stou_xronou_ton_kathrefti_logo_500

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
Πέμπτη, 3 Ιουλίου 2014

Η δεκαετία του ’60 θεωρείται από πολλούς ως εκείνη που άλλαξε τα πάντα στη μουσική της πατρίδας μας. Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις κι εν συνεχεία ο Σταύρος Ξαρχάκος και οι «επίγονοί» τους, άνοιξαν νέους δρόμους στο τραγούδι με τις δημιουργίες τους. Παράλληλα όμως, αυτές ευτύχησαν να ερμηνευθούν από μια γενιά σπουδαίων τραγουδιστών που είτε ξεκίνησε τότε, είτε προϋπήρχε αλλά άκμασε στη συγκεκριμένη περίοδο.

Με αφετηρία λοιπόν το 1960, θα σταθούμε «στου χρόνου τον καθρέφτη» και θα γυρίσουμε το ρολόι στο «τότε». Ανά 15 ημέρες, η στήλη θα παρουσιάζει τα σημαντικότερα μουσικά γεγονότα στην Ελλάδα χρόνο με το χρόνο και παράλληλα, συχνά θα κάνει μια «βόλτα» στα νυχτερινά κέντρα της εποχής, παρουσιάζοντας τα «σχήματα» που έγραψαν ιστορία…

———————————————————–

stou_xronou_ton_kathrefti_1977

1977: Απώλειες, ευρήματα και… «Αγάπα με»

Οι πολλές και σημαντικές απώλειες σε όλα τα επίπεδα χαρακτήρισαν το 1977. Στις 3 Αυγούστου, η Κύπρος και όλος ο ελληνισμός θρηνούν τον ξαφνικό θάνατο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Το κενό που αφήνει είναι δυσαναπλήρωτο και τεράστιο, ιδίως εκείνη την εποχή που τα πράγματα στη Μεγαλόνησο ήταν εξαιρετικά τεταμένα…

stou_xronou_ton_kathrefti_1977_makarios
Αρχιεπίσκοπος Μακάριος

Λίγο αργότερα, η παγκόσμια μουσική σκηνή χάνει σχετικά νωρίς δύο από τους πιο εκλεκτούς εκπροσώπους της. Στις 16 Αυγούστου φεύγει από τη ζωή ο «βασιλιάς της ροκ» Έλβις Πρίσλεϊ νικημένος από τις καταχρήσεις κι ένα μήνα μετά, η φωνή της μοναδικής Μαρίας Κάλλας σιγεί για πάντα, αφήνοντας «ορφανή» την όπερα, τον πήχη της οποίας η ίδια ανέβασε σε δυσθεώρητα ύψη. Κατόπιν επιθυμίας της, αποτεφρώνεται και η στάχτη της σκορπίζεται στα νερά του Αιγαίου…

stou_xronou_ton_kathrefti_1977_callas
Μαρία Κάλλας

Ο ελληνικός πολιτισμός χάνει τον «πατριάρχη» του ελληνικού κινηματογράφου Φιλοποίμενα Φίνο, τον συγγραφέα, ποιητή, κριτικό και μεταφραστή Βασίλη Ρώτα, το Μενέλαο Λουντέμη και τον πασίγνωστο σκιτσογράφο Φωκίωνα Δημητριάδη. Εξάλλου, οι πρωτοφανείς νεροποντές που πλήττουν το λεκανοπέδιο της Αττικής το Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, αφήνουνε πίσω τους 20 και πλέον νεκρούς και ανυπολόγιστες καταστροφές…

Ανήμερα των Χριστουγέννων, η έβδομη τέχνη αποχαιρετά τον θρυλικό «Σαρλό», το «χαμίνι» Τσάρλι Τσάπλιν, που πεθαίνει πλήρης ημερών στα 88 χρόνια του.

Όμως, το 1977 δεν είχε μόνον απώλειες. Ο Μανώλης Ανδρόνικος προκαλεί ρίγη συγκίνησης στον απανταχού ελληνισμό, ανακαλύπτοντας σε ανασκαφές τον βασιλικό τάφο της Βεργίνας, ο οποίος ανήκει στον βασιλιά Φίλιππο τον Β`, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου!

stou_xronou_ton_kathrefti_1977_andronikos
Μανώλης Ανδρόνικος

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφασίζει να επισπεύσει κατά ένα χρόνο τις βουλευτικές εκλογές, τις οποίες κερδίζει άνετα με 41,84%, χάνοντας όμως σχεδόν 13 μονάδες από τις αντίστοιχες του 1974. Μεγάλες αλλαγές στο χώρο της κεντροαριστεράς, καθώς το ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται αξιωματική αντιπολίτευση και η ΕΔΗΚ καταποντίζεται, ξεκινώντας έτσι η αντίστροφη μέτρηση για τη διάλυσή της…

Και κάτι σημαντικό: Προς το τέλος της χρονιάς, οι Ιάπωνες ανακοινώνουν ότι πέτυχαν την αναπαραγωγή μουσικής μέσω ακτίνας λέιζερ! Το CD είναι πλέον γεγονός…

Όσον αφορά το ελληνικό τραγούδι, τα πράγματα είναι μάλλον στάσιμα. Οι εταιρείες πλέον βάζουν σε δεύτερη μοίρα τους συνθέτες και προβάλλουν τους τραγουδιστές, ενώ καθορίζουν και το είδος τραγουδιού που θα προτιμήσει το κοινό. Έτσι, καταφεύγουν στην εύκολη λύση της «κονσέρβας», εξασφαλίζοντας δικαιώματα ξένων κομματιών -κυρίως «ερωτικών»- που «μεταγλωττίζει» στα ελληνικά κυρίως ο Πυθαγόρας…

«Μπροστάρης» σ’ αυτή τη νέα μόδα είναι ο Γιάννης Πάριος, ο οποίος ήδη από τα προηγούμενα χρόνια έχει δείξει το «δρόμο». Το 1977 τον ακολουθεί ο Γιάννης Πουλόπουλος που κάνει μεγάλη επιτυχία με το «Αγάπα με», το οποίο θα καθορίσει την από εκεί και πέρα δισκογραφική πορεία του.

Σημαντικότατη στιγμή της χρονιάς, η συνεργασία του Γιάννη Σπανού με τη Βίκυ Μοσχολιού στο άλμπουμ «Η Βίκυ Μοσχολιού τραγουδά Σπανό». Ένας δίσκος-ορόσημο και για τους δύο, με πολλές και μεγάλες επιτυχίες που ακούγονται μέχρι σήμερα.

stou_xronou_ton_kathrefti_1977_mosxoliou_spanos

Στο ελαφρολαϊκό, ο Σταμάτης Κόκοτας πρωταγωνιστεί με το «Γιε μου» και ο Τόλης Βοσκόπουλος με το «Είναι το κάτι που μένει», ενώ η Μαρινέλλα συνεργάζεται με τους «Αθηναίους». Από τα πιο γνωστά και διαχρονικά τραγούδια του είδους το 1977 είναι το «Τελειώσαμε λοιπόν» με τη φωνή της Χριστιάνας και το «Άσε με να σ’ αγαπάω» με τη Λίτσα Διαμάντη, ενώ έχουμε και την «επιστροφή» του Γιώργου Κοινούση με το άλμπουμ «Γύρισα» και το σουξέ «Εμένα η μάνα μου δε με ξανακάνει»…

Στο λαϊκό, το μεγάλο γεγονός της χρονιάς είναι η κυκλοφορία του «Παρών» του Άκη Πάνου, με ερμηνευτή το Μανώλη Μητσιά και πιο γνωστή στιγμή τον «Τρελό». Ο Δημήτρης Μητροπάνος συνεχίζει την επιτυχημένη πορεία του με τα «Ερωτικά λαϊκά» και νέα μεγάλα «σουξέ», ενώ ο Πάνος Γαβαλάς επανέρχεται στο προσκήνιο με τις «Λαϊκές συγκινήσεις». Αίσθηση προκαλεί ο Βασίλης Τσιτσάνης με «Το βαπόρι απ’ την Περσία», βασισμένο σε πραγματικό γεγονός…

Ας «επιστρέψουμε» λοιπόν στο 1977 για να θυμηθούμε τα σπουδαιότερα γεγονότα στο ελληνικό τραγούδι…

«Η Βίκυ Μοσχολιού τραγουδά Σπανό»: Είναι μόλις ο δεύτερος δίσκος με καινούργια τραγούδια που κάνει στην καριέρα της η Βίκυ Μοσχολιού μετά τις «Στροφές» του Δήμου Μούτση (1973), μια και τότε οι προσωπικοί δίσκοι βασίζονταν περισσότερο σε συλλογές από 45άρια και συμμετοχές σε «πολυσυλλεκτικές» δουλειές. Το 1977 βεβαίως που κυκλοφορεί αυτό το αριστούργημα, το εν λόγω μοντέλο έχει ήδη αρχίσει να εξαφανίζεται και δίνει τη θέση του σε τραγούδια που γράφονται για να εκδοθούν όλα μαζί…

Με το Γιάννη Σπανό η εκλεκτή ερμηνεύτρια είχε συνεργαστεί τόσο το 1969 στο άλμπουμ «Μια Κυριακή», όσο και το 1970 στο «Σαββατόβραδο», όπου είχε ερμηνεύσει σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου ορισμένα πολύ γνωστά τραγούδια, όπως «Τι σου ‘φταιξαν τα νιάτα μου», «Ξύπνησε η πόλη», «Τα χέρια» κ.α.

Η τρίτη φορά είναι και η καλύτερη, αφού αυτός ο δίσκος δεν έβγαλε απλώς επιτυχίες, αλλά ορισμένα από τα πιο διαχρονικά τραγούδια στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας. Να μιλήσουμε για το συγκλονιστικό «Άνθρωποι μονάχοι»; Για την εκπληκτική «Μαρκίζα»; Για το αλέγκρο «Ναύτης βγήκε στη στεριά» (που αρχικά δεν άρεσε στη Μοσχολιού); Για το ταξιδιάρικο «Σ’ ένα εξπρές»; Ή για τα πανέμορφα «Η ξένη πόλη», «Είπα κι εγώ» και «Πέφτει μια βροχή»;

Πιστεύω ότι πολύ σπάνια συναντάμε δίσκο που να έχει δώδεκα τραγούδια στο ίδιο επίπεδο, σε σημείο που να δυσκολεύεται κάποιος να ξεχωρίσει ποιο είναι το καλύτερο. Ο Σπανός με την ανεξάντλητη έμπνευσή του, γράφει μια χρυσή σελίδα στην ιστορία της ελληνικής μουσικής και σαφέστατα το άλμπουμ θεωρείται “must” για όποιον θέλει να έχει μιαν «αξιοπρεπή» δισκοθήκη. Για την ερμηνεία της Μοσχολιού, τα λόγια νομίζω ότι είναι περιττά…

«Παρών»: Έχω τη γνώμη ότι ακόμη κι αν ο αείμνηστος Άκης Πάνου έγραφε στην καριέρα του μόνον αυτά τα δώδεκα μεγάλα τραγούδια και τίποτε άλλο, θα έφτανε για να περάσει στο πάνθεον των «αθανάτων» της ελληνικής μουσικής και φυσικά το ίδιο ισχύει και για το Μανώλη Μητσιά, από ερμηνευτικής πλευράς.

Χωρίς υπερβολή, δεν υπάρχει το παραμικρό ψεγάδι στο συγκεκριμένο άλμπουμ. Μουσική, στίχοι, ενορχηστρώσεις, ερμηνεία, όλα τέλεια. Ακόμη και το εξώφυλλο με το υψωμένο χέρι (ιδέα του συνθέτη) έχει τη δική του σημασία και «δένει» απολύτως με το σύνολο.

Το «Παρών» κυκλοφόρησε στα μέσα του 1977, ωστόσο ο περισσότερος κόσμος το έχει συνδέσει με τον «Τρελό», που ήταν και η μεγαλύτερη επιτυχία του δίσκου και πλέον δικαίως θεωρείται ως ένα από τα σπουδαιότερα τραγούδια που γράφτηκαν ποτέ στην ιστορία του τόπου μας (ανεκπλήρωτη επιθυμία του Στέλιου Καζαντζίδη). Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που στην επανέκδοση του άλμπουμ, ο τίτλος του ήταν «Παρών ή ο τρελός»…

Ο ίδιος ο Μητσιάς σε συνέντευξή του πολλά χρόνια αργότερα, εξέφρασε την πικρία του για το γεγονός ότι «σπρώχθηκε» μόνο το εν λόγω τραγούδι, αναφέροντας πως μόλις βγήκε ο μεγάλος δίσκος, η εταιρεία κυκλοφόρησε ένα 45άρι με τον «Τρελό» και το «Άμα περάσει τούτο δω» και πούλησε 100.000 αντίτυπα, τη στιγμή που το άλμπουμ 33 στροφών έμεινε στα ράφια…

Εγώ δε θα σταθώ περισσότερο στον «Τρελό», αφού πρόκειται για μια δουλειά με δώδεκα συγκλονιστικές στιγμές, που είναι αλληλένδετες μεταξύ τους. Ο συνθέτης καταθέτει τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τις αμφιβολίες του αναφορικά με το πού πηγαίνει η ζωή και η κοινωνία με εξαιρετικό τρόπο, που βρίσκουν στη φωνή του Μακεδόνα ερμηνευτή τον ιδανικό τρόπο έκφρασης.

stou_xronou_ton_kathrefti_1977_panou_mitsias

Αξίζει πραγματικά ν’ ακούσετε όλα τα τραγούδια που είναι το ένα καλύτερο από το άλλο και να σταθείτε στο «Το ίδιο κάνει», όπου παίζει φοβερά πράγματα με το μπουζούκι του ο Γιώργος Ζαμπέτας. Η συμμετοχή του αναγράφεται στο οπισθόφυλλο ως «τιμητική», όμως ήταν εντελώς τυχαία και την περιγράφει αναλυτικά ο Πάνου στο προλογικό σημείωμα της βιογραφίας του αξέχαστου δημιουργού και σολίστα, με τίτλο «Βίος και πολιτεία».

Την εποχή που ετοιμαζόταν ο δίσκος, ο συνθέτης αντιμετώπιζε πρόβλημα υγείας και νοσηλευόταν σε μία κλινική όπου πήγαινε καθημερινά για πρόβες ο Μητσιάς. Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι στο «Παρών» ο τραγουδιστής φτάνει και ξεπερνά τα φωνητικά του όρια, αποδίδοντας μοναδικά πολύ δύσκολα και υψηλών απαιτήσεων κομμάτια.

Να πούμε ότι τα «Κοινωνία» και «Ως πότε πια» είχαν ακουστεί για πρώτη φορά στο Α’ Φεστιβάλ Λαϊκού Τραγουδιού το 1967, από τον Απόστολο Νικολαΐδη και τον Αντώνη Μουστάκα αντιστοίχως.

Μπουζούκι στο δίσκο παίζει ο Σπύρος Λιόσης (λίγο και ο Πάνου) και η ενορχήστρωση έγινε από το συνθέτη και το Νέστορα Δάνα, που επιμελήθηκε και τη διεύθυνση της ορχήστρας.

«24 τραγούδια»: Θα χαρακτήριζα αυτό τον διπλό δίσκο ως μια μουσική αυτοβιογραφία της Χαρούλας Αλεξίου, καθώς περιλαμβάνει όλα τα είδη που ερμήνευσε μέχρι τότε κι εξακολουθεί να ερμηνεύει μέχρι σήμερα: Λαϊκά (παλιά και νέα), δημοτικά και μπαλάντες συνυπάρχουν αρμονικά σε τούτη την εξαιρετική από κάθε άποψη δουλειά, που κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 1977 και ξεπέρασε σε πωλήσεις το πλατινένιο όριο των 100.000 αντιτύπων.

Στην πρώτη πλευρά του πρώτου δίσκου, υπάρχουν παλιά λαϊκά των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα, τα οποία είχαν έλθει εκ νέου στην επιφάνεια με τη δική της φωνή στα μέσα εκείνης του ’70 («Δημητρούλα μου», «Ελενίτσα», «Η γκαρσόνα» κ.α.).

Από την «καινούργια σοδειά», ακούστηκαν πολύ η «Μανταλιώ» («Μανταλένα») και το «Ούζο όταν πιεις», ενώ ξεχωριστή στιγμή είναι το ντουέτο με το Γιώργο Νταλάρα στον «δερβίση» και την «Άννα» και η ερμηνεία της Χαρούλας στο «Μινόρε της αυγής».

Στη δεύτερη πλευρά η Αλεξίου ηχογραφεί για πρώτη φορά δημοτικά τραγούδια και πραγματικά είναι καταπληκτική. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το ότι κάθε φορά που συναντιόταν με τον αξέχαστο Μάνο Λοΐζο, εκείνος της ζητούσε να του τραγουδά μόνο τέτοια κομμάτια. Ακούστε τα «γυρίσματα» της φωνής της στο «Όμορφη που ‘ναι η Λειβαδιά» και γενικότερα σε όλα τα δημοτικά και είμαι βέβαιος ότι θα συγκινηθείτε.

Και πάμε στο δεύτερο δίσκο. Αρχίστε να μετράτε επιτυχίες: «Οι Κυριακές στην Κατερίνη», «Χρόνια χελιδόνια», «Όλες του κόσμου οι Κυριακές» (τα πρώτα δύο τραγούδια που έγραψαν μαζί οι Χρήστος Νικολόπουλος και Λευτέρης Παπαδόπουλος), «Το Ανεστάκι» (καταπληκτικό και κλασικό κομμάτι), «Τι γλυκό να σ’ αγαπούν», «Το ξέρω πια δε μ’ αγαπάς» (τα μοναδικά τραγούδια του Ζαμπέτα σε στίχους Παπαδόπουλου), συν το «Εν Βελγίω» και το «Χάθηκα» από τους «Λιποτάκτες» σε τρίτη εκτέλεση, που ακούστηκαν αρκετά. Δε φτάνουν;

Επίσης, υπάρχει «Το μπλόκο της Καισαριανής» που γράφτηκε το 1974 από το Μίκη Θεοδωράκη στο πλαίσιο ενός κύκλου τραγουδιών για τη θεατρική παράσταση του Νότη Περγιάλη «Αυτό το δέντρο δεν το ‘λεγαν υπομονή». Ο εν λόγω κύκλος ηχογραφήθηκε ολόκληρος με την Αλεξίου, αλλά δεν κυκλοφόρησε ποτέ, εκτός από ετούτο το κομμάτι. Ως 25ο τραγούδι συμπεριλαμβάνεται η κλασική «Οδός Αριστοτέλους», στην πρώτη ηχογράφησή της (1974).

«Μαρίζα Κωχ»: Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω «ιστορικό» το συγκεκριμένο άλμπουμ, καθώς η σπουδαία Μαρίζα Κωχ φέρνει στη δισκογραφία για πρώτη φορά ευρέως την ποίηση του Νίκου Καββαδία, ο οποίος ως τότε ήταν το λιγότερο περιθωριοποιημένος. Ο δίσκος κυκλοφόρησε στα τέλη του 1977, δύο και πλέον χρόνια μετά τον αιφνίδιο θάνατο του ποιητή και η ερμηνεύτρια τολμά να καταπιαστεί με το έργο του, που μέχρι εκείνη τη στιγμή ελάχιστοι γνωρίζανε.

Τα περισσότερα από τα ποιήματα που μελοποιεί, έγιναν πιο γνωστά σχεδόν δυο χρόνια αργότερα, με τη μουσική του Θάνου Μικρούτσικου και τις ερμηνείες του Γιάννη Κούτρα, του Βασίλη Παπακωνσταντίνου και της Αιμιλίας Σαρρή, στο θρυλικό «Σταυρό του Νότου». Ωστόσο, η μελωδική άποψη της Κωχ είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και η «Φάτα Μοργκάνα» έχει περάσει στην ιστορία με τη δική της μοναδική ερμηνεία.

Η «μεταγραφή» της σε νέα εταιρεία δεν αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει κι ερμηνεύει τα τραγούδια που γράφει η ίδια, μα και ορισμένα άλλων δημιουργών, «έντεχνων» και «λαϊκών». Έτσι, για ακόμη μια φορά σ’ ένα δίσκο της, υπάρχουν δικές της δημιουργίες, αλλά κι επανεκτελέσεις μεγάλων τραγουδιών σπουδαίων συνθετών, όπως ο Βασίλης Τσιτσάνης και ο Μάνος Χατζιδάκις, όμως με διαφορετική άποψη κι ενορχήστρωση.

Διαλέγει λοιπόν τη «Μάγισσα της Αραπιάς», τις «Νύχτες μαγικές» τις οποίες μοιράζεται ερμηνευτικά με την Ελένη Μαντέλου και το “Αγάπη πού ‘γινες δίκοπο μαχαίρι”, που «σφραγίστηκε» από τη φωνή της Μελίνας Μερκούρη στη «Στέλλα» του Μιχάλη Κακογιάννη. Τρία κάτι περισσότερο από θρυλικά κομμάτια, στα οποία δίνει τη δική της ερμηνεία, που πραγματικά αξίζει ν’ ανακαλύψετε.

Από εκεί και πέρα, τα μελοποιημένα ποιήματα του Καββαδία δε χρειάζονται σχόλια, καθώς είναι πασίγνωστα. Όμως, οπωσδήποτε ο τρόπος με τον οποίο τα τραγουδά η Κωχ είναι εξαιρετικά ενδιαφέρων και η αλήθεια είναι ότι έχουν «αδικηθεί» στο πέρασμα των χρόνων, καθώς ταυτίστηκαν με τη μουσική του Μικρούτσικου. Προέρχονται από τις συλλογές «Μαραμπού», «Πούσι» και «Τραβέρσο».

«Τραγούδια διαμαρτυρίας απ’ όλο τον κόσμο»: Το 1977, ήδη έχουν περάσει τρία χρόνια από τη μεταπολίτευση και τα πράγματα έχουν ηρεμήσει (φαινομενικά τουλάχιστον) στην Ελλάδα, ωστόσο το πολιτικό τραγούδι εξακολουθεί να συγκινεί μια μεγάλη μερίδα του κόσμου και τα γήπεδα γεμίζουν σε κάθε συναυλία που περιλαμβάνει αυτό το είδος.

Μέσα σε τούτο το κλίμα, τον Ιούνιο εκείνης της χρονιάς, η κατ’ εξοχήν εκπρόσωπός του Μαρία Φαραντούρη κυκλοφορεί τα «Τραγούδια διαμαρτυρίας» και η επιτυχία είναι πρωτοφανής, αφού οι πωλήσεις του δίσκου ξεπερνούν τις 50.000 αντίτυπα και γίνεται χρυσός…

Η αλήθεια είναι ότι τουλάχιστον στην πατρίδα μας, καμία άλλη τραγουδίστρια δε θα μπορούσε να εκφράσει το νόημα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών των τραγουδιών, όσο η Φαραντούρη. Με τη βαθιά, επιβλητική κι «επαναστατική» φωνή της, αποδίδει μοναδικά μελωδίες που ξεκινούν από την Ιταλία και την Ισπανία και φτάνουν στη Βόρεια Αμερική, στη Χιλή και στην Κούβα.

Τραγούδια που για τις χώρες τους είναι «εθνικοί ύμνοι» έρχονται και στην Ελλάδα και – τουλάχιστον εκείνη την εποχή – δημιουργούν μεγάλη αίσθηση και τραγουδιούνται πολύ, κυρίως φυσικά σε «ειδικές» περιστάσεις (πορείες, συλλαλητήρια κ.τ.λ.).

Το πιο γνωστό απ’ όλα, είναι βεβαίως το «Κλάμα της γυναίκας του μετανάστη» (ή αλλιώς «Άντρα μου πάει») του Franco Cirliano, γραμμένο στα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας, το οποίο είχε πρωτακουστεί το 1975 στην ταινία “POLEMONTA” του Δημήτρη Μαυρίκιου. Επίσης, ακούστηκαν αρκετά και τα “Bella ciao”, “El paso del Ebro” και “Gracias a la vida”, ενώ προσωπικά μου αρέσει πολύ και το “La peregrinacion”.

Πάνω απ’ όλα όμως, υπάρχει το «Commandante Che Guevara», που είναι ο ύμνος του κουβανέζικου λαού προς μία από τις μεγαλύτερες (και για πολλούς αμφισβητούμενες) προσωπικότητες του εικοστού αιώνα κι έχει περάσει και στις μέρες μας, κυρίως στην «επαναστατική» νεολαία.

«Ελπίδα-Δάκης στου Κώστα Χατζή»: Τριπλός δίσκος, ηχογραφημένος «ζωντανά» στο επί χρόνια «στέκι» του Κώστα Χατζή, τη μπουάτ «Σκορπιός» στην Πλάκα, στις 15 Μαρτίου 1977. Αρχικά είχε κυκλοφορήσει σε τρεις «μονούς» δίσκους κι εν συνεχεία, βγήκε σε ολοκληρωμένη έκδοση…

Η όλη ατμόσφαιρα κινείται στο γνωστό κι αγαπημένο στυλ του σπουδαίου συνθέτη κι ερμηνευτή, στο οποίο προσαρμόζονται πλήρως η Ελπίδα και ο Δάκης, που προέρχονται από ένα άλλο είδος τραγουδιού (ποπ). Κι όμως, προσαρμόζονται πλήρως στο μουσικό πνεύμα του Χατζή και σίγουρα αυτή η συνεργασία συγκαταλέγεται στις κορυφαίες της καριέρας τους.

Ο δίσκος περιλαμβάνει υπέροχα κομμάτια (όλα σε μουσική Χατζή), που μιλούν για τα προβλήματα της κοινωνίας, την αναλγησία και την αδιαφορία του κόσμου για τις «περιθωριακές» ομάδες, τον πόλεμο και την ειρήνη, τον έρωτα και την εγκατάλειψη. Κι όλα αυτά, με τον κόσμο να συμμετέχει στα δρώμενα και ν’ αποθεώνει συχνά-πυκνά την τριάδα των τραγουδιστών, σ’ ένα κλίμα γιορτής, αλλά και περισυλλογής.

Οι έξι πλευρές των δίσκων είναι μοιρασμένες: Στον πρώτο, από τη μια τραγουδά ο Κώστας Χατζής κι από την άλλη ο Δάκης, στον δεύτερο αντιστοίχως η Ελπίδα και ο Χατζής και στον τρίτο οι τρεις τους. Οι ερμηνείες είναι εξαιρετικές και δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτε τις αντίστοιχες του εκπληκτικού «Ρεσιτάλ», που κυκλοφόρησε ένα χρόνο νωρίτερα με «παρτενέρ» του Χατζή τη Μαρινέλλα. Σας προτείνω ανεπιφύλακτα να ψάξετε να τον βρείτε και να τον αγοράσετε, γιατί πραγματικά αξίζει τον κόπο.

Η αναφορά μας στο “έντεχνο” τραγούδι δε θα μπορούσε να μη σταθεί στην ολοκληρωμένη παρουσίαση της μελοποίησης των “Ελεύθερων πολιορκημένων” του Διονυσίου Σολωμού από το Γιάννη Μαρκόπουλο. Έπειτα από αρκετά χρόνια δουλειάς, ο συνθέτης κατάφερε να τελειώσει το έργο του και να το παρουσιάσει αρχικά σε συναυλία στο γήπεδο της Λεωφόρου το καλοκαίρι του 1977 και λίγους μήνες αργότερα σε διπλό δίσκο. Ερμηνευτές ήταν οι Νίκος Ξυλούρης, Λάκης Χαλκιάς και Ηλίας Κλωναρίδης (ουσιαστικά στο ντεμπούτο του στη δισκογραφία), ενώ στην απαγγελία ακουγόταν η επιβλητική φωνή της “ιέρειας” Ειρήνης Παππά.

Αξιοσημείωτη και η νέα δουλειά του Θάνου Μικρούτσικου με τίτλο ‘Τροπάρια για φονιάδες”, πάνω σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου κι ερμηνευτές τη Μαρία Δημητριάδη και τον Γιώργο Μεράντζα, ενώ δε θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στα «Τραγούδια του καιρού μας» του Σταύρου Κουγιουμτζή.

Ο δίσκος κυκλοφορεί το φθινόπωρο του ’77 με ερμηνευτές τον Κώστα Σμοκοβίτη και την Αιμιλία Κουγιουμτζή (σύζυγο του συνθέτη), όμως δεν έχει την εμπορική επιτυχία που του άξιζε, καθώς δε διέθετε «μεγάλα» ονόματα. Ωστόσο, περιλαμβάνει κι αυτός τα δικά του «διαμάντια», όπως «Σαν τα τριαντάφυλλα», «Το λεωφορείο», «Το καλοκαίρι το μορτάκι» κ.α.

Επίσης, αυτή τη χρονιά κυκλοφορεί και το πρώτο προσωπικό άλμπουμ της Άλκηστης Πρωτοψάλτη, με τίτλο «Απλά τραγούδια». Υπάρχουνε κάποιες δημιουργίες του Δήμου Μούτση σε δεύτερη εκτέλεση, ενώ ξεχωρίζει το πολύ γνωστό «Πάει η αγάπη μου» του Γιάννη Καραλή…

«Κονσέρβες» …εκατομμυρίων

Το «μεταγλωττισμένο» τραγούδι-«κονσέρβα», έχει γίνει πλέον καθεστώς στη μουσική Ελλάδα του 1977. Με αιχμή του δόρατος τη MINOS, που βλέπει να γεμίζουν τα ταμεία της από τις εκατοντάδες χιλιάδων πωλήσεις των δίσκων του Γιάννη Πάριου, τον βάζει «μπροστάρη» αυτού του είδους.

Αυτή τη χρονιά, τον Απρίλιο κυκλοφορεί το άλμπουμ «Μη φεύγεις μη» και βεβαίως γίνεται αμέσως ανάρπαστο. Τα «διεθνή» τραγούδια φυσικά δε λείπουν, όπως το ομότιτλο και το «Είμαι καλά βρε ζωή», που ήτανε και οι μεγαλύτερες επιτυχίες του.

Ωστόσο, υπάρχουνε και κομμάτια Ελλήνων δημιουργών που αξίζανε μεγαλύτερης προσοχής και αποδοχής, όπως το «Ποιος απ’ τους δυο» των Νίκου Καρβέλα-Βαρβάρας Τσιμπούλη. Κάπως ακούστηκε το «Σε ξέχασα», των Γιώργου Κατσαρού-Πυθαγόρα…

Ωστόσο, η εταιρεία δεν αρκείται στη «διεθνοποίηση» του Πάριου. Βάζει στο παιχνίδι και τον Γιάννη Πουλόπουλο, ο οποίος πλέον παίρνει έναν εντελώς διαφορετικό δρόμο ως προς το ρεπερτόριό του από εκεί και πέρα.

Ο δίσκος «Αγάπα με» που κυκλοφορεί το Μάρτιο, σημειώνει υψηλότατες πωλήσεις και το ομότιτλο τραγούδι που ήτανε παγκοσμίως γνωστό ως “Abrazame” με τον Χούλιο Ινγκλέσιας, σηματοδοτεί τη «δεύτερη» καριέρα του ερμηνευτή. Όμως, γίνονται γνωστά και «αμιγώς» ελληνικές δημιουργίες όπως «Τα ψέματα», «Θυσία» και «Μου ‘πες σ’ αγαπώ» των Κριμιζάκη-Τσώτου, «Σε θέλω» των Σπανού-Παπαδόπουλου κ.α.

Το 1977 όμως, είναι η μεγάλη χρονιά για τη Λίτσα Διαμάντη, η οποία παίρνει τον πρώτο χρυσό δίσκο της καριέρας της, με το «Άσε με να σ’ αγαπάω». Ένα τραγούδι που αγαπήθηκε από τον κόσμο ακόμα πριν κυκλοφορήσει, ακούγεται μέχρι σήμερα και σαφώς αποτελεί μιαν από τις πιο διαχρονικές επιτυχίες της πορείας της.

Το «ελαφρολαϊκό» τραγούδι

Ο Σταμάτης Κόκοτας επιστρέφει στην κορυφή του ελαφρολαϊκού τραγουδιού, καθώς το άλμπουμ «Τελευταία νύχτα» των Απόστολου Καλδάρα-Λευτέρη Παπαδόπουλου περιλαμβάνει το «Γιε μου», το οποίο γίνεται η επιτυχία της χρονιάς και είναι ο κύριος λόγος των «χρυσών» πωλήσεών του. Βεβαίως, υπάρχουνε κι άλλα εξαιρετικά τραγούδια («Μέτρα τα λάθη», «Χόρεψε σαν Ρωμιά», «Πέρσα» κ.α.), όμως αυτό είναι το «σήμα κατατεθέν» του…

Ο Τόλης Βοσκόπουλος προσθέτει ακόμη ένα χρυσό δίσκο στο ενεργητικό του, με το «Είναι το κάτι που μένει». Το άλμπουμ περιέχει ορισμένες πολύ γνωστές και διαχρονικές στιγμές («Μπορεί», «Στις 32 του μηνός», «Λάθη», «Φθινοπωρινή βροχή», «Κάτι τέτοιες ώρες»), ενώ έντονη είναι η παρουσία του δημιουργικού «διδύμου» Καρβέλα-Τσιμπούλη.

Η σύζυγός του Μαρινέλλα παρουσιάζει ένα άλμπουμ με τη φωνητική συνοδεία των «Αθηναίων», το συγκρότημα που υπήρξε για πολλά χρόνια δίπλα στη Νάνα Μούσχουρη. Τα «σημάδια» του «Ρεσιτάλ» είναι ευδιάκριτα σ’ αυτό, αφού ηχογραφεί τραγούδια του Κώστα Χατζή («Αντίο», «Η γαλαρία», «Δεν ειμ’ εγώ»), αλλά έχουμε και το «Θα ‘θελα να ήσουν», ως «προεόρτιο» της δισκογραφικής συνεργασίας της με το Γιώργο Χατζηνάσιο, που θα έλθει ένα χρόνο αργότερα…

Το λαϊκό τραγούδι

Αν δεν υπήρχε το «Παρών», θα μπορούσαμε να πούμε ότι το λαϊκό τραγούδι το 1977 κινήθηκε «στα ρηχά». Αφενός μεν λόγω της απουσίας βασικών εκπροσώπων του (κυρίως του Στέλιου Καζαντζίδη που βρισκόταν στην Αμερική), αφετέρου γιατί οι ενεργοί του είδους δεν παρουσίασαν κάτι σημαντικό.

Ο Δημήτρης Μητροπάνος με τα «Ερωτικά λαϊκά» συνεχίζει το δρόμο των «εμπορικών σουξέ» που είχε ξεκινήσει ένα χρόνο νωρίτερα, με τα «Λαϊκά ‘76». Το 1977, φέρνει γι’ αυτόν άλλον ένα χρυσό δίσκο και τις επιτυχίες του «διδύμου» Μουσαφίρη-Παπαβασιλείου «Συγνώμη», «Σ’ αγαπώ ακόμα» και «Τι το θες το κουταλάκι»…

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης ετοιμάζει άλλο ένα άλμπουμ σε στίχους Κώστα Βίρβου, με τίτλο «Χαμένες αγάπες». Ωστόσο, με εξαίρεση το «Σαββατοκύριακο», τα τραγούδια δεν ακούγονται σχεδόν καθόλου και περνούν απαρατήρητα. Ο Στράτος Διονυσίου προσπαθεί να συνέλθει από την περιπέτεια της φυλακής και το φθινόπωρο κυκλοφορεί ο δίσκος του «Αν ξαναζούσα», ένας από τους ωραιότερους της καριέρας του, με ορισμένα πολύ καλά τραγούδια και κορωνίδα το πασίγνωστο «Αποκοιμήθηκα».

Όσο για τον Πάνο Γαβαλά, ξεκινά τη δισκογραφική συνεργασία του με τον Χρήστο Νικολόπουλο και με το άλμπουμ «Λαϊκές συγκινήσεις» επιστρέφει στο προσκήνιο, λόγω των μεγάλων επιτυχιών «Σήκω πάνω, κάτσε κάτω» και «Στο σταυροδρόμι»…

Η έκπληξη έρχεται από την πλευρά του Νίκου Ξυλούρη, ο οποίος για πρώτη φορά ηχογραφεί λαϊκά τραγούδια σε μουσική Στέλιου Βαμβακάρη, μέσα από το άλμπουμ «Τα ερωτικά». Παράλληλα με αυτά, υπάρχουνε και οι κρητικές «πινελιές», με πιο γνωστή τον «Πραματευτή» του Κώστα Μουντάκη…

Πάντως, τις εντυπώσεις κλέβει ο Βασίλης Τσιτσάνης μ’ ένα 45άρι, στο οποίο υπάρχει «Το βαπόρι απ’ την Περσία», η τελευταία πολύ μεγάλη επιτυχία της ανεπανάληπτης καριέρας του. Το τραγούδι αφηγείται το γεγονός της σύλληψης ενός πλοίου με έντεκα τόνους χασίς στον Ισθμό της Κορίνθου, που είχε προκαλέσει αίσθηση στο πανελλήνιο…

Τα Φεστιβάλ τραγουδιού

Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα συμμετέχει με υψηλές βλέψεις στο Φεστιβάλ της Eurovision, το οποίο έλαβε χώρα στο Λονδίνο. Ο Γιώργος Χατζηνάσιος και η Σέβη Τηλιακού γράφουν ίσως το πιο ευρηματικό κι «έξυπνο» τραγούδι που στείλαμε ποτέ στον εν λόγω διαγωνισμό, το πασίγνωστο «Μάθημα σολφέζ». Ερμηνευτές του είναι ο Πασχάλης, η Μπέσυ Αργυράκη, ο Ρόμπερτ Ουίλιαμς και η Μαριάννα Τόλη.

Η αισιοδοξία ακόμη και για την κατάκτηση της πρώτης θέσης είναι διάχυτη, αφού και στην Ευρώπη το κομμάτι θεωρείται από τα μεγάλα φαβορί για τη νίκη. Ωστόσο, τελικώς τερματίζει στην πέμπτη θέση, η οποία για πολλά χρόνια θα είναι η καλύτερή μας στο διαγωνισμό.

Οι …κακές γλώσσες λένε ότι λόγω έλλειψης χώρου διοργάνωσης του επόμενου Φεστιβάλ, οι ίδιοι οι αρμόδιοι της ελληνικής αποστολής είχαν …παρακαλέσει τους υπεύθυνους να μη μας δώσουν την πρωτιά. Μάλλον όμως κάτι τέτοιο θα πρέπει να θεωρείται μύθευμα…

Όσον αφορά το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ανατέλλει το άστρο της Άννας Βίσση, που κερδίζει την πρώτη θέση με το «Ας κάνουμε απόψε μιαν αρχή» του Δώρου Γεωργιάδη. Η νεαρή Κύπρια βεβαίως ήταν ήδη γνωστή, όμως η συμμετοχή και η νίκη της στο διαγωνισμό της συμπρωτεύουσας έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην καθιέρωσή της στο χώρο. Παράλληλα, με τον ίδιο τίτλο κυκλοφόρησε και ο πρώτος προσωπικός δίσκος της, με ορισμένα πολύ καλά τραγούδια…

Ωστόσο, το βραβείο ερμηνείας του κοινού κατέκτησε η μοναδική κι αξέχαστη Τζένη Βάνου με το «Να μ’ αγαπάς» και λίγο καιρό μετά, αυτό το τραγούδι έδωσε τον τίτλο στο νέο της άλμπουμ…

Μια «βόλτα» στη νύχτα

Η Πλάκα αρχίζει σιγά-σιγά να γίνεται …παραλία, καθώς μεταφέρονται εκεί αρκετοί τραγουδιστές, οι οποίοι τα προηγούμενα χρόνια είχαν καθιερωθεί στα μεγάλα νυχτερινά κέντρα της Αθήνας.

Η απουσία του Γιώργου Νταλάρα από τις «ζωντανές» εμφανίσεις τη χειμερινή σεζόν 1977-78 είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός, καθώς αποφασίζει ν’ απομακρυνθεί για ένα χρόνο κι επιπλέον, αντιμετωπίζει και διάφορα οικογενειακά προβλήματα, με το θάνατο του πατέρα του Λουκά Νταράλα μόλις στα 50 χρόνια του και το έμφραγμα της μητέρας του Τάνιας. Απλώς, θα κάνει κάποιες συναυλίες στο θέατρο «Κατερίνα» της Θεσσαλονίκης το φθινόπωρο, με τη Βίκυ Μοσχολιού και την Άλκηστη Πρωτοψάλτη…

Η Χάρις Αλεξίου ηγείται για πρώτη φορά μουσικού σχήματος, καθώς το φθινόπωρο ξεκινά εμφανίσεις στη «Διαγώνιο», έχοντας μαζί της την Άννα Βίσση, το Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τον Κώστα Μαντζόπουλο.

stou_xronou_ton_kathrefti_1977_alexiou_vissi_papakon

Η Βίκυ Μοσχολιού την άνοιξη ολοκληρώνει τις εμφανίσεις της στο «Ζυγό» με τη Δήμητρα Γαλάνη και το καλοκαίρι οι δυο τους αποφασίζουνε να κατέβουνε στην «παραλία» και στη «Νεράιδα», δίπλα στο Γρηγόρη Μπιθικώτση (στο πρόγραμμα συμμετέχει και ο Δημήτρης Κοντολάζος).

Ωστόσο, το «πείραμα» μάλλον αποτυγχάνει κι έτσι η Μοσχολιού επιστρέφει το φθινόπωρο στο «Ζυγό», στον οποίο έμελλε να εμφανιστεί για τελευταία φορά. Μαζί της έχει το Χαράλαμπο Γαργανουράκη, τον Κώστα Καράλη, την Ελπίδα και τους ηθοποιούς Γιάννη Ευαγγελίδη και Βίλμα Τσακίρη, οι οποίοι τότε ήτανε ζευγάρι στη ζωή…

Η Μαρινέλλα εξακολουθεί ν’ απογειώνει το κοινό στο “Zoom” μαζί με το Δάκη, τους «Αθηναίους» και τους αδελφούς Τζαβάρα.

Και για το τέλος, πάμε «παραλία» και συγκεκριμένα στα «Δειλινά», όπου πρωταγωνιστούν ο Στράτος Διονυσίου, ο Γιάννης Πάριος, η Δούκισσα, η Αλέκα Κανελλίδου, η Μπέσυ Αργυράκη, η Ρένα Πάντα και η Βίκυ Παππά, ενώ  στη «Φαντασία» θα «βρούμε» το Δημήτρη Μητροπάνο, το Μιχάλη Μενιδιάτη, τον Φίλιππο Νικολάου και τη Μαίρη Μαράντη.

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here