πραγμάτων.
Στο τέλος, κατάφερε με σιγουριά να βρει την αιτία της δικής του ύπαρξης: τη σύντροφό του.
John Nash: ένας υπέροχος άνθρωπος, ή ένα αναμφισβήτητα υπέροχο «μυαλό», για όσους έχουν τις αμφιβολίες τους…
——————-
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή φωτογραφιών, χωρίς την άδεια του Music Corner…