Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr
Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2013
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
| Νίκος Φώσκολος Υπάρχει πάντα ένα τραγούδι (Πρώτο μέρος) … |
Ο καλλιτεχνικός -και όχι μόνο- κόσμος της Ελλάδας θρήνησε πριν από λίγες ημέρες την «αναχώρηση» του Νίκου Φώσκολου, του ανθρώπου που έβαλε φαρδιά-πλατιά την υπογραφή του τόσο στη μικρή, όσο και στη μεγάλη οθόνη. Μπορεί ν’ αμφισβητήθηκε έντονα τα είκοσι τελευταία χρόνια της ζωής και της πορείας του για τις τηλεοπτικές του απόπειρες, όμως ουδείς αμφισβήτησε τη μεγάλη ιστορία που έγραψε στο σινεμά, πετυχαίνοντας διακρίσεις και ρεκόρ που ακόμα και σήμερα ουδείς κατάφερε να ξεπεράσει…
Σε πολλές από τις ταινίες του, κρίθηκε σκόπιμο ν’ ακουστούν και κάποια τραγούδια που θ’ αποτελούσαν «γέφυρα» για την υπόθεση της καθεμιάς, χωρίς σε καμία περίπτωση να παίζουνε πρωτεύοντα ρόλο όπως λ.χ. στα μιούζικαλ. Στα περισσότερα από αυτά έγραψε ο ίδιος τους στίχους, ενώ τη μουσική σπουδαίοι συνθέτες όπως ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Γιώργος Κατσαρός και άλλοι…
Ως ένα φόρο τιμής στη μνήμη του λοιπόν, σκεφτήκαμε να τα παρουσιάσουμε αναλυτικά. Πολλά είναι πασίγνωστα και γίνανε τεράστιες επιτυχίες, αλλά υπάρχουνε και κάποια που είναι σχεδόν άγνωστα μα το ίδιο όμορφα και ίσης αξίας.
Επειδή όμως είναι τόσα πολλά που δε θα χωρούσαν σ’ ένα «αφιερωμένο εξαιρετικά», αποφασίσαμε να χωρίσουμε τούτη την αναφορά μας σε δύο μέρη. Στο σημερινό πρώτο, θα παρουσιαστούν τα τραγούδια που ακούστηκαν στις ταινίες όπου ο Νίκος Φώσκολος έγραψε το σενάριο αλλά σκηνοθέτησε κιόλας -δηλαδή τα «καθαρά δικά του» φιλμ-, ενώ στης επόμενης εβδομάδας θα δούμε εκείνα που πρωταγωνίστησαν σε έργα που ο αξέχαστος δημιουργός συμμετείχε μόνον ως σεναριογράφος…
«Σ’ αγαπώ», η πρώτη μεγάλη επιτυχία
«Η λεωφόρος του μίσους» είναι η τρίτη κατά σειρά ταινία την οποία ο Φώσκολος γράφει και σκηνοθετεί παράλληλα. Πρόκειται για άλλη μια αστυνομική-δικαστική περιπέτεια που γυρίστηκε το 1968 με πρωταγωνιστές τον Κώστα Καζάκο, τη Μαίρη Χρονοπούλου, τον Νίκο Γαλανό, τον Μάνο Κατράκη και άλλους σπουδαίους ηθοποιούς.
Σε κάποια στιγμή της ταινίας, εμφανίζεται η Νόνικα Γαληνέα ως τραγουδίστρια μέσω της τηλεόρασης που έχει η Χρονοπούλου -σπάνιο είδος εκείνα τα χρόνια, αλλά φαίνεται ότι ο δημιουργός έβλεπε πολύ μπροστά…- να «ερμηνεύει» δύο τραγούδια του Νίκου Μαμαγκάκη σε στίχους Νίκου Φώσκολου.
Στην πραγματικότητα, η φωνή που ακούγεται είναι εκείνη της Τζένης Βάνου, η οποία ερμηνεύει το πασίγνωστο και διαχρονικό «Σ’ αγαπώ-σ’ αγαπώ», καθώς και το «Παιδί μου». Αμφότερα κυκλοφόρησαν την ίδια χρονιά σε δίσκο 45 στροφών (ΒΕ 2412) από την εταιρεία «Βεντέτα» της αξέχαστης Πόλυς Πάνου, με την οποία συνεργαζόταν τότε η Βάνου…
Μάρθα…Σταυρουλάκη, ή Δέσποινα…Καραγιάννη;
Το 1969, ο Νίκος Φώσκολος γυρίζει ίσως την ωραιότερη ταινία της καριέρας του -και πιο αγαπημένη του όπως ο ίδιος έλεγε- με τίτλο «Πεθαίνω κάθε ξημέρωμα». Το ρόλο της πρωταγωνίστριας δίνει στη Μάρθα Καραγιάννη, η οποία ως τότε δεν είχε δοκιμάσει τις δυνάμεις της σε κινηματογραφικό δράμα, ούσα «αποκλειστική» συνεργάτιδα του Γιάννη Δαλιανίδη στα μιούζικαλ-κωμωδίες που εκείνος γύριζε.
Επιπλέον, ο δημιουργός «φτιάχνει» ένα χαρακτήρα «κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα της Μάρθας Βούρτση, που προέρχεται από τα «σπαραξικάρδια μελό» του πρώτου μισού της δεκαετίας του ’60 έχοντας δημιουργήσει μιαν εικόνα με σχεδόν μονίμως δακρυσμένα μάτια…
Πρωταγωνιστούν ακόμη οι Κώστας Καζάκος, Άγγελος Αντωνόπουλος, Νίκος Γαλανός, Νόρα Βαλσάμη, Σπύρος Καλογήρου και άλλοι εκλεκτοί…
Η μουσική είναι του Μίμη Πλέσσα και το τραγούδι που «ξεπετάγεται» από την ταινία είναι «Το καινούργιο μου φεγγάρι» σε στίχους Άκου Δασκαλόπουλου, το οποίο έγινε πασίγνωστο κι αγαπήθηκε με τη φωνή της Ρένας Κουμιώτη.
Ωστόσο, σ’ αυτό το φιλμ το ακούμε από τη Δέσποινα Σταυρουλάκη -μια τραγουδίστρια χωρίς ιδιαίτερη πορεία στο χώρο- η οποία «ντουμπλάρει» την Καραγιάννη στη σκηνή όπου εκείνη εμφανίζεται να το «τραγουδά».
Το ίδιο συμβαίνει και στο «Έλα να σβήσεις τη φωτιά» -επίσης ένα πολύ όμορφο τραγούδι-, ενώ στο φιλμ ακούγεται και ο Μιχάλης Βιολάρης να τραγουδά «Κρίμα το παλικάρι» μαζί με τον Γιώργο Χατζηαντωνίου.
Στο τέλος της ταινίας, υπάρχει και το «Μην αργήσεις» σε στίχους Φώσκολου με την υπέροχη φωνή της Πόπης Αστεριάδη.
«Ορατότης μηδέν» και Στράτος…
Και φτάνουμε στο 1970, σε μια δεκαετία που ο κινηματογράφος αρχίζει πλέον να πνέει τα λοίσθια και να παραχωρεί τη θέση του στην τηλεόραση που εισβάλλει δυναμικά στα σπίτια των Ελλήνων.
Ωστόσο, ο Φώσκολος επιμένει να παραμένει αποκλειστικά «κινηματογραφικός» -όχι για πολύ ακόμα πάντως…- και με πρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο γράφει και σκηνοθετεί τη θρυλική πια ταινία «Ορατότης μηδέν» με τη συμμετοχή της Μαίρης Χρονοπούλου, του Μάνου Κατράκη, του Σπύρου Καλογήρου κ.α.
Πέραν όλων των άλλων, το φιλμ έχει μείνει στην ιστορία για δύο λόγους. Αφενός για τη «μυθική» ατάκα του Κούρκουλου (ως «Άγγελος Κρεούζης») «Όχι άλλο κάρβουνο», αφετέρου για ένα μεγάλο τραγούδι του Μίμη Πλέσσα σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου κι ερμηνείας Στράτου Διονυσίου: «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου», το οποίο δε νομίζω ότι υπάρχει Έλληνας που να μη το γνωρίζει. Ακούγεται στην περίφημη σκηνή όπου ο πρωταγωνιστής καίει τα ρούχα του, πικραμένος κι απογοητευμένος από τη ζωή του…
Το απόλυτο ζενίθ: «Υπολοχαγός Νατάσα»…
Την ίδια χρονιά (1970), ο Φιλοποίμην Φίνος προτείνει στον Νίκο Φώσκολο να συνεργαστεί με την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Εκείνος δε φαίνεται να συμφωνεί, με το επιχείρημα ότι η «εθνική σταρ» είχε γίνει το απόλυτο είδωλο με άλλου είδους ταινίες, πιο «εύπεπτες» και «απλοϊκές»…
Με τα πολλά, πείθεται τελικώς να τη συναντήσει έχοντας έτοιμη στο νου του την ιστορία της «Υπολοχαγού Ναυσικάς» η οποία ενθουσιάζει την Αλίκη μόλις την ακούει, αλλά κατόπιν επιθυμίας της η ηρωίδα «μετονομάζεται» σε «Νατάσα»…
Συμπρωταγωνιστές της είναι φυσικά ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ο Σπύρος Καλογήρου, ο Κώστας Καρράς κ.α. Η ταινία βγαίνει στις αίθουσες γύρω στο φθινόπωρο και κόβει σε πρώτη προβολή περισσότερα από 750.000 εισιτήρια μόνο στην Αθήνα, ένα ανεπανάληπτο ρεκόρ…
Επειδή όμως φιλμ της Βουγιουκλάκη χωρίς τραγούδι δεν γίνεται, ο Κώστας Καπνίσης της γράφει το υπέροχο «Υπάρχει πάντα ένα τραγούδι» σε στίχους του ίδιου του Φώσκολου. Μπορεί να μην έγινε μεγάλη επιτυχία όπως πολλά άλλα που ερμήνευσε η Αλίκη, όμως έχω τη γνώμη ότι είναι ένα από τα ωραιότερα του ρεπερτορίου της…
Όταν τραγούδησε η Λάσκαρη…
Το 1972, με τον «Άγνωστο πόλεμο» να καθηλώνει όλη την Ελλάδα στους -ακόμα λιγοστούς- τηλεοπτικούς δέκτες, ο Νίκος Φώσκολος επιστρέφει στο σινεμά με τους «Αιχμαλώτους του μίσους» και για πρώτη φορά συνεργάζεται στο πανί με τη λαμπερή και πανέμορφη Ζωή Λάσκαρη. Δίπλα της οι Κώστας Καρράς, Ελένη Ανουσάκη, Νίκος Δαδινόπουλος κ.α.
Η ταινία περιλαμβάνει δυο τραγούδια σε μουσική του Γιώργου Χατζηνάσιου και στίχους του συγγραφέα και σκηνοθέτη, το ένα εκ των οποίων εμφανίζεται να τραγουδά η ίδια η Λάσκαρη κι έχει τίτλο «Όσο είσαι νέος κι αγαπάς»…
Το άλλο -«Αγάπη μην προδώσεις»- ακούγεται από τη Λίτσα Σακελλαρίου, μια υπέροχη φωνή και σεμνή παρουσία στο χώρο του τραγουδιού που ωστόσο δεν είχε την πορεία που της άξιζε. Μάλιστα, η ερμηνεύτρια συμμετέχει για ένα λεπτό στο φιλμ παίζοντας τον…εαυτό της και συνομιλώντας με την πρωταγωνίστρια…
«Έξοδος κινδύνο» μ’ ένα… «παλιοτρένο»
Ο Νίκος Φώσκολος από το 1972 και μετά αφοσιώθηκε σχεδόν πλήρως στην τηλεόραση, υπογράφοντας τεράστιες κι αξέχαστες επιτυχίες. Σχεδόν δυο χρόνια μετά τον «Άγνωστο πόλεμο», ξεκίνησε το «Εν τούτω νίκα» και το 1977 το «Πορφύρα κι αίμα-Ρωμανός Διογένης», με πρωταγωνιστή τον αξέχαστο Νίκο Βασταρδή. Δύο έργα με βυζαντινό χρώμα, περίοδος που πάντα άρεζε στον δημιουργό…
Όμως, ποτέ δεν έπαψε να σκέφτεται τον κινηματογράφο κι έτσι το 1980 -οκτώ χρόνια μετά την τελευταία ταινία του- γράφει και σκηνοθετεί την «Έξοδο κινδύνου», μια αστυνομική περιπέτεια που φέρει φαρδιά-πλατιά τη «σφραγίδα» του. Δράση, αγωνία, άκρως ενδιαφέρουσα πλοκή κι απρόβλεπτες εξελίξεις…
Πρωταγωνιστούν ο Γιώργος Φούντας και η Όλγα Καρλάτου, μια πανέμορφη γυναίκα που είχε ίσως τα πιο όμορφα μάτια στο ελληνικό σινεμά μετά την Τζένη Καρέζη. Ως guest star εμφανίζεται ο Νίκος Κούρκουλος…
Στο φιλμ ακούγονται τρία τραγούδια σε μουσική του Γιώργου Κατσαρού και στίχους του ίδιου του Φώσκολου. Το ένα ερμηνεύει η Καρλάτου στους τίτλους της ταινίας («Πιάσε μου τα χέρια») και δίνει δείγματα μιας έξοχης λυρικής φωνής…
Το άλλο ακούγεται από τη Δούκισσα ως…υπόκρουση μιας σκηνής και περνώντας τα χρόνια, φαίνεται ότι αρέσει όλο και σε περισσότερο κόσμο. Πρόκειται για «Της ζωής το παλιοτρένο» που διαπιστώνω ότι εδώ και αρκετό καιρό κάνει θραύση στο διαδίκτυο…
Πέραν της πανέμορφης Καρλάτου, την ταινία ομορφαίνει και η παρουσία της υπέροχης Έρρικας Μπρόγερ που εμφανίζεται ως χορεύτρια και τραγουδίστρια ενός κακόφημου «υπογείου» να ερμηνεύει το «Γιατί θυμώνεις», γοητεύοντας άπαντες…
Τα τραγούδια και η μουσική της σειράς είχαν κυκλοφορήσει και σε δίσκο, που σήμερα πλέον είναι εξαιρετικά σπάνιος…
Φινάλε με Βιτάλη…
Η ελληνική ιστορία πάντοτε συγκινούσε τον Νίκο Φώσκολο και τον οδήγησε στο να γράψει ορισμένες από τις ωραιότερες δημιουργίες του. Έτσι λοιπόν, το 1981 και 40 χρόνια μετά τον πόλεμο εναντίον των Ιταλών αποφασίζει να γυρίσει μια ταινία για τη ζωή της ηρωίδας μαθήτριας Ηρώς Κωνσταντοπούλου, που πάλεψε γενναία για τη λευτεριά και θυσιάστηκε για την πατρίδα…
Τίτλος της «17 σφαίρες για έναν άγγελο» με πρωταγωνίστρια τη Μαίρη Βιδάλη και μαζί της τους Γιώργο Φούντα, Γκέλυ Μαυροπούλου, Νίκο Απέργη κ.α.
Τη μουσική υπογράφει ο Ηλίας Ανδριόπουλος και η Ελένη Βιτάλη ακούγεται να τραγουδά το «Μάνα γλυκιά μην πικραθείς», ένα σπαρακτικό και συγκλονιστικό τραγούδι με μια μοναδική ερμηνεία…
Κάπου εδώ, τελειώνει το «οδοιπορικό» στις μουσικές στιγμές των ταινιών του Νίκου Φώσκολου. Την επόμενη εβδομάδα, έχουν σειρά οι αντίστοιχες των φιλμ όπου συμμετέχει μόνον ως σεναριογράφος. Μέχρι τότε, καλή ακρόαση!
—————–
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…