Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
http://vinylmaniac.madblog.gr
Τρίτη 30 Ιουλίου 2013
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
| Γρηγόρης Μπιθικώτσης – Κώστας Βίρβος Από το Άλφα ως το Ωμέγα… |
Η ιστορία του Γρηγόρη Μπιθικώτση στο ελληνικό τραγούδι, για πολλούς μπορεί να ξεκινά από την ευλογημένη συνάντησή του με τον Μίκη Θεοδωράκη, η οποία «γέννησε» ορισμένες από τις μεγαλύτερες στιγμές του πολιτισμού της πατρίδας μας.
Ωστόσο, ο «Σερ» μπήκε στο χώρο ως συνθέτης και τα πρώτα χρόνια της πορείας του, περιορίστηκε αποκλειστικά και μόνο σ’ αυτό το ρόλο. Την εν λόγω περίοδο λοιπόν, συνεργάστηκε με διάφορους στιχουργούς κι έγραψε τραγούδια που έγιναν μεγάλες επιτυχίες, πολλές από τις οποίες παραμένουν διαχρονικές κι ακούγονται μέχρι σήμερα.
Για αρκετά χρόνια εγκατέλειψε τούτη την ιδιότητα, καθώς η συνεργασία του με το Θεοδωράκη και αργότερα με άλλους σπουδαίους συνθέτες (Μάνος Χατζιδάκις, Σταύρος Ξαρχάκος κ.α.), δεν του επέτρεψε ν’ ασχοληθεί με τη γραφή μουσικής. Επιπλέον, πιθανότατα και η ίδια η εταιρεία του από ένα σημείο κι έπειτα δεν έβλεπε με καλό μάτι το Μπιθικώτση ως δημιουργό, αφού έφερνε πολλά περισσότερα χρήματα στα ταμεία της ως ερμηνευτής…
Και φτάνουμε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ‘60. Ο Θεοδωράκης βρίσκεται εξόριστος ή φυλακισμένος από τη χούντα, τα τραγούδια του έχουν απαγορευτεί κι επομένως, ο «Σερ» έχει χάσει τον βασικό τροφοδότη του ρεπερτορίου του, ασχέτως αν η συνεργασία του με άλλους -νεότερους και παλαιότερους- συνθέτες έχει αποδώσει εξαιρετικούς καρπούς.
Αποφασίζει λοιπόν να ξαναγράψει τραγούδια για να μπορέσει να παραμείνει στο προσκήνιο, αυτή τη φορά όμως ερμηνεύοντας τα περισσότερα ο ίδιος. Η επιτυχία είναι τεράστια κι έτσι, αποδεικνύει ότι μπορεί να σταθεί και χωρίς τη συνδρομή του Μίκη…
Η …επανασύνδεση
Κάπου εκεί, γύρω στο 1969 επικοινωνεί μαζί του ο Κώστας Βίρβος. Ένας σπουδαίος λαϊκός ποιητής, ο οποίος ήδη έχει γράψει πολύ μεγάλη ιστορία στο ελληνικό τραγούδι και μάλιστα είχε συνεργαστεί με το Μπιθικώτση για μια και μοναδική φορά το 1955, συνυπογράφοντας το «Χαράματα θα φύγω» που ερμήνευσε η Ρένα Ντάλια με ιδιαίτερη επιτυχία. Αργότερα, ο «Σερ» τραγούδησε κι άλλους στίχους του Βίρβου με μουσική άλλων λαϊκών συνθετών (Θόδωρος Δερβενιώτης, Μπάμπης Μπακάλης κ.α.).
Ο στιχουργός λοιπόν, λέει στο Μπιθικώτση: «Ακούω ότι γράφεις ξανά τραγούδια κι έχω να σου δώσω κάποιους πολύ ωραίους στίχους». Ο δημιουργός και τραγουδιστής συμφωνεί και τα δύο πρώτα κομμάτια τους κάνουν πάταγο: «Ο κυρ-Θάνος» και «Στου Μπελαμή το ουζερί» κυκλοφορούν στο ίδιο δισκάκι 45 στροφών και η επιτυχία είναι τόσο μεγάλη, που ο «Σερ» σε ολόκληρη τη δεκαετία του ’70 θα στηρίξει την προσωπική δισκογραφία του σχεδόν αποκλειστικά σε μουσική δική του και στίχους του Βίρβου! Παράλληλα θα γίνουν και κουμπάροι, αφού ο στιχουργός θα βαφτίσει το «Γρηγόρη τον δεύτερο», γιο του «πρεσβύτερου».
Από το «Α-Ω» ως το «Πράσινο φως» …
Η αρχή της εκτεταμένης συνεργασίας τους, εντοπίζεται στο 1971 και στο άλμπουμ «Α-Ω» («Άλφα-Ωμέγα»), το οποίο γίνεται ανάρπαστο και «βγάζει» τουλάχιστον πέντε πασίγνωστες επιτυχίες. Πρώτη το διαχρονικό «Φέρε μια καλή» (ή «Ρίξε μια ζαριά καλή» όπως είναι πιο γνωστό) κι ακολουθούν το ομότιτλο και τα «Σάντα Μαρία», «Το θύμα ο Νικόλας» και «Χίλιες φορές στον άλλο κόσμο».
Σημειωτέον ότι στο δίσκο συμμετέχει με δύο τραγούδια μια τραγουδίστρια που δεν είχε μεγάλη πορεία στο χώρο παρά την καλή φωνή που διέθετε, η Λουΐζα Γαΐτη…
Την επόμενη χρονιά (1972), η μεγάλη επιτυχία των Μπιθικώτση-Βίρβου επαναλαμβάνεται με το άλμπουμ «Ουράνιο τόξο». Το ομότιτλο ξεχωρίζει αμέσως, όπως και τα «Μια βαθιά υπόκλιση», «Κατεβασμένα τα ρολά», «Όσα έρθουν κι όσα πάνε» και «Ο μπατίρης ο Λουκάς».
Να επισημάνουμε ότι σ’ αυτούς τους δύο δίσκους, ο «Σερ» εμφανίζεται και ως στιχουργός, καθώς ο Βίρβος είχε αποκλειστικό συμβόλαιο συνεργασίας με άλλη εταιρεία (την τότε MINOS) και γι’ αυτό το λόγο το όνομά του δε γραφόταν.
Αυτό θα ξεκινήσει να γίνεται το 1973, όταν οι δύο δημιουργοί θα συνυπογράψουν το «Πράσινο φως» και τη μεγάλη και πασίγνωστη επιτυχία που περιέχει, το «Εγνατίας 406». Καλές στιγμές επίσης είναι το ομότιτλο και το «Καράβι με σημαία ξένη».
Μετά τη μεταπολίτευση
Ακολουθεί μια παύση το 1974, καθώς η μεταπολίτευση έχει φέρει τα πάνω κάτω και η εταιρεία προτιμά να εκδώσει ένα δίσκο με τίτλο «Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τραγουδά Μίκη Θεοδωράκη». Ο μέγας δημιουργός έχει επιστρέψει από το εξωτερικό, τα τραγούδια του πλέον είναι «ελεύθερα» κι έτσι, η Columbia εκμεταλλεύεται το γεγονός με αυτό το άλμπουμ, που περιέχει αλησμόνητες ηχογραφήσεις του «Σερ» στα αριστουργήματα του «ψηλού» από τη δεκαετία του ’60…
Ωστόσο, ο Μπιθικώτσης θα επιστρέψει στα γνωστά «λημέρια» του το 1975 και θα συνεργαστεί ξανά με τον Κώστα Βίρβο για το δίσκο «Μικροί καημοί». Εδώ, θα βρούμε την τελευταία μεγάλη και διαχρονική επιτυχία του «διδύμου», το πασίγνωστο «Ένα όμορφο αμάξι με δυο άλογα».
Από εκεί και πέρα, θα κάνουν άλλους τέσσερις «μεγάλους» δίσκους μαζί μέχρι το 1980, αλλά η κόπωση είναι εμφανής και στους δυο τους. Τα άλμπουμ «Στη μεγάλη λεωφόρο», «Χαμένες αγάπες», «Πατέρα μου» και «Μεγαλοπρέπεια» θα τύχουν εξαιρετικά «χλιαρής» αποδοχής από το κοινό, που πλέον ακούει άλλα πράγματα, μα και ταυτόχρονα οι δημιουργοί δεν έχουν να του προσφέρουν κάτι καινούργιο.
Τα τραγούδια που θ’ ακουστούν περισσότερο από αυτούς τους δίσκους είναι τα «Σαββατοκύριακο» και «Απαγορεύεται» από τις «Χαμένες αγάπες», «Τα παιδιά στην Ελευσίνα» από το «Πατέρα μου» και «Στο κουτούκι του Αράπη» από τη «Μεγαλοπρέπεια».
Οι τελευταίες συνεργασίες
Το 1984 και συντετριμμένος από το θάνατο του Βασίλη Τσιτσάνη, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης ανακοινώνει ότι αποσύρεται από το τραγούδι, κάνοντας μια μεγάλη συναυλία στο Ολυμπιακό Στάδιο υπό τη διεύθυνση του Σταύρου Ξαρχάκου.
Ωστόσο, δε θ’ αντέξει για πολύ μακριά από τα στούντιο κι έτσι, το 1986 ετοιμάζει το άλμπουμ «Σήμερα» με δικά του τραγούδια που ερμηνεύει ο ίδιος, αλλά και δύο σπουδαίοι ερμηνευτές, όπως η Πίτσα Παπαδοπούλου και ο Λεωνίδας Βελής. Ο Κώστας Βίρβος συμμετέχει γράφοντας τέσσερα από αυτά, εκ των οποίων μόνο το ένα ηχογραφείται από τον «Σερ».
Κι ενώ όλα έδειχναν ότι αυτό θα ήταν το «κύκνειο άσμα» του στη δισκογραφία, προς τα τέλη του 1990 το κοινό βλέπει μ’ έκπληξη στις προθήκες των πάλαι ποτέ δισκοπωλείων ένα εξώφυλλο με τη φωτογραφία του Μπιθικώτση και τίτλο «Ο άγνωστος Θεός». Πρόκειται για την τελευταία «κατάθεσή» του στο βινύλιο και μάλιστα για πρώτη και τελευταία φορά σε εταιρεία εκτός της Columbia-EMI (το άλμπουμ κυκλοφόρησε από την ΜΒΙ).
Όμως, είναι ολοφάνερο ότι η φωνή του έχει πάρει για τα καλά την κάτω βόλτα (άλλωστε πλησίαζε τα 70 τότε…) κι έτσι, εκτός του ομότιτλου που ακούγεται κάπως -το ένα από τα δύο σε στίχους Κώστα Βίρβου, που είναι και τα τελευταία της μακράς συνεργασίας τους-, ο δίσκος περνά απαρατήρητος…
Η …σούμα
Συνολικά, Γρηγόρης Μπιθικώτσης και Κώστας Βίρβος συνυπέγραψαν 106 τραγούδια από το 1955 ως το 1990. Από αυτά, 94 ηχογραφήθηκαν με τη φωνή του «Σερ» και τα υπόλοιπα 12 από άλλους τραγουδιστές, που θα παρουσιάσουμε αναλυτικά παρακάτω.
Κατ’ αρχήν, ας θυμηθούμε τα τραγούδια τους που ερμήνευσε ο Μπιθικώτσης:
1969: «Ο κυρ-Θάνος», «Στου Μπελαμή το ουζερί».
1970: «Η βάρκα μου η Μαριωρή».
1971: «Α-Ω (Άλφα-Ωμέγα)», «Ρίξε μια ζαριά καλή», «Ναυάγιο της ζωής», «Χίλιες φορές στον άλλο κόσμο», «Το θύμα ο Νικόλας», «Στο καπηλειό της Μαριγώς», «Σάντα Μαρία», «Πες μου πού πήγες», «Έξι χορδές, έξι καρδιές».
1972: «Ουράνιο τόξο», «Κατεβασμένα τα ρολά», «Κοσμοπολίτισσα», Ο τζέντλεμαν», «Στο νάΐτ κλαμπ», «Ο Φριτς, ο Μπρούνο κι ο Κωστής», «Μια βαθιά υπόκλιση», «Ο μπατίρης ο Λουκάς», «Δυο αγάπες», «Όσα έρθουν κι όσα πάνε (Ο καπετάν Φλωριάς)», «Ο Γιάννης ο μπεκρής», «Με κατηγόρησαν».
1973: «Καράβι με σημαία ξένη», «Εγνατίας 406», «Η αλατιέρα», «Για πες μου», «Κίτρινη κάρτα», «Ο προδομένος», «Πράσινο φως», «Επί διαταράξει», «Προτιμότερο να φύγω», «Στην κολώνα της ΔΕΗ», «Εκατό γυναικεία ονόματα», «Να ποιος είμαι».
1975: «Ένα αμάξι με δυο άλογα», «Ξύπνα Μανώλη», «Κατηγορήστε με», «Η τσάρκα», «201 (Διπλό παιχνίδι)», «Όλα τα ρολόγια», «Ο Πειραιώτης», «Ο παραβάτης», «Χαλάσματα», «Ένα χαστούκι με το γάντι», «Ερήμωσαν οι στράτες».
1976: «Στη μεγάλη λεωφόρο», «Ο Θοδωρής», «Σύνθημα-παρασύνθημα», «Πρώτος αριθμός», «Το μούσι και το φέσι», «Η τριανταφυλλιά», «Μ’ ένα τρύπιο δίφραγκο», «Το παρελθόν», «Ο λόγος μου συμβόλαιο», «Φίλος το φίλο φίλευε», «Άνοιξε την πόρτα σου να μπω», «Ο Συννεφιάς».
1977: «Απαγορεύεται», «Τηλεφώνημα», «Ξέχασ’ τη κι εσύ», «Από ‘να ντρίγκι-ντραγκ», «Πρέπει να φύγεις», «Ένας άνδρας ώριμος», «Σαββατοκύριακο», «Το αμάξι», «Σταλαγματιά-σταλαγματιά», «Ποιος ξέρει», «Το πιο φίνο παλικάρι».
1979: «Πατέρα μου» (μαζί με τον Σάκη), «Χαμογέλα Κατερίνα», «Καρδιά και μαχαίρι», «Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε», «Να πεθάνω να τελειώνω», «Δώδεκα και πέντε», «Τα παιδιά στην Ελευσίνα», «Ο Δημητράκης», «Μια ζαριά», «Κατεδαφίζεται».
1980: «Στο κουτούκι του Αράπη», «Απόκληρος της μοίρας», «Για φιλενάδα είσαι τέλεια», «Άστα φίλε μου Μιχάλη», «Στο μετρό», «Σ’ ένα τρένο», «Μεγαλοπρέπεια», «Βασίλεψαν τα μάτια μου», «Ο ύπνος πάλι δε με παίρνει», «Η τραγουδίστρια», «Κορίτσι της φτωχολογιάς».
1986: «Της άνοιξης λουλούδι μου».
1990: «Ο άγνωστος Θεός», «Η ταυτότητά μου».
…Και οι άλλοι
Ας δούμε και τα δώδεκα τραγούδια που οι Μπιθικώτσης και Βίρβος έδωσαν σε άλλους ερμηνευτές:
Ρένα Ντάλια: «Χαράματα θα φύγω» (1955).
Λουΐζα Γαΐτη: «Νυχτερινός σταθμάρχης», «Απολογούμαι» (1971).
Στράτος Διονυσίου: «Οι εξάρες» (1973).
Σταμάτης Κόκοτας: «Η Λίζα» (1973).
Κωστής Χρήστου: «Να με ξεχάσεις δε μπορείς», «Το άτακτο παιδί» (1973).
Αρετή Κυπραίου: «Η χρυσή αλυσίδα», «Δεν αξίζω» (1973).
Πίτσα Παπαδοπούλου: «Το καλύτερο κορίτσι», «Τώρα μαζί» (1986).
Λεωνίδας Βελής: «Για σένανε αργοπεθαίνω» (1986).
———————
***Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…