Μάνος Ξυδούς – Όταν θα φύγω ένα βράδυ από ‘δω

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Δισκογραφική Εταιρεία : Seven (7/2010)

Λίγο πριν «φύγει» ξαφνικά από κοντά μας ο Μάνος Ξυδούς, ήταν στο στούντιο ηχογραφώντας το νέο του άλμπουμ. Μετά το αναπάντεχο γεγονός, ο δίσκος έμεινε στη μέση. Ο Φίλιππος Πλιάτσικας και ο Μπάμπης Στόκας, φίλοι καρδιακοί και συνοδοιπόροι στους Πυξ Λαξ με τον Μάνο Ξυδούς, νιώθοντας την ανάγκη να μην αφήσουν το υλικό αυτό ανολοκλήρωτο – και με τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειάς του – κάλεσαν τους πιο κοντινούς και αγαπημένους φίλους του (τραγουδοποιούς) για να το ολοκληρώσουν.

Οι ίδιοι σημειώνουν: «Στο στούντιο του Κώστα (Παρίση), σ’ ένα υπόγειο κοντά στην πλατεία της Νέας Σμύρνης, ο φίλος μας ο Μάνος είχε ξεκινήσει να γράφει καινούρια τραγούδια για το δίσκο που ετοίμαζε. Θέλεις ο Θεός, θέλεις η τύχη, θέλεις ο ίδιος… αποφάσισαν να μας αφήσει νωρίς και μαζί μ’ εμάς κι αυτά τα τραγούδια ατελείωτα. Εξαιρετικά τραγούδια, καθαρό δείγμα της τέχνης του Μάνου και της ανθρωπιάς του.
Αισθανθήκαμε την υποχρέωση ο δίσκος αυτός να τελειώσει και να φτάσει εκεί που τον προόριζε ο ίδιος: στον κόσμο. Γιατί τέτοιες ανάσες καλλιτεχνικές γίνονται όλο και λιγότερες, ενώ η ανάγκη μας γι’ αυτές όλο και μεγαλύτερη. Τέτοιος είναι ο δίσκος του Μάνου. Ένα δροσερό αεράκι που μας το προσφέρει απλόχερα ακόμα και τώρα που έχει φύγει. Ελπίζουμε να πλησιάσουμε αυτά που είχε στο μυαλό του. Το σίγουρο είναι ότι εδώ και είκοσι τόσα χρόνια ήμαστε δίπλα και μοιραζόμαστε τόσες και τόσες σκέψεις και με οδηγό αυτές προχωρήσαμε.
Καλή ακρόαση σε όλους, Φίλιππος Πλιάτσικας, Μπάμπης Στόκας».

Έτσι ολοκληρώθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και κυκλοφορεί τώρα από το label 7 της Legend το άλμπουμ «Όταν θα φύγω ένα βράδυ από ’δω» (από το τραγούδι του Μάνου Ξυδούς και του Πάμπου Φιλίππου), όπως αποφάσισαν οι φίλοι και η οικογένειά του να το τιτλοφορήσουν, σαν κατευόδιο στον Μάνο. Εκτός από τον ίδιο, τραγουδούν οι: Φίλιππος Πλιάτσικας, Μπάμπης Στόκας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Λάκης Παπαδόπουλος, Νίκος Πορτοκάλογλου, Διονύσης Τσακνής, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Μίλτος Πασχαλίδης, Όναρ και Μύρωνας Στρατής. Επίσης η Μαρία και η Νάντια Σπηλιωτοπούλου και οι κόρες του Μάνου Κατερίνα και Νέλλυ.

Μουσικός παραγωγός, στιχουργός, συνθέτης και ερμηνευτής, ιδρυτικό μέλος και αφανής ήρωας των Πυξ Λαξ, ο Μάνος Ξυδούς  άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην ελληνική μουσική σκηνή και αποτέλεσε έναν πολύ σημαντικό κρίκο της αλυσίδας που λέγεται “Ελληνικό ροκ”.

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ MUSIC CORNER
Γράφει ο Λευτέρης Κατσουλιέρης – lkatsoulieris@musiccorner.gr

Το να κυκλοφορήσει ένα έργο που άφησε στη μέση ο πρόωρος θάνατος ενός καλλιτέχνη είναι ένα εγχείρημα με πολλές παγίδες: αν κυκλοφορήσει ως έμεινε, μισοτελειωμένο και δοκιμαστικό, κινδυνεύει να αδικηθεί  και το έργο και ο καλλιτέχνης. Από την άλλη, ποιος μπορεί να αναλάβει το βαρύ, συναισθηματικά και καλλιτεχνικά, φορτίο του να ολοκληρώσει τη δουλειά ενός ανθρώπου που δε ζει πια? Στην περίπτωση του Μάνου Ξυδούς, η απάντηση ήταν απλή και βρισκόταν στα πρόσωπα των δύο επί μακρόν συνοδοιπόρων του στο ταξίδι που λεγόταν Πυξ Λαξ. Αν κάποιοι είχαν την κατανόηση και τη συμπάθεια που χρειαζόταν στο Μάνο και τη μουσική του ώστε να ολοκληρώσουν τις ηχογραφήσεις που έμειναν στη μέση με σεβασμό και αξιοπρέπεια, τότε δε θα ήταν άλλοι από το Φίλιππο Πλιάτσικα και τον Μπάμπη Στόκα και το τελικό αποτέλεσμα είναι τώρα κοντά μας.

Το “Όταν θα φύγω ένα βράδυ από εδώ” ανοίγει με το ομότιτλο κομμάτι, το οποίο, εκ των υστέρων, ακούγεται σαν ένα προφητικό τελευταίο αντίο, κατευθείαν από τα χείλη του Μάνου Ξυδούς και δίνει μια συγκινησιακή φόρτιση στο δίσκο. Το δεύτερο κομμάτι ωστόσο, αν και παίζει επίσης με την ιδέα ενός τέλους, δίνει ταυτόχρονα και την αισιοδοξία της αλλαγής και του νέου ξεκινήματος. Πρόκειται για το “Μαίρη μη λυπάσαι πια”, μια ελεύθερη απόδοση του αφρο-αμερικάνικου γκόσπελ “Ο Mary don’t you weep” το οποίο, έχοντας καταβολές από την Αμερική πριν τον εμφύλιο, τραβά παράλληλες γραμμές ανάμεσα στην απελευθέρωση των Εβραίων από την Αίγυπτο και αυτή των Αφρο-αμερικάνων από τη σκλαβιά, δίνοντας έτσι ένα μήνυμα ελπίδα και καρτερίας. Η δε Μαίρη του τίτλου αναφέρεται στη βιβλική Μαρία, την αδελφή του Λάζαρου που ικέτεψε τον Χριστό για τη ζωή του αδελφού της, δίνοντας μια επιπλέον διάσταση ζωής και θανάτου στο κομμάτι. Η δε εκτέλεση του Μάνου Ξυδούς, μαζί με την εισαγωγή από βιολί, είναι φανερά βασισμένη στην αντίστοιχη του Bruce Springsteen στον δίσκο The Seeger Sessions του 2006. Λείπουν βέβαια τα πνευστά αλλά παραμένει το χωρίς αυτοσυγκράτηση νεο-ορλεανικό παίξιμο στο πιάνο και το βιολί.

Το “Ραβαΐσι”, με φωνητικά του Μπάμπη Στόκα, που ακολουθεί έχει μια όμορφη μελαγχολική μελωδία, η χαμηλόφωνη ενορχήστρωση όμως ακούγεται κάπως παράταιρη με τους ρεμπέτικους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Ακολουθούν ιστορίες για 3 διαφορετικές γυναίκες: η ιστορία της “Gardilou” είναι μια murder ballad τοποθετημένη στο Εδιμβούργο με συμμετοχή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου,  το “Μονάχα μια περαστική” (με το Λαυρέντη Μαχαιρίτσα) είναι ένα κοινότυπο τραγούδι ανεκπλήρωτης αγάπης χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον ενώ η “Αννούλα” ακούγεται πολύ πιο ευχάριστα καθώς οι ματζόρε συγχορδίες ταιριάζουν με τη στάση δύναμης και ανεξαρτησίας της ηρωίδας του κομματιού.

Ο “Βυθός” που συναντάμε στη συνέχεια είναι ένα κομμάτι που δοκιμάζει τα όρια του εγχειρήματος. Γραμμένο από τον Κώστα Παρίση (ο οποίος έχει δουλέψει στις περισσότερες ενορχηστρώσεις), ερμηνεύεται από τον Νίκο Πορτοκάλογλου και τον Διονύση Τσακνή και κάνει τον ακροατή να αναρωτιέται αν αυτό το κομμάτι θα έπρεπε να βρίσκεται σε δίσκο του Μάνου Ξυδούς αφού η παρουσία του είναι ανεπαίσθητη. Ωστόσο το κομμάτι άξιζε να ακουστεί, αν μη τι άλλο για το υπέροχο ρεφραίν ενώ η συμμετοχή της Κατερίνας και της Νέλλυς Ξυδούς δίνει μεγαλύτερο συναισθηματικό βάθος στο κομμάτι. Ακολουθεί  ένα ακόμη πολύ όμορφο τραγούδι, το “Δεν ένιωσα από σένα αγάπη” με νοσταλγική μελωδία και συμμετοχή του Μίλτου Πασχαλίδη.

Το δίσκο συμπληρώνουν δύο κομμάτια ήδη γνωστά από τους Πυξ Λαξ, η “Πυξίδα” και το “Υπάρχουν χρυσόψαρα εδώ”, με πληθώρα συμμετοχών που όμως και πάλι εγείρουν ερωτήματα για το αν το “Όταν θα φύγω ένα βράδυ από εδώ” πρόκειται για ένα προσωπικό δίσκο του Μάνου. Ο δίσκος ακούγεται εν μέρει σαν σόλο άλμπουμ, εν μέρει σαν δίσκος με συνεργασίες και εν μέρει σαν tribute στον πρόωρα χαμένο μουσικό (και αυτή είναι ίσως μια οδός που αξίζει περαιτέρω διερεύνησης). Έτσι κι αλλιώς, κανείς δεν θα κατάφερνε να αποδώσει επακριβώς το όραμα που είχε για αυτό το δίσκο ο δημιουργός του. Μου άρεσε που τον άκουσα όμως και αυτό που καταφέρνουν εδώ ο Πλιάτσικας, ο Στόκας και οι καλεσμένοι τους είναι με αυτά τα διαφορετικά υλικά να φτιάξουν έναν όμορφο δίσκο, άξιο να κουβαλήσει το βάρος του τελευταίου αντίο από και προς τον Μάνο Ξυδούς.

Ο Μάνος Ξυδούς σε μια από τις τελευταίες του (και σπάνιες) συνεντεύξεις που είχε παραχωρήσει στο Music Corner…

ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ CD
01. Όταν θα φύγω ένα βράδυ από ‘δω – Μάνος Ξυδούς
02. Μαίρη, μη λυπάσαι πια – Μάνος Ξυδούς / Φίλιππος Πλιάτσικας
03. Ραβαΐσι – Μάνος Ξυδούς / Μπάμπης Στόκας
04. Gardilu – Μάνος Ξυδούς / Βασίλης Παπακωνσταντίνου
05. Μονάχα μια περαστική – Μάνος Ξυδούς / Λαυρέντης Μαχαιρίτσας
06. Η Αννούλα – Μάνος Ξυδούς / Λάκης Παπαδόπουλος
07. Ο βυθός – Νίκος Πορτοκάλογλου / Διονύσης Τσακνής / Κατερίνα & Νέλλυ Ξυδούς
08. Δεν ένιωσα από σένα αγάπη – Μάνος Ξυδούς / Μιλτιάδης Πασχαλίδης
09. Υπάρχουν χρυσόψαρα εδώ; – Μπάμπης Στόκας / Φίλιππος Πλιάτσικας / Μύρωνας Στρατής / Ν. Σπηλιωτοπούλου
10. Πυξίδα – Μπάμπης Στόκας / Φίλιππος Πλιάτσικας / Όναρ / Μ. Σπηλιωτοπούλου