“Στου χρόνου τον καθρέφτη” – 1978

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
Πέμπτη, 17 Ιουλίου 2014

———————————————————–

1978: Σεισμός στη Θεσσαλονίκη, Κωσταλέξι και «Εκδίκηση της γυφτιάς»…

Πλούσιο σε παντός είδους και ποικίλου περιεχομένου γεγονότα είναι το 1978 -τα περισσότερα δυστυχώς δυσάρεστα. Στις 20 Ιουνίου λίγο πριν τα μεσάνυχτα, ο εγκέλαδος χτυπά τη Θεσσαλονίκη με σεισμό 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ (κάποια σεισμολογικά κέντρα κάνουν λόγο ακόμη και για 7,1…), επίκεντρο του οποίου είναι η λίμνη Βόλβη στον Λαγκαδά.

Αφήνει πίσω του 50 νεκρούς, 38 εκ των οποίων ήταν ένοικοι σε πολυκατοικία στην πλατεία Ιπποδρομίου -εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το μεγαλοπρεπές Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης- που κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα λίγα λεπτά μετά το σεισμό. Χιλιάδες Θεσσαλονικείς εγκαταλείπουν πανικόβλητοι την πόλη για τις γύρω περιοχές και το κυκλοφοριακό κομφούζιο είναι άνευ προηγουμένου.

Το Νοέμβριο, όλη η Ελλάδα συγκλονίζεται από την αποκάλυψη ότι στο χωριό Κωσταλέξι της Λαμίας βρέθηκε σε πρωτόγονη κατάσταση η 46χρονη Ελένη Καρυώτη, η οποία παρέμεινε «θαμμένη» από τ’ αδέλφια της στο υπόγειο του σπιτιού της για 29 ολόκληρα χρόνια επειδή έκανε το «λάθος» να ερωτευτεί ένα δάσκαλο στα 17 της. Όλοι οι χωριανοί γνώριζαν το δράμα της άτυχης γυναίκας, ουδείς όμως τόλμησε να καταγγείλει το γεγονός στην αστυνομία.

Σε πολιτικό επίπεδο, οι προσπάθειες του Κωνσταντίνου Καραμανλή για ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ εντείνονται αυτή τη χρονιά, με συνεχή ταξίδια και συναντήσεις σε όλη την Ευρώπη και προς το τέλος του έτους ανάβει το πράσινο φως προς την εν λόγω κατεύθυνση.

Παράλληλα, φροντίζει και για την «επόμενη μέρα» (βλέπε μεταπήδηση στην προεδρία της Δημοκρατίας) καθώς διευρύνει την κοινοβουλευτική ομάδα της Ν.Δ. με την υπουργοποίηση των Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και Αθανασίου Κανελλόπουλου που προέρχονται από το «κέντρο», η κύρια εκπρόσωπος του οποίου -ΕΔΗΚ- ουσιαστικά διαλύεται με την ανεξαρτητοποίηση σχεδόν όλων των βουλευτών της. Από τα «θραύσματά» της, ιδρύεται το ΚΟΔΗΣΟ από τον Ιωάννη (ή Γιάγκο) Πεσμαζόγλου…

Στο διεθνή χώρο, τρόμο προκαλεί η απαγωγή κι εν συνεχεία η δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας Άλντο Μόρο από τις «Ερυθρές Ταξιαρχίες», τη στιγμή που 45 μέλη της αντιμετωπίζουν τον πέλεκυ της δικαιοσύνης. Στο Ιράν, η αντίστροφη μέτρηση για τον σάχη Ρεζά Παχλεβί και τη «δυναστεία» του αρχίζει προς το τέλος του 1978 με καθημερινές διαδηλώσεις εναντίον του, τις οποίες κατευθύνει από το Παρίσι ο εξόριστος Αγιατολάχ Χομεϊνί.

Εξάλλου, στο Όλνταμ της Βρετανίας γεννιέται το πρώτο «παιδί του σωλήνα» – η γλυκύτατη Λουίζ Μπράουν- και στο Βατικανό ανέρχεται στον παπικό θρόνο ο Πολωνός Κάρολ Βοϊτίλα, ο οποίος μετονομάζεται σε Πάπας Ιωάννης Παύλος ο δεύτερος. Έχουν προηγηθεί δύο θάνατοι -ο ένας ύποπτος- προκατόχων του μέσα σε λιγότερους από δύο μήνες…

Όσον αφορά τους φίλους του ποδοσφαίρου, το Μουντιάλ που διεξάγεται τον Ιούνιο στην Αργεντινή καθηλώνει τους πάντες μπροστά στις τηλεοράσεις. Η διοργανώτρια χώρα κατακτά το τρόπαιο, όμως οι «σκιές» της νίκης της με 6-0 επί του Περού στο τελευταίο παιχνίδι της δεύτερης φάσης παραμένουν ως σήμερα και όσοι υποπτεύονται «δάκτυλο Βιντέλα (δικτάτορα από το 1976)» δεν έχουν εντελώς άδικο…

Στον καλλιτεχνικό χώρο, η Ελλάδα θρηνεί τις απώλειες της «τραγουδίστριας της νίκης» Σοφίας Βέμπο, της σπουδαίας ηθοποιού Κυβέλης, της ερμηνεύτριας του «ελαφρού» τραγουδιού Καίτης Μπελίντα και του σεναριογράφου Κώστα Πρετεντέρη. Όσον αφορά το τραγούδι, τα νερά ταράζει «Η εκδίκηση της γυφτιάς» των πρωτοεμφανιζόμενων Νίκου Ξυδάκη και Μανώλη Ρασούλη, με ερμηνευτή τον Νίκο Παπάζογλου. Αυτός ο δίσκος θα παίξει καθοριστικότατο ρόλο στην πορεία του λαϊκού είδους τα επόμενα χρόνια…

Από εκεί και πέρα, Μίκης Θεοδωράκης και Γρηγόρης Μπιθικώτσης συναντώνται ξανά στη δισκογραφία έπειτα από δέκα και πλέον χρόνια, ο Μάριος Τόκας παρουσιάζει την πρώτη συνθετική δουλειά του, ο Γιώργος Νταλάρας επιστρέφει στο βινύλιο έπειτα από δύο χρόνια όπως και η Δήμητρα Γαλάνη, η Μαρινέλλα θριαμβεύει καλλιτεχνικά κι εμπορικά με το «Σήμερα» του Γιώργου Χατζηνάσιου, όπως και ο Γιάννης Πάριος με βάση τα συνήθη «μεταγλωττισμένα» τραγούδια. Έντονη η συνθετική παρουσία του Αντώνη Βαρδή με πολλές επιτυχίες, ενώ η πρώτη δισκογραφική απόπειρα του Χάρρυ Κλυνν διχάζει το κοινό…

Ας δούμε λοιπόν τα κυριότερα μουσικά γεγονότα στην Ελλάδα του 1978…

«Οκτώβρης ‘78»: Η τελευταία δισκογραφική συνεργασία ενός «διδύμου» που έγραψε μερικές από τις πιο χρυσές σελίδες στην ιστορία της ελληνικής μουσικής. Ο λόγος βεβαίως για τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, που συναντώνται και πάλι στο στούντιο το 1978 έπειτα από έντεκα χρόνια «χωρισμού». Τελευταία τους δουλειά ήταν τα «Έξι φεγγάρια της θάλασσας» σε στίχους του Νίκου Γκάτσου που είχαν ηχογραφηθεί το 1967 με τη συμμετοχή και της Βίκυς Μοσχολιού κι επρόκειτο να κυκλοφορήσουν σε δισκάκια 45 στροφών στα μέσα Απριλίου εκείνης της χρονιάς, κάτι όμως που δεν έγινε τότε για ευνόητους λόγους.

Ο «Οκτώβρης ’78» μπορεί να μην είχε την ίδια αποδοχή κι επιτυχία με τις προηγούμενους συνεργασίες συνθέτη και τραγουδιστή, περιλαμβάνει όμως πολύ καλά έως εξαιρετικά τραγούδια. Αρχικά ο δίσκος επρόκειτο να ονομαστεί «Πολιτεία Γ’» (αναφέρεται στο εσώφυλλο του δίσκου), ωστόσο ο Θεοδωράκης έκρινε ότι δε θα έπρεπε να γίνει κάτι τέτοιο, μια και τα έξι από τα δώδεκα κομμάτια είχαν κυκλοφορήσει λίγα χρόνια νωρίτερα σε άλλους κύκλων τραγουδιών του σπουδαίου μουσουργού. Έκρινε λοιπόν ότι ο ιδανικότερος τίτλος θα ήταν η ημερομηνία κυκλοφορίας του δίσκου κι έτσι έγινε.

Τα έξι τραγούδια που ερμηνεύει σε δεύτερη εκτέλεση ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης προέρχονται από τους κύκλους «Νύχτα Θανάτου» σε ποίηση Μάνου Ελευθερίου («Όσους δεν πήρε η μοναξιά», «Έχεις μάτια το φεγγάρι») που κυκλοφόρησε το 1974 με τον Αντώνη Καλογιάννη, από την «Αρκαδία 3 -Για τη μάνα και τους φίλους» («Σε λένε μάνα», «Μέσα σε κήπο») πάλι με στίχους Ελευθερίου που τραγούδησε το 1970 ο ίδιος ο Θεοδωράκης και από τα «Λυρικά» («Ήταν κάποτε δυο φίλοι», «Μοιρολόι της βροχής») σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη που παρουσιάστηκαν το 1977 ερμηνευμένα από τον συνθέτη, τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά, τη Σοφία Μιχαηλίδου και τον Πέτρο Πανδή.

Ο δίσκος περιλαμβάνει εξαιρετικές στιγμές, όπως τα «Βγάλε τα μαύρα πανιά», «Όσους δεν πήρε η μοναξιά», «Σε λένε μάνα», «Μέσα σε κήπο» και «Νύχτα» χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα, ενώ το «Μελαχρινό παιδί» ακουγόταν από τον Δημήτρη Μπάση στους τίτλους της τηλεοπτικής σειράς «Δροσουλίτες» που προβλήθηκε πριν αρκετά χρόνια.

Οι ερμηνείες του Μπιθικώτση είναι πολύ καλές, αν και είχε ήδη αρχίσει να φαίνεται η φθορά στη φωνή του σε σχέση με τις αντίστοιχες ανεπανάληπτες ηχογραφήσεις της δεκαετίας του ’60. Σημειωτέον ότι είναι ο μοναδικός προσωπικός του δίσκος στα 70′s που η μουσική δεν υπογράφεται από τον ίδιο και οι στίχοι από τον Κώστα Βίρβο.

«Οι Μάηδες οι ήλιοι μου»: “Επετειακό” διπλό άλμπουμ του Γιώργου Νταλάρα, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης δέκα ετών στο τραγούδι. Κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1978 -έπειτα από δύο χρόνια αποχής του ερμηνευτή από τη δισκογραφία- και ξεπέρασε σε πωλήσεις τα 100.000 αντίτυπα.

Μέσα από αυτό, ο σπουδαίος καλλιτέχνης επιχειρεί μία σύνθεση των ειδών τραγουδιού που είχε ερμηνεύσει ως τότε κι αυτό είναι ευδιάκριτο. Ουσιαστικά, πρόκειται για τρεις «ενότητες» που έχουν να κάνουν με το λαϊκορεμπέτικο, το πολιτικό και το έντεχνο είδος που τον είχαν αναδείξει σε μια ξεχωριστή μορφή στα μουσικά μας πράγματα.

Την πρώτη «ενότητα» ανέλαβε σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα ο Στέλιος Βαμβακάρης, γιος του αξέχαστου Μάρκου, που εδώ κάνει την πρώτη του παρουσία με τραγούδια που θυμίζουν κατά πολύ το στυλ του πατέρα του και γενικότερα τους συνθέτες της προπολεμικής περιόδου. Όσον αφορά τα πολιτικά, το κύριο βάρος σηκώνουν οι επίσης πρωτοεμφανιζόμενοι Χρήστος Γκάρτζος και Μιχάλης Τερζής, ενώ τα έντεχνα ανήκουν κατά βάση στον Αντώνη Βαρδή.

Υπάρχει όμως και η μοναδική δισκογραφική συνεργασία του Νταλάρα με τον Γιάννη Σπανό, ο οποίος του έδωσε ένα από τα πιο διαχρονικά τραγούδια της καριέρας του: Την πασίγνωστη «Αλάνα», που είχε γραφτεί το 1973 αλλά λόγω της δικτατορίας έμεινε στο συρτάρι. Απαγορευμένο ήταν και το «Σκορπίσανε οι φίλοι μου» της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου που ακούστηκε αρκετά.

Πάντως, η μέγγενη της λογοκρισίας εξακολουθούσε να υπάρχει και το 1978, καθώς με την κυκλοφορία του διπλού δίσκου απαγορεύτηκε από τα αποκλειστικά κρατικά τότε ΜΜΕ η μετάδοση των επτά από τα 26 τραγούδια που περιλαμβάνει! Αυτών δηλαδή που είχαν καθαρή πολιτική χροιά και με σκληρά λόγια τα πιο πολλά μιλούσαν για εποχές και γεγονότα που ενοχλούσαν αρκετούς…

Πέρα από τα προαναφερόμενα, ξεχώρισαν κι έγιναν γνωστά τα «Πρώτη του Δεκέμβρη» (διαχρονικό κομμάτι), «Κάτω απ’ την κληματαριά» και «Αθήνα», ενώ εξαιρετικά είναι τα λαϊκά τραγούδια του Βαμβακάρη και τα «Όποιος μαθαίνει να χτυπά», «Στην Ανατολή στη Δύση» και «Δε φταίω». Επίσης, περιλαμβάνεται το «Κόκκινο τριαντάφυλλο» του Μίκη Θεοδωράκη που γράφτηκε το Μάιο του 1976 για το θάνατο του Αλέκου Παναγούλη και κυκλοφόρησε τότε σε δίσκο 45 στροφών.

«Σάλπισμα»: Η πρώτη δισκογραφική δουλειά του συνθέτη, χορογράφου, θεατρικού σκηνοθέτη και ηθοποιού Λουκά Θάνου, πάνω σε ποίηση του Κώστα Βάρναλη, του Κώστα Καρυωτάκη, του Άρη Αλεξάνδρου και του Δ. Θάνου, με ερμηνευτή τον αξέχαστο Νίκο Ξυλούρη.

Όπως σημειώνει ο συνθέτης στο οπισθόφυλλο του άλμπουμ, μελοποίησε τα ποιήματα την τριετία 1969-1972, τα ενορχήστρωσε το 1974 και ηχογραφήθηκαν το 1976. Ωστόσο, ο δίσκος κυκλοφόρησε στα μέσα Μαρτίου του 1980, όταν είχαν περάσει σχεδόν σαράντα ημέρες από τότε που ο μέγας Ξυλούρης είχε φύγει από τη ζωή. Από τον κωδικό αρίθμησής του (70858), μπορούμε να υπολογίσουμε ότι επρόκειτο να κυκλοφορήσει στις αρχές του 1978 αλλά έμεινε στα συρτάρια της εταιρείας. Έτσι, τον παρουσιάζουμε στο αφιέρωμα αυτού του έτους…

Όπως και να ‘χει, πρόκειται για έναν εξαιρετικό δίσκο με τον αείμνηστο Κρητικό λυράρη να ερμηνεύει συγκλονιστικά τα δέκα τραγούδια. Πιο γνωστό από αυτά, δεν είναι άλλο από την «Μπαλάντα του κυρ-Μέντιου» του Κώστα Βάρναλη, ένα καθαρά πολιτικό κομμάτι που ακούστηκε κυρίως τα τελευταία χρόνια μέσω του Νότη Σφακιανάκη.

Να πούμε ακόμη ότι ο Ξυλούρης μέσα στο 1978 τραγούδησε Λίνο Κόκοτο σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου μέσα από το δίσκο «Τα αντιπολεμικά»…

Έντεχνο (συνέχεια) κι «ελαφρολαϊκό»

«Τραγούδια της παρέας»: Η παρθενική δισκογραφική δουλειά του αξέχαστου συνθέτη από την Κύπρο, Μάριου Τόκα, που γέμισε με όμορφες και διαχρονικές μελωδίες το ελληνικό τραγούδι. Κυκλοφόρησε στα τέλη του 1978 με ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά και συμπεριλαμβάνεται μέσα στους αγαπημένους μου δίσκους που ακούω από μωρό παιδί. Ο τίτλος τα λέει όλα, αφού πρόκειται για πολύ όμορφα τραγούδια που ο καθένας μπορεί να τραγουδήσει μαζί με την παρέα του και να περάσει καλά. Εκείνη την εποχή τουλάχιστον, γιατί εδώ και περίπου 25 χρόνια τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά στο χώρο…

Πέρα από τη μουσική, ο Μάριος Τόκας έχει γράψει και τους στίχους οι οποίοι όμως υστερούν αρκετά σε κάποια σημεία και είναι το μοναδικό αρνητικό στοιχείο ενός κατά τα άλλα εξαιρετικού άλμπουμ. Δεν είναι τόσο κακοί, μα λιγάκι απλοϊκοί και χωρίς ιδιαίτερη έμπνευση κι αυτό φαίνεται ότι το κατάλαβε αμέσως ο συνθέτης, που έκτοτε δεν το επιχείρησε ξανά.

Η ερμηνεία του Μητσιά δε νομίζω ότι χρειάζεται σχόλιο, ειδικά από τη στιγμή που ένα χρόνο νωρίτερα είχε αποδώσει ιδανικά τα «δύσκολα» και «περίεργα» τραγούδια του Άκη Πάνου στο «Παρών». Στο δίσκο αυτό ξαναβρίσκει τον γνωστό μουσικό εαυτό του που είχαν διαμορφώσει κυρίως ο Δήμος Μούτσης και ο Λουκιανός Κηλαηδόνης στα πρώτα χρόνια της καριέρας του.

Τα «Τραγούδια της παρέας» έβγαλαν αρκετά γνωστά μέχρι και σήμερα κομμάτια, όπως ο «Αλήτης», «Σαν τρένα», «Φωνάζουν οι γειτόνοι» και «Ντελάλης», χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα.

«Λαϊκά τραγούδια απ’ όλο τον κόσμο»: Δίσκος που κυκλοφόρησε προς το τέλος του 1978 και περιλαμβάνει λαϊκά τραγούδια από διάφορες χώρες (κυρίως της Ευρώπης), διαλεγμένα και διασκευασμένα από τον Νίκο Λαβράνο και με ελληνικούς στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Ερμηνεύτρια η αξέχαστη Βίκυ Μοσχολιού, η οποία τα αποδίδει με τρόπο μοναδικό κι ανεπανάληπτο προσθέτοντας άλλα δώδεκα «στολίδια» στην σπουδαία καριέρα της.

Πρόκειται για μελωδίες που ήταν πασίγνωστες στην Αγγλία, την Ιρλανδία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο, αλλά και στην Ελλάδα καθώς υπάρχει το κλασικό πια «Γελεκάκι» και το δωδεκανησιακό «Πέρα στους πέρα κάμπους». Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Λαβράνος επιχείρησε μια μουσική «συνάντηση» των χωρών της Μεσογείου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιβηρικής χερσονήσου, με θαυμαστά αποτελέσματα.

Κρατώντας το βασικό ύφος των τραγουδιών, ο γνωστός συνθέτης κι ενορχηστρωτής βάζει τη δική του ξεχωριστή πινελιά και δίνει τη δυνατότητα στην τραγουδίστρια να ξεδιπλώσει όλη τη γκάμα της μαγευτικής φωνής της, η οποία πάντως είχε ήδη αρχίσει να δείχνει τα πρώτα σημάδια της παρακμής που κορυφώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80.

Οι στίχοι του Λευτέρη Παπαδόπουλου στα περισσότερα τραγούδια έχουν το νόημα των πρωτότυπων, με εξαίρεση το «Πέφτει η Μαδρίτη» (που ακούστηκε και περισσότερο εκείνη την εποχή αλλά και αργότερα) που είχε γνωρίσει αρκετές εκτελέσεις στο εξωτερικό ως ερωτικό κομμάτι, αλλά ο Έλληνας στιχουργός του έδωσε πολιτικές διαστάσεις, κάνοντας λόγο για τις δικτατορίες που υπήρχαν τότε σε Ισπανία, Χιλή κι Αργεντινή.

Εκτός από τη «Μαδρίτη», έγινε αρκετά γνωστό και «Ο ναύτης το ναυτόπουλο» όπου έχουμε ένα διάλογο μεταξύ μητέρας και κόρης, ενώ εξαιρετικές στιγμές του δίσκου είναι τα «Το φεγγάρι μες στο δρόμο», «Να ‘τανε τι να ‘τανε» και η ερμηνεία της Μοσχολιού στο «Γελεκάκι».

«Η Μαρινέλλα του σήμερα»: Η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά της Μαρινέλλας με τον Γιώργο Χατζηνάσιο κι εκείνη που είχε τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική κι εμπορική επιτυχία. Κυκλοφόρησε στις 5 Απριλίου 1978 και σημείωσε μεγάλες πωλήσεις, αφού ξεπέρασε κατά πολύ τα 100.000 αντίτυπα κι έβγαλε πολλά και διαχρονικά τραγούδια, τα οποία ακούγονται μέχρι τις μέρες μας.

Συνθέτης και τραγουδίστρια είχαν συνεργαστεί στις αρχές της δεκαετίας του ’70 σε δίσκους 45 στροφών με εξίσου σημαντικές επιτυχίες όπως τα «Κρίμα το μπόι σου», «Συμβιβαζόμαστε», «Λέσα γιαλέσα» κ.α. Εξάλλου – όπως σημειώνει ο Χατζηνάσιος στο εσώφυλλο του άλμπουμ – την είχε συνοδεύσει αρκετά χρόνια πριν στη Θεσσαλονίκη, παίζοντας πιάνο στο νυχτερινό κέντρο που εκείνη εργαζόταν.

Στο «Σήμερα» (το οποίο προϋπήρχε ως μελωδία στο soundtrack της ταινίας «Ομφαλός της γης» του 1974) ο συνθέτης προσαρμόζει τις μελωδίες του στο στυλ που εκείνη την εποχή είχε υιοθετήσει η Μαρινέλλα: Έντεχνο λαϊκό, αλλά και «ελαφρό» που είχε ήδη τότε αρχίσει να κάνει την εμφάνισή του με μια μορφή τελείως διαφορετική από αυτή που το είχε συνηθίσει ως τότε ο κόσμος. Για παράδειγμα, το ομότιτλο έκανε θραύση εκείνη την περίοδο στις ντισκοτέκ που είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους…

Πέραν αυτού, ο δίσκος έβγαλε κι άλλες μεγάλες εποχιακές αλλά και διαχρονικές επιτυχίες: «Να παίζει το τρανζίστορ», «Έχεις λίγα χρόνια έχεις», «Παιδί απ’ την Ανάβυσσο», «Δεν είναι που φεύγεις», «Δε φταίμε εμείς» και σε δεύτερο πλάνο τα «Στην Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» και «Τακ τικ τακ». Εξαιρετικές στιγμές του άλμπουμ είναι επίσης και τα «Έγιν’ ο κόσμος καφενές» και «Οι τρελοί».

Ωστόσο, ο Γιώργος Χατζηνάσιος αυτή τη χρονιά θα ετοιμάσει μια ολοκληρωμένη δουλειά και για τον Σταμάτη Κόκοτα με επίσης μεγάλη επιτυχία. Το άλμπουμ «Θα σου χρωστώ» θα πουλήσει περισσότερα από 50.000 αντίτυπα και θα γίνουν γνωστά τα «Μια χαμένη θυσία» και «Παρ’ το τρένο, παρ’ το πλοίο».

Από εκεί και πέρα, ο Γιάννης Πάριος πρωταγωνιστεί και το 1978 στη δισκογραφία και στη νυχτερινή διασκέδαση. Το άλμπουμ «Να γιατί σ’ αγάπησα» που κυκλοφορεί τον Απρίλιο ξεπερνά τις 150.000 πωλήσεις, περιλαμβάνοντας πέντε διασκευές ξένων τραγουδιών στη γλώσσα μας. Το ομότιτλο και το «Ακόμα σε θυμάμαι» ξεχωρίζουν, ενώ από τα «αμιγώς» ελληνικά είναι γνωστά τα «Δεν ξεχνιέσαι, δεν ξεχνιέσαι». “Μη λες τίποτα τώρα” και «Φταίμε κι οι δυο».

Η επιτυχία του «Αγάπα με» το 1977 οδηγεί τον Γιάννη Πουλόπουλο στην ηχογράφηση ενός αναλόγου κλίματος δίσκου αυτή τη χρονιά. Το «Για σένα» θα πάει πολύ καλά εμπορικά (50.000 «κομμάτια»), αλλά παρά τα τρία «μεταγλωττισμένα» τραγούδια που περιλαμβάνει, διαχρονικό έμεινε το «Θέλω να μ’ αγαπάς» των Αντώνη Βαρδή-Πάνου Φαλάρα. Στην ίδια «μοίρα» και η Λίτσα Διαμάντη, η οποία κερδίζει άλλον ένα χρυσό δίσκο με το άλμπουμ «Είσαι μια συνήθεια» και την ομότιτλη επιτυχία.

Ο Τόλης Βοσκόπουλος επιστρέφει στο θεατρικό σανίδι έπειτα από έξι χρόνια, καθώς το Νοέμβριο ξεκινά στο θέατρο «Βέμπο» το μιούζικαλ «Τραγούδα θεατρίνε» σε σενάριο Σταμάτη Φιλιππούλη και Ηλία Λυμπερόπουλου, ο οποίος υπογράφει τους στίχους των τραγουδιών σε μουσική Γιώργου Θεοδοσιάδη. Πρωταγωνιστής βεβαίως είναι ο ίδιος ο Βοσκόπουλος, μαζί με τη Μαρία Αλιφέρη και τον Ανδρέα Φιλιππίδη. Ταυτόχρονα με την έναρξη των παραστάσεων, κυκλοφορεί και ο ομότιτλος δίσκος που γίνεται «χρυσός» κι εκτός του ομότιτλου, περιλαμβάνει και το «Με βρήκε δύσκολη στιγμή» που ακούστηκε αρκετά.

Η Δήμητρα Γαλάνη επιστρέφει στη δισκογραφία έπειτα από δύο χρόνια και σε νέα εταιρεία, αφού πλέον ηχογραφεί για τη MINOS. Ο δίσκος «Μ’ αγαπούσες θυμάμαι…» που θα κυκλοφορήσει τον Δεκέμβριο του ’78 θα «κινηθεί» αρκετά καλά (το ομότιτλο τραγούδι θα γίνει μεγάλη επιτυχία), αλλά η ίδια πολλά χρόνια μετά θα τον χαρακτηρίσει «μπέρδεμα ρεπερτορίου, ανεμομαζώματα»…

Αυτή τη χρονιά ουσιαστικά καθιερώνεται ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Το τρίτο προσωπικό άλμπουμ του που κυκλοφορεί με τίτλο το όνομά του, «προϊδεάζει» το κοινό για την πορεία που θ’ ακολουθήσει από εκεί και πέρα και θα τον κάνει δημοφιλέστατο τη δεκαετία του ’80. Τα πιο πολλά τραγούδια είναι ροκ μπαλάντες και ξεχωρίζουν τα «Φεύγουν καράβια», «Με τον Μπομπ Ντύλαν» και το «μεταγλωττισμένο» «Όλα τα ‘χει ο μπαξές»…

Σημαντική και η νέα δουλειά του Λουκιανού Κηλαηδόνη με τίτλο «Είμαι ένας φτωχός και μόνος καουμπόι», στην οποία ερμηνεύει όλα τα τραγούδια και αυτή την τακτική θ’ ακολουθήσει σε όλες τις επόμενες δισκογραφικές απόπειρές του. To ομότιτλο (γνωστότερο ως “Όλοι μου οι φίλοι παντρευτήκανε”), «Στη Βουλιαγμένη» και «Κάπου την έχουμε πατήσει» είναι πασίγνωστα, πάνω απ’ όλα όμως υπάρχουν «Τα θερινά σινεμά» ερμηνευμένα από τη Βίκυ Μοσχολιού…

Το λαϊκό τραγούδι

«Η εκδίκηση της γυφτιάς»: Είναι ο δίσκος που σημαδεύει όχι μόνο το 1978, αλλά την εν γένει πορεία του λαϊκού τραγουδιού τα επόμενα χρόνια. Ο Νίκος Ξυδάκης και ο Μανώλης Ρασούλης κάνουν την πρώτη εμφάνισή τους στη δισκογραφία, ενώ ουσιαστικά το ίδιο συμβαίνει και με τον Νίκο Παπάζογλου που ερμηνεύει τα περισσότερα τραγούδια (συμμετέχουν οι Σοφία Διαμαντή και Δημήτρης Κοντογιάννης).

Οι δύο δημιουργοί είχαν περάσει απ’ όλες τις εταιρείες παρουσιάζοντάς τα, όμως άπασες τα απέρριψαν και δεν ενδιαφέρθηκαν. Ώσπου ανέλαβε δράση ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο οποίος πίστεψε πολύ σ’ αυτή τη δουλειά και κατάφερε να πείσει και τον ιδρυτή και διευθυντή της LYRA Αλέκο Πατσιφά που κι εκείνος δεν ήθελε να τα κυκλοφορήσει.

Έτσι, ο «Νιόνιος» εμφανίζεται για πρώτη φορά σε ρόλο παραγωγού και δικαιώνεται πανηγυρικά, καθώς το άλμπουμ μετά το πρώτο «ξάφνιασμα» του κοινού, εξελίσσεται ως ένα από τα πιο εμπορικά στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας. Ηχογραφήθηκε ολόκληρο στο στούντιο «Αγροτικό» του Παπάζογλου στη Θεσσαλονίκη και δε νομίζω ότι υπάρχει Έλληνας που να μη γνωρίζει τα «Τρελή κι αδέσποτη» και «Κανείς εδώ δεν τραγουδά»…

«Σεισμός»: Από τους λιγότερο γνωστούς δίσκους του Άκη Πάνου, ο οποίος όμως περιλαμβάνει πολύ καλά λαϊκά τραγούδια ερμηνευμένα από τον Μιχάλη Μενιδιάτη (Μιχάλης Καλογράνης το πραγματικό του όνομα). Κυκλοφόρησε το 1978 και ήταν η τελευταία ολοκληρωμένη δουλειά του συνθέτη στη δεκαετία του ’70, καθώς και η τελευταία του συνεργασία με τον τραγουδιστή που είχε αφετηρία τη δεκαετία του ’60 με σημαντικές επιτυχίες («Είδα τα μάτια σου κλαμένα», «Παράνομη αγάπη», «Στο σπίτι μας που μπήκανε» κ.α.).

Ο δίσκος αυτός δε διαφέρει ιδιαίτερα ως προς το ύφος σε σχέση με τους προηγούμενους του Πάνου. «Περίεργες» εισαγωγές, λόγια που μιλούν για τα κακώς κείμενα της κοινωνίας και για την ανθρώπινη ματαιοδοξία, αλλά και για τον έρωτα με κάπως σκωπτική διάθεση σε ορισμένα σημεία.

Ίσως το πιο γνωστό τραγούδι του δίσκου να είναι το «Μολόγα τα», το οποίο αναφέρεται στα ιπποδρομιακά στοιχήματα («Μολόγα τα, μολόγα τα, τα φράγκα μοιρολόγα τα») και συχνά – πυκνά ακούγεται σήμερα σε «ειδικά» νυχτερινά κέντρα. Πάντως, γενικότερα πρόκειται για μια πολύ καλή δουλειά που αξίζει ν’ ακούσετε. Προσέξτε ιδιαίτερα τα «Σεισμός», «Κοινή αγορά» και «Πόσα πρέπει», χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα. Στις δεύτερες φωνές ακούγονται ο Γιάννης Πάριος και η Λίτσα Διαμάντη, ενώ ευτυχώς πριν λίγα χρόνια το άλμπουμ κυκλοφόρησε και σε ψηφιακή μορφή. Υπάρχουν όμως πια δισκοπωλεία για να το βρείτε;

«Τα ορθόδοξα»: Η προσωπική μου άποψη είναι ότι πρόκειται για τον κορυφαίο δίσκο της καριέρας του Στράτου Διονυσίου, ασχέτως αν δεν είχε την εμπορική επιτυχία που του έπρεπε στα μέσα του 1978 που κυκλοφόρησε. Πρόκειται για μία εξαιρετική δουλειά από κάθε άποψη, με δώδεκα τραγούδια (το ένα ορχηστρικό) που είναι το ένα καλύτερο από το άλλο…

Ο Απόστολος Καλδάρας εξακολουθεί να βαδίζει στα «βυζαντινά» μονοπάτια που ο ίδιος χάραξε από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 και φτιάχνει με μοναδική μαεστρία πολύ όμορφες μελωδίες, οι οποίες ταιριάζουν απολύτως στη φωνή του αξέχαστου Στράτου. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που ο συνθέτης υπογράφει και τους στίχους σε όλα τα κομμάτια του δίσκου (πλην ενός), κάτι που ποτέ στο παρελθόν δεν είχε κάνει σε ολοκληρωμένη δουλειά.

Το πιο γνωστό τραγούδι του άλμπουμ είναι βεβαίως το «Αργά είναι πια αργά», όμως τα καλύτερα είναι αλλού: «Τα άγια χώματα», «Ακριβά πληρώνω», «Διπλή απόψε κλειδαριά», «Κακολόγα με» και το κορυφαίο όλων «Ανάθεμα τα χείλια της». Εκπληκτικά κομμάτια, μ’ έναν Στράτο στις καλύτερες στιγμές του…

Ο Απόστολος Καλδάρας αυτή τη χρονιά δίνει την ευκαιρία στη Γλυκερία να κάνει το ουσιαστικό ντεμπούτο της στη δισκογραφία με το άλμπουμ «Μη κάνεις όνειρα τρελά», στο οποίο συμμετέχει και ο Γιώργος Γερολυμάτος. Το ομότιτλο τραγούδι ακούγεται αρκετά κι έτσι σιγά-σιγά ο κόσμος αρχίζει να μαθαίνει την ερμηνεύτρια από το Άγιο Πνεύμα Σερρών…

Μια «βόλτα» στη νύχτα…

Η Πλάκα εξακολουθεί ν’ αντιστέκεται σθεναρά στα «λαμπερά» σχήματα της παραλίας και να προσελκύει αρκετά σπουδαία ονόματα και φυσικά πολύ κόσμο στις μπουάτ. Το φθινόπωρο του 1978 λοιπόν (ουσιαστικά μιλάμε για τη χειμερινή σεζόν 78-79), σε τρεις από αυτές ξεκινούν ισάριθμες σημαντικές συνεργασίες.

Στο «Ζυγό» παραμένει για δεύτερη περίοδο η Χάρις Αλεξίου και μαζί της έχει τη Δήμητρα Γαλάνη, τον Αντώνη Καλογιάννη και τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη.

Στο «Θεμέλιο», ο Νίκος Ξυλούρης εμφανίζεται για τελευταία σεζόν μπροστά στο κοινό. Η αρρώστια του δείχνει τα πρώτα σημάδια της, αλλά εκείνος συνεχίζει όσο κι αν με το πέρασμα του χρόνου η κατάστασή του δε βελτιώνεται. Στο πλευρό του βρίσκονται ο Κώστας Καράλης, η Αφροδίτη Μάνου και ο Γιάννης Λογοθέτης.

Τέλος, στη «Διαγώνιο» έχουμε τη μουσική συνάντηση της χρονιάς. Ο Γιώργος Νταλάρας συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον Γιάννη Μαρκόπουλο και στο πρώτο πρόγραμμα παρουσιάζουν τη νέα δουλειά του συνθέτη, η οποία θα κυκλοφορήσει σε δίσκο ένα χρόνο αργότερα με τίτλο «Σεργιάνι στον κόσμο».

Μαζί τους είναι η Γλυκερία και η Ελένη Βιτάλη -δύο σπουδαίες τραγουδίστριες (ουσιαστικά «ανακαλύψεις» του Νταλάρα) που τα επόμενα χρόνια θα γράψουν χρυσές σελίδες στην ελληνική μουσική- και ο Δημήτρης Κατοίκος…

Κλείνοντας αυτό το αφιέρωμα, να επισημάνουμε την όγδοη θέση της Τάνιας Τσανακλίδου με τον «Τσάρλι Τσάπλιν» των Σάκη Τσιλίκη-Γιάννη Ξανθούλη στο Φεστιβάλ της Eurovision που το 1978 έγινε στο Παρίσι…

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…