stou_xronou_ton_kathrefti_logo_500

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης

Η δεκαετία του ’60 θεωρείται από πολλούς ως εκείνη που άλλαξε τα πάντα στη μουσική της πατρίδας μας. Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις κι εν συνεχεία ο Σταύρος Ξαρχάκος και οι «επίγονοί» τους, άνοιξαν νέους δρόμους στο τραγούδι με τις δημιουργίες τους. Παράλληλα όμως, αυτές ευτύχησαν να ερμηνευθούν από μια γενιά σπουδαίων τραγουδιστών που είτε ξεκίνησε τότε, είτε προϋπήρχε αλλά άκμασε στη συγκεκριμένη περίοδο.

Με αφετηρία λοιπόν το 1960, θα σταθούμε «στου χρόνου τον καθρέφτη» και θα γυρίσουμε το ρολόι στο «τότε». Ανά 15 ημέρες, η στήλη θα παρουσιάζει τα σημαντικότερα μουσικά γεγονότα στην Ελλάδα χρόνο με το χρόνο και παράλληλα, συχνά θα κάνει μια «βόλτα» στα νυχτερινά κέντρα της εποχής, παρουσιάζοντας τα «σχήματα» που έγραψαν ιστορία…

———————————————————–

stou_xronou_ton_kathrefti_1983

 

1983 (Α` μέρος): «Πόλεμος των άστρων», ψευδοκράτος και «Ρεμπέτικο»…

Το 1983 είναι η χρονιά του «Πολέμου των άστρων», καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρήγκαν ανακοινώνει την απόφασή του ν’ αναπτύξει ένα νέο αντιπυραυλικό σύστημα, το οποίο θα επιτρέψει στη χώρα του μια ενδεχόμενη πυρηνική επίθεση εναντίον της ΕΣΣΔ. Ο «ψυχρός πόλεμος» στις σχέσεις των δύο χωρών μπαίνει σε μια νέα φάση…

reagan

Στην Αγγλία, η Μάργκαρετ Θάτσερ επανεκλέγεται πανηγυρικά πρωθυπουργός παρά τις αντιδράσεις σημαντικής μερίδας του βρετανικού λαού για τη συντηρητική πολιτική της, ενώ η Άγκυρα ανακηρύσσει το ψευδοκράτος του Ραούφ Ντενκτάς στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου.

Στη Γερμανία, το κορυφαίο περιοδικό «Στερν» πέφτει θύμα της πονηριάς ενός ασήμαντου παλαιοπώλη και ανακοινώνει τη δημοσίευση ημερολογίων που υποτίθεται ότι έγραψε ο Αδόλφος Χίτλερ! Στην πραγματικότητα, τα «ημερολόγια» είναι γραμμένα από τον ίδιο τον παλαιοπώλη που αφενός φαίνεται να ξέρει άριστα τη γερμανική ιστορία, αφετέρου αντιγράφει πιστά την υπογραφή του «Φύρερ»…

Στην Ελλάδα, υπογράφεται η παραμονή των αμερικανικών βάσεων στη χώρα μας (παρά το πομπώδες «Έξω οι βάσεις του θανάτου» που διεκήρυσσε ως αντιπολίτευση η κυβέρνηση της «Αλλαγής»…), με το «καλημέρα» του νέου χρόνου αποφασίζεται υποτίμηση της δραχμής, ενώ αποτροπιασμό προκαλεί η εν ψυχρώ δολοφονία του πασίγνωστου εκδότη της «Βραδινής» Τζώρτζη Αθανασιάδη από την οργάνωση-φάντασμα «Αντιστρατιωτική πάλη».

Στον αθλητισμό, η μοναδική «φωτεινή» στιγμή είναι η κατάκτηση του χάλκινου μεταλλίου από την Άννα Βερούλη στο πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου που διεξάγεται στο Ελσίνκι, ενώ ο πολιτισμός της χώρας μας θρηνεί το θάνατο της σπουδαίας Έλλης Λαμπέτη μετά από χρόνια κι επώδυνη μάχη με την επάρατη νόσο…

labeti

Όσον αφορά το ελληνικό τραγούδι, το 1983 είναι η χρονιά του Λυκαβηττού και των λαϊκών συναυλιών που γίνονται εκεί. Το εν λόγω είδους τραγουδιού κυριαρχεί σχεδόν απολύτως μέσα στη χρονιά και κορυφώνεται με τη σπουδαία ταινία «Ρεμπέτικο» του Κώστα Φέρρη, όπου παρουσιάζεται η ζωή της αξέχαστης Μαρίκας Νίνου κι ακούγονται τα μεγάλα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου. Παράλληλα, οι κυκλοφορίες δίσκων με «ζωντανές» ηχογραφήσεις έρχονται η μία μετά την άλλη και γεμίζουν εκατομμύρια τα ταμεία των εταιρειών, σε μια από τις “εμπορικότερες” χρονιές στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας…

rebetiko

Η παρουσίαση του μουσικού 1983 θα γίνει σε δύο μέρη. Στο πρώτο που δημοσιεύεται σήμερα, θ’ αναφερθούμε στις κυριότερες δισκογραφικές δουλειές του έτους και στο δεύτερο -εκτάκτως την προσεχή Πέμπτη-, θ’ ασχοληθούμε με τις πολλές και σημαντικές συναυλίες που λάβανε χώρα κατά τη διάρκειά του. Επιπλέον, τότε θα κάνουμε και την καθιερωμένη «βόλτα» μας στα νυχτερινά κέντρα… 

«Ρεμπέτικο»

Τα πολλά λόγια θεωρώ ότι περιττεύουν όσον αφορά το συγκεκριμένο διπλό άλμπουμ που κυκλοφόρησε στα τέλη του 1983, με τα τραγούδια που ακούγονταν στην ομότιτλη -και θρυλική πλέον- ταινία του Κώστα Φέρρη. Ο Σταύρος Ξαρχάκος και ο Νίκος Γκάτσος συνυπέγραψαν ίσως τη σημαντικότερη «κατάθεσή» τους στη δισκογραφία, καταφέρνοντας να δημιουργήσουν ολοκαίνουργια ρεμπέτικα τραγούδια, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά το τέλος της ακμής του είδους.

Σε ποιο απ’ όλα να σταθούμε; Οι τίτλοι μιλούν από μόνοι τους: «Μάνα μου Ελλάς», «Το δίχτυ», «Μπουρνοβαλιά», «Καίγομαι-καίγομαι», «Στου Θωμά», «Το πρακτορείο», «Στην Αμφιάλη» κ.α. συγκαταλέγονται πλέον στα αριστουργήματα της ελληνικής μουσικής ιστορίας και τραγουδιούνται συνεχώς μέχρι σήμερα, κάτι που σίγουρα θα εξακολουθήσει να γίνεται εσαεί…

Ερμηνευτές ήταν οι Τάκης Μπίνης, Νίκος Δημητράτος, Κώστας Τσίγκος, Θόδωρος Πολυκανδριώτης, Κώστας Μαντζόπουλος, Νίκος Μαραγκόπουλος και η Σωτηρία Λεονάρδου, η οποία έκανε την πρώτη εμφάνισή της τόσο στη μεγάλη οθόνη, όσο και στη δισκογραφία. Κάθε άλλο σχόλιο, νομίζω ότι είναι περιττό…

«Τα τραγούδια μου»

Είναι η πρώτη από μια μακρά σειρά live κυκλοφοριών του Γιώργου Νταλάρα που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, αλλά αυτό που έγινε στα δισκοπωλεία τον Φεβρουάριο του 1983 που βγήκε το συγκεκριμένο διπλό άλμπουμ είναι δύσκολο να περιγραφεί με λόγια. Οι πωλήσεις έφτασαν στον ιλιγγιώδη αριθμό των …700.000 αντιτύπων  κι αν υπολογίσουμε το γεγονός ότι ο δίσκος συνεχίζει να πουλάει έως και τις μέρες μας, δε μπορώ ούτε να φανταστώ σε ποιο επίπεδο βρίσκονται.

dalaras

Νομίζω ότι είναι αν όχι η καλύτερη, μία από τις δυο – τρεις καλύτερες ζωντανές ηχογραφήσεις του Νταλάρα και η μοναδική στην οποία παρουσιάζεται ένα μεγάλο κομμάτι των πρώτων 15 ετών της καριέρας του. Στα live που κυκλοφόρησε έκτοτε συμπεριέλαβε βεβαίως κάποια τραγούδια – σταθμούς από το προσωπικό του ρεπερτόριο, αλλά όσο περνούσαν τα χρόνια ανοιγόταν και σε άλλους δημιουργούς και είδη, χώρια οι συναυλίες – αφιερώματα σε συγκεκριμένους συνθέτες που βγήκαν σε δίσκους.

Στα «Τραγούδια μου» αποτυπώνεται κυρίως αυτό που αντιπροσώπευε ο σπουδαίος καλλιτέχνης ως αυθύπαρκτη προσωπικότητα στο χώρο, από τη στιγμή που ξεκίνησε ως το 1983. Ρεμπέτικα και παλιά λαϊκά στον πρώτο δίσκο, έντεχνα στον δεύτερο τα οποία ο ίδιος σημάδεψε ανεξίτηλα με τη φωνή του στη δεκαετία του ’70. Ήταν η περίοδος που ο Νταλάρας είχε φύγει πλέον από τις μπουάτ και ανέβαζε προγράμματα σε μουσικά θέατρα όπως ο «Ορφέας», όπου έγινε και η συγκεκριμένη ηχογράφηση στις δύο τελευταίες παραστάσεις στις 22 και 23 Ιανουαρίου 1983.

Στον πρώτο δίσκο ερμηνεύει δύο τραγούδια και η ανερχόμενη τότε Κατερίνα Στανίση, η οποία είχε γίνει γνωστή μέσα σε μια νύχτα με το περίφημο «Μυστικέ μου έρωτα» του Τάκη Μουσαφίρη. Επίσης, στο πρόγραμμα συμμετείχαν και η Ελένη Δήμου με τον Μιχάλη Δημητριάδη, όχι όμως και στο διπλό άλμπουμ που κυκλοφόρησε.

Η ηχογράφηση μπορεί να μην έγινε με τα μέσα που γίνονται οι σημερινές και ν’ ακούγεται κάπως «πρωτόγονη» σε σχέση με τις αντίστοιχες που σωρηδόν βγαίνουν στις μέρες μας, ωστόσο αποτυπώνει ανάγλυφα το κλίμα κεφιού και διασκέδασης που υπήρχε στον «Ορφέα».

Είναι πραγματικά μοναδικό ν’ ακούς τους διαλόγους του Νταλάρα με τους θεατές, να τους ρωτά «Τι έχω ξεχάσει» κι εκείνοι να φωνάζουν και να ζητούν άλλος τη «Φαντασία», άλλος το «Μ’ έκοψαν με χώρισαν στα δυο», άλλος το «Εκεί που σμίγει η Δύση και η Ανατολή» και οι περισσότεροι «Το δέντρο», από τα οποία όμως στο δίσκο υπάρχει μόνον η «Φαντασία».

Εξαιρετική στιγμή είναι οι «κόντρες σόλο» που κάνουν στο «Φύγε κι άσε με» ο Λευτέρης Ζέρβας με το βιολί και ο Μάκης Μπέκος με το κλαρίνο. Ένα καταπληκτικό πεντάλεπτο με τους δυο να παίζουν φοβερά πράγματα και ν’ αναγκάζουν τον Νταλάρα να λέει από μικροφώνου «Αυτό κυρίες και κύριοι είναι ένα δείγμα απ’ την ελληνική τζαζ»…

«Με τη Γλυκερία στην “Όμορφη νύχτα”

Ο απόηχος της μεγάλης επιτυχίας του πρώτου live άλμπουμ του Γιώργου Νταλάρα που αναφέραμε παραπάνω ακόμα δεν είχε κοπάσει, όταν τα Χριστούγεννα του 1983 κυκλοφορεί κάτι ανάλογο και από τη Γλυκερία. Δηλαδή, ένας δίσκος «ζωντανά» ηχογραφημένος στην «Όμορφη νύχτα» στο Γαλάτσι, «στέκι» της ερμηνεύτριας για περίπου πέντε χρόνια.

Ο κόσμος ανταποκρίνεται κάτι παραπάνω από θερμά στην «πρότασή» της τόσο από πλευράς παρουσίας του στο εν λόγω νυχτερινό κέντρο, όσο και στη δισκογραφική παρουσίαση ενός μέρους του προγράμματος, η ηχογράφηση του οποίου έγινε στις 25 και 26 Νοεμβρίου 1983. Οι πωλήσεις ξεπερνούν τις 350.000 και καθιστούν πλέον την ερμηνεύτρια εμπορικά ως το υπ’ αριθμόν ένα «άλογο κούρσας». Βεβαίως, στην περίπτωσή της η εμπορικότητα συμβάδιζε πάντοτε με την ποιότητα και την προσεγμένη επιλογή ρεπερτορίου…

Στο συγκεκριμένο άλμπουμ, η Γλυκερία παρουσιάζει μια σειρά από παλιά, σπουδαία, αλλά ξεχασμένα στην πλειοψηφία τους λαϊκά τραγούδια του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, όπως και της «χρυσής» δεκαετίας του ’60. Ήταν κι εκείνη ένας βασικός «λόγος» για την επιστροφή τους στην επικαιρότητα και στις καρδιές όλων των Ελλήνων στα ‘80s…

Θυμάμαι ότι εκείνη την εποχή ακούγονταν κατά κόρον τα «Αχ ας μπορούσα»,  «Γυφτοπούλα στο χαμάμ», «Να ‘χα εκατό καρδιές» και «Μια μελαχρινή» (τα τρία εξ αυτών εκτελεσμένα για πρώτη φορά από τη μοναδική Γιώτα Λύδια), αλλά γενικότερα όλος ο δίσκος ακούστηκε κι αγαπήθηκε πολύ -κάτι που άλλωστε φάνηκε από τις πωλήσεις του.

«Τα τσίλικα»

Με αυτό τον διπλό δίσκο η μεγαλύτερη τραγουδίστρια των τελευταίων 45 χρόνων κλείνει τον πρώτο κύκλο της καριέρας της. Κι αυτό το λέμε γιατί στο ξεκίνημά της στη δισκογραφία ηχογράφησε πολλά παλιά λαϊκά τραγούδια, τα οποία έγιναν μεγάλες επιτυχίες και την καθιέρωσαν (“Δημητρούλα μου”, “Η γκαρσόνα”, “Μανταλιώ” κ.α.).

Με τα “Τσίλικα” λοιπόν ολοκληρώνει αυτή την περίοδο των επανεκτελέσεων, αφού από τον Απρίλιο του 1983 που κυκλοφόρησε ο δίσκος μέχρι και σήμερα δεν παρουσίασε ξανά στο βινύλιο ή σε cd τέτοιου είδους κομμάτια.

Εδώ συναντάμε τραγούδια που καλύπτουν τη χρονική περίοδο από τη δεκαετία του 1920 μέχρι και το 1949 με μια Αλεξίου να τα αποδίδει μοναδικά και με μεγάλο κέφι, όπως φαίνεται από ορισμένα χαρακτηριστικά επιφωνήματά της σε δυο-τρία από αυτά.

Βαδίζοντας στα χνάρια της Ρόζας Εσκενάζυ, της Ρίτας Αμπατζή και των άλλων μεγάλων λαϊκών φωνών που υπήρχαν στις αρχές του 20ού αιώνα, τραγουδά με το δικό της τρόπο αυτούς τους ξεχωριστούς μουσικούς θησαυρούς του τόπου μας και μεταφέρει νοερά τον ακροατή σε μιαν άλλη, όμορφη και γλεντζέδικη εποχή.

Κοινό χαρακτηριστικό των τραγουδιών είναι ότι όλα σχετίζονται με τη Μικρά Ασία, ανεξάντλητη πηγή μουσικών αριστουργημάτων στις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα.

Τα τραγούδια που ακούστηκαν περισσότερο εκείνη την εποχή ήταν το “Αμάν Κατερίνα μου”, το υπέροχο λαϊκό βαλς “Ας μη ξημέρωνε ποτέ” και φυσικά ο θρυλικός “Μπαρμπαγιαννακάκης” που η Αλεξίου φροντίζει να θυμίζει στο κοινό της στα εκάστοτε προγράμματά της.

«Όταν βραδιάζει»

Έχω τη γνώμη ότι είναι ένας από τους πέντε καλύτερους στη μεγάλη καριέρα του Γιάννη Πάριου, όσο κι αν είναι πολύ δύσκολο να διαλέξει κάποιος μέσα από μια μακρά, εξαιρετική κι άκρως επιτυχημένη δισκογραφία ενός καλλιτέχνη.Το ύφος των τραγουδιών ουσιαστικά είναι μια συνέχεια του καταπληκτικού δίσκου «Ένα γράμμα» που είχε κυκλοφορήσει τον Απρίλιο του 1981 κι ενώ είχαν μεσολαβήσει «Τα νησιώτικα» που είχαν χαλάσει κόσμο.

Ο Πάριος ώριμος πια κι έχοντας κερδίσει την αγάπη και την αποδοχή του κόσμου, αφήνει οριστικά πίσω του τις «μεταγλωττισμένες» επιτυχίες της πενταετίας 1975-1980 και στρέφεται αποκλειστικά στους Έλληνες δημιουργούς και ιδιαίτερα στη νέα γενιά αυτών, με πρώτο τον αξέχαστο Αντώνη Βαρδή που συνθετικά κατέχει τη «μερίδα του λέοντος» και στους δύο δίσκους.

Τόσο στο «Ένα γράμμα», όσο και στο «Όταν βραδιάζει» που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 1983 υπάρχουν τραγούδια που έχουν υψηλές απαιτήσεις και με εξαίρεση δύο ή τρία, είναι πολύ δύσκολο να τα τραγουδήσει ο οποιοσδήποτε. Ο Πάριος σε κάποια από αυτά ξεπερνά ακόμη και τον ίδιο του τον εαυτό. Ακούστε τα «ανεβοκατεβάσματα» της φωνής του στο πρώτο κουπλέ του «Έλα-έλα», το πανέμορφο και αγαπημένο μου «Σε γυρεύω» και το «Έφυγα» που το θεωρώ ως ένα από τα κορυφαία τραγούδια που είπε ποτέ και θα καταλάβετε τι σας λέω…

Δε λείπουν βεβαίως και οι λαϊκές «πινελιές», με κορωνίδα το πασίγνωστο και διαχρονικό «Αν δεν είχα και σένα» που εδώ και 31 χρόνια δεν έχει σταματήσει ν’ ακούγεται στα ραδιόφωνα και στα νυχτερινά κέντρα. Βεβαίως, είναι κρίμα που η επιτυχία αυτού του εξαιρετικού ζεϊμπέκικου «καπέλωσε» τα υπόλοιπα τραγούδια του δίσκου που όλα είναι ένα κι ένα.

«Ατέλειωτος δρόμος»

Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για την σπουδαιότερη «προσωπική» δισκογραφική δουλειά της Δήμητρας Γαλάνη η οποία κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1983. Ένα διπλό άλμπουμ με συνδυασμούς τραγουδιών που ως τότε κανένας Έλληνας τραγουδιστής δεν είχε «τολμήσει» να παρουσιάσει, καθώς συναντώνται ο Τσιτσάνης με τον Μπρελ, ο Χατζιδάκις με τον Γκέρσουιν, ο Σαββόπουλος με παραδοσιακά λατινοαμερικάνικα κομμάτια κ.τ.λ.

Στο πλαίσιο κάποιων τηλεοπτικών «πορτρέτων» της, η ερμηνεύτρια αποφάσισε σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη των συγκεκριμένων εκπομπών Πάνο Παπαδόπουλο να κάνει άνοιγμα σε ένα ετερόκλητο ρεπερτόριο, που περιλάμβανε από ρεμπέτικα μέχρι λατινοαμερικάνικα τραγούδια. Έτσι λοιπόν, με βάση τούτο το υλικό μπήκε στο στούντιο για να ηχογραφήσει ένα διπλό δίσκο που η ίδια χαρακτηρίζει ως «μια από τις πιο σημαντικές δουλειές της καριέρας μου» κι έχει απόλυτο δίκιο.

Πέρα από το ποικίλο ρεπερτόριο του άλμπουμ, η Γαλάνη ξανατραγουδά τρεις παλιές επιτυχίες της με νέα «ηλεκτρονική» ενορχήστρωση του Κώστα Γανωσέλη: Το «Κάποιο τρένο» που ήταν το πρώτο τραγούδι που ηχογράφησε τον Μάρτιο του 1969, το «Ήταν μια φορά κι ένα καιρό» που είχε ερμηνεύσει το 1972 και το σχετικά πιο πρόσφατο «Σε ψάχνω» (1980) του αξέχαστου Μάνου Λοΐζου. Επίσης, ηχογραφεί ξανά το «Ακρογιαλιές δειλινά» που είχε η ίδια επαναφέρει στο προσκήνιο το 1973 τραγουδώντας το μαζί με τον δημιουργό του Βασίλη Τσιτσάνη.

Εξάλλου, ο Νίκος Γκάτσος γράφει στίχους στη «Μπαλάντα του Ούρι» που ως ορχηστρικό κομμάτι πρωτοακούστηκε στην «Αθανασία» του Μάνου Χατζιδάκι το 1976 και γίνεται «Αχ ουρανέ» ειδικά για να το τραγουδήσει η Γαλάνη, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου της δίνει ένα από τα ελάχιστα «ολοκληρωμένα» (μουσική-στίχος) κομμάτια του και σιγά-σιγά ο «Ατέλειωτος δρόμος» παίρνει την οριστική του μορφή…

Νομίζω ότι οι ερμηνείες της τραγουδίστριας είναι υπεράνω πάσης κριτικής. Αποδεικνύει ότι μπορεί να τραγουδήσει τα πάντα, αποτινάσσοντας από πάνω της τις «ταμπέλες» που κατά καιρούς της είχαν «κολλήσει» διάφοροι ειδικοί και μη και πραγματικά αξίζει τον κόπο να έχετε αυτό το άλμπουμ στη δισκοθήκη σας, ανεξαρτήτως του αν σας αρέσει ή όχι η Δήμητρα Γαλάνη. Είναι το καλύτερο μάθημα ερμηνείας…

«Γράμματα στην αγαπημένη»

Το μεγάλο όνειρο του Μάνου Λοΐζου ήταν να ολοκληρώσει τη μελοποίηση των ποιημάτων του Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ, σε απόδοση στα ελληνικά του Γιάννη Ρίτσου. Ξεκίνησε να τα γράφει καταμεσής της χούντας, αλλά δεν κατάφερε να τους δώσει μια τελική μορφή καθώς πάντοτε προέκυπταν άλλες δισκογραφικές υποχρεώσεις που δεν του επέτρεπαν κάτι τέτοιο. Αφήστε που και η εταιρεία δεν ήταν ιδιαίτερα «ζεστή» ως προς την εν λόγω δουλειά…

Έτσι, από καιρού εις καιρόν έμπαινε στο στούντιο και ηχογραφούσε ως «βάσεις» ορισμένα από τα τραγούδια που είχε φτιάξει για να τα δοκιμάσει, έχοντας ως στόχο να τα ερμηνεύσουν η Μαρία Φαραντούρη και ο Δημήτρης Κατοίκος και μάλιστα είχαν γίνει και οι σχετικές συζητήσεις.

Δυστυχώς, τον Οκτώβριο του 1983 που κυκλοφόρησε ο δίσκος με τα μελοποιημένα ποιήματα του Χικμέτ, ο Μάνος Λοΐζος ήδη είχε περάσει στην αθανασία. Έτσι, δε μπόρεσε ποτέ να χαρεί την έκδοση μιας δουλειάς που είχε «καημό και μεράκι» να βγάλει, όπως αναφέρει σε σημείωμά του στο εσώφυλλο του δίσκου ο στενός φίλος, συνεργάτης και κουμπάρος του Λευτέρης Παπαδόπουλος.

Με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το χαμό του, η εταιρεία επέλεξε να τον τιμήσει εκδίδοντας αυτό το άλμπουμ με τις «δοκιμαστικές» ηχογραφήσεις του συνθέτη. Οι απόψεις ήταν μοιρασμένες, αφού η μια πλευρά έκανε λόγο για ντοκουμέντα που έπρεπε να δουν το φως της δημοσιότητας, ενώ η άλλη υποστήριζε ότι η τότε MINOS εκμεταλλεύτηκε εμπορικά το όνομα του Λοΐζου και κυκλοφόρησε ένα δίσκο που αν εκείνος ζούσε, αποκλείεται να δεχόταν κάτι τέτοιο. Είπαν ότι οι ηχογραφήσεις ήταν πολύ πρόχειρες και ήταν ασέβεια στη μνήμη του η κυκλοφορία τους…

Ακούγοντας το δίσκο ξανά και ξανά, πιστεύω ότι τελικώς μόνον ο Μάνος θα μπορούσε να ερμηνεύσει με τον καλύτερο τρόπο τα εν λόγω ποιήματα. Δε μπορώ να ξέρω ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα αν τα έλεγε η Φαραντούρη ή οποιοσδήποτε άλλος τραγουδιστής και πώς θα ήταν η ενορχήστρωση, όμως είναι πραγματική μαγεία η χαρακτηριστική φωνή του Λοΐζου με τη συνοδεία της κιθάρας του κι ενίοτε μιας φυσαρμόνικας ή ενός φλάουτου, τα οποία παίζει ο ίδιος. Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό κι ευτυχώς που αυτά τα «διαμάντια» σώθηκαν κι έτσι μπορούν σήμερα να τα χαίρονται όλοι οι φίλοι της καλής ελληνικής μουσικής.

Το…υπόλοιπο λαϊκό τραγούδι

Το 1983 ήταν η χρονιά της κορύφωσης του ενδιαφέροντος του κόσμου για το λαϊκό τραγούδι, οπότε οι εταιρείες δεν είχαν παρά να «εκμεταλλευθούν» αυτό το γεγονός, εκδίδοντας συνεχώς ανάλογου περιεχομένου δίσκους κι επιστρατεύοντας τις καλύτερες φωνές που η καθεμιά διέθετε…

Το μεγάλο «μπαμ» έρχεται από ένα πρωτοεμφανιζόμενο συγκρότημα, το οποίο κυκλοφορεί το πρώτο άλμπουμ του σε μια μικρή και νεοσύστατη εταιρεία, με πενιχρά μέσα. Είναι «Τα παιδιά απ’ την Πάτρα», τα οποία κάνουν θραύση κάθε βράδυ στο «Χάραμα» της ομώνυμης πόλης κι έτσι πέφτει στο τραπέζι η σκέψη για ένα δίσκο.

Με την κυκλοφορία του άλμπουμ με τίτλο «Αφιερωμένο εξαιρετικά» το φθινόπωρο του 1983, η εταιρεία στοχεύει στην πώληση μερικών χιλιάδων και σε καμία περίπτωση δε μπορεί να φανταστεί αυτό που θα συνέβαινε στην πραγματικότητα. Το άλμπουμ θα σαρώσει εμπορικά και θα πουλήσει περισσότερα από 350.000 αντίτυπα, εκτοξεύοντας «Τα παιδιά απ’ την Πάτρα» στην κορυφή. Κι όλα αυτά, σχεδόν με μηδενική διαφήμιση και χωρίς το «σπρώξιμο» από το τμήμα μάρκετινγκ κάποιας μεγάλης δισκογραφικής εταιρείας…

Θα βγάλει δε στην επιφάνεια και ορισμένα τραγούδια που δεν είχαν γίνει επιτυχίες στην πρώτη εκτέλεσή τους, με πρώτο όλων το «Δε θέλω τη συμπόνια κανενός» του Άκη Πάνου και του Στράτου Ατταλίδη που είχε πρωτοπεί ο Γιώργος Χατζηαντωνίου, αλλά ο περισσότερος κόσμος το έμαθε από τα «Παιδιά» και τη φωνή του Λάμπρου Καρελά.

Η Ελένη Βιτάλη συνεργάζεται με τον Τάκη Σούκα και το αποτέλεσμα είναι το άλμπουμ «Βάρα μου το ντέφι», όπου εκτός από το ομότιτλο γίνονται μεγάλες επιτυχίες τα «Ανοίχτε τα τρελάδικα» και «Ζήτω η ζωή». Ο Μανώλης Μητσιάς ηχογραφεί «Παλιά ρεμπέτικα», ένας δίσκος που ήταν καθαρά «διεκπεραιωτικός» ώστε ο ερμηνευτής να λύσει τη συνεργασία του με την Columbia ολοκληρώνοντας τις συμβατικές υποχρεώσεις του μαζί της. Επίσης, έχουμε το «ντεμπούτο άλμπουμ» του Γιώργου Σαρρή με τις «Νταλίκες» σε μουσική Χρήστου Νικολόπουλου…

Εξάλλου, ο Δημήτρης Μητροπάνος συνεργάζεται για ακόμη μια φορά με τον Σπύρο Παπαβασιλείου, αλλά για πρώτη σε ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά. Έτσι, προκύπτουν οι «Λαϊκές στιγμές» απ’ όπου ξεχωρίζει το γνωστό και διαχρονικό «Σ’ αγαπώ σαν αμαρτία».

Στην «αλυσίδα» των live κυκλοφοριών προστίθεται και «Μια βραδιά με την Οπισθοδρομική Κομπανία» στο «Άλσος», όπου γινόταν πραγματικά «λαϊκό προσκύνημα» με γλέντι, κέφι και χορό. Μέσα απ’ αυτό το δίσκο, αρχίζει σιγά-σιγά να ξεχωρίζει η Ελευθερία Αρβανιτάκη…

Από εκεί και πέρα, ο Στράτος Διονυσίου συνεχίζει τη «χρυσή» εμπορική πορεία του με το άλμπουμ «Της γυναίκας η καρδιά», που επίσης περιλαμβάνει τις επιτυχίες «Ο δικαστής» και «Γύρισε κοντά μου». Στο ίδιο κλίμα και η Αθηναϊκή Κομπανία με το δίσκο «Στην επόμενη στάση» σε μουσική και στίχους Δημήτρη Χατζηδιάκου. Εδώ υπάρχει ένα από τα κορυφαία λαϊκά τραγούδια των τελευταίων 30 ετών, το «Η ζωή μας τελειώνει»…

Η Γλυκερία εκτός της «ζωντανής» ηχογράφησης που παρουσιάσαμε παραπάνω, προς την άνοιξη του 1983 κυκλοφορεί το δίσκο «Από τη Σμύρνη στον Πειραιά», ο οποίος ουσιαστικά αποτελεί τη συνέχεια των «Σμυρναίικων» του 1981. Μπορεί οι πωλήσεις να μην ήταν ανάλογες των τελευταίων, όμως και πάλι ξεχώρισαν ορισμένα τραγούδια όπως το «Καραμπιμπερίμ» του Γιάννη Παπαϊωάννου…

Ο Γιώργος Νταλάρας ηχογραφεί την πρώτη ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά του σε μουσική Χρήστου Νικολόπουλου και το φθινόπωρο κυκλοφορεί “Ο τραγουδιστής” με μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία. Εκτός του ομότιτλου, ακούγονται πολύ και τα “Χίλιες φορές” και “Εγώ θα σου μιλώ”…

Η τηλεοπτική επιτυχία του «Μινόρε της αυγής» οδηγεί στην έκδοση ενός διπλού άλμπουμ με κάποια από τα τραγούδια που ακούστηκαν στη σειρά. Περισσότερα γι’ αυτό, μπορείτε να δείτε στη στήλη του MusicCorner.gr «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», όπου υπάρχει αναλυτική παρουσίαση…

Παράλληλα, η Πίτσα Παπαδοπούλου εντυπωσιάζει με «Τα παράπονα» του Τάκη Μουσαφίρη και τις επιτυχίες «Θα τα βροντήξω» και «Μη κοιτάς τι λέω», ενώ ο Ηλίας Κλωναρίδης «μεταγράφεται» στη MINOS και ηχογραφεί το δίσκο «Θα ‘ρθω μαζί σου» με κατά βάση λαϊκό ύφος, από τον οποίο ξεχωρίζουν τα «Μη μου λες για τα μάτια της», το ομότιτλο και πάνω απ’ όλα το «Θάλασσες», του αείμνηστου Αντώνη Βαρδή…

Τέλος, ο Λεωνίδας Βελής κυκλοφορεί το πρώτο προσωπικό άλμπουμ του και προκαλεί αίσθηση, καθώς η φωνή του μοιάζει εκπληκτικά μ’ εκείνη του Στέλιου Καζαντζίδη. Από τα τραγούδια που περιλαμβάνονται σ’ αυτό, γίνεται γνωστό το «Μ’ εσένα πλάι μου» του Σταύρου Κουγιουμτζή σε στίχους Μανώλη Ρασούλη…

Έντεχνο-ελαφρολαϊκό τραγούδι

Ο Διονύσης Σαββόπουλος μπορούμε να πούμε ότι ήταν η πιο έντονη παρουσία του «έντεχνου» τραγουδιού μέσα στο 1983. Με την κυκλοφορία του δίσκου «Τραπεζάκια έξω» κερδίζει τις εντυπώσεις, εναρμονισμένος όμως και στο λαϊκό κλίμα της εποχής. Έτσι, το «Ας κρατήσουν οι χοροί» γίνεται το σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης περιόδου, ακούγεται πολύ ευθύς εξαρχής και παραμένει ως σήμερα ως ένα από τα πιο ισχυρά «όπλα» του τραγουδοποιού κι ερμηνευτή. Η μελωδία του, έγινε ακόμη και σύνθημα στα γήπεδα…

Και πάμε στο ελαφρολαϊκό είδος, όπου η Μαρινέλλα συνεργάζεται ξανά με τον Γιώργο Χατζηνάσιο έπειτα από πέντε χρόνια και πάνω σε στίχους του Μιχάλη Μπουρμπούλη ετοιμάζουν το «χρυσό» σε πωλήσεις άλμπουμ «Για σένα τον άγνωστο». Μέσα από αυτό, γίνονται μεγάλες επιτυχίες τα «Είσαι ποτάμι» και «Καμιά φορά». Ο Τόλης Βοσκόπουλος «χρυσώνεται» επίσης για το «Είσαι δικιά μου», στο οποίο υπάρχει η πολύ γνωστή στιγμή «Πάναθεμά σε», ενώ την ίδια «τύχη» έχει και ο Γιάννης Πουλόπουλος με το δίσκο «Και τώρα πες μου», όπου συναντούμε το «Ένα χρόνο μετά»…

——————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here