“Αφιερωμένο εξαιρετικά”: Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τραγουδά Σταύρο Ξαρχάκο

Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης

“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.

Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.

Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!

———————————————————–

Η «ανακάλυψη» του Μίκη Θεοδωράκη από τον Τάκη Β. Λαμπρόπουλο της πανίσχυρης Columbia, ήταν ο θεμέλιος λίθος για τη δημιουργία του «έντεχνου λαϊκού» τραγουδιού. Ο «ισχυρός άνδρας» της εταιρείας, βλέποντας ότι το νέο είδος απέκτησε εξ αρχής μεγάλο και πιστό κοινό, συνέχισε το ψάξιμο, ώστε να βρει κι άλλους δημιουργούς που θα μπορούσανε να το υπηρετήσουν όπως εκείνος οραματιζόταν…

Κάπως έτσι, ήλθε στο δρόμο του ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο οποίος έμελλε ν’ αποτελέσει τον «τρίτο πόλο» μετά τον Θεοδωράκη και το Μάνο Χατζιδάκι. Ο πανέξυπνος και διορατικός Λαμπρόπουλος, για να «πριμοδοτήσει» το νέο του απόκτημα, σκέφτηκε τα πρώτα τραγούδια του να ηχογραφηθούν από τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Ας μη ξεχνάμε, ότι επίσης δική του ήταν η ιδέα της «σύμπραξης» του ερμηνευτή με τον Θεοδωράκη, η οποία είχε λαμπρά αποτελέσματα κι έμεινε στην ιστορία…

Κάπως έτσι, ξεκινά η συνεργασία του «σερ» με τον Ξαρχάκο, που ναι μεν είχε διάρκεια μόλις έξι ετών (1963-1969), ωστόσο άφησε πίσω της σπουδαία και μεγάλα τραγούδια (συνολικά 18), τα περισσότερα εκ των οποίων είναι πασίγνωστα, αγαπημένα και διαχρονικά. Αυτή θα παρουσιάσουμε σήμερα, μέσω της στήλης…

Τα «Κόκκινα φανάρια» της επιτυχίας…

Το 1963, ο Βασίλης Γεωργιάδης αποφασίζει να γυρίσει σε ταινία το έργο του Αλέκου Γαλανού «Κόκκινα φανάρια», το οποίο είχε σημειώσει μεγάλη επιτυχία ως θεατρική παράσταση. Ο Σταύρος Ξαρχάκος κλήθηκε και πάλι να συνθέσει τη μουσική, όπως και στην επί σκηνής παρουσίαση της ιστορίας και κάπως έτσι, άρχισε κι εκείνος να γράφει τη δική του…

Έτσι, μαζί με το φίλο του δημοσιογράφο και πρωτοεμφανιζόμενο στιχουργό Λευτέρη Παπαδόπουλο, γράφουνε την «Άπονη ζωή», την οποία εμφανίζεται να τραγουδά στο φιλμ ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης με σολίστ στο μπουζούκι τον Γιώργο Ζαμπέτα (ο οποίος παίζει και στο δίσκο), «εγκαινιάζοντας» έτσι τη συνεργασία του με τον συνθέτη…

Το τραγούδι κυκλοφόρησε σε δισκάκι 45 στροφών, έχοντας στην άλλη όψη το «Κλάψτε ουρανοί κι αστέρια» των ίδιων συντελεστών. Ένα μουσικά «μυστήριο» τραγούδι, με μια «πρωτοποριακή» εισαγωγή. Η επιτυχία της “Άπονης ζωής” ήτανε τόσο μεγάλη, που εκδόθηκε άλλες δύο φορές σε 45άρι, με κάθε φορά διαφορετικό «ζευγάρι»…

Βεβαίως, στη θρυλική ταινία ακούστηκαν κι άλλα τραγούδια και λίγο καιρό μετά, κυκλοφόρησε σε δίσκο το soundtrack της. Για να συμπληρωθεί, Ξαρχάκος και Παπαδόπουλος γράψανε και κάποια επιπλέον κομμάτια κι ένα εξ αυτών, είναι και το «Στα χέρια σου μεγάλωσαν» (ή «Φτωχολογιά», όπως το ξέρει ο περισσότερος κόσμος), το οποίο ερμήνευσε ο «σερ». Νομίζω ότι για αμφότερα τα τραγούδια, δε χρειάζεται το παραμικρό σχόλιο…

Από τη «Σταχτοπούτα» ως την «Καισαριανή»

Η επιτυχημένη «σύμπραξη» Ξαρχάκου-Μπιθικώτση, ήτανε φυσικό κι επόμενο να οδηγήσει στη συνέχισή της τα κατοπινά χρόνια. Το 1964, πάλι σε στίχους Παπαδόπουλου, ο ερμηνευτής θα ηχογραφήσει το «Δε σου χρωστάω τίποτα», το οποίο είχε ακουστεί για πρώτη φορά από το Νίκο Ξανθόπουλο στην ταινία της ίδιας χρονιάς «Ο ζητιάνος μιας αγάπης»…

Εκτός αυτού, θα κυκλοφορήσει κι ένα 45άρι με δύο τραγούδια του Ξαρχάκου για τη φωνή του Μπιθικώτση: «Τι έχει και κλαίει το παιδί» (στίχοι Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου -σχεδόν παράλληλα ηχογραφήθηκε και με τη Βίκυ Μοσχολιού, αλλά με διαφορετικούς στίχους και μελωδία στο κουπλέ) και «Ο καιρός αλλάζει» (στίχοι Νίκου Γκάτσου).

Και πάμε στο 1965, όταν ο συνθέτης γράφει τη μουσική και τα τραγούδια στο φιλμ του Αλέκου Σακελλάριου «Μοντέρνα σταχτοπούτα», με πρωταγωνιστές την Αλίκη Βουγιουκλάκη και το Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Ένα από αυτά, είναι η πασίγνωστη «Υπομονή», την οποία ο Μπιθικώτσης εμφανίζεται να τραγουδά μαζί με την αξέχαστη Αλίκη…

Αργότερα, μέσα στην ίδια χρονιά, ο Ξαρχάκος θα δώσει άλλα δύο τραγούδια στον «σερ», σε στίχους Βαγγέλη Γκούφα και Βασίλη Ανδρεόπουλου, τα οποία όμως δε θ’ ακουστούν ιδιαίτερα: «Φως της αυγής» και «Από βυθό, σ’ άλλο βυθό».

Όμως, η μεγάλη στιγμή θα έλθει όταν στο «παιχνίδι» θα μπει ξανά με τους στίχους του ο Λευτέρης Παπαδόπουλος. Το 45άρι των τριών τους, που θα κυκλοφορήσει προς τα τέλη της χρονιάς, περιλαμβάνει το μεγάλο τραγούδι «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή», το οποίο δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις…

Από το «Ένα μεσημέρι», στο «Κόσμε αγάπη μου»

Το 1966, ο Σταύρος Ξαρχάκος θα γράψει τη μουσική και τα τραγούδια για την ταινία «Διπλοπενιές» του Αλέκου Σακελλάριου, σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκαλενάκη. Πρωταγωνιστές και πάλι η Αλίκη και ο Δημήτρης (παντρεμένοι πια…), αλλά έξι από τα τραγούδια που ακούγονταν στο φιλμ, θα κυκλοφορήσουνε στο δίσκο «Ένα μεσημέρι» με άλλους ερμηνευτές.

Ο συνθέτης παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον Σταμάτη Κόκοτα, ο οποίος μοιράζεται τα έξι κομμάτια του άλμπουμ (τα υπόλοιπα είναι ορχηστρικά) με τη Βίκυ Μοσχολιού και το Γρηγόρη Μπιθικώτση, που ερμηνεύει τα πασίγνωστα, αγαπημένα και σπουδαία «Μάτια βουρκωμένα» και «Άσπρη μέρα».

Η επόμενη συνεργασία του ερμηνευτή με τον συνθέτη, θα λάβει χώρα το 1968, μέσα από το δίσκο «Χρώματα». Εκεί, υπάρχει το «Στου Δεληβοριά», ενώ περιλαμβάνεται και το προγενέστερο «Κλάψτε ουρανοί κι αστέρια». Επίσης, τραγουδούν η Βίκυ Μοσχολιού και ο Σταμάτης Κόκοτας.

Και πάμε στο 1969, όταν ο Μπιθικώτσης θα τραγουδήσει Ξαρχάκο για τελευταία φορά. Τότε, κυκλοφορεί το άλμπουμ «Κόσμε αγάπη μου», με τραγούδια που τα περισσότερα είχαν ακουστεί στο δραματικό μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη «Γυμνοί στο δρόμο», όπου πρωταγωνιστούσαν ο Νίκος Κούρκουλος και η Ζωή Λάσκαρη. Συμμετέχουν πάλι Μοσχολιού και Κόκοτας, ενώ ο Γρηγόρης τραγουδά «Τα ρολόγια», «Δυο αδέρφια», «Νανούρισμα» και «Τ’ απόγευμα», όλα σε στίχους Ιάκωβου Καμπανέλλη και το ένα πιο “διαμάντι” από το άλλο…

Αυτή ήταν και η τελευταία συνεργασία συνθέτη κι ερμηνευτή στο βινύλιο. Σχεδόν 15 χρόνια μετά, το 1984, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης θα δώσει την αποχαιρετιστήρια συναυλία του στο Ολυμπιακό Στάδιο και ο Σταύρος Ξαρχάκος θα έχει τη μουσική επιμέλεια, την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση της ορχήστρας…

Η…σούμα

Συνολικά, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης ηχογράφησε 18 τραγούδια σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου. Κατά χρονολογική σειρά, αυτά είναι τα εξής:

1963: Στίχοι Λ. Παπαδόπουλου: «Άπονη ζωή», «Κλάψτε ουρανοί κι αστέρια».

1964: «Στα χέρια σου μεγάλωσαν» (Λ. Παπαδόπουλου), «Δε σου χρωστάω τίποτα» (Λ. Παπαδόπουλου), «Τι έχει και κλαίει το παιδί» (Ευτ. Παπαγιαννοπούλου), «Ο καιρός αλλάζει» (Ν. Γκάτσου).

1965: «Φως της αυγής» (Β. Ανδρεόπουλου-Β. Γκούφα), «Από βυθό, σ’ άλλο βυθό» (Β. Ανδρεόπουλου-Β. Γκούφα), «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή» (Λ. Παπαδόπουλου), «Θα ζήσουμε κι εμείς» (Λ. Παπαδόπουλου), «Υπομονή» (Αλ. Σακελλάριου).

1966: Στίχοι Ν. Γκάτσου: «Μάτια βουρκωμένα», «Άσπρη μέρα».

1968: «Στου Δεληβοριά» (Λ. Παπαδόπουλου).

1969: Στίχοι Ι. Καμπανέλλη: «Τα ρολόγια», «Δυο αδέλφια», «Νανούρισμα», «Τ’ απόγευμα».

—————–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…