afierwmeno_eksairetika_logo_500x100Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης

 

 

“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.

Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.

Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!

———————————————————–

Μάνος Λοΐζος:
Από τον “Μπετόβεν” στην “Ευδοκία”…

 

Πολλές από τις ταινίες της «χρυσής» εποχής του ελληνικού σινεμά, είχαν την τύχη να επενδυθούν μουσικά από σπουδαίους συνθέτες, αρκετοί εκ των οποίων ασχολήθηκαν με το είδος ως «πάρεργο». Ένα μεγάλο μέρος των τραγουδιών που ακούστηκαν σ’ αυτές, εξακολουθεί να πρωταγωνιστεί και να τραγουδιέται ακόμα και σήμερα στις παρέες, στις γιορτές, στα κλαμπ και γενικότερα, σε οποιονδήποτε χώρο υπάρχει η δυνατότητα ακρόασης…

manos_loizos_afieromeno_2015_02

Ο Μάνος Λοΐζος, δεν ήταν από τους δημιουργούς που θα χαρακτηρίζαμε «κινηματογραφικό», όπως για παράδειγμα ο Μίμης Πλέσσας ή ο Γιώργος Κατσαρός. Η συμβολή του στη μουσική επένδυση διαφόρων φιλμ, δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη ως προς την ποσότητα. Ωστόσο, ακόμα κι αυτά τα σχετικά λίγα που πρόσφερε, είναι τόσο σημαντικά, γνωστά κι αγαπημένα, που λες και η παρουσία του στη μικρή οθόνη ήταν διπλάσια…

Ελάτε λοιπόν να ξετυλίξουμε μαζί το…μουσικό φιλμ της ιστορίας που έγραψε ο αξέχαστος δημιουργός στο σινεμά και να θυμηθούμε σπουδαίες μουσικές στιγμές του ελληνικού κινηματογράφου. Σημειωτέον ότι θα παρουσιάσουμε μόνο την «πρωτογενή» παρουσία του στο σινεμά, δηλαδή τις ταινίες για τις οποίες έγραψε πρωτότυπη μουσική, χωρίς ν’ αποκλείουμε και κάποια παλαιότερα τραγούδια του που ακούστηκαν σ’ αυτές…

Ξεκίνημα με μια… «Γαρουφαλλιά»

Το 1965 ήταν μια καθοριστική χρονιά για το Μάνο Λοΐζο τόσο σε προσωπικό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Παντρεύεται τη Μάρω Λήμνου, γνωρίζει το Λευτέρη Παπαδόπουλο, με τον οποίο θα συνδεθεί άρρηκτα η μουσική πορεία του, ενώ ηχογραφεί και μια σειρά τραγουδιών στις 45 στροφές, συνεργαζόμενος με τη νεοϊδρυθείσα LYRA του Αλέκου Πατσιφά.

Παράλληλα, θα γράψει μουσική για τρία θεατρικά έργα («Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα», «Ρέστια» και «Ένα κορίτσι στο παράθυρο»), ενώ θα κάνει το ντεμπούτο του και στον κινηματογράφο, «ντύνοντας» μελωδικά την ταινία «Μπετόβεν και μπουζούκι» του Ορέστη Λάσκου. Πρωταγωνιστές είναι οι Νίκος Σταυρίδης, Μίμης Φωτόπουλος, Γιάννης Γκιωνάκης κ.α.

Στο εν λόγω φιλμ, ακούγονται τρία τραγούδια του με την Κλειώ Δενάρδου: Τα «Καράβια αλήτες», «Μικρός ο κόσμος γύρω μου» και η «Γαρουφαλλιά» (συμμετέχει και χορωδία).

Τα δύο πρώτα, ηχογραφήθηκαν την ίδια χρονιά από τον Γιάννη Πουλόπουλο, ενώ η μελωδία του τρίτου, είναι το ορχηστρικό «Λαϊκός χορός σε 9/8», που αποτελεί την «πίσω πλευρά» του 45αριού με το «Αυτό τ’ αγόρι», το πρώτο τραγούδι της συνεργασίας του με το Λευτέρη Παπαδόπουλο. Να σημειώσουμε ότι σ’ αυτή την ταινία, υπάρχει και το μουσικό θέμα της εισαγωγής του «Δε θα ξαναγαπήσω» σε πρωτόλεια μορφή…

Την επόμενη χρονιά (1966), θα γράψει τη μουσική στις ταινίες «Αγάπες που δε σβήνει ο χρόνος» του Γιώργου Ζερβουλάκου και «Επιχείρησις Δούρειος Ίππος» του Τρέντυ Ρουμανά και το 1967, η Ελένη Ροδά θα τραγουδήσει σε πρώτη εκτέλεση το «Η δουλειά κάνει τους άντρες», στην ταινία του Γρηγόρη Γρηγορίου «Τρούμπα 67». Ωστόσο, το τραγούδι θα περάσει για πρώτη φορά στη δισκογραφία με τη φωνή του Δημήτρη Ευσταθίου το 1968, στο «Σταθμό»…

«Λεβεντόπαιδο» και «Νεράιδα»

Το 1969, ο Λοΐζος είναι πλέον γνωστός στο ευρύ κοινό, καθώς τα τραγούδια του πρώτου «μεγάλου» δίσκου που κάνει στη νεοσύστατη MINOS («Ο σταθμός», που λέγαμε παραπάνω…) ακούγονται παντού και είναι οι επιτυχίες της χρονιάς. Έτσι, ανοίγει ο δρόμος για την επαφή του με τον «εμπορικό» κινηματογράφο της εποχής. Κι όταν λέμε «εμπορικό», εννοούμε κατά βάση το «εθνικό ζευγάρι» που αποτελούν η Αλίκη Βουγιουκλάκη και ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ…

Κατ’ αρχήν, θ’ αναλάβει τη μουσική και τα τραγούδια του φιλμ «Το λεβεντόπαιδο», στο οποίο ο Δημήτρης πρωταγωνιστεί χωρίς την Αλίκη, η οποία ήταν έγκυος στο γιο τους. Εκεί, με τη φωνή του αξέχαστου ηθοποιού θ’ ακούσουμε για πρώτη φορά τα «Τζαμάικα» και «Σ’ αγαπώ-σ’ αγαπώ» (με διαφορετικούς στίχους αυτό), τα οποία ένα χρόνο αργότερα θα γίνουν μεγάλες επιτυχίες με τον Γιάννη Καλατζή μέσα από τις «Θαλασσογραφίες».

Επιπλέον, ο Παπαμιχαήλ θα τραγουδήσει και τα «Του βαρκάρη γιος» και «Όταν κλαίει ένας άντρας», οι βασικές μελωδίες των οποίων θα χρησιμοποιηθούν αργότερα από το Λοΐζο για τη σύνθεση άλλων τραγουδιών…

Ο ίδιος ο Καλατζής, εμφανίζεται να ερμηνεύει «Το λεβεντόπαιδο», το οποίο με τα χρόνια «ξέφυγε» από την ταινία κι απέκτησε τη δική του, ξεχωριστή οντότητα.

Το καλοκαίρι του ’69, Αλίκη και Δημήτρης γυρίζουνε στην Κρήτη το νέο φιλμ τους, με τίτλο «Η νεράιδα και το παλικάρι». Αυτό επενδύεται μουσικά από το Νίκο Μαμαγκάκη, ωστόσο κάποια στιγμή χρειάστηκαν ορισμένα επιπλέον τραγούδια για να «γεμίσει» το έργο. Η Βουγιουκλάκη το εκμυστηρεύθηκε στο Λευτέρη Παπαδόπουλο, ο οποίος αρπάζει την ευκαιρία και προτείνει το Λοΐζο γι’ αυτά.

Έτσι, συνθέτης και στιχουργός γράφουνε τα «Ρίξε δώδεκα μαχαίρια» για τον Δημήτρη και «Ανέβα στο χαγιάτι μου» για το ζευγάρι, τα οποία όμως δεν ακούστηκαν στην ταινία. Ωστόσο, υπάρχει το υπέροχο «Νανούρισμα», με την Αλίκη να το τραγουδά για το νεογέννητο γιο της στο μπαλκόνι των «Φουρτουνάκηδων»…

Την ίδια χρονιά, θα «μοιραστεί» τις μουσικές της ταινίας «Στον ίλιγγο της ζωής» του Σπύρου Ζιάγκου με το Γιώργο Ζαμπέτα και το Γιώργο Μητσάκη…

«Ευδοκία», η μεγάλη στιγμή…

Και φτάνουμε στο 1971. Είναι η εποχή όπου πλέον ο κινηματογράφος αρχίζει σιγά-σιγά να δείχνει τα πρώτα σημάδια παρακμής. Η τηλεόραση μπαίνει όλο και περισσότερο στη ζωή του Έλληνα, οπότε οι αίθουσες των σινεμά συγκεντρώνουν όλο και λιγότερο κόσμο.

Τότε, ο Αλέξης Δαμιανός αποφασίζει να γυρίσει την τρίτη ταινία του, την «Ευδοκία». Ζητά λοιπόν από το Λοΐζο να γράψει τη μουσική, επισημαίνοντάς του ότι ως κύριο θέμα, θέλει ένα ζεϊμπέκικο. Έτσι, «γεννιέται» το θρυλικό πια «Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας», για το οποίο δε χρειάζεται το παραμικρό σχόλιο.

Αν και το soundtrack που θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο εκείνης της χρονιάς θα περάσει απαρατήρητο, το εν λόγω ορχηστρικό κομμάτι, παιγμένο από το Θανάση Πολυκανδριώτη με τον παλιό και σκεβρωμένο από τα χρόνια τζουρά του Γιώργη Μουφλουζέλη, θα δημιουργήσει μιαν εντελώς δική του μεγάλη πορεία…

Το ίδιο έτος, ξεκινά και η «βιομηχανία αισθησιακών ταινιών» στην Ελλάδα. Ο Όμηρος Ευστρατιάδης είναι ο σκηνοθέτης των περισσότερων από αυτές, αλλά ξεχωρίζουν από το «σωρό» εξαιτίας του ότι οι μουσικές τους γράφονται ως επί το πλείστον από σημαντικούς συνθέτες.

Ο Μάνος Λοΐζος θα επενδύσει μελωδικά κάποιες από αυτές. Έτσι, στο φιλμ «Πρόκληση» ο νεότατος Γιάννης Πάριος τραγουδά το «Μάνα δε φυτέψαμε», η Άννα Φόνσου το «Στον ύπνο μου» και η Ελένη Ροδά το “Ρίξαν δώδεκα μαχαίρια”, ενώ στην «Ιδιωτική μου ζωή», η Λίτσα Σακελλαρίου ακούγεται στο «Αχ χελιδόνι μου», το οποίο σχεδόν ταυτόχρονα θα ηχογραφηθεί και θα γίνει πασίγνωστο με το Γιώργο Νταλάρα…

«Κουτσή κιθάρα» και Δώρα Σιτζάνη

Το καλοκαίρι του ’71, θα είναι σημαδιακό για τη μετέπειτα ζωή του. Θα κληθεί να γράψει μουσική και τραγούδια για την ταινία «Διακοπές στην Κύπρο μας», γυρισμένη εξ ολοκλήρου στη Μεγαλόνησο. Εκεί, θα γνωρίσει τη Δώρα Σιτζάνη, θα την ερωτευτεί παράφορα και θα χωρίσει από τη Μάρω για να είναι μαζί της. Η σχέση τους θα περάσει από χίλια κύματα, αλλά δεν είναι της παρούσης η ανάλυσή της…

Στο φιλμ αυτό λοιπόν, υπάρχουν τρία τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου: «Ειν’ η αγάπη μας μεγάλη» με το Νίκο Δαδινόπουλο (θα περάσει στη δισκογραφία το 1972 με την Αλέκα Αλιμπέρτη), «Μόλις φανείς» με τη Δώρα Σιτζάνη (δεν κυκλοφόρησε ποτέ) και η «Κουτσή κιθάρα» με τους δύο πρωταγωνιστές, η οποία θα γίνει μεγάλη επιτυχία όταν θα ηχογραφηθεί από τη Δήμητρα Γαλάνη το 1980, στο τελευταίο εν ζωή άλμπουμ του Λοΐζου «Για μια μέρα ζωής». Εξάλλου, ο Μιχάλης Βιολάρης τραγουδά τα “Δέκα παλικάρια” από τις “Θαλασσογραφίες”, που είχανε γίνει πασίγνωστα ένα χρόνο νωρίτερα με τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα…

Ουσιαστικά, η ενασχόληση του συνθέτη με το λεγόμενο «εμπορικό» σινεμά, θα ολοκληρωθεί το 1972. Θα γράψει τα τραγούδια για την ταινία «Η Αλίκη δικτάτωρ», με την Αλίκη Βουγιουκλάκη ν’ ακούγεται στα «Ο μικρός δικτάτωρ», «Για το καλό σας» και «Πόσο σ’ αγαπώ», το οποίο θα κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στη δισκογραφία το 1980 με τη Σιτζάνη στο «Για μια μέρα ζωής». Επίσης, η Ευαγγελία Σαμιωτάκη τραγουδά το «Είμαι μια πεταλουδίτσα». Όλα τα τραγούδια, είναι σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου…

Το 1973, ο Μάνος θα έχει την τελευταία επαφή του με τη μεγάλη οθόνη. Ο Θανάσης Ρεντζής και ο Νίκος Ζερβός, γυρίζουνε το φιλμ «Άσπρο μαύρο» και στους τίτλους του, ακούγεται η Χάρις Αλεξίου να τραγουδά το δισκογραφικά ανέκδοτο «Βγήκαμε κάποτε στο δρόμο», σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου. Είναι η μελωδία που με στίχους του Λοΐζου, θα μετατραπεί σε «Καλημέρα ήλιε» και θα γίνει τεράστια επιτυχία μέσα από τον ομότιτλο δίσκο που θα κυκλοφορήσει λίγο αργότερα…

—————–

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here