afierwmeno_eksairetika_logo_500x100Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης

 

 

“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.

Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.

Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!

———————————————————– 

Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ο όρος «έθνικ» όσον αφορά τη μουσική ήταν παντελώς άγνωστος στην Ελλάδα. «Ντάλα» δικτατορία, λογοκρισία στο φουλ και φυσικά, απαγορευμένο οτιδήποτε ξενόφερτο. Επιπλέον, δημοτικά τραγούδια στην ημερήσια διάταξη, καθώς οι δικτάτορες ήθελαν τον «πατριωτισμό» των Ελλήνων στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Όπως ο δικός τους ένα πράγμα, που έστελνε στις φυλακές, στην ΕΑΤ-ΕΣΑ και στην εξορία κάθε «αντιπολιτευόμενη» φωνή…

Η συνεχής μετάδοση δημοτικών τραγουδιών από το ραδιόφωνο λοιπόν, υπήρξε η αφορμή για την πρώτη εμφάνιση του «έθνικ» στην ελληνική μουσική σκηνή. Η Μαρίζα Κωχ ήταν η πρωτοπόρος αυτής της ιστορίας, έχοντας ως επιδίωξη να «καταστρέψει» τα άσματα του εν λόγω είδους που είχε ως προπύργιο η χούντα, διασκευάζοντάς τα με σύγχρονο ήχο. Βεβαίως, εκ του αποτελέσματος όχι μόνο δεν τα κατέστρεψε, αλλά ήταν ο κύριος φορέας στο να μάθει η νεολαία της εποχής (αλλά και αργότερα) τη μουσική παράδοση του τόπου μας…

otan_ta_tragoudia_milane_2014_01_30b_mariza_kox

Τούτη την ενασχόλησή της θα παρουσιάσουμε στη σημερινή στήλη, αφενός για να επιστρέψουμε ως ένα βαθμό στις ρίζες μας κι αφετέρου, για να θυμίσουμε ή να «συστήσουμε» σε σας μια σπουδαία ερμηνεύτρια, με ιδιαίτερη φωνή και μεγάλη προσφορά στον πολιτισμό (και όχι μόνο) της πατρίδας μας…

Ο «Αραμπάς»-σταθμός και η συνέχεια

Βρισκόμαστε στα τέλη του 1971, όταν εμφανίζεται στα δισκοπωλεία ένα άλμπουμ με «περίεργο» εξώφυλλο και «ριζοσπαστικό» ρεπερτόριο. Είναι ο «Αραμπάς», η πρώτη προσωπική δουλειά της Μαρίζας Κωχ, η οποία περιέχει εννιά παραδοσιακά τραγούδια σε «μοντέρνα» διασκευή της ίδιας κι ενορχηστρωμένα από το Νίκο Παναγόπουλο.

Ο δίσκος αρχικώς ξαφνιάζει με τον τρόπο παρουσίασης των κομματιών και της ερμηνείας τους, αλλά στη συνέχεια γίνεται αποδεκτός από ένα μεγάλο μέρος του κοινού, οδηγώντας τον σε πωλήσεις άνω των 50.000 αντιτύπων (ο πρώτος χρυσός στην ιστορία της MINOS). Μέσα από αυτόν, έρχονται στην επικαιρότητα και πάλι τραγούδια όπως το ομότιτλο, «Ο μέρμηγκας», «Το Αρμενάκι», «Ο Γιάννης (Γιάννη μου το μαντίλι σου)» κ.α.

Η επιτυχία του «Αραμπά», οδηγεί την ερμηνεύτρια στα ίδια μονοπάτια κι έτσι, δυο χρόνια αργότερα (Σεπτέμβριος 1973) έρχεται το «Μια στο καρφί και μια στο πέταλο». Όμως, τούτη τη φορά οι διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών είναι απλό μέρος του δίσκου κι όχι η βάση του, καθώς υπάρχουνε δημιουργίες της ίδιας της Κωχ, αλλά και δεύτερες εκτελέσεις γνωστών κομματιών του Διονύση Σαββόπουλου (υπάρχει και μια του Γιάννη Μαρκόπουλου).

Πάντως, από τα πέντε παραδοσιακά ξεχωρίζει το «Στο ‘πα και στο ξαναλέω», το οποίο με την ερμηνεία της Μαρίζας έγινε γνωστό στις νεότερες γενιές και παραμένει διαχρονικό. Από εκεί και πέρα, υπάρχουνε και τα «Καροτσέρη τράβα», «Σαράντα μέρες», «Φιλντισοκοκαλένια» και «Δώδεκα μήνες στο στρατό», ενορχηστρωμένα από το Γιώργο Στεφανάκη…

Η ενασχόληση της ερμηνεύτριας με τη διασκευή παραδοσιακών τραγουδιών θα συνεχιστεί και στον επόμενο δίσκο της, που κυκλοφορεί το Δεκέμβριο του 1974 με τίτλο «Η Μαρίζα Κωχ και δυο ζυγιές παιχνίδια». Η αποκατάσταση της δημοκρατίας είναι πλέον γεγονός, οπότε φαινομενικά δεν υπάρχει λόγος για «καταστροφή» των δημοτικών ασμάτων. Ωστόσο, η επιτυχία των ανάλογων προηγούμενων προσπαθειών και κυρίως, η «εκμάθηση» της ελληνικής παράδοσης από ένα μεγάλο μέρος του κόσμου και ιδιαίτερα της νεολαίας, πλέον είχε βάλει το νερό στ’ αυλάκι…

Στις «Ζυγιές» η Κωχ βάζει στο «παιχνίδι» και τα παραδοσιακά όργανα στις διασκευές της, εκτός από τα σύγχρονα που έτσι κι αλλιώς υπήρχανε και στις παλαιότερες προσπάθειές της. Έτσι, έχουμε ένα μοναδικό ηχητικό αποτέλεσμα, που φαίνεται κυρίως στη «Γαλανή γαλαζιανή».

Τα υπόλοιπα, είναι «Τα κανόνια του Αβέρωφ», «Μέρα μέρωσε», «Ο μπαρμπα-Μαθιός» και «Τα στιχάκια της Σμύρνης». Πάντως, κι εδώ οι παραδοσιακές μελωδίες εντάσσονται σ’ ένα γενικότερο πλαίσιο, που περιλαμβάνει τραγούδια της ερμηνεύτριας, επανεκτελέσεις αντίστοιχων του Σαββόπουλου, αλλά και «Το φανταράκι» του Γιώργου Μητσάκη…

Και φτάνουμε στον Απρίλιο του 1976, όταν η Μαρίζα Κωχ επιλέγεται από το Μάνο Χατζιδάκι να συμμετάσχει στη Eurovision με το «Παναγιά μου-Παναγιά μου».Ένα τραγούδι-καταγγελία για το κυπριακό ζήτημα, που προκαλεί έντονες αντιδράσεις από πλευράς Τουρκίας, αλλά δε την εμποδίζει να εμφανιστεί στη Χάγη και να το ερμηνεύσει.

Με τον ίδιο τίτλο κυκλοφορεί και ο τέταρτος προσωπικός δίσκος της, ο οποίος πάλι περιέχει διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών. Αυτή τη φορά είναι μόνο δύο: «Κανελλόριζα» και «Σμυρναίικος μπάλος», ο οποίος έγινε πιο γνωστός το 1982, όταν τον ηχογράφησε ο Γιάννης Πάριος στα «Νησιώτικα» ως «Καλέ συ Παναγιά μου»…

Κάπου εδώ, κλείνει το μεγαλύτερο κομμάτι του κύκλου διασκευών από πλευράς Μαρίζας Κωχ. Η ερμηνεύτρια θα συνεχίσει τη δισκογραφική πορεία της ηχογραφώντας δικά της τραγούδια, αλλά και μελοποιώντας Νίκο Καββαδία και τραγουδώντας παλιές και σπουδαίες λαϊκές δημιουργίες. Όμως, το 1983 θα έλθει το άλμπουμ «Στο βάθος κήπος», όπου υπάρχει ο θρυλικός «Καπετανάκης» διασκευασμένος με σύγχρονο ήχο από το Γιάννη Γλέζο…

Σημειωτέον ότι η Μαρίζα Κωχ έχει να παρουσιάσει σημαντικότατο έργο όσον αφορά τη νησιώτικη μουσική παράδοση με τους δίσκους «Αιγαίο 1 και 2», ενώ και το 1992 διασκεύασε τρεις παραδοσιακές δημιουργίες στο άλμπουμ της «Διπλή βάρδια», αποκλειστικά όμως με μουσικά όργανα του είδους. Και βεβαίως, δε μπορούμε να μην αναφέρουμε τη μεγάλη προσφορά της στη διάσωση και διάδοση παλιών παραδοσιακών παιδικών τραγουδιών στα τέλη της δεκαετίας του ’70, αλλά και αργότερα…

 

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here