Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
«Αν το πεις έστω και ικανοποιητικά, το τραγούδι θα είναι δικό σου». Αυτή ήταν η κουβέντα του νεαρού, αλλά ήδη πολύ γνωστού κι αγαπητού στο κοινό συνθέτη Σταύρου Ξαρχάκου, σε μια νεαρή τραγουδίστρια που καλά-καλά δεν είχε αποφασίσει αν θα ήθελε να συνεχίσει αυτή τη δουλειά.
Ήταν 1964 και η Βίκυ Μοσχολιού είχε απογοητευτεί από τη σύντομη «βόλτα» της στον καλλιτεχνικό χώρο. Μάλιστα, επέστρεψε στην προηγούμενη δουλειά της (κορδελιάστρα σε εργοστάσιο), ώσπου κάποια μέρα τη συνάντησε τυχαίως ο Τάκης Λαμπρόπουλος (ο «ισχυρός άνδρας» της εξίσου ισχυρής Columbia) και την έπεισε να ξαναγυρίσει στο τραγούδι…
Κάπου εκεί, ο Σταύρος Ξαρχάκος έψαχνε μια φωνή για να ερμηνεύσει το «Χάθηκε το φεγγάρι» στην ταινία «Λόλα», που ο Ντίνος Δημόπουλος γύριζε εκείνη την εποχή. Άκουσε πολλές, χωρίς όμως να βρει κάποια ξεχωριστή.
Ο Λαμπρόπουλος θα του μιλήσει για τη νεαρή Μοσχολιού, θα την καλέσουν στο στούντιο για πρόβα και… «Φαίνεται ότι το τραγούδι το είπα καλά και μου το δώσανε», θα πει χρόνια μετά η αξέχαστη ερμηνεύτρια…
Η εικόνα της να τραγουδά στο παράθυρο, τη στιγμή που ο Νίκος Κούρκουλος πηγαίνει να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του με το Διονύση Παπαγιαννόπουλο, σημάδεψε ανεξίτηλα τόσο τον ελληνικό κινηματογράφο, όσο και την καριέρα της.
Το «Χάθηκε το φεγγάρι» (ηχογραφημένο με δύο διαφορετικά κουπλέ -“αισιόδοξο” κι “απαισιόδοξο”), ήταν η αρχή μιας λαμπρής πορείας 40 ετών, αλλά και της συνεργασίας της με το συνθέτη ο οποίος, δίχως την παραμικρή αμφιβολία, της χάρισε ορισμένες από τις μεγαλύτερες προσωπικές επιτυχίες της…
Αυτές λοιπόν είναι το αντικείμενο της σημερινής «ανασκαφής» μας. Στιγμές μοναδικές κι ανεπανάληπτες, όπως ακριβώς και η εποχή που γράφτηκαν κι ακούστηκαν…
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος
Η τεράστια επιτυχία της ταινίας, αλλά και του τραγουδιού που ακουγόταν σ’ αυτήν, έφεραν τη Βίκυ Μοσχολιού στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Ήταν πλέον η γυναικεία φωνή που έψαχνε ο Λαμπρόπουλος, ώστε να στηρίξει επάνω της τη δημιουργία και καθιέρωση του «έντεχνου λαϊκού» είδους, που τόσο πολύ πριμοδοτούσε…
Βεβαίως, ο Σταύρος Ξαρχάκος δε θα μπορούσε να μείνει εκτός «παιχνιδιού», όντας το αγαπημένο παιδί του επικεφαλής μιας πανίσχυρης εταιρείας. Έτσι λοιπόν, πάλι το 1964 θα δώσει άλλο δύο σπουδαία τραγούδια στη Μοσχολιού, πάνω σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, με τον οποίο ξεκίνησαν μαζί τη σημαντικότατη πορεία τους στο χώρο.
Το ένα, είναι το «Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι», το οποίο ο στιχουργός έγραψε πάνω στον ενθουσιασμό του από τη μεγάλη εκλογική νίκη της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, το Φεβρουάριο του 1964. Σε κάθε στίχο του, είναι ολοφάνερη η αισιοδοξία ότι ξημερώνουν καλύτερες ημέρες για την Ελλάδα (φευ…). Η μουσική, ακουγόταν ως ορχηστρικό θέμα στην ταινία «Τετράγωνο»…
Το δεύτερο, είναι το «Παλικαράκι που ‘λιωσα», το οποίο ηχογραφήθηκε με δύο διαφορετικές εκδοχές (η μία με το Μιχάλη Ιωαννίδη στη δεύτερη φωνή και η άλλη χωρίς σεκόντο…) και είναι πολύ γνωστό ακόμα και σήμερα.
Την ίδια χρονιά, ο Ξαρχάκος θα γράψει το μοναδικό τραγούδι του σε στίχους Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. Είναι το πασίγνωστο «Τι έχει και κλαίει το παιδί», το οποίο ηχογραφήθηκε με διαφορετικά κουπλέ αρχικώς από το Γρηγόρη Μπιθικώτση κι εν συνεχεία από τη Βίκυ Μοσχολιού…
Παράλληλα, οι δυο τους θα είναι οι βασικοί ερμηνευτές στις πρώτες μεγάλες συναυλίες του δημιουργού, στο πάλαι ποτέ θέατρο «Κεντρικόν»…
«Τα τρένα» και το «Ένα μεσημέρι»
Το 1965, ο συνθέτης θα γράψει τη μουσική για το ανέβασμα του θεατρικού έργου των Βαγγέλη Γκούφα-Βασίλη Ανδρεόπουλου «Μη πατάτε τη χλόη». Εκεί, ακούγεται η μελωδία η οποία σε στίχους των ίδιων, θα γίνει τραγούδι με τίτλο «Τα τρένα που φύγαν». Είναι η περίοδος της μετανάστευσης και της ξενιτιάς και θ’ αγγίξει βαθιά ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού, που το αγάπησε και το μετέφερε και στις νεότερες γενιές…
Η ερμηνεία της Μοσχολιού είναι πραγματικά μοναδική. Κι εδώ έχουμε την περίπτωση δύο ξεχωριστών ηχογραφήσεων, η μία εκ των οποίων κυκλοφόρησε μόνο στις 45 στροφές. Δηλαδή, ακόμα και σήμερα, παραμένει ανέκδοτη σε άλλο φορέα ήχου…
Την επόμενη χρονιά, ο (περιζήτητος και πασίγνωστος πια) Σταύρος Ξαρχάκος, αναλαμβάνει τη μουσική επένδυση και τα τραγούδια της ταινίας του Γιώργου Σκαλενάκη «Διπλοπενιές». Τα ερμηνεύουν οι πρωταγωνιστές της, Αλίκη Βουγιουκλάκη και Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ενώ εμφανίζεται για πρώτη φορά ο Σταμάτης Κόκοτας…
Ωστόσο, ένα μέρος τους θα περάσει στη δισκογραφία με το Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον Κόκοτα και τη Βίκυ Μοσχολιού, στο άλμπουμ «Ένα μεσημέρι» που περιλαμβάνει έξι τραγούδια κι άλλα τόσα ορχηστρικά θέματα. Έχουν στίχους Νίκου Γκάτσου και η ερμηνεύτρια προσθέτει άλλα δύο «στολίδια» στο ενεργητικό της, με το «Λευτέρη» και τη «Νύχτα» («Έσβησε τ’ άστρο»).
Παράλληλα, θα ηχογραφήσει και το «Με τι καρδιά τον κόσμο ν’ αρνηθώ» (στο δίσκο το ερμηνεύει ο Κόκοτας), το οποίο όμως θα παραμείνει στα συρτάρια της εταιρείας μέχρι το 1983, όταν και θα κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στο διπλό άλμπουμ «Σταύρος Ξαρχάκος -30 χρυσές επιτυχίες Νο 2»…
Τα τέλη του ‘60
Καθώς η δεκαετία του ’60 φθάνει στο τέλος της, η συνεργασία του Σταύρου Ξαρχάκου με τη Βίκυ Μοσχολιού εξακολουθεί να «γεννά» σπουδαίες στιγμές. Το 1968 κυκλοφορεί ο δίσκος «Χρώματα», με ερμηνευτές την ίδια και τους «συνήθεις υπόπτους» Μπιθικώτση και Κόκοτα. Εκείνη, ακούγεται στα «Παλικάρι διψασμένο» και «Έσβησε το τραγούδι» (όλα σε στίχους Ντίνου Δημόπουλου), το οποίο πάντως έγινε πιο γνωστό από τη σχεδόν παράλληλη ηχογράφησή του με τη φωνή του Κόκοτα…
Προς το τέλος του έτους, σε μουσική επιμέλεια Ξαρχάκου θα ερμηνεύσει κάποια τραγούδια του Μάρκου Βαμβακάρη στο δίσκο «Μάρκος ο δάσκαλός μας», στον οποίο συμμετέχουν και οι Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Σταμάτης Κόκοτας, Γιώργος Ζαμπέτας και Γιώτα Λύδια…
Την επόμενη χρονιά, πάλι με την ίδια «τριπλέτα» (Μπιθικώτσης, Κόκοτας, Μοσχολιού), έρχεται το άλμπουμ «Κόσμε αγάπη μου» σε στίχους Ιάκωβου Καμπανέλλη, με τραγούδια που ακούγονταν από το Νίκο Κούρκουλο και τη Μαρινέλλα στο φιλμ του Γιάννη Δαλιανίδη «Γυμνοί στο δρόμο» (ουσιαστικά, η κινηματογραφική μεταφορά της «Γειτονιάς των αγγέλων»).
Η Βίκυ Μοσχολιού ερμηνεύει τρία υπέροχα τραγούδια: «Μη πιεις νερό», Αστέρι στο παράθυρο» και «Μη γυρίσεις πίσω»…
Κάπου εδώ, θα ολοκληρωθεί ο πρώτος κύκλος της συνεργασίας της με το Σταύρο Ξαρχάκο. Εκείνη, θα μεταπηδήσει σε άλλη εταιρεία και θα συνεχίσει να κάνει μεγάλες επιτυχίες, εκείνος θ’ αρχίσει σιγά-σιγά ν’ αραιώνει την παρουσία του στο βινύλιο…
«Νυν και αεί» και «Αφιέρωμα»
Ωστόσο, οι δυο τους είχαν ακόμα ένα κεφάλαιο να γράψουν στο βιβλίο της κοινής πορείας τους. Είναι φθινόπωρο του 1974, η δικτατορία πλέον αποτελεί παρελθόν και τα δισκοπωλεία κατακλύζονται από τις επανεκδόσεις, αλλά και τα καινούργια έργα του Μίκη Θεοδωράκη. Επιπλέον, το πολιτικό τραγούδι κυριαρχεί στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα και στις συναυλίες, οι χώροι των οποίων γεμίζουν από τον κόσμο, που διψά για λίγη ελευθερία…
Μέσα σε όλα αυτά, το Σεπτέμβριο του ’74 κυκλοφορεί η νέα δουλειά του Σταύρου Ξαρχάκου, σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, με μουσικές φόρμες που θυμίζουν κλασικό έργο. Τίτλος της, «Νυν και αεί» κι ερμηνευτές η Βίκυ Μοσχολιού και ο Νίκος Δημητράτος.
Εκείνη, πραγματική ιέρεια, συγκλονίζει με τις ερμηνείες της στο ομότιτλο και στα «Μεγάλη Παρασκευή», «Στον κάτω δρόμο», «Εμείς που μείναμε», «Η λιόστρα» και «Ανώνυμον». Πραγματικό μάθημα για όσες και όσους ασχολούνται ή θέλουνε ν’ ασχοληθούν με το αντικείμενο…
Από εκεί και κάτω, ο συνθέτης γίνεται όλο και πιο ακριβοθώρητος στα μουσικά μας πράγματα. Η επόμενη ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά του, θα έλθει μόλις εννιά χρόνια μετά, με το περίφημο και θρυλικό από πάσης άποψης «Ρεμπέτικο»…
Ωστόσο, λίγους μήνες πριν (Δεκέμβριος 1982) θα συναντήσει για τελευταία φορά τη Βίκυ Μοσχολιού σε στούντιο ηχογράφησης. Με δική του μουσική επιμέλεια κι ενορχήστρωση, θα ετοιμαστεί το άλμπουμ «Αφιέρωμα» στη μνήμη της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από το θάνατό της.
Εκεί, η ερμηνεύτρια παρουσιάζει ορισμένα από τα πιο γνωστά τραγούδια που υπέγραψε η αλησμόνητη «γριά» με νέα ενορχήστρωση, ενώ όσον αφορά τον Ξαρχάκο, ηχογραφεί ξανά το «Τι έχει και κλαίει το παιδί»…
Έτσι, κλείνει οριστικά ένας κύκλος που διήρκεσε σχεδόν δύο δεκαετίες και αριθμεί συνολικά 18 τραγούδια. Λίγα βεβαίως, αλλά τόσο σημαντικά και «ακριβά». Δεν έχετε παρά να διαβάσετε ξανά τους τίτλους τους για να το αντιληφθείτε…
————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…