Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
Εκείνος, ήταν παρών στο στούντιο όταν εκείνη έκανε το δοκιμαστικό της, ερμηνεύοντας ένα δικό του τραγούδι. Αργότερα, της χάρισε τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες της καριέρας της, κάποιες από τις οποίες εξακολουθούν να τη συνοδεύουν ως σήμερα. Αυτός, είναι ο Απόστολος Καλδάρας κι αυτή, η Χάρις Αλεξίου…
Μπορεί η συνεργασία τους στη δισκογραφία να μέτρησε μόλις τέσσερα χρόνια και συνολικά 16 τραγούδια (εκ των οποίων τα δύο σε δεύτερη εκτέλεση), όμως τα περισσότερα είναι τόσο γνωστά κι αγαπημένα, που δικαιωματικά μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε ιστορικά. Έτσι λοιπόν, πιστεύουμε ότι αξίζει τον κόπο να τα παρουσιάσουμε σ’ ένα αφιέρωμα που θα μας (και σας) ταξιδέψει στις πιο όμορφες εποχές της ελληνικής μουσικής…
To δοκιμαστικό και «Το παρασύνθημα»
Την ημέρα του 1970 που η εικοσάχρονη Χαρίκλεια Ρουπάκα είχε ραντεβού για ένα δοκιμαστικό στα στούντιο της Columbia για λογαριασμό της MINOS, o Απόστολος Καλδάρας βρισκόταν εκεί για τις ηχογραφήσεις του δίσκου «Ο Γιώργος Νταλάρας τραγουδά Α. Κ.». Σε κάποιο διάλειμμα λοιπόν, ο Μάκης Μάτσας του τη σύστησε και της ζήτησε να τραγουδήσει το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι», μπροστά στο δημιουργό του κιόλας. Εκείνη γεμάτη τρακ, πήρε θέση μπροστά στο μικρόφωνο κι εντυπωσίασε τους πάντες με την ερμηνεία της!
Σχεδόν αμέσως υπέγραψε συμβόλαιο με την εταιρεία και δεν άργησε η μέρα που ο Τρικαλινός συνθέτης θα της έδινε το πρώτο τραγούδι της συνεργασίας τους. Ήταν «Το παρασύνθημα», το οποίο ήταν η μια πλευρά ενός δίσκου 45 στροφών, που από την άλλη είχε τους «Δυο ζητιάνους» με το Γιάννη Πάριο. Μπορεί το κομμάτι να μην ακούστηκε ιδιαίτερα και να παραμένει ανέκδοτο ως σήμερα σε άλλο φορέα ήχου, αλλά ήταν η αρχή μιας σειράς σπουδαίων στιγμών για το ελληνικό τραγούδι.
Η «Μικρά Ασία» και ο «Βυζαντινός εσπερινός»
Το 1972 και με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τη μικρασιατική καταστροφή, ο Απόστολος Καλδάρας με τη στιχουργική συνδρομή του Πυθαγόρα, ετοιμάζει ένα έργο που έμελλε να γραφτεί με χρυσά γράμματα στην ιστορία του νεοελληνικού πολιτισμού. Ο λόγος για την πασίγνωστη και θρυλική πια «Μικρά Ασία», η οποία αρχικώς προοριζόταν για τη φωνή του Στέλιου Καζαντζίδη. Όμως, λόγω κάποιων διαφωνιών η συνεργασία δεν προχώρησε και τότε ο Μάκης Μάτσας, πρότεινε στο δημιουργό τον ήδη καθιερωμένο Γιώργο Νταλάρα και τη νεαρή Χάρις Αλεξίου –όπως ήδη είχε «μετονομαστεί».
Εκείνος ενθουσιάστηκε, συμφώνησε και το φθινόπωρο εκείνης της χρονιάς κυκλοφόρησε αυτός ο ιστορικός δίσκος, ο οποίος έδωσε τη δυνατότητα στην ερμηνεύτρια να ηχογραφήσει τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες της καριέρας της: «Δυο παλικάρια απ’ τ’ Αϊβαλί», «Πήρε φωτιά το Κορδελιό» και «Ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς». Αμέσως έκανε μεγάλη εντύπωση και ουσιαστικά καθιερώθηκε μέσα σε μια νύχτα.
Αφού λοιπόν αποδείχτηκε ότι «ομάδα που κερδίζει δεν αλλάζει», το καλοκαίρι του 1973 ο Καλδάρας ξεκίνησε τις προετοιμασίες μιας καινούργιας δουλειάς, αυτή τη φορά σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Ήταν ο «Βυζαντινός εσπερινός», που κυκλοφόρησε το Σεπτέμβριο εκείνου του χρόνου και κατά τη γνώμη μου είναι κλάσεις ανώτερος μουσικά από τη «Μικρά Ασία», παρά το ότι δεν είχε την ίδια εμπορική επιτυχία. Τολμώ δε να πω ότι πρόκειται για το κορυφαίο έργο του συνθέτη…
Ερμηνευτές ήταν και πάλι το «δίδυμο» Νταλάρα-Αλεξίου, η οποία τώρα είχε μεγαλύτερη συμμετοχή στο δίσκο σε σχέση με τον προηγούμενο, με τέσσερα τραγούδια: «Βάρα νταγερέ», «Καμπάνα του εσπερινού», «Στη ξενιτιά» και «Τα χεράκια μου δεμένα». Τα πρώτα δύο ακούστηκαν περισσότερο, όμως και τα υπόλοιπα δεν υπολείπονται σε αξία.
«Ροβινσώνες» και «Ρεμπέτες»
Λίγους μήνες μετά τον «Εσπερινό», στις αρχές του 1974, ο αξέχαστος δημιουργός «έβαλε μπροστά» τη νέα εργασία του, πάνω σε στίχους του παιδικού φίλου του Γιώργου Σαμολαδά. Ήταν οι «Ροβινσώνες», με θέμα τη ζωή και τις δυσκολίες των Ελλήνων που ζουν κι εργάζονται στο εξωτερικό (πόσο επίκαιρο…), που κυκλοφόρησαν το Πάσχα εκείνης της χρονιάς…
Η Χάρις Αλεξίου επελέγη για τις ερμηνείες των τραγουδιών μαζί με το Γιάννη Πάριο και τη σχεδόν πρωτοεμφανιζόμενη Βασιλική Λαβίνα, ερμηνεύοντας τέσσερα από αυτά. Το υπέροχο «Σταμάτα αυγή να χτενιστώ» (στίχοι Νάσου Νάκα) και τα «Ως πότε», «Η φάμπρικα» και «Προσμονή». Ωστόσο, ο δίσκος δεν ακούστηκε ιδιαίτερα, παρά το γεγονός ότι είναι εξαιρετικός από κάθε άποψη…
Η μεταπολίτευση του καλοκαιριού του ’74, όπως ήτανε φυσικό έφερε τα πάνω-κάτω και στο τραγούδι. Ο Μίκης Θεοδωράκης βρέθηκε και πάλι στο προσκήνιο, καθώς τα παλιά και νέα έργα του ακούγονταν ελεύθερα και πάλι μετά από επτάμισι χρόνια, ενώ γενικότερα το πολιτικό είδος κυριαρχούσε σε ΜΜΕ και συναυλίες…
Μέσα σε όλη αυτή την ατμόσφαιρα, ο Απόστολος Καλδάρας επέμενε λαϊκά κι έτσι, λίγο πριν τα Χριστούγεννα κυκλοφόρησε το άλμπουμ «Για ρεμπέτες και για φίλους», με παλαιότερα και καινούργια τραγούδια του. Η Αλεξίου ήτανε και πάλι παρούσα, μαζί με δύο νέους κι αξιολογότατους ερμηνευτές, τον Κώστα Σμοκοβίτη και το Δημήτρη Κοντολάζο…
Η ερμηνεύτρια ηχογράφησε τις τελευταίες τέσσερις δημιουργίες που έγραψε ο συνθέτης για τη φωνή της. Δύο παλιές επιτυχίες του («Σ’ ένα βράχο» και «Μια στεναχώρια») και δυο κομμάτια σε πρώτη εκτέλεση («Δυο ποτήρια» και «Κάπου κλαίει ένα μπουζούκι», σε στίχους Κώστα Βίρβου και Πυθαγόρα αντιστοίχως), που πάντως δεν ακούστηκαν ιδιαίτερα. Τα πρώτα δύο, περιλήφθηκαν στον πρώτο προσωπικό δίσκο της «12 λαϊκά τραγούδια», που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 1975…
Αυτή ήταν και η τελευταία δισκογραφική επαφή δημιουργού κι ερμηνεύτριας. Μετά από αυτή τη δουλειά, ο Καλδάρας αποχώρησε από τη MINOS κι έτσι, οι δρόμοι τους στο βινύλιο δε συναντήθηκαν έκτοτε…
Δύο υστερόγραφα…
Ωστόσο, αρκετά χρόνια μετά, έμελλε να υπάρξουν δύο «υστερόγραφα» στη συνεργασία τους και μάλιστα, το ένα με την υπογραφή του Μάνου Χατζιδάκι. Κατόπιν πρόσκλησής του, η Χάρις Αλεξίου θα εμφανιστεί στο «Σείριο» το χειμώνα του 1987, παρουσιάζοντας ένα εντελώς διαφορετικό ρεπερτόριο τόσο ως προς την επιλογή, όσο και ως προς την ενορχήστρωση.
Μέσα από αυτή την ιστορία, θα προκύψει ένας δίσκος με τη μουσική επιμέλεια του μέγιστου δημιουργού και τίτλο «Η Χάρις Αλεξίου σε απρόβλεπτα τραγούδια». Το τελευταίο τραγούδι του άλμπουμ, είναι το πασίγνωστο «Ό,τι αγαπώ εγώ πεθαίνει» του Απόστολου Καλδάρα, που είχε ηχογραφήσει ο Στέλιος Καζαντζίδης με τη Μαρινέλλα το 1962.
Όμως εδώ, το ακούμε σε μια εντελώς διαφορετική εκτέλεση σε μορφή μπαλάντας, με μοναδικό όργανο το πιάνο του Τάσου Καρακατσάνη και τη λιτή ερμηνεία της Χαρούλας. Με τούτο τον τρόπο, το τραγούδι ήλθε ξανά στην επικαιρότητα και το έμαθε και η νέα γενιά. Ίσως, ήταν κι ένα «ευχαριστώ» της Αλεξίου στον Τρικαλινό δημιουργό, για τα όσα έκανε για κείνη στο ξεκίνημα της καριέρας της…
Το φθινόπωρο του 2000, μπαίνει το τελευταίο υστερόγραφο. Η ερμηνεύτρια παρουσιάζει το άλμπουμ “Ψίθυροι”, όπου ηχογραφεί κάποια γνωστά τραγούδια διαφόρων ειδών και συνθετών με λιτό τρόπο τόσο ερμηνευτικά, όσο κι ενορχηστρωτικά. Ένα από αυτά, έχει την υπογραφή του Απόστολου Καλδάρα και είναι το πασίγνωστο “Ένα αστέρι πέφτει-πέφτει”, που είχε πρωτοπεί η Βίκυ Μοσχολιού…
————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…