aspromavra_egxrwma_logo_500

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης 

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, από φέτος κάθε εβδομάδα, θα σας παρουσιάζει εναλλάξ μία σειρά και μία εκπομπή που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————–

Η έγχρωμη εικόνα είχε κυριαρχήσει σχεδόν ολοκληρωτικά στους τηλεοπτικούς δέκτες των Ελλήνων από το δεύτερο μισό του 1980 κι έπειτα. Βεβαίως, αρκετά προγράμματα μεταδίδονταν ασπρόμαυρα (λ.χ. «Λούνα παρκ», «Μεθοριακός σταθμός», «Να η ευκαιρία» κ.α.), όμως οι νέες «χρωματιστές» παραγωγές γίνονταν όλο και περισσότερες. Ασχέτως αν ένα μεγάλο μέρος του κοινού ακόμα διέθετε ασπρόμαυρους δέκτες…

Η τηλεοπτική σεζόν 1980-81 περιλάμβανε ορισμένα σίριαλ που άφησαν εποχή («Μεθυσμένη πολιτεία», «Η κραυγή των λύκων» κ.α.) και μία σειρά-σεισμό, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ο λόγος για «Το φως του αυγερινού», βασισμένο σε μια παλαιότερη νουβέλα του Αλέξη Πάρνη, την οποίαν ο ίδιος ο συγγραφέας ανέπτυξε για λογαριασμό της τηλεόρασης, καθώς ως τότε υπήρχε μόνο σε επιγραμματική μορφή.

Έτσι, την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 1980 στις 21:45 η ΕΡΤ μετέδωσε το πρώτο επεισόδιο ενός σίριαλ που έμελλε να περάσει στην ιστορία όχι τόσο για την υπόθεσή του, όσο για ένα σημαντικό γεγονός που συνδέθηκε μ’ αυτό (θα εξηγήσουμε παρακάτω τι εννοούμε).

Είχε διάρκεια 20 επεισοδίων, με το τελευταίο να μεταδίδεται τη Μεγάλη Τρίτη 21 Απριλίου 1981, σκηνοθετήθηκε από τον Ερρίκο Ανδρέου κι αγαπήθηκε πολύ από τον κόσμο, με βάση τα ποσοστά τηλεθέασης που θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια. Παραγωγός του, ήταν ο Ντένης Πετρόπουλος.

aspromavra_avgerinou_03

Δυστυχώς, στο αρχείο της ΕΡΤ σώζεται μόνο το πρώτο επεισόδιο -πρόκειται περί θαύματος…-, καθώς τα υπόλοιπα 19 διαγράφηκαν περίπου δύο χρόνια μετά τη μία και μοναδική μετάδοσή τους. Από τούτη δω τη στήλη πολλάκις έχουμε αναφερθεί στους λόγους αυτής της πολιτιστικής καταστροφής, οπότε θα γινόμασταν κουραστικοί αν τους επαναλαμβάναμε…

Όσα θα διαβάσετε παρακάτω αναφορικά με την υπόθεση της σειράς, είναι μια συρραφή των περιλήψεων κάθε επεισοδίου, όπως δημοσιεύονταν στα περιοδικά της εποχής. Ευτυχώς, γιατί διαφορετικά θα ήταν αδύνατο να την παρουσιάσουμε όπως έπρεπε κι όπως της άξιζε…

Η υπόθεση

Βρισκόμαστε λίγο μετά το τέλος της Κατοχής και του εμφυλίου πολέμου, που τόσα δεινά επέφεραν στον τόπο μας. Ο νεαρός Λουκής Πετρίτης (Αλμπέρτο Εσκενάζι) επιστρέφει στο χωριό του, θέλοντας να κάνει μια νέα αρχή και να ξεκινήσει μια καινούργια ζωή.

Αγαπά τη συγχωριανή του Φιλιώ Καρτάση (Κοραλία Καράντη), παρά το γεγονός ότι οι πατεράδες τους είχανε μίσος μεταξύ τους και δε μιλιόντουσαν για πολλά χρόνια και σχεδιάζουνε να παντρευτούν.

Όμως, θα συναντήσουν αρκετά εμπόδια στο δρόμο τους. Αρχικά, ο καφετζής του χωριού Γιακουμής Καψοβαγγέλης (Χρήστος Μωραΐτης) θα προτείνει στο Λουκή να οργώνει τα χωράφια των χωριανών και να παίρνει τη μισή σοδιά τους, βεβαίως βγάζοντας και ο ίδιος το κέρδος του ως μεσάζων.

aspromavra_avgerinou_02

Ο νεαρός γίνεται έξαλλος με τα όσα ακούει κι αρχίζει να τον κυνηγά. Πάνω στο κυνηγητό, ο Γιακουμής μπαίνει σε ναρκοπέδιο και η έκρηξη μιας νάρκης έχει ως αποτέλεσμα να του γίνει ακρωτηριασμός στο πόδι.

Όταν δίνει κατάθεση για το ατύχημα, ρίχνει ολόκληρη την ευθύνη στο Λουκή, κατηγορώντας τον ότι εκείνος τον οδήγησε στο ναρκοπέδιο, προφανώς για να τον εκδικηθεί και συνάμα, να τον απομακρύνει από τη Φιλιώ. Έτσι, εκδίδεται ένταλμα σύλληψης για το νεαρό παλικάρι κι εκείνο κρύβεται για να την αποφύγει.

Κάποια στιγμή, θα καταφέρει να φτάσει στην πόλη χωρίς να τον πάρουν είδηση, όπου εκεί θα συναντήσει την Όλγα (Σοφία Κακαρελίδου). Θα της εξηγήσει τι συμβαίνει κι εκείνη για τον προφυλάξει, θα τον στείλει να μείνει σ’ ένα μεγάλο αγρόκτημα που ανήκει στην πλούσια Άρτεμη Λώρη (Τζένη Ρουσσέα), η οποία απουσιάζει στο εξωτερικό.

Για κακή τύχη του Λουκή, η ιδιοκτήτρια θα επιστρέψει με την παρέα της εντελώς ξαφνικά κι από μια σύμπτωση θα συλληφθεί και θα οδηγηθεί στις φυλακές. Ωστόσο, στο πρόσωπο της Αρτέμιδος θα βρει έναν απρόσμενο σύμμαχο.

Η κακομαθημένη πλούσια κυρία, έχει αντιληφθεί ότι υπάρχει ένα φλερτ του νεαρού με την Όλγα και θα προσπαθήσει να το εμποδίσει ώστε να επωφεληθεί η ίδια, καθώς βλέπει ως παιχνίδι μια πιθανή ερωτική ιστορία της με το παλικάρι.

aspromavra_avgerinou_01

Απευθύνεται λοιπόν στο φίλο της δικηγόρο Ντίνο (Άγγελος Αντωνόπουλος), ώστε να βρεθεί ένας τρόπος να τον βγάλει από τη φυλακή και παράλληλα να τον κατακτήσει συναισθηματικά.

Την ίδια στιγμή, η Φιλιώ μαθαίνει τη σύλληψη του ανθρώπου που αγαπά και τρέχει να τον δει, ενώ ο Γιακουμής βρίσκει την ευκαιρία να την πλησιάσει και να προσπαθήσει να την πείσει να τον παντρευτεί, όμως χωρίς επιτυχία.

Σε όλη τη διάρκεια αυτής της περιπέτειας, η νεαρή κοπέλα έχει τη συμπαράσταση της Μερόπης (Εύα Κοταμανίδου), η οποία είναι η δασκάλα του χωριού και μιαν από τις ηρωίδες του, καθώς ανέπτυξε έντονη αντιστασιακή δράση κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Οι δυο γυναίκες μοιάζουνε πολύ, καθώς και η δασκάλα δε μπορεί να ξεχάσει την πρώτη μεγάλη αγάπη της ζωής της, έναν άνδρα που ήταν ο ηρωικός αρχηγός μιας αντιστασιακής ομάδας κομάντος, με το ψευδώνυμο Γλαύκος.

Ωστόσο, η Μερόπη θα γνωρίσει και θα έλθει πολύ κοντά με τον Άλκη (Περικλής Μουστάκης), ένα νεαρό ανθυπολοχαγό που είναι επικεφαλής σε μια διμοιρία από ναρκοσυλλέκτες.

aspromavra_avgerinou_05

Εκείνος θα της εξομολογηθεί τον έρωτά του, όμως εκείνη είναι αδύνατο να ξεχάσει το «Γλαύκο» και να προχωρήσει τη ζωή της. Επιπλέον, εμπόδιο στη σχέση τους αποτελεί και η μητέρα του Άλκη (Λουίζα Ποδηματά), η οποία κάνει ό,τι μπορεί για να τους απομακρύνει.

Εν τέλει, ο Λουκής αποφυλακίζεται και πέφτει στα δίχτυα της πλούσιας κυρίας Λώρη, η οποία του προσφέρει τη μεγάλη ζωή και ταξίδια στο εξωτερικό. Ωστόσο, δεν παραλείπει διαρκώς να του κάνει σκηνές ζηλοτυπίας, επειδή έχει αρχίσει να τον ερωτεύεται στ’ αλήθεια.

Οι καυγάδες τους είναι συχνοί και θα τους οδηγήσουν στο χωρισμό, με το νεαρό να επιστρέφει στο χωριό του και να ζητά ξανά τη Φιλιώ, η οποία στο μεταξύ έχει μείνει έγκυος και γεννά το παιδί τους, ένα αγοράκι που θα πάρει το όνομα «Αυγερινός». Παρόλα αυτά, τόσο η Άρτεμις όσο και ο Γιακουμής κάνουνε τ’ αδύνατα δυνατά για να χωρίσουνε το ζευγάρι, αλλά χωρίς να τα καταφέρουν.

Στο μεταξύ, ο Ντίνος έρχεται πιο κοντά στη Μερόπη και την επισκέπτεται συχνά στο σπίτι της, γεγονός που εκμεταλλεύεται η μητέρα του Άλκη για να δημιουργήσει νέα προβλήματα στη σχέση του γιου της με τη δασκάλα.

Ωστόσο, εκείνο που δε θα καταφέρει η ίδια, θα γίνει πραγματικότητα εξαιτίας μιας δύσκολης στιγμής που θα περάσει η Μερόπη, γεγονός που θα τη συνδέσει πιο πολύ με το Ντίνο.

Όσο για το ζευγάρι Λουκή-Φιλιώς, παρά το ότι αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα κι εμπόδια στο δρόμο τους από πρόσωπα που για διάφορους λόγους θέλανε να τους χωρίσουν, τελικώς θα ζήσουν ευτυχισμένοι ο ένας πλάι στον άλλο, μαζί με το μονάκριβο παιδί τους, τον Αυγερινό…

aspromavra_avgerinou_06

Το καστ

Στο «Φως του αυγερινού» έχουμε ένα «κράμα» της παλιάς και της νέας γενιάς ηθοποιών, οι οποίες συνυπάρχουν αρμονικά. Στην πρώτη ανήκουν οι Άγγελος Αντωνόπουλος, Τζένη Ρουσσέα και Εύα Κοταμανίδου και στη δεύτερη οι Κοραλία Καράντη, Σοφία Κακαρελίδου (κόρη της αξέχαστης κωμικού Γεωργίας Βασιλειάδου) -οι οποίες κάνανε το τηλεοπτικό ντεμπούτο τους- και Αλμπέρτο Εσκενάζι, που ήταν ήδη γνωστός από τους ρόλους του στο «Ρωμανό Διογένη» και στο «Συμβολαιογράφο».

Για τους παλαιότερους πρωταγωνιστές, είμαστε βέβαιοι ότι απέδωσαν ιδανικά τους ρόλους που τους ανατέθηκαν, αν και δυστυχώς δε μπορούμε να έχουμε εικόνα, καθώς η σειρά δεν υπάρχει πλέον στο αρχείο της ΕΡΤ. Ήδη όλοι τους είχανε διανύσει αρκετά «χιλιόμετρα» στο θεατρικό σανίδι, στο σελιλόιντ του κινηματογράφου και στη μικρή οθόνη και ήτανε πλέον καθιερωμένοι.

Για τους νεότερους, κρίνοντας από το πρώτο και μοναδικό επεισόδιο που σώζεται, μπορούμε να πούμε ότι είναι εξαιρετικοί. Οι ελπίδες που σκόρπισαν με το ταλέντο και τις υποκριτικές ικανότητές τους στο σίριαλ, επιβεβαιώθηκαν πλήρως τα επόμενα χρόνια, καθώς σχεδόν όλοι κάνανε -και ακόμη κάνουν- σημαντική καριέρα. Μόνον η Κακαρελίδου «χάθηκε» σχετικά σύντομα από το χώρο…

Εκτός των προαναφερθέντων, συμμετείχαν και οι Γιώργος Νέζος (γερο-Λιάς), Ειρήνη Κουμαριανού (Βικτωρία), Στράτος Παχής (Νικόλας, θείος του Λουκή), Βασίλης Κεχαγιάς (Μιχάλης), Έλλη Κωνσταντίνου (Ζαφείρω Καρτάση, θεία της Φιλιώς), Αντώνης Παπαθανασόπουλος (Κοσμάς), Γιώργος Τζιφός (Επαμεινώνδας Κακαδής, έμπορος), Γιώργος Οικονόμου (Κεφάλας, βοηθός του Κακαδή), Σπύρος Ολύμπιος (Παντελής), Γιώργος Γεωργίου (χειρουργός), Φωτεινή Φιλοσόφου (Μελή-Μελό, μια θεατρίνα που επεδίωκε το οικονομικό κέρδος βασισμένη στα κάλλη της…), Πάνος Αναστασόπουλος (Μερσίνης), Νόρα Λιάμη, Δέσποινα Τραμπίδου κ.α.

Ο σεισμός

«Το φως του αυγερινού» είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το μεγάλο και καταστροφικό σεισμό των 6,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ με επίκεντρο τις Αλκυονίδες νήσους στον Κορινθιακό κόλπο, λίγο πριν τις έντεκα το βράδυ της 24ης Φεβρουαρίου 1981, αφήνοντας πίσω του 20 νεκρούς.

Η ισχυρή δόνηση έγινε αισθητή και στην Αθήνα, τη στιγμή που ένα μεγάλο μέρος του τηλεοπτικού κοινού έβλεπε στη μικρή οθόνη τη Φιλιώ (Κοραλία Καράντη) να γεννά το γιο της.

Ήτανε το 12ο επεισόδιο, το τέλος του οποίου ουδείς είδε στην πρωτεύουσα και στα περίχωρα, καθώς αφενός έγινε διακοπή ρεύματος, αφετέρου άπαντες έτρεξαν αλλόφρονες να βγουν από τα σπίτια τους για να γλιτώσουν…

aspromavra_avgerinou_04

Πάντως, το οξύμωρο είναι ότι οι κάτοικοι της Περαχώρας (εκ των επίκεντρων του εγκέλαδου) χρωστάνε στη ζωή τους στο σίριαλ. Το χωριό τους ισοπεδώθηκε σχεδόν ολοσχερώς από το φονικό σεισμό, ωστόσο όλοι γλίτωσαν επειδή εκείνη την ώρα βρίσκονταν στο καφενείο, όπου παρακολουθούσαν τη σειρά. Αν μένανε στα σπίτια τους, τότε θα θρηνούσαμε ακόμα πιο πολλά θύματα. «Μας έσωσε ο «αυγερινός», λέγανε μετά…

Σχόλιο

Αν κρίνουμε το «Φως» από το μοναδικό επεισόδιο που σώζεται, τότε το συμπέρασμα είναι ότι επρόκειτο για μια καλογυρισμένη σειρά, γεμάτη εικόνες από την ελληνική ύπαιθρο. Τα σκηνικά και τα κοστούμια αναπαριστούν ιδανικά την εποχή όπου διαδραματίζεται το σίριαλ (μετά το τέλος του εμφυλίου), ενώ και η υπόθεση είχε αρκετό ενδιαφέρον.

Μπορεί σε γενικές γραμμές να ήταν «κλασική» (δυο νέοι ερωτεύονται, οι «κακοί» βάζουν εμπόδια στο δρόμο τους και μετά από πολλές περιπέτειες καταλήγουνε μαζί), αλλά ήταν δοσμένη με τέτοιο τρόπο από τον Αλέξη Πάρνη, που κρατούσε αμείωτη την αγωνία των τηλεθεατών.

Αυτό φαίνεται κι από τα υψηλά ποσοστά τηλεθέασης που καταγράφηκαν και δημοσιεύτηκαν στα έντυπα της εποχής. Συγκεκριμένα, το Φεβρουάριο του 1981 ο μέσος όρος ήτανε 56% (πρώτη θέση στο σχετικό πίνακα), το Μάρτιο σχεδόν 57% (το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα έφτασε στο 62%) και τον Απρίλιο που ολοκληρώθηκε, 58% (το τελευταίο επεισόδιο «χτύπησε» 61%).

Πάντα βρισκόταν μέσα στις πρώτες δύο θέσεις θεαματικότητας και δεν έπεσε ποτέ απ’ αυτές, παρά το ότι είχε ν’ αντιμετωπίσει μια διπλή και πανίσχυρη…«Αλιφεριάδα» («Τα τετράγωνα των αστέρων» και «Η κραυγή των λύκων»).

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε την εξαιρετική μουσική επένδυση της σειράς, την οποία είχε αναλάβει ο Γιάννης Μαρκόπουλος.

Σημείωση: Οι φωτογραφίες προέρχονται από τεύχη του περιοδικού “Ραδιοτηλεόραση”, που υπάρχουν στο αρχείο του συντάκτη της στήλης.

 

———–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here